Kleszcze to jedni z najbardziej uciążliwych mieszkańców lasów i parków. Pajęczaki potrafią niespodziewanie wgryźć się w skórę, mogą przenosić czynniki chorobotwórcze, a ich dostrzeżenie i bezpieczne usunięcie bywa wyzwaniem. Najnowsze badania naukowców z Holandii rzucają nieco światła na mechanizm ich przyczepiania się do skóry - jak się okazuje, kleszcze korzystają w tym celu z... kleju.
Wyjątkowy klej
Badacze przeanalizowali próbki śliny osobników z gatunku Ixodes scapularis - amerykańskiego kuzyna występującego w naszych lasach kleszcza pospolitego. Zauważyli, że wyciskanie substancji powodowało jej formowanie w stożki i zastyganie. Jak się okazało, bogata w białka substancja działała jak jedyny w swoim rodzaju bioklej.
- Kleszczowy klej jest wyjątkowy pod tym względem, że przyczepia się bezpośrednio do skóry. Wszystkie inne podobne substancje przylepiają się do skał lub innych twardych powierzchni, a nie żywych tkanek - wyjaśnił współautor badania opublikowanego na łamach "Nature Chemistry", Siddharth Deshpande z Uniwersytetu w Wageningen.
Badacze przeprowadzili fizykochemiczną analizę białek zawartych w kleszczowej ślinie. Dzięki wysokiej zawartości jednego z aminokwasów, glicyny, substancja miała zdolność do szybkiego tworzenia połączeń między cząsteczkami i zbijania się w grudki. Naukowcy zauważyli również, że gdy do zastygania dochodziło w towarzystwie soli - które również obecne są w kleszczowej ślinie - była ona wyjątkowo lepka i wytrzymała.
Rozwiązanie z natury
Poznanie mechanizmu zastygania biokleju kleszczy może umożliwić opracowanie nowych metod usuwania tych pajęczaków lub szczepionek przeciw kleszczom - jeśli nie będą one mogły wytworzyć lepkiej śliny, utrudni to ich zakotwiczenie się w skórze. Naturalne kleje mogą również znaleźć zastosowanie w medycynie.
- Warto przyjrzeć się rozwiązaniom z natury, zamiast próbować wymyślać biokleje - powiedziała Romana Santos z Uniwersytetu Lizbońskiego, która nie brała udziału w badaniu. - U zwierząt spełniają swoją rolę od dawna, dlaczego więc miałyby nie działać u ludzi?
Naukowcy planują dalsze badania nad składem kleszczowej śliny i mechanizmami jej zastygania. Interesują ich również fizykochemiczne mechanizmy tego, w jaki kleszcz odczepia się od skóry - większość zwierząt, które produkują biokleje, pozostaje przyczepiona do podłoża przez całe życie.
Autorka/Autor: as
Źródło: The Scientist, Science X Network
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock