Wypłaty z programu Rodzina 500 plus mogą w okresie kilku lat ograniczyć zatrudnienie o ponad 200 tys. osób - wynika z raportu Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA. To dlatego, że wsparcie nie jest powiązane z wymogiem aktywności zawodowej. Ministerstwo ocenia, że za wcześnie jest na takie wnioski.
Na programie Rodzina 500 plus skorzysta około 2,7 miliona rodzin z dziećmi w wieku do 17 lat, czyli około dwie trzecie polskich rodzin z dziećmi w tym wieku.
Według instytutu CenEA program podniesie całkowitą wartość finansowego wsparcia rodzin z dziećmi o około 140 proc. i znacząco poprawi ich sytuację materialną. Przyczyni się do ograniczenia ubóstwa i nierówności dochodowych w tej grupie społeczeństwa. - Wysoka wartość świadczeń, ich uniwersalny charakter w przypadku drugiego i kolejnych dzieci oraz warunkowanie wypłat na pierwsze dziecko wysokością dochodu rodziny z punktu widzenia rodziców istotnie zmieniają finansową atrakcyjność zatrudnienia względem pozostania poza rynkiem pracy - zastrzeżono.
Program 500 plus
Wyniki analiz opartych CenEA sugerują, że efektem wprowadzenia świadczenia wychowawczego w dłuższym okresie będzie ograniczenie aktywności zawodowej wśród rodziców o około 235 tys. osób - dodano. Według analityków CenEA z pracy zrezygnuje około 25 tys. rodziców samotnie wychowujących dzieci i ponad 200 tys. osób pozostających w związkach małżeńskich - w dużej mierze tych, w których obecnie pracuje oboje rodziców. Na rezygnację z zatrudnienia decydować się będą głównie kobiety, osoby z niższym lub średnim wykształceniem oraz osoby mieszkające w miastach do 100 tys. mieszkańców i na wsi. - Program zniechęci do aktywności zawodowej zarówno rodziców w rodzinach 3+, jak i tych z jednym i dwójką dzieci - oceniono.
Wzrost wynagrodzeń
W raporcie zaznaczono, że negatywny efekt programu na zatrudnienie może być ograniczony. To efekt szybkich zmian na rynku pracy i szybko rosnących wynagrodzeń, w szczególności podnoszonej regularnie wartości płacy minimalnej.
Podkreślono, że wsparcie finansowe niepowiązane z wymogiem aktywności zawodowej, choć spełnia swą rolę w ograniczaniu ubóstwa, zawsze niesie za sobą konsekwencje w postaci redukcji zatrudnienia. "Skala spodziewanych efektów reformy 500 plus sugeruje istotny wpływ programu na polski rynek pracy i powiązany z tym potencjalny wzrost kosztów programu w wyniku spadku dochodów podatkowych i składek obecnie pracujących rodziców" - oceniają eksperci instytutu.
Ponadto ich zdaniem rezygnacja z pracy osób w wieku produkcyjnym przełoży się na niższe prawdopodobieństwo zatrudnienia ich w przyszłości, a w dłuższym okresie będzie miała też konsekwencje dla wysokości ich przyszłych emerytur. "Jeśli celem rządu jest wspieranie finansowej niezależności rodzin z dziećmi i ich długookresowa stabilność finansowa, to znacząca część wsparcia powinna być powiązana z zatrudnieniem rodziców, by zachęcać ich do aktywności zawodowej" - ocenił cytowany w komunikacie dyrektor CenEA dr hab. Michał Myck.
Wsparcie rodzin
Zdaniem Mycka realizacja głównego deklarowanego przez rząd celu, czyli długookresowego wzrostu w poziomie dzietności, wymaga tego, by pomoc finansowa dla rodziców szła w parze z ich zaangażowaniem na rynku pracy i stabilnością zawodową.
- Obecna struktura pomocy finansowej rodzinom nie uwzględnia tych aspektów w wystarczający sposób - podsumował. Zgodnie z przyjętym wstępnie przez rząd projektem budżetu na 2017 r. na realizację programu Rodzina 500 plus przewidziano wydatki w kwocie ok. 23 mld zł.
Rynek pracy
"Jest za wcześnie, by stwierdzić jak program 500 Plus wpłynie na aktywność zawodową rodziców" - uważa Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Według resortu, z danych spływających z urzędów pracy nie wynika, by następowało zjawisko dezaktywizacji zawodowej, zwłaszcza u kobiet. Resort poinformował w środę, że zlecił już badania dotyczące wpływu programu 500 Plus na różne obszary, w tym na rynek pracy; badania zostaną rozpoczęte w najbliższych dniach. W stanowisku przekazanym w środę MRPiPS przypomina, że po roku funkcjonowania programu odbędzie się obowiązkowy przegląd jego wpływu między innymi na rynek pracy. "Podkreślamy, że celem programu 500 Plus nie jest dezaktywizacja zawodowa, ale danie wyboru szczególnie kobiecie, by sama decydowała, w jaki sposób będzie organizowała swoje życie rodzinne i zawodowe" - napisano.
Raport dla NBP
W komunikacie CenEA wyjaśniono, że symulacje wpływu reformy Rodzina 500 plus na podaż pracy w Polsce zostały przeprowadzone na zlecenie Narodowego Banku Polskiego. Dane wykorzystane w analizach pochodzą z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych (2011-2013) i zostały udostępnione przez GUS. CenEA podkreśla, że jest niezależną, apolityczną jednostką naukowo-badawczą skupiającą się na analizie konsekwencji polityki społeczno-gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski.
Zobacz materiał z programu "Polska i Świat" w TVN24 o programie Rodzina 500 plus (25.08.2016):
Autor: mb, km//ms / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock