Ilość lasu "na głowę" wciąż się zmniejsza. Zagraża to nie tylko bioróżnorodności

Wycinka Amazonii postępuje w niespotykanie szybkim tempie, a to nie jedyny ekosystem leśny, który poddawany jest presji ze strony człowieka. Właśnie dlatego międzynarodowy zespół naukowców pod przewodnictwem Ronalda C. Estoque z Instytutu Badań nad Leśnictwem i Produktami Leśnymi w Japonii postanowił przyjrzeć się światowej skali problemu.

Badacze skupili się na tendencjach, jakim ulegała powierzchnia lasów na przestrzeni sześciu dekad. W celu ich określenia wykorzystali dane z lat 1960-2019 opisujące sposób użytkowania gruntów z całego świata.

Analiza wykazała, że w tym okresie globalna powierzchnia lasów zmniejszyła się o 81,7 milionów hektarów. Utrata lasów brutto (437,3 mln hektarów) przewyższa przyrost lasów brutto (355,6 mln hektarów). W połączeniu ze wzrostem światowej populacji oznacza to, że w 2019 roku dysponowaliśmy 0,5 ha powierzchni leśnej na mieszkańca Ziemi, co stanowi ponad 60-procentowy spadek w stosunku do wartości z 1960 roku, która wynosiła 1,4 ha.

Naukowcy wyjaśniają, że utrata i degradacja lasów wpływa na integralność ekosystemów leśnych, ograniczając ich zdolność do generowania i świadczenia podstawowych usług oraz utrzymania różnorodności biologicznej.

- Wpływa to również na życie co najmniej 1,6 miliarda ludzi na całym świecie, głównie w krajach rozwijających się, których życie jest uzależnione od lasów i ich dobrego stanu.

Badacze zauważyli jeszcze jedną prawidłowość: trajektoria zmian lesistości była w większości przypadków związana z warunkami społeczno-ekonomicznymi. W rozwijających się krajach o niższych dochodach zanotowano przede wszystkim utratę lasów, podczas gdy kraje o wyższych dochodach były bardziej związane z wzrostem lesistości.

Wyniki te są zgodne z teorią przemiany lasów (forest transition theory, FTT). Opiera się ona na obserwacji, że wraz ze wzrostem dochodu w ubogich krajach, wylesianie terenu do pewnego momentu wzrasta, ale potem zaczyna się zmniejszać. Powiązane jest to z szeregiem czynników socjoekonomicznych, w tym zwiększoną świadomością ekologiczną i migracją ludności na tereny miejskie.

- Powinniśmy głębiej przyjrzeć się roli, jaką pełnią kraje bardziej rozwinięte w globalnej utracie lasów. Wraz ze wzmocnieniem ochrony ekosystemów w bogatszych państwach, utrata lasów przenosi się do krajów słabiej rozwiniętych, zwłaszcza w tropikach - wskazuje Estoque.

Autorzy dodają, że należy dążyć do zmniejszenia utraty powierzchni lasów poprzez ochronę ekosystemów leśnych na świecie oraz przywracanie i rehabilitację zdegradowanych terenów. W ten sposób zbliżymy się do celów zapisanych w światowych inicjatywach środowiskowych i społecznych, w tym paryskim porozumieniu klimatycznym.