Przełomowy projekt młodego Polaka. Potrafi przewidzieć trąby powietrzne

System opracowany przez młodego naukowca przewidział największą od lat trąbę powietrzną
System opracowany przez młodego naukowca przewidział największą od lat trąbę powietrzną
TVN Meteo
System opracowany przez młodego naukowca przewidział największą od lat trąbę powietrznąTVN Meteo

Młody polski naukowiec jest o krok od stworzenia systemu, który pozwoli przewidywać powstawanie trąb powietrznych. Jak sam twierdzi, sprawdzalność jego metody sięga już 59 proc. W rozmowie z tvnmeteo.pl Mateusz Taszarek zdradza, że jego algorytm przewidział katastrofalną trąbę powietrzną z lipca 2012 roku, która w Borach Tucholskich zrujnowała hektary lasu i zabiła człowieka.

14 lipca 2012 roku nad Borami Tucholskimi przeszła potężna trąba powietrzna. Pozostawiła po sobie szeroki na 300 metrów i długi na 8-9 km pas zniszczeń. Zniszczyła setki hektarów starego lasu, zerwała dachy z domów i doprowadziła do śmierci jednej osoby. Przed jej pojawieniem się nikt oficjalnie ludzi nie ostrzegł.

Obecnie w naszym kraju powstają jedynie ogólne prognozy, w których uwzględnia się możliwość wystąpienia trąb powietrznych. Tworzone są przez pracowników Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej zwanych pieszczotliwie "burzynkami" oraz pasjonatów meteorologii, np. głośnych Łowców Burz. Oficjalnie jednak nikt nie wydaje ostrzeżeń, bo Polska nie posiada systemu, który pozwoliłby skutecznie przewidzieć i poinformować o niebezpieczeństwie powstania trąby powietrznej.

Przewidział trąbę z lipca 2012

Aby w przyszłości nie dochodziło do sytuacji podobnych jak w lipcu 2012 roku Mateusz Taszarek, doktorant w Instytucie Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracuje nad stworzeniem systemu ostrzeżeń przed trąbami powietrznymi w Polsce. Choć jego projekt wciąż jest w fazie testów, Taszarek odnotował już znaczący sukces. W lipcu 2012 roku dzięki stworzonej przez niego metodzie udało się przewidzieć powstanie silnych trąb powietrznych w Polsce. Wtedy właśnie pojawiły się w okolicach Starogardu Gdańskiego, Kwidzyna, Sztumu, Świecia, a wreszcie Borów Tucholskich.

TRĄBY POWIETRZNE W PÓŁNOCNEJ POLSCE W LIPCU 2012

- System wydał ostrzeżenie, że w północnej części Polski występuje ryzyko powstania trąby powietrznej, która rzeczywiście się później utworzyła. Była to trąba powietrzna o sile F2/F3 (180-300 km/h) w skali Fujity. Indeks przewidział również słabsze trąby - mówi tvnmeteo.pl Mateusz Taszarek. - Niektórych trąb nie udało się jednak ująć w prognozach, dlatego ważne jest, by cały czas pracować nad algorytmem, minimalizować ilość fałszywych alarmów i zwiększać stopień wykrywalności tak, by działał jak najlepiej - dodaje meteorolog.

CZYM JEST SKALA FUJITY?

Eksperci zgodnie twierdzą, że system ostrzeżeń przed trąbami powietrznymi jest kluczowy dla chronienia ludzkiego życia. - Choć trąby powietrzne nie zdarzają się często, system jest potrzebny. Las co prawda się nie uchroni, jednak można oszczędzić życie ludzkie - tłumaczy Szymon Walczakiewicz, meteorolog z Uniwersytetu Szczecińskiego.

Trąba zniszczyła 400 ha Borów Tucholskich (TVN24)
Trąba zniszczyła 400 ha Borów Tucholskich (TVN24)

Tysiące danych, setki analiz

W jaki sposób powstaje system prognozowania przed trąbami powietrznymi, nad którym pracuje Taszarek? Pracę nad nim podzielono na kilka etapów. Pierwszym z nich było opracowanie algorytmu opisującego masę powietrza, w której może utworzyć się to zjawisko. Ma to kluczowe znaczenie dla trafności przewidywań, bo trąby powietrzne i tornada w różnych częściach świata powstają w nieco odmiennych warunkach. Dlatego na polskim gruncie inne systemy nie sprawdziłyby się w odpowiedni sposób.

W kolejnej fazie stworzone wcześniej równanie musiało zostać przetestowane. Okazało się wówczas, że jeśli algorytm zostanie odpowiednio wykorzystany, to pozwala przewidywać nawet 59 proc. przypadków. To bardzo wysoki wynik przy tak gwałtownych zjawiskach.

W czasie testów badane były również fałszywe alarmy, czyli przypadki, kiedy według prognozy powinna wystąpić trąba powietrzna, ale się nie pojawiła. Oscylowały one w granicach 49 proc. Pamiętać jednak należy, że część zjawisk, które mogły wystąpić w tych warunkach, niekoniecznie rozwinęły się w postać trąby powietrznej, ale wciąż mogły stwarzać istotne zagrożenie.

W jakim stopniu prognozy trąb powietrznych się sprawdzają?
W jakim stopniu prognozy trąb powietrznych się sprawdzają?TVN Meteo

Obecnie, młody naukowiec skupia się na ostatniej fazie projektu, czyli na finalnym systemie ostrzeżeń, który będzie w stanie przekazywać ostrzeżenia mieszkańcom zagrożonych terenów. Chce połączyć swój algorytm z aktualnymi danymi pochodzącymi z radarów meteorologicznych i detektorów wyładowań, czyli tzw. wykrywaczy burz. Proces ten jest czasochłonny, bo wymaga co najmniej kilku lat testów. Potem system mógłby automatycznie wysyłać alarmy do zagrożonych ludzi przez dostępne kanały komunikacji.

- Praca Mateusza Taszarka idzie w dobrym kierunku. Stworzył wskaźnik, który - jeśli zaistnieje potrzeba - będzie można modyfikować. Stopień jego sprawdzalności już jest wysoki, a co do fałszywych alarmów - zawsze będą się zdarzać. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, to będzie to pierwszy system, który uda się wdrożyć. Ułatwi on podejmowanie decyzji służbom zarządzania kryzysowego - dodał Szymon Walczakiewicz.

ZNISZCZENIA WYWOŁANE PRZEZ TRĄBY POWIETRZNE - RELACJE W KONTAKCIE 24

Jak wygląda praca nad prognozowaniem trąb powietrznych?
Jak wygląda praca nad prognozowaniem trąb powietrznych?TVN Meteo

Autor: Katarzyna Tomczak / ŁUD / Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Gdzie jest burza? W środę wieczorem 18.09 nad Polską pojawiają się wyładowania atmosferyczne. Grzmotom i błyskom towarzyszą opady deszczu. W Głuchołazach spadł grad. Śledź aktualną sytuację pogodową w kraju na tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Grzmi w pięciu województwach, miejscami spadł grad

Gdzie jest burza? Grzmi w pięciu województwach, miejscami spadł grad

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Fala wezbraniowa na Odrze przemieszcza się przez Oławę i zbliża się do Wrocławia. Z prognozy IMGW wynika, że kulminacji we Wrocławiu należy spodziewać się w nocy ze środy na czwartek.

Tej nocy fala wezbraniowa ma dotrzeć do Wrocławia

Tej nocy fala wezbraniowa ma dotrzeć do Wrocławia

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW, PAP

Poziom wody w rzekach na południu i południowym zachodzie Polski pozostaje bardzo wysoki. Stan alarmowy jest przekroczony na prawie 60 stacjach. Obowiązują też ostrzeżenia hydrologiczne IMGW.

Lista i mapa rzek, na których jest przekroczony stan alarmowy

Lista i mapa rzek, na których jest przekroczony stan alarmowy

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, PAP

Pogoda na jutro, czwartek 19.09. Do Polski dotarł antycyklon Serkan, który przyniósł słoneczną oraz ciepłą pogodę. Właśnie takiej aury możemy spodziewać się jutro. W nocy mogą pojawić się mgły i zamglenia, a także lokalne przelotne opady deszczu.

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 19.09. W nocy miejscami popada

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 19.09. W nocy miejscami popada

Źródło:
tvnmeteo.pl

Czeska policja poinformowała w środę, że odnaleziono ciało zaginionej 70-letniej kobiety z miejscowości Kobyla nad Vidnavkou w regionie Jesionika. To już czwarta śmiertelna ofiara powodzi. Po raz pierwszy od czterech dni liczba zagrożonych powodzią terenów jest niższa niż sto. W 23 miejscach obowiązuje najwyższy poziom alarmu powodziowego.

Wróciła do domu z centrum ewakuacyjnego. Jej ciało znaleziono zaplątane w ogrodzenie

Wróciła do domu z centrum ewakuacyjnego. Jej ciało znaleziono zaplątane w ogrodzenie

Źródło:
PAP, Reuters

IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia. Obowiązują alarmy przed gęstymi mgłami i burzami. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność.

Żółte ostrzeżenia IMGW. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność

Żółte ostrzeżenia IMGW. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność

Źródło:
IMGW

Sytuacja powodziowa w środkowej Europie poprawia się, ale wciąż jest trudna. W Austrii potwierdzono piątą ofiarę śmiertelną żywiołu. Niektóre akweny w Czechach wciąż grożą wylaniem. Fala powodziowa na Dunaju przechodzi przez Węgry, szykuje się na nią Budapeszt.

Wiele ofiar śmiertelnych, ogromne zniszczenia, a to jeszcze nie koniec

Wiele ofiar śmiertelnych, ogromne zniszczenia, a to jeszcze nie koniec

Źródło:
Reuters, PAP, tvnmeteo.pl

Stery nad pogodą w Polsce przejął antycyklon Serkan. Wyż sprawi, że w najbliższych dniach czekać nas będzie piękna, spokojna i słoneczna aura. Temperatura powietrza przekroczy 20 stopni Celsjusza.

Antycyklon Serkan nad Polską. Jaką pogodę przyniesie

Antycyklon Serkan nad Polską. Jaką pogodę przyniesie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dzięki zaangażowaniu strażaków i służb leśnych udało się uratować życie sarenki poszkodowanej w powodzi. Niszczycielska siła żywiołu nie pozostaje bez wpływu na lasy i mieszkające w nich zwierzęta. Jednak - jak podkreślają eksperci - natura szybciej zabliźnia rany związane z kataklizmem.

Sarenka w ręczniku. Zwierzęta wyczuwają zagrożenia, ale czasem i one nie zdążą uciec

Sarenka w ręczniku. Zwierzęta wyczuwają zagrożenia, ale czasem i one nie zdążą uciec

Źródło:
tvnmeteo.pl. RDLP w Zielonej Górze

Płacimy za 100-200 lat zaniedbań polegających na masowym obsadzeniu świerkiem naszych gór - mówi prof. Krzysztof Świerkosz z wydziału nauk biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego w rozmowie z "Gazetą Wyborczą". Na duże znaczenie lasów w retencji wód wskazuje również dr Antoni Kostka z Centrum Strategii Środowiskowych. "Nie istnieje żadna sprzeczność pomiędzy rolą lasów a koniecznością budowania instalacji hydrotechnicznych. Jedno nie wyklucza drugiego", podkreślił.

Co górskie lasy mają wspólnego z powodziami? "Konieczna jest ich szybka przebudowa"

Co górskie lasy mają wspólnego z powodziami? "Konieczna jest ich szybka przebudowa"

Źródło:
PAP, Gazeta Wyborcza, tvn24.pl

Po ekstremalnych opadach deszczu w ostatnich dniach gwałtownie podniósł się poziom rzek w południowej i południowo-wschodniej Polsce, powodując powodzie. Na niektórych stacjach hydrologicznych zanotowano najwyższy poziom wody od początku prowadzenia pomiarów.

Powódź 2024. Na tych rzekach padły historyczne rekordy

Powódź 2024. Na tych rzekach padły historyczne rekordy

Źródło:
IMGW

Dziś zapowiada się pracowita noc dla naszego lotnictwa, nasze śmigłowce będą zrzucać big bagi - mówił w "Kropce nad i" w TVN24 szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego generał Wiesław Kukuła. Przekazał, że w środę w akcję niesienia pomocy pokrzywdzonym było zaangażowanych łącznie 12 tysięcy wojskowych, a w czwartek to będzie 16 tysięcy. Poinformował też, że w poniedziałek rusza operacja "Feniks", podczas której wojsko zaangażuje się we wsparcie odbudowy na terenach, które dotknęła powódź.

Dziś "pracowita noc", w poniedziałek rusza "największa operacja w historii"

Dziś "pracowita noc", w poniedziałek rusza "największa operacja w historii"

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, TVN24., PAP

Tempo przyrostu jest bardzo duże, widać je wręcz gołym. Spodziewamy się, że w weekend będzie około dwóch metrów - mówi Jan Piotrowski, pełnomocnik prezydenta Warszawy do spraw Wisły, pytany o sytuację na stołecznym odcinku rzeki.

Rośnie poziom Wisły w Warszawie. "Tempo przyrostu jest bardzo duże"

Rośnie poziom Wisły w Warszawie. "Tempo przyrostu jest bardzo duże"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Po intensywnych opadach śniegu w Alpach nadal obowiązuje stan zagrożenia lawinowego. We wtorek lawina, która zeszła w środkowej Austrii, porwała kilka osób, jedna z nich została poważnie ranna - podały służby. Kraj zmaga się ze skutkami powodzi, choć sytuacja zaczęła się poprawiać. We wtorek poinformowano o piątej ofierze śmiertelnej, ponad 20 miejscowości jest odciętych od świata.

Lawina w Austrii porwała kilka osób. Turystka poważnie ranna

Lawina w Austrii porwała kilka osób. Turystka poważnie ranna

Źródło:
PAP, bergrettung-salzburg.at, tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej uspokaja: Warszawa nie jest zagrożona powodzią. Fala wezbraniowa na Wiśle dotrze do stolicy w piątek.

Kiedy fala wezbraniowa na Wiśle dotrze do Warszawy?

Kiedy fala wezbraniowa na Wiśle dotrze do Warszawy?

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało instrukcję, jak należy zachować się, gdy utkniemy w domu w trakcie powodzi. Nasze życie mogą nam uratować konkretne gesty i kolory, które pomogą przekazać cenne informacje ratownikom.

Jak wezwać pomoc w trakcie powodzi

Jak wezwać pomoc w trakcie powodzi

Źródło:
MSWiA, TVN24

Ogień szaleje w Portugalii. Co najmniej siedem osób zginęło w trawiących kraj od niedzieli pożarach lasów i nieużytków rolnych. Wśród zabitych jest trzech strażaków.

Ponad pięć tysięcy strażaków walczy z pożarami

Ponad pięć tysięcy strażaków walczy z pożarami

Źródło:
PAP, Reuters

Niemiecka turystka, która straciła nogę w wyniku ataku rekina około 500 kilometrów od Wysp Kanaryjskich, zmarła kilka godzin później na pokładzie śmigłowca ratunkowego – podała agencja EFE.

Turystka zaatakowana przez rekina. Zmarła na pokładzie śmigłowca ratunkowego

Turystka zaatakowana przez rekina. Zmarła na pokładzie śmigłowca ratunkowego

Źródło:
PAP

Sytuacja powodziowa w części południowo-zachodniej Polski jest bardzo trudna. Giną ludzie, woda zalewa miasta i domy. Zarządzono wiele ewakuacji. Ekohydrolożka Iwona Wagner próbowała na antenie TVN24 odpowiedzieć na pytanie, co doprowadziło do tak tragicznych skutków tego kataklizmu.

"Może to dramatyczne wydarzenie w końcu pozwoli nam wyjść z iluzji"

"Może to dramatyczne wydarzenie w końcu pozwoli nam wyjść z iluzji"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Dzięki eksperymentalnemu projektowi współprowadzonemu przez IMGW-PIB możemy zobaczyć zasięg zalanych terenów na mapach. Potężne rozlewiska widać koło Prudnika, w Kotlinie Kłodzkiej i w okolicach zbiornika Racibórz Dolny. Natomiast najnowsze dane, z 16 września z godziny 14, pokazują m.in. rozlewiska rzeki Bóbr w okolicach Pilchowic, Wlenia, Lwówka Śląskiego.

Powódź 2024 na mapach. "Pochodzą z satelitów radarowych obserwujących Ziemię"

Powódź 2024 na mapach. "Pochodzą z satelitów radarowych obserwujących Ziemię"

Źródło:
tvn24.pl

Pogoda w Polsce w niedzielę była dynamiczna. W Wielkopolsce odnotowano dwie trąby powietrzne. Zjawiska można zaobserwować na nagraniach.

Trąby powietrzne w Wielkopolsce

Trąby powietrzne w Wielkopolsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24, PAP

Co przyniesie pogoda w nadchodzącym czasie? Możemy spodziewać się fali bardzo ciepłego powietrza. Sprawdź, co czeka nas w drugiej połowie września w najnowszej prognozie temperatury na 16 dni, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: niż Boris zanika, wkrótce połączą się ze sobą dwa wyże

Pogoda na 16 dni: niż Boris zanika, wkrótce połączą się ze sobą dwa wyże

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trąba powietrzna przeszła w sobotę w powiecie radomskim na Mazowszu. Ponad 20 dachów budynków mieszalnych i gospodarczych zostało uszkodzonych. Silny wiatr zerwał dachy także w powiecie kozienickim.

Trąba powietrzna nieopodal Radomia. "Dachy zerwane częściowo lub całkowicie"

Trąba powietrzna nieopodal Radomia. "Dachy zerwane częściowo lub całkowicie"

Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP

W czwartek na Śnieżce pojawiły się opady śniegu oraz deszczu ze śniegiem. Poinformował o nich Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). W Karkonoszach panują bardzo niekorzystne warunki dla turystów. Zimowe opady spodziewane są także w Tatrach.

Na Śnieżce spadł pierwszy śnieg

Na Śnieżce spadł pierwszy śnieg

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, IMGW

Lato wielkimi krokami zbliża się do końca. Czego spodziewać się w pogodzie jesienią i jaki będzie początek zimy 2024/2025? Grudzień i styczeń to mogą być mokre miesiące - wynika ze wstępnej, długoterminowej prognozy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW).

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Źródło:
IMGW