Cierpi na nią około 11-12 procent populacji. Migrena to najczęstsza choroba neurologiczna

Autor:
anw
Źródło:
PAP
Migrena nie jest zwykłym bólem głowy
Migrena nie jest zwykłym bólem głowy
Shutterstock
ShutterstockMigrena nie jest zwykłym bólem głowy

Migrena to najczęstsza choroba neurologiczna, która nie objawia się wyłącznie bólem głowy. - Przy silnym ataku migreny pacjent jest wyłączony z normalnego życia, nie tylko nie może wykonywać ani pracy fizycznej, ani umysłowej - mówił profesor Jacek Rożniecki, neurolog.

Zdaniem profesora Konrada Rejdaka, kierownika Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prezesa-elekta Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, migrena jest najczęstszą, a zarazem najdroższą chorobą neurologiczną. W raporcie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny z 2019 roku o tytule: "Społeczne znaczenie migreny - z perspektywy zdrowia publicznego i systemu ochrony zdrowia", łączne koszty pośrednie migreny wyliczono na od 6,3 do 8,6 miliardów złotych. W skład tych kosztów wchodzą koszty absenteizmu, czyli nieobecności w pracy, oraz tak zwanego prezenteizmu, czyli znacznego obniżenia produktywności w pracy.

- Te ogromne koszty migreny wynikają przede wszystkim z tego, że dotyczy ona osób w wieku produkcyjnym, głównie młodych kobiet - powiedział profesor Rejdak.

Profesor Jacek Rożniecki, kierownik Kliniki Neurologii, Udarów Mózgu i Neurorehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi przypomniał, że migrena nie jest wyłącznie bólem głowy, ale chorobą o złożonej symptomatologii.

Migrena. Objawy

Na migrenę cierpi około 11-12 procent populacji. W Polsce może to być nawet 4,5 miliona osób, z czego około 10 procent, czyli około 400-450 tysięcy ma migrenę przewlekłą, czyli taką, w której pacjenci mają jakikolwiek ból głowy przez co najmniej 15 dni w miesiącu, z czego co najmniej przez osiem dni w miesiącu ból spełnia kryteria migreny.

Profesor Rejdak zwrócił uwagę, że właściwe leczenie daje szansę na uzyskanie remisji, która może utrzymywać się przez długi czas, co znacznie redukuje liczbę osób dotkniętych aktywną chorobą. - Na migrenę częściej chorują kobiety, przeważnie w wieku rozrodczym, trzykrotnie częściej niż mężczyźni - dodał.

Profesor Rożniecki wyjaśnił, że ból migrenowy jest zwykle początkowo zlokalizowany w połowie głowy, jednak później uogólnia się na całą głowę, a jego natężenie jest przeważnie silne lub bardzo silne. - Bardzo często, bo aż 70-80 procent pacjentów, ma współtowarzyszące z bólem głowy nudności i wymioty. Część ma nadwrażliwość na bodźce świetlne i dźwiękowe, a czasem zapachowe - tłumaczył. Jak zaznaczył, te objawy powodują, że pacjenci cierpią bardziej, niż gdyby mieli wyłącznie ból głowy. Dodał, że napad migreny trwa różnie długo, ale minimum cztery godziny, zwykle jednak prawie cały dzień, a czasem dwa lub trzy dni.

U około 10 procent osób cierpiących na migrenę ataki są poprzedzone tak zwaną aurą, czyli pewnymi objawami zapowiadającymi wystąpienia w ciągu maksimum 60 minut napadu bólu migrenowego. Są to najczęściej zaburzenia wzrokowe, w typie mroczków, błysków przed oczami, ale mogą też wystąpić znacznie bardziej niepokojące objawy, imitujące udar mózgu lub przemijający atak niedokrwienny (TIA), jak zaburzenia mowy, połowicze niedowłady kończyn, zaburzenia czucia.

- Przy silnym ataku migreny pacjent jest wyłączony z normalnego życia, nie tylko nie może wykonywać ani pracy fizycznej, ani umysłowej, ale też nie może normalnie funkcjonować w domu, nie wspominając o pasjach i hobby. Zatem migrena powoduje bardzo znaczną niepełnosprawność - podkreślił Rożniecki.

Eksperci zaznaczyli, że najcięższą postacią migreny jest migrena przewlekła, ponieważ bóle występują bardzo często i związana jest z nimi duża niepełnosprawność. - Ta grupa pacjentów wymaga szczególnej opieki i leczenia, bo praktycznie te osoby nie są zdolne do normalnego funkcjonowania, a poziom ich cierpienia jest ogromny- powiedział profesor Rejdak.

Leczenie i terapia profilaktyczna

Jak wyjaśnili eksperci, w terapii migreny ważne jest wyedukowanie pacjenta na temat czynników wywołujących lub nasilających migrenę - takich jak nieregularność snu, spożywania posiłków, pewne pokarmy, w tym alkohol, a nawet niektóre leki.

- To jest rodzaj edukacji, który czasem pomaga, ale tylko w pewnym niewielkim procencie - powiedział profesor Rożniecki. Jak wyjaśnił, leczenie farmakologiczne polega zarówno na leczeniu doraźnym bólu migrenowego, jak również - w przypadku częstych epizodycznych bólów migrenowych lub migreny przewlekłej - na dodatkowym leczeniu prewencyjnym, profilaktycznym.

W leczeniu doraźnym stosuje się między innymi paracetamol, kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, złożone leki przeciwbólowe oraz - najskuteczniejsze w leczeniu ataku migreny - tryptany.

- Niestety, częste przyjmowanie leków doraźnych zwykle pogarsza migrenę i to w dość krótkim czasie. Z jednej strony prowadzi do zwiększenia częstości napadów, czyli transformację migreny epizodycznej do migreny przewlekłej, z drugiej strony leki te często przyjmowane wywołują dodatkowy ból głowy, współtowarzyszący migrenie, który określa się jako ból głowy z nadużywania leków. Ból ten dodatkowo komplikuje migrenę i jej leczenie - tłumaczył profesor Rożniecki.

Eksperci podkreślili, że wszystkim pacjentom, którzy mają albo migrenę epizodyczną z częstymi napadami bólu, albo migrenę przewlekłą, zaleca się rozpoczęcie dodatkowo terapii profilaktycznej w celu zmniejszenia liczby dni z bólem głowy oraz w celu zmniejszenia zażywania leków doraźnych.

- Tutaj mamy szeroką gamę różnych leków, w tym znane od kilkudziesięciu lat leki zapożyczone z innych specjalności, w tym między innymi z kardiologii, psychiatrii, ale też z innych podspecjalności neurologicznych - mówił profesor Rejdak.

Jak wymieniał profesor Rożniecki, są to leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego i tachykardii, w tym beta-blokery oraz blokery kanału wapniowego, w leczeniu padaczki - kwas walproinowy i topiramat, czy leczeniu depresji - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, jak amitryptylina. - Leki te są jednak obarczone licznymi objawami niepożądanymi i wielu pacjentów ich nie toleruje - podkreślił neurolog. Na przykład beta-blokery wywołują spadki ciśnienia tętniczego i znaczne zwolnienie akcji serca, flunaryzyna - lek z grupy blokerów kanałów wapniowych, powoduje senność w ciągu dnia i szybkie przybieranie na wadze, kwas walproinowy również powoduje przybór masy ciała, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, ma też szkodliwy wpływ na wątrobę oraz teratogenny wpływ na płód (uszkadza płód), topiramat powoduje zaburzenia koncentracji, pamięci, trudności w uczeniu się, lek z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych wywołuje z kolei senność w ciągu dnia i dużą suchość z jamie ustnej.

MigrenaMaria Samczuk/PAP

Toksyna botulinowa i przeciwciała monoklonalne w walce z migreną

W XXI wieku pojawiły się dwie nowe strategie profilaktycznego leczenia migreny.

- Jedną z nich jest toksyna botulinowa (a dokładnie Onebotulinumtoxin A) zarejestrowana do leczenia migreny przewlekłej - powiedział profesor Rożniecki. Dodał, że podaje się ją raz na trzy miesiące w postaci iniekcji w ściśle określone paradygmatem z badań klinicznych punkty na głowie i na szyi - od 31 do 39 punktów iniekcyjnych. - Toksyna botulinowa w migrenie przewlekłej daje wymierną korzyść: w porównaniu do placebo znamiennie redukuje liczbę dni z jakimkolwiek bólem głowy oraz dni z bólem migrenowym, jak również łączną liczbę godzin z bólem głowy w miesiącu. Dla pacjentów cierpiących na migrenę przewlekłą oznacza to znacząca ulgę w ich chorobie - tłumaczył Rożniecki. Dodał też, że terapia ta jest również bardzo dobrze tolerowana przez pacjentów. - Toksyna botulinowa nie ma praktycznie działań niepożądanych, poza czasowym zlikwidowaniem zmarszczek na czole, co jest efektem ubocznym, ale często, u niektórych kobiet, również mile widzianym - zaznaczył.

Przypomniał, że mniej więcej cztery lata temu pojawiła się nowa generacja leków na migrenę. - Są to leki biologiczne - przeciwciała monoklonalne ukierunkowane na bezpośredniego "winowajcę" zaangażowanego w powstawanie migrenowych bólów głowy. Jest nim tak zwany peptyd związany z genem kalcytoniny - w skrócie CGRP - opowiadał profesor Rożniecki. Dwa z tych przeciwciał blokują CGRP, a jedno przeciwciało neutralizuje receptor dla tego peptydu, również blokując w ten sposób jego biologiczne działanie.

Badania kliniczne wykazały, że u około 70 procent chorych dochodzi o redukcji bólów migrenowych o 50 procent, u 40 procent poprawa wynosi 75 procent, a u około 10-15 procent pacjentów - aż 100 procent, co oznacza, że w ciągu miesiąca w ogóle nie mają oni bólów głowy.

Leki te podaje się w iniekcjach podskórnych raz na miesiąc a jeden z nich, opcjonalnie w potrójnej dawce raz na trzy miesiące. Są więc bardzo wygodne w stosowaniu, dają też bardzo szybki efekt. Są skuteczne u chorych, u których wcześniej zawiodło nawet kilka terapii doustnych.

- Te dwie strategie - zarówno toksyna botulinowa, jak i przeciwciała monoklonalne przeciwko CGRP lub receptorowi dla CGRP - są bardzo skuteczne oraz bardzo dobrze tolerowane, i wygodne w stosowaniu, a pacjenci nie muszą pamiętać o codziennym przyjmowaniu leku, jak to dotyczyło terapii doustnych - podkreślił profesor Rożniecki. Zwrócił też uwagę, że dodatkową korzyścią obu tych terapii jest ich skuteczność także u pacjentów ze współistniejącą depresją (u chorych z migreną przewlekłą sięga ona 50 procent przypadków), oraz zmniejszenie wykładników depresji.

"Nie mamy niestety tradycji refundowania leków na ból migrenowy"

Profesor Rejdak zaznaczył, że ani toksyna botulinowa, ani przeciwciała monoklonalne nie są w Polsce refundowane.

- W Polsce nie mamy niestety tradycji refundowania leków na ból migrenowy. Praktycznie żadne leki nie były i nie są refundowane. Leki klasyczne stały się bardziej dostępne, ponieważ są już w formie generycznej, więc są dużo tańsze i obecnie pacjenci z migreną mogą je kupować. Jednak dostęp chorych do toksyny botulinowej i leków biologicznych jest ze względu na wysoką cenę bardzo ograniczony - ocenił specjalista.

Rożniecki dodał, że z farmakoekonomicznego punktu widzenia refundacja nowych leków na migrenę byłaby bardzo opłacalna, ze względu na ogromne koszty pośrednie choroby związane z niezdolnością do pracy. Wyliczyły i doceniły to systemy ochrony zdrowia w licznych krajach europejskich. - Sama terapia migreny jest tańsza niż koszty absencji w pracy, zwolnień lekarskich, pobytów na izbach przyjęć czy hospitalizacji. Całe społeczeństwo ponosi te odroczone koszty - tłumaczył profesor Rejdak.

Dzięki skutecznej terapii profilaktycznej chorzy na migrenę mogą pracować i normalnie funkcjonować, co minimalizuje pośrednie koszty choroby. - To są bardzo atrakcyjne formy terapii i pacjenci z większości krajów Europy mają szansę to docenić, gdyż mogą stosować je w ramach refundacji. Niestety, polscy chorzy na migrenę refundacji tych leków nie posiadając wciąż mają do nich ograniczony dostęp - podsumował profesor Rożniecki.

Autor:anw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa ogłosiło alert dla części Małopolski i Podkarpacia w związku z prognozowanymi intensywnymi opadami śniegu na najbliższą noc i sobotę. Szczególnie powinni uważać kierowcy. RCB informuje również o możliwych przerwach w dostawie prądu.

"Drogi mogą być nieprzejezdne. Śledź komunikaty pogodowe"

"Drogi mogą być nieprzejezdne. Śledź komunikaty pogodowe"

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

IMGW wydał alarmy najwyższego stopnia przed intensywnymi opadami śniegu, którego miejscami może spaść aż 65 centymetrów. Obowiązują też alarmy pierwszego i drugiego stopnia. Synoptycy ostrzegają, że pogoda będzie niebezpieczna w ośmiu województwach.

Najwyższy stopień alarmu IMGW.  Ostrzeżenie przed niebezpieczną pogodą w ośmiu województwach

Najwyższy stopień alarmu IMGW. Ostrzeżenie przed niebezpieczną pogodą w ośmiu województwach

Aktualizacja:
Autor:
anw,dd,ps
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Alert RCB został wysłany w piątek rano do osób przebywających na terenie części województw: wielkopolskiego, łódzkiego i śląskiego. Przyczyną wydania ostrzeżenia jest zła jakość powietrza.

Alert RCB przed złą jakością powietrza. "Zrezygnuj z aktywności na zewnątrz"

Alert RCB przed złą jakością powietrza. "Zrezygnuj z aktywności na zewnątrz"

Autor:
anw
Źródło:
PAP, RCB

Prezydent Andrzej Duda bierze udział w konferencji klimatycznej COP28 w Dubaju. - Człowiek i jego potrzeby muszą być na czele transformacji energetycznej. To obecne i przyszłe zdrowie, bezpieczeństwo i dobrobyt ludzi powinny być umieszczane w centrum każdej polityki klimatycznej - mówił polski przywódca. Dodał, że "planeta, na której żyjemy, jest naszym wspólnym dziedzictwem, które wymaga szczególnej troski".

Duda: społeczność międzynarodowa powinna stać z tym problemem twarzą w twarz

Duda: społeczność międzynarodowa powinna stać z tym problemem twarzą w twarz

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
PAP

Etna, najwyższy wulkan Europy, ponownie wyrzuciła z siebie kłęby wulkanicznego pyłu i rozgrzaną lawę. Ten sycylijski wulkan rozświetlił o świcie niebo nad Katanią. To już kolejna erupcja w ciągu zaledwie tygodnia.

Erupcja Etny o świcie. Ognisty pióropusz rozświetlił niebo

Erupcja Etny o świcie. Ognisty pióropusz rozświetlił niebo

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
Reuters, lasicilia.it

Za nami kolejna mroźna noc. Temperatura przy gruncie spadła miejscami do -18 stopni Celsjusza. W piątek rozpoczęła się meteorologiczna zima. Ostatni miesiąc tego roku przyniesie spore opady śniegu.

Przy gruncie -18 stopni. Rozpoczęła się meteorologiczna zima

Przy gruncie -18 stopni. Rozpoczęła się meteorologiczna zima

Autor:
anw
Źródło:
IMGW, PAP

Funkcjonariusze z Vastogirardi we Włoszech od ponad roku poszukiwali sprawcy serii przebić opon. W dochodzenie zaangażowano dodatkowe siły, pod uwagę brano możliwość lokalnych porachunków i próbę zastraszenia mieszkańców. Odpowiedzialnym za dziurawienie opon okazał się tymczasem pies cierpiący na zapalenie dziąseł.  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Autor:
jdw\\mm
Źródło:
La Stampa, Sky TG24

Pogoda na dziś. Piątek 01.12 w części kraju upłynie pod znakiem opadów śniegu, a w pozostałych regionach niebo będzie się przejaśniać. Termometry wskażą od -4 do 0 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - piątek 01.12. Mroźno, a w części kraju także śnieżnie

Pogoda na dziś - piątek 01.12. Mroźno, a w części kraju także śnieżnie

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Tuż nad naszymi głowami ciepło płynące z południa zderzy się z zimnym powietrzem z północy, czego efektem będą weekendowe śnieżyce. Jeśli chodzi o temperaturę, to mróz będzie coraz większy. Sprawdź prognozę pogody na 5 dni.

Najpierw mocno sypnie śniegiem, potem ściśnie silny mróz. Niż Robin "wywoła sporo zamieszania"

Najpierw mocno sypnie śniegiem, potem ściśnie silny mróz. Niż Robin "wywoła sporo zamieszania"

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Kaskadowy Łuk Wulkaniczny rozciąga się od południowo-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej, przez Waszyngton i Oregon, po północną Kalifornię. Obejmuje kilkanaście wulkanów. Amerykańska Służba Geologiczna USGS klasyfikuje 11 z nich, w tym Mount Baker i Mount Hood, jako wulkany "bardzo dużego zagrożenia".

Kaskadowy Łuk Wulkaniczny zagraża milionom ludzi

Kaskadowy Łuk Wulkaniczny zagraża milionom ludzi

Autor:
anw
Źródło:
phys.org

Na Słońcu doszło do silnych rozbłysków, w wyniku czego w kierunku Ziemi podążają duże ilości plazmy. Oznacza to, że na niebie mogą pojawić się spektakularne zorze polarne. Bardzo dobre warunki do obserwacji wielobarwnych świateł możliwe są nad Polską.

W naszą stronę pędzi strumień wiatru słonecznego. Jest szansa na zorzę polarną

W naszą stronę pędzi strumień wiatru słonecznego. Jest szansa na zorzę polarną

Autor:
ps
Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Na Babiej Górze zaczął obowiązywać w czwartek wieczorem drugi stopień zagrożenia lawinowego. Jak ostrzegają ratownicy, "poruszanie się wymaga umiejętności oceny lokalnego zagrożenia lawinowego, odpowiedniego wyboru trasy oraz zachowania elementarnych środków bezpieczeństwa".

Wzrosło zagrożenie lawinami na Babiej Górze

Wzrosło zagrożenie lawinami na Babiej Górze

Autor:
ps
Źródło:
PAP, gopr.pl

Rozpoczynający się właśnie szczyt klimatyczny COP28 w Dubaju może być przełomowym dla walki z ociepleniem planety, tak przynajmniej twierdzą jego organizatorzy. Nie brakuje jednak kontrowersji, jak ta, gdzie się szczyt odbywa. Zjednoczone Emiraty Arabskie są w czołówce państw produkujących ropę naftową.

COP28. "Punkt zwrotny" czy "bla, bla, bla"? Rusza szczyt klimatyczny w Dubaju

COP28. "Punkt zwrotny" czy "bla, bla, bla"? Rusza szczyt klimatyczny w Dubaju

Autor:
pb//am
Źródło:
tvn24.pl

Śnieg pokrył dużą część Danii. W niektórych miejscach spadło go najwięcej od pięciu lat. Sytuacja była o tyle trudna, że w Aarhus zawieszono kursowanie komunikacji miejskiej.

Zima zawładnęła Danią. Największe opady i największy mróz od lat

Zima zawładnęła Danią. Największe opady i największy mróz od lat

Autor:
ps
Źródło:
dr.dk, avisendanmark.dk, dmi.dk, ENEX

W Czechach sypnęło śniegiem. Na drogach zrobiło się ślisko, doszło do licznych wypadków. "Prosimy wszystkich kierowców o zachowanie szczególnej ostrożności i rozważności. Warunki na drogach są trudne" - apelowały służby drogowe.

Zderzenie czterech ciężarówek, autobus w rowie. Potężny atak zimy na Czechy

Zderzenie czterech ciężarówek, autobus w rowie. Potężny atak zimy na Czechy

Autor:
anw
Źródło:
ENEX, qap.cz

Kryzys klimatyczny zbiera swoje żniwo na Antarktydzie. Na tym mroźnym kontynencie zawalił się kolejny lodowiec szelfowy. Zniknięcie Cadmana widać na zdjęciach satelitarnych.

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Autor:
anw
Źródło:
space.com, ESA

Unoszące się nad horyzontem na półkuli północnej fioletowe i zielone światła wcale nie muszą być zorzą polarną. Może to być mało znane zjawisko świetlne nazwane Steve.

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
CNN

W rejonie japońskiej wyspy Iwo Jima doszło do erupcji wulkanicznej. W powietrze na 200 metrów wystrzelone zostały skały wulkaniczne, nad wyspą unosił się także znacznie wyższy słup popiołu i dymu. Można to zobaczyć na nagraniu, które wykonała Japońska Straż Przybrzeżna.

Japoński wulkan pokazał moc. Efektowne nagranie wykonane z lotu ptaka

Japoński wulkan pokazał moc. Efektowne nagranie wykonane z lotu ptaka

Autor:
dd
/ prpb
Źródło:
BBC, Japońska Straż Przybrzeżna, tvnmeteo.pl

Astronomowie znaleźli w Wielkim Obłoku Magellana dysk wokół młodej gwiazdy, która rośnie i pochłania materię ze swojego otoczenia. O odkryciu, które jest pierwszym takim poza naszą galaktyką, poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Niezwykłe odkrycie w innej galaktyce. Coś takiego zaobserwowano po raz pierwszy

Niezwykłe odkrycie w innej galaktyce. Coś takiego zaobserwowano po raz pierwszy

Autor:
dd
Źródło:
ESO, tvnmeteo.pl

Nietoperze z gatunku mroczek późny kopulują bez wykorzystania penetracji - sugerują wyniki badania opublikowanego na łamach czasopisma naukowego "Current Biology". Zdaniem autorów pracy zachowania seksualne tego gatunku mogą być podobne do zachowań reprodukcyjnych ptaków. To pierwszy raz, kiedy taki sposób rozmnażania się zaobserwowano u ssaka.

Kopulują bez penetracji? Naukowcy: to jedyne takie ssaki  

Kopulują bez penetracji? Naukowcy: to jedyne takie ssaki  

Autor:
jdw//am
Źródło:
CNN, TVN24.pl

Odnaleziono młodą lamę, która uciekła z terenu minizoo w Jaworniku Polskim (woj. podkarpackie). Zwierzę dwa dni temu przestraszyło się psa, staranowało ogrodzenie i pobiegło do lasu.

Znalazła się lama, która uciekła z minizoo. "Całe futro miała oblodzone"

Znalazła się lama, która uciekła z minizoo. "Całe futro miała oblodzone"

Aktualizacja:
Autor:
ms/
tam
Źródło:
PAP

Zdolność wyczuwania goryczy w pożywieniu może być starsza, niż wcześniej przypuszczano. Prawdopodobnie po raz pierwszy smak ten wyewoluował u kręgowców około 460 milionów lat temu, gdy rekiny i inne ryby chrzęstnoszkieletowe oddzieliły się od kręgowców takich jak my - donoszą niemieccy badacze.

Przodkowie dzisiejszych rekinów mogli być pionierami w wyczuwaniu goryczy

Przodkowie dzisiejszych rekinów mogli być pionierami w wyczuwaniu goryczy

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
science.org, PAP, PNAS

W nocy z wtorku na środę pojawiło się na niebie księżycowe halo. Zdjęcia i nagranie tego efektownego zjawiska widocznego nad Dolnym Śląskiem otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Księżycowe halo na Dolnym Śląsku. "To niezwykle piękne i rzadkie zjawisko"

Księżycowe halo na Dolnym Śląsku. "To niezwykle piękne i rzadkie zjawisko"

Autor:
anw
Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl

W pobliżu miejscowości Gerik w Malezji samochód osobowy potrącił słoniątko, które wraz ze stadem przechodziło przez drogę. Pozostałe osobniki w odpowiedzi zaatakowały pojazd i zaczęły go deptać. Autem podróżowały trzy osoby.

Słonie podeptały samochód. Stanęły w obronie potrąconego słoniątka

Słonie podeptały samochód. Stanęły w obronie potrąconego słoniątka

Autor:
jdw//az
Źródło:
CNN

Ptak dodo, a właściwie dront dodo, może wrócić do żywych? Zajmująca się biotechnologią i inżynierią genetyczną amerykańska firma Colossal Biosciences podpisała umowę z pozarządową organizacją Mauritian Wildlife Foundation. Ma ona na celu odtworzyć wymarłego w XVII wieku ptaka.

Dodo, symbol wymierania, wróci do żywych? Podpisano umowę, która ma to umożliwić

Dodo, symbol wymierania, wróci do żywych? Podpisano umowę, która ma to umożliwić

Autor:
dd
/ prpb
Źródło:
PAP, BBC News, Mauritian Wildlife Foundation