Misja Stratos zakończyła się sukcesem. Felix Baumgartner wylądował po skoku z wysokości 39 km! Przy okazji pobił jeszcze dwa inne rekordy świata. Wyczyn Austriaka można było obejrzeć na żywo w TVN24 i na tvn24.pl.
Radość z udanego skoku
Joe Kittinger: "Gdy tylko mieliśmy jakiś problem, rozwiązywaliśmy go wspólnie, jak drużyna".
Spadochron zmierza ku ziemi:
Felix przyznaje, że najbardziej niezwykłym momentem była chwila, gdy stał na progu kapsuły. - Chcę być inspiracją dla przyszłych pokoleń. Chcę być kiedyś w centrum kontroli, gdy ktoś młodszy ode mnie pobije mój rekord - powiedział.
Jak informuje ekipa, Baumgartner wylądował w okolicy autostrady, około 65 km od miejsca startu. - Straciliśmy z nim kontakt, ale udało się go odzyskać - mówi Mike Todd.
Felix tak cieszył się po wylądowaniu:
- Spodziewaliśmy się, że ruch wirowy może być niebezpieczny dla życia i zdrowia Felixa, ale wykonał on świetną robotę - mówi lekarz ekipy, Jonathan Clark. - Świat potrzebuje bohaterów i dzisiaj dostał jednego z nich - dodał.
- Ruch wirowy był tak silny, że w pewnym momencie nie wiedziałem, jak się z tego wydostać - przyznaje skoczek.
Czy czuł się zagrożony? - Tak, podczas obracania się myślałem, czy powinienem uruchomić spadochron stabilizujący. Gdybym to zrobił, nie udałoby się przekroczyć bariery dźwięku. Myślałem więc: zrobić to czy nie? W końcu udało mi się opanować lot i nie musiałem włączać przycisku - przyznaje Baumgartner.
- Starałem się mówić przez cały czas, żeby mieć kontakt i dostawać wiadomości zwrotne. Mówiłem o wysokości, potem o tym, że parowała mi szybka w hełmie. W takim stanie nie jest łatwo mówić, ale próbowałem - mówi Felix.
Felix opowiada o tym, jak obracał się podczas skoku. Przyznaje też, że nie czuł, kiedy przekroczył prędkość dźwięku. - W tym skafandrze nie było to możliwe. Nie miałem też punktów odniesienia, żeby wiedzieć, z jaką prędkością spadam - mówi.
Felix dziękuje całej ekipie: Gdy stałem tam, na szczycie świata, nie myślałem o rekordach. Chciałem po prostu wrócić do rodziny, do mojej dziewczyny. O tym myślałem przed skokiem. Wiedziałem, że cały świat na to patrzy. Wiem, że czasem musisz wznieść się naprawdę wysoko, by zdać sobie sprawę, jak niewielki jesteś.
Ostateczny, oficjalny czas swobodnego spadania: 4 minuty 20 sekund
Prędkość Felixa: 373 metry na sekundę, czyli 1342,8 km/h! Brawa!
Konferencja rozpoczęta. Brian Utley: były trzy rekordy, które chcieliśmy pobić: skok z najwyższej wysokości, najwyższy lot balonem i najdłuższy swobodny spadek.
Za chwilę konferencja prasowa Baumgartnera.
Felix jest już w centrum dowodzenia, witany przez całą ekipę. Są gratulacje i toast.
Red Bull podaje, że Felix wzniósł się na wysokość dokładnie 39,043 km, a czas swobodnego spadania wyniósł 4 minuty i 19 sekund.
To już oficjalne. Felix Baumgartner wznosząc się na wysokość odrobinę ponad 39 km ustanowił rekord najwyższego załogowego lotu balonem. O około 8 km pobił też rekord skoku ze spadochronem z największej wysokości. Czy jako pierwszy człowiek pokonał barierę dźwięku podczas spadku swobodnego, okaże się później, po dokładnej analizie danych. Austriakowi nie udało się jednak pokonać rekordu w najdłuższym swobodnym spadaniu.
"Gratulacje dla Felixa Baumgartnera i ekipy Red Bull Stratos za pobicie rekordu skoku z krawędzi kosmosu" - napisała na serwisie Twitter NASA
- To pokazuje, że ten sport nie jest ekstremalny. Ekstremalne są emocje, przeżycia - stwierdził w TVN24 Tomasz Kozłowski, skoczek spadochronowy. Tłumaczył, że przy skokach z 4 tys. metrów wszystko jest zaplanowane, bezpieczne. Wyczyn Felixa Baumgartnera, według Kozłowskiego, pokazuje, że można bezpiecznie wykonać skok nawet z 39 km nad ziemią, a nie tylko z 4 tys. metrów.
- Ten skok pokazał, że możliwe jest lepsze chronienie astronautów. Może się też przydać w turystyce kosmicznej, która póki co jest dostępna dla najbogatszych, ale to się może zmienić. Ten skok pokazał, że w razie kłopotów w kosmosie taka droga ewakuacji jest możliwa - dodał Gburek.
- To wielkie wydarzenie w podbijaniu kosmosu. Ten skok był ważny z kilku powodów: padł rekord w locie balonem, rekord w najdłuższym skoku spadochronowym i do tego wszystko się powiodło - stwierdził dr Szymon Gburek z Centrum Badań Kosmicznych PAN we Wrocławiu.
- Gdy otworzył spadochron poczuł się (Felix) jak ryba w wodzie. Jest w końcu doświadczonym skoczkiem. Z astronauty znów stał się spadochroniarzem. Powiedział sobie: ja jestem rekordzistą, mam to za sobą, wszystko zakończyło się szczęśliwie - ocenił Mirosław Hermaszewski w TVN24. Dodał, że tę radość było widać w tym jak leciał już z otwartą czaszą spadochronu.
- To była kwintesencja popularyzacji nauki - stwierdził w TVN24 fizyk, Tomasz Rożek
Eksperci w studiu wyrażają nadzieję, że skok Felixa dostarczy tylu informacji, by ulepszyć sprzęt astronautów
- To nie było szaleństwo, to było wariactwo - stwierdził w TVN24 astronom Jerzy Rafalski.
Skoczek przejdzie do historii jako ten, który pobił rekord w najwyższym skoku ze spadochronem, najwyższym locie balonem i najprawdopodobniej padł też rekord prędkości spadania
Felix najprawdopodobniej pobił trzy rekordy
Hełm skafandra zdjęty, Felix udziela wywiadu
Najprawdopodobniej Felixowi jednak nie udało się pobić rekordu Kittingera w najdłuższym swobodnym skoku. Austriak opadał przez 4 minuty i 22 sekundy.
Poprzedni rekord w wysokości skoku pobity o ponad 8 km
Felix wylądował. Szczęśliwy wznosi ręce w geście zwycięstwa
Rekordy: najwyższy skok spadochronowy i najwyższy lot balonem pokonane
Wzruszona rodzina podziwia lot Felixa
Felix otworzył już czaszę spadochronu. - Sam bym tego lepiej nie zrobił - stwierdził Kittinger
W sztabie słychać oklaski. - Mów do nas Feliksie - polecił Felixowi Kittinger.
Austriak nie kręci się już wokół własnej osi. Spokojnie spada i w pełni kontroluje swój lot. Słychać jego szybki oddech.
- Jaka mała jest ta Ziemia - powiedział Felix i skoczył.
- Mam nadzieję, że aniołowie się tobą zaopiekują - wyraził nadzieję Joe Kittinger
Pas odpięty. Przyjęta pozycja wyjściowa. Wszystkie systemy sprawdzone. 35 punkt procedury lotu spełniony.
Felix wchodzi na próg kapsuły
Drzwi kapsuły otworzone
Trwa spuszczanie powietrza z kapsuły
Powietrze na wysokości, na której znajduje się skoczek jest tak rozrzedzone, że jest to niemal próżnia. Oznacza to, że Felixowi nie będzie towarzyszył żaden opór powietrza. Będzie bardzo ważne, by Austriak nie zaczął się kręcić za bardzo wokół własnej osi.
Widok niebieskiej planety roztacza się przed Felixem. Skoczek wypełnił wszystkie punkty procedury i jest gotowy do skoku. Dehermetyzuje kapsułę. Jest na wysokości ponad 39 km.
Rodzina i przyjaciele Felixa oglądają przygotowania skoczka z napięciem
Felix wypełnia polecenia kontrolerów lotu przygotowujące go do skoku
Prędkość wznoszenia kapsuły wzrosła do ponad 10 m/s
Felix jest już prawie dwa kilometry nad planowaną wysokością skoku.
Decyzja o wykonaniu skoku zapadła. Warunki do skoku były korzystne.
Skoczek znajduje się już powyżej wyznaczonej do skoku wysokości. Wciąż jednak balon się wznosi.
Felix po ponad dwóch godzinach jest już na wysokości ponad 36 km.
Felix już na wysokości 35 km. Tak wysoko balon z człowiekiem na pokładzie jeszcze nie leciał. W 1961 roku dwaj piloci Marynarki Wojennej USA, Malcolm Ross i Vic Parther, wznieśli się balonem na wysokość 34,7 kilometra ponad powierzchnię Ziemi.
Jeszcze parę kilometrów i Felix pokona rekord Joe Kittingera, który w 1960 roku skoczył z wysokości ponad 31 km.
Granica 30 km nad ziemią pokonana
Sztab Felixa przewiduje, że za ok. 5,5 minuty rozpocznie się swobodny skok
Eksperci w studiu wskazują, że kłopot ten może stać się poważnym problemem, jeśli Felixowi zaparuje hełm.
Felix sygnalizuje kłopoty z mechanizmem ogrzewania hełmu. Temperatura w kapsule wynosi niespełna 12 st. C. Na zewnątrz termometr wskazuje -35 st. C.
Jeszcze 10 kilometrów i Felix Baumgartner wyskoczy z kapsuły
- Mamy nadzieję, że ten skok to nie tylko bicie rekordów, ale także bardzo ważny materiał naukowy - mówił w TVN24 Jerzy Rafalski, astronom z toruńskiego planetarium. Wyjaśnił, że to doświadczenie być może pozwoli stowrzyć skafander, w którym będzie można swobodnie funkcjonować w kosmosie.
Sztab Felixa obawia się, by kapsuły nie zniosło za bardzo na wschód. Kontrolerzy chcą żeby wylądował możliwie jak najbliżej Roswell.
Nie wiadomo, czy problem z ogrzewaniem, który zgłosił Felix został naprawiony. Obecnie temperatura w kapsule wynosi ok. 12 st. C.
Austriak pokonał granicę Armstronga - punkt powyżej którego przed zabójczym ciśnieniem chroni go skafander.
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem Felix pokona cztery rekordy: skok spadochronowy z największej wysokości, największa prędkość swobodnego spadania, najdłuższe swobodne spadanie i... najwyższy załogowy lot balonem. Ostatni rekordziści wznieśli się na wysokość 30 km.
Wznoszenie się na wysokość 36 km trwa już ponad godzinę. Kapsuła pokonała wysokość 20 km.
Temperatura w kapsule wynosi obecnie 13,5 st. C
Felix zgłasza problem z ogrzewaniem w skafandrze. Mówi, że wszystko jest włączone, ale nie jest mu cieplej.
Wszystkie procedury zostały sprawdzone. Łącznie ponad 30 punktów.
Zrzuconych zostało ok. 30 kg. balastu. Prędkość wznoszenia minimalnie wzrosła.
Felix już na wysokości 17 tys. metrów. Sztab chce przyśpieszyć wznoszenie kapsuły. Zastanawia się nad zrzuceniem balastu.
Kapsuła zbliża się do tzw. linii Armstronga, gdzie bez odpowiedniego sprzętu człowiek nie jest w stanie przeżyć dłużej niż jedną sekundę.
Centrum kontroli lotu Felixa kolejno sprawdza poszczególne parametry lotu i warunków w kapsule
Na twarzy Felixa pełna koncentracja. Kapsuła wznosi się z coraz mniejszą prędkością. Obecnie wynosi ona 3,7 m/s.
- Kapsuła przedziera się przez drugi najgroźniejszy fragment drogi, gdzie występują prądy strumieniowe - powiedział w studiu TVN24 Karol Wójcicki z planetarium Centrum Nauki Kopernik.
Kapsuła Austriaka przekroczyła wysokość 13 tys. metrów.
Felix minął wysokość na której zazwyczaj latają samoloty pasażerskie.
Temperatura w kapsule Felixa wynosi niespełna 15 st. C. Na zewnątrz mróz trzaskający - 50 st. C poniżej zera.
Balon z Feliksem przekroczył granicę dziesięciu kilometrów wysokości i wlatuje w stratosferę. Kapsuła wznosi się z prędkością około pięciu metrów na sekundę.
Feliks wzniósł się już na ponad pięć kilometrów. Obecnie wraz z centrum kontroli na ziemi sprawdzana jest poprawność wskazań szeregu przyrządów w kapsule.
Wszystko działa bez problemów i lecisz w kosmos! - powiedział z centrum dowodzenia Kittinger.
Wznoszenie balonu do stratosfery ma zająć około 2,5 godziny.
Baumgartner leci w stratosferę. Jest już ponad kilometr nad ziemią.
Start został przyśpieszony, aby wykorzystać dobrą pogodę.
Balon i kapsuła uniosły się w powietrze!
Zespół Red Bull Stratos rozpoczął transmisję na żywo z Roswell. Można ją oglądać w TVN24 i na portalu tvn24.pl.
Rozpoczęto ostatnie odliczanie przed startem, który nadal jest planowany na około godziny 18 czasu polskiego.
Napełnianie balonu zostało zakończone - podał Red Bull Stratos na Twitterze. Wbrew zapowiedziom operacja zajęła około 30 minut, a nie ponad godzinę.
Spełnimy twój sen Feliks - stwierdził z centrum dowodzenia Kittinger.
Wiatr osłabł na tyle, że możliwe było rozpoczęcie napełniania balonu helem. Ma to potrwać około godziny i 15 minut.
Według najnowszego komunikatu z Roswell, start nadal jest planowany na godzinę 18 czasu polskiego. Oznacza to, że warunki meteorologiczne są dobre i nie było potrzeby znów odwlekać lotu.
Meteorologowie nie mają dobrych informacji. Start ponownie przełożono. Tym razem na 18.00 czasu polskiego.
Start został ponownie opóźniony z powodu wiatru. Obecnie wypuszczenie balonu z Baumgartnerem jest planowane na 17.15 czasu polskiego.
Feliks sprawdza przedstartową listę kontrolną z siedzącym w centrum dowodzenia Kittingerem.
Baumgartner już w kapsule i zajmuje swoje miejsce do lotu.
Skoczek został zamknięty w swoim skafandrze i oddycha czystym tlenem. Dzięki temu uniknie objawów choroby dekompresyjnej podczas lotu w górę.
Wschód słońca widziany z fotela Baumgartnera wewnątrz kapsuły. W Roswell ciągle wieje za mocno na start.
Felix już ubrany w skafander i "koncentruje się" w przyczepie umieszczonej obok miejsca startu.
Start po raz kolejny odsunięty w czasie. Najnowsza planowana godzina startu to 16.45 czasu polskiego. Problemem ponownie jest zbyt silny wiatr. Na szczycie balonu wieje z prędkością 13 węzłów. Maksymalna prędkość pozwalająca na start to 10 węzłów.
Zaczynają się ostatnie przygotowania przed startem. Baumgartner jest ubierany w swój skafander ciśnieniowy.
Dlaczego balon jest kluczowy dla misji:
Rozpoczęto rozkładanie balonu - poinformował Red Bull Stratos. Czaszę trzeba następnie połączyć długimi linami z kapsułą.
Moment startu został przełożony. Obecnie aktualna godzina rozpoczęcia lotu w stratosferę to 15.30 czasu polskiego.
Feliks na miejscu startu. Trwa oczekiwanie na odpowiednie warunki do rozpoczęcia rozkładania balonu.
Baumgartner po raz ostatni przed lotem sprawdza z Kittingerem długą listę kontrolną, która obejmuje wszystkie czynności do wykonania podczas wznoszenia balonu.
Polacy nie gęsi, też na granice stratosfery chcieli latać. I to jeszcze przed II Wojną Światową. W 1938 roku podjęto próbę wysłania na wysokość 30 kilometrów balonu "Gwiazda Polski". Niestety pierwsza próba była nieudana, w wietrznych warunkach balon napełniony wodorem zapalił się i spłonął. Druga była zaplanowana na wrzesień 1939 roku i przeszkodziła jej wojna.
Szycie balonu jest widoczne na początku kroniki.
Felix skończył swoje przygotowania przedstartowe - poinformował Red Bull Stratos.
- Każdy z nas marzy o takim skoku i chciałby być na miejscu Feliksa, wysokość z jakiej skacze przemawia do nas - mówił we "Wstajesz i Weekend" w TVN24 Dariusz Filipowski, skoczek spadochronowy. Filipowski dodał, że "najtrudniejszy moment to będzie wyjście z kapsuły i skok". - Później będzie się wszystko działo bez jego udziału, poza jego kontrolą, przynajmniej w tym początkowym momencie skoku - dodał Filipowski.
Z lotniska z Roswell wypuszczono balon meteorologiczny, który ma wznieść się na 30 kilometrów i przekazać na ziemię informację o tym, jaki wiatr może napotkać Baumgartner podczas jego lotu.
Prognozy pogody są na razie korzystne. Wszystko wskazuje na to, że start balonu będzie się mógł odbyć w oknie pomiędzy 14.30 a 16.30.
Dokładnie 65 lat temu, 14 października 1947 r. pilot Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych Charles "Chuck" Yeager jako pierwszy przekroczył barierę dźwięku. Zrobił to w samolocie Bell X-1. Dziś Baumgartner chce zrobić to bez pomocy żadnej maszyny.
"Cały zespół ciężko pracuje, aby Felix przekroczył dziś barierę dźwięku" - zapewnia ekipa Red Bull Stratos na swoim Twitterze.
Na oficjalnym profilu projektu na Facebooku zespół Red Bull Stratos zamieścił piosenkę napisaną przez internautów specjalnie dla Felixa Baumgartnera.
Felix Baumgartner podczas skoku osiągnie prędkość o wiele większą niż chociażby samolot.
Wozy satelitarne w Roswell już gotowe do pracy.
Obecny rekordzista w wysokości skoku ze spadochronem Joe Kittinger wygłosił inspirujące przemówienie do całej załogi Red Bull Stratos. Zdopingował ich tym do skutecznej pracy. Jego gesty podczas przemówienia świadczą same za siebie.
Cała załoga czuwająca nad bezpieczeństwem projektu jest już na miejscu. Zaczęło się wielkie odliczanie przed startem - poinformowała ekipa Red Bull Stratos na Twitterze.
Zgodnie z planem, już dziś Austriak ma zostać wyniesiony na wysokość ponad 36 km w kapsule podwieszonej pod specjalnym balonem.
Gdy znajdzie się na granicy stratosfery, wyskoczy i zacznie swobodne spadanie w kierunku ziemi z prędkością przekraczającą 1200 km na godzinę.
43-letni Baumgartner, były wojskowy skoczek spadochronowy i pilot śmigłowców, zamierza pobić w ten sposób ustanowiony 52 lata temu światowy rekord wysokości skoku spadochronowego, przekraczając zarazem jako pierwszy człowiek prędkość dźwięku podczas swobodnego spadania.
Gdyby wszystko się powiodło, pobite zostałyby także rekordy najwyższego lotu załogowego balonem oraz najdłuższego spadku swobodnego.
Przerwany skok
Bicie rekordu przez Austriaka planowano początkowo na poniedziałek, ale z powodu prognozowanego porywistego wiatru i zbyt niskiej temperatury w rejonie Roswell podjęcie wyzwania odłożono o jeden dzień.
Nie udało się także we wtorek, kiedy kilka razy informowano o przełożeniu startu balonu. Balonu, o objętości 850 tys. metrów sześciennych i ściankach o grubości jednej dziesiątej foliowego worka, nie można użyć przy silnym wietrze. Jak informowali organizatorzy misji, lot balonu z kapsułą na odpowiednią wysokość miał trwać od 2,5 godziny do trzech godzin. Przewidywano, że Baumgartner osiągnie prędkość co najmniej 1110 kilometrów na godzinę (więcej niż prędkość dźwięku na tej wysokości), zanim otwarty zostałby spadochron na wysokości ok. 1500 metrów nad ziemią. Etap swobodnego spadania miał potrwać ponad 5 minut, a cały skok od 10 do 20 minut. Austriak przygotowywał się do bicia rekordu od pięciu lat. W marcu i lipcu tego roku skoczył on z wysokości 21 600 metrów i 19 456 metrów.
Rekord z wysokości 31 km
Poprzedni rekord ustanowił 16 sierpnia 1960 roku Joseph Kittinger, wówczas kapitan US Air Force, skacząc z wysokości 31 333 metrów. Kittinger od początku uczestniczy w projekcie Red Bull Stratos jako mentor austriackiego skoczka.
Do tej pory nikt nie osiągnął prędkości ponaddźwiękowej, nie będąc w statku powietrznym. Uzyskana wiedza ma znaleźć zastosowanie między innymi w turystyce kosmicznej. Dyrektorem technicznym projektu jest Art Thompson - inżynier, który pomagał w opracowaniu bombowca wykonanego w technologii Stealth (B-2 Spirit). Urodzony 20 kwietnia 1969 roku w Salzburgu Felix Baumgartner ma za sobą rekordowe skoki ze sławnych budynków - na przykład z Tajpej 101.
Wykonał też jeden z najniższych (a przez to bardzo niebezpiecznych) skoków ze spadochronem - z pomnika Chrystusa w Rio de Janeiro. W 2003 r. wykorzystał skrzydła z włókien węglowych do przelotu nad Kanałem La Manche
Autor: MAC,mn,mk,ktom//bgr / Źródło: TVN24, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Red Bull Content Pool | mat. prasowe