Czym są komety i z czego się składają? Jak bada się ich strukturę?

Źródło:
nasa.gov. eso.org
Kometa ATLAS rozpadła się na kawałki
Kometa ATLAS rozpadła się na kawałki(NASA, ESA, STScI i D. Jewitt (UCLA))
wideo 2/6
Kometa ATLAS rozpadła się na kawałki(NASA, ESA, STScI i D. Jewitt (UCLA))

Komety to ciała niebieskie obserwowane i badane przez liczne stacje kosmiczne. Najbardziej znanym tego typu ciałem niebieskim jest 1P/Halley, który kilkanaście razy znalazł się w niewielkiej odległości od Ziemi. Komety są niezwykle interesującymi obiektami astronomicznymi.

Kometa jest ciałem niebieskim wyróżniającym się warkoczami, które można dostrzec z powierzchni Ziemi.Kometa wykazuje aktywność, kiedy przebywa w pobliżu gwiazdy, w wyniku czego wokół komety powstaje koma, czyli gazowa otoczka.Pierwszą odkrytą kometą jest 1P/Halley, która ostatnio widziana była 9 lutego 1986 roku.

Co to jest kometa?

Kometa to ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym i pojawiające się nieopodal gwiazdy centralnej. Wokół obiektu astronomicznego zaobserwować można gazową atmosferę, która zwiększa się pod wpływem promieni emitowanych przez Słońce. Jądro komety stanowią strumienie – gazowy i pyłowy, skierowane pod różnymi kątami. Pierwszy z ich zwrócony jest w przeciwnym kierunku do Słońca, co wynika z ruchów wiatru centralnej gwiazdy. Strukturę drugiego strumienia tworzą natomiast drobiny, których masa nie pozwala na zmianę kierunku ruchu na skutek oddziaływania promieniowania. 

Jak wygląda kometa?

Kiedy kometa zbliża się do układu planetarnego, części jądra składające się z lodu, zaczynają parować. Zjawisko to jest wynikiem intensywnego promieniowania Słońca. Gaz i pył wpływają natomiast na utworzenie zewnętrznej atmosfery, na którą oddziałuje ciśnienie oraz wiatr gwiazdy centralnej. Zjonizowany gaz porusza się po linii pola magnetycznego. Pył pozostaje natomiast na torze lotu komety, co skutkować może zakrzywieniem jego strumienia. Wielkość jądra szacowana jest w granicach 0,1 – 40 km, a średnica atmosfery – 50 – 250 km.

Badanie komet

Kometami ludzie interesują się od tysięcy lat. W starożytności panowało przekonanie, że komety zwiastują nieszczęście i nadejście trudnych czasów, a pojawienie się w 44 r. p.n.e. jasnej komety (C/-43 K1) powiązano z zabójstwem Juliusza Cezara, do którego doszło kilka miesięcy wcześniej. Wielu starożytnych filozofów, w tym Arystoteles, przedstawiało swoje poglądy na temat komet.

Teorie Arystotelesa, choć kwestionowane m.in. przez Senekę Młodszego, były uznawane za wiarygodne aż do XVI wieku, kiedy to Mikołaj Kopernik ośmielił się podważyć obowiązujący w nauce pogląd greckiego filozofa. Przypuszczenia Kopernika potwierdził na podstawie obserwacji w 1577 roku duński astronom Tycho Brahe. Jego badania udowodniły, że komety znajdują się w przestrzeni pozaziemskiej, jednak nie wykazały, w jaki sposób się poruszają. Nad tą kwestią przez kilkadziesiąt lat debatowało wielu astronomów, a ostateczne rozstrzygnięcie sporów pojawiło się wraz z odkryciem przez Gottfrieda Kircha jasnej komety w listopadzie 1680 roku. Po kilkumiesięcznych obserwacjach stwierdzono, że tor komety jest parabolą ze Słońcem w ognisku. Z tym wynikiem zgodził się również Izaak Newton, który opisał zasady ruchu komet w swoim dziele „Principia Mathematica”.

Uczeń Newtona, Edmund Halley zaobserwował bardzo jasną kometę, która, jak się później okazało, pojawiała się na niebie co 76 lat. Późniejsi naukowcy przeanalizowali przekazy swoich poprzedników i odkryli, że wspominali o tej samej komecie, która najbliżej Ziemi (5,8 miliona km) znajdowała się w 837 roku. Na cześć Edmunda Halleya, który jako pierwszy przewidział powrót komety na rok 1759, została ona nazwana 1P/Halley.

Dzięki postępowi technologicznemu, w XX wieku badania nad kometami stały się bardziej intensywne i miarodajne. Sondy wysyłane z Ziemi, które były wyposażone w doskonałą aparaturę fotograficzną, pozwoliły stwierdzić, czym dokładnie są komety i jaka jest ich budowa.

W 2009 roku sonda NASA pobrała próbkę z komety Wild-2, a po przeprowadzeniu analiz stwierdzono, że w materiale tym znajduje się glicyna stanowiąca cenny dla życia aminokwas białkowy.

W 2014 roku sonda Rosetta przekazała pierwsze dane o stanie komety Czuriumow-Gierasimienko, która od 2004 roku była badana przez pojazd opadający Fila. Dzięki tym badaniom dowiedziano się, że jądro komety co sekundę uwalnia około 300 mililitrów wody, a sama kometa nie posiada własnego pola magnetycznego. 30 września 2016 roku Rosetta rozbiła się o powierzchnię komety.

Gdzie widać kometę?

Z powierzchni Ziemi można dostrzec warkocz i komę komety, jeśli obiekt ten skieruje się w stronę Słońca. Pył wpływa na rozproszenie światła, zjonizowany gaz świeci natomiast ze względu na wysoką temperaturę. Kiedy kometa znajduje się blisko Słońca, promieniowanie gwiazdy prowadzi do uwolnienia lotnych związków z jądra komety. W obrębie centralnej części obiektu zaobserwować można pozostałe związki organiczne tworzone przez czarne, węglowe łańcuchy.

Co to jest kometa Halleya?

1P/Halley została pierwszą odkrytą kometą obiegającą Słońce w czasie krótszym niż 200 lat. Obiekt ten, krążąc w obrębie US, przechodzi obok planet, dlatego jego trajektoria lotu może ulegać przeobrażeniom. Bliska odległość od Słońca komety powoduje emisję jądrową gazów i pyłów, dlatego masa komety regularnie się zmniejsza. Według obserwacji kometa Halleya traci 250 milionów ton swojej materii w trakcie każdego przelotu nieopodal centralnej gwiazdy.

Jak wygląda kometa Halleya?

1P/Halley wyróżnia się charakterystycznymi wzgórzami, dolinami oraz kraterami. Jej jądro ma wymiary 14,9 x 8,2 km. W 1986 roku zdecydowano się na wysłanie bezzałogowej sondy Giotto w celu ustalenia dokładnych właściwości komety Halleya. Statek wraz z innymi tego typu obiektami zaliczany był do Armady Halleya. Znalazł się on w odległości 596 km od 1P/Halley. Warto dodać, że Giotto stanowił pierwszy w historii obiekt międzyplanetarny skonstruowany przez ESA. Za pośrednictwem sondy Giotto wykonano zdjęcia jądra komety. 

Kometa HalleyaESA

Wśród innych cech charakterystycznych dla komety Halleya warto wymienić jądro składające się ze skał, lodu oraz części organicznej wykazującej dużą odporność na działanie promieni UV. Powierzchnia obiektu ma natomiast grubą, ciemną skorupę o nieznanym składzie chemicznym.

Kiedy pojawiła się kometa Halleya?

Według badań kometa Halleya przeszła przez peryhelium swojej orbity m.in.:

25 maja 240 r. p.n.e., 12 listopada 164 r. p.n.e., 6 sierpnia 87 r. p.n.e., 20 maja 760 r., 18 lipca 912 r., 9 czerwca 1456 r., 7 października 1607 r., 15 września 1682 r., 13 marca 1759 r., 16 listopada 1835 r., 20 kwietnia 1910 r., 9 lutego 1986 r.

20 maja 1910 roku kometa znalazła się w odległości 22 440 000 km od Ziemi, a obserwując ją, dało się zauważyć warkocz zlokalizowany na 120 stopni od gwiazdozbioru Byka do Orła. W tym samym roku do naszej planety zbliżyła się również Wielka Kometa Styczniowa.

W którym roku ponownie wróci kometa Halleya?

Zgodnie z analizami naukowców 1P/Halley znajdzie się poza swoim peryhelium w 2061 roku. Jej blask może osiągnąć wielkość -0,3 m (magnitudo - jednostka wielkości gwiazdowej).

Autorka/Autor:red.

Źródło: nasa.gov. eso.org

Źródło zdjęcia głównego: shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pogoda na Boże Narodzenie. Na razie możemy pożegnać się z wiosennymi temperaturami, jakie zapanowały w Polsce, ponieważ kolejne dni przyniosą spore ochłodzenie. W weekend miejscami popada śnieg - lokalnie może dosypać go naprawdę sporo. Czy jednak białe krajobrazy mają szansę utrzymać się do Wigilii?

Nadciągają opady śniegu. Czy pozostaną z nami do świąt? Pogoda na Boże Narodzenie

Nadciągają opady śniegu. Czy pozostaną z nami do świąt? Pogoda na Boże Narodzenie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zimowa stolica Polski to w czwartek rano najcieplejsze miasto w całym naszym kraju. Między Zakopanem a położonym kilka kilometrów dalej Poroninem jest ponad 10 stopni różnicy. We "Wstajesz i wiesz" w TVN24 Tomasz Wasilewski wyjaśnił, z czego wynika taka temperatura w Tatrach.

"Pożeracz śniegu" odmienił pogodę w Zakopanem

"Pożeracz śniegu" odmienił pogodę w Zakopanem

Źródło:
IMGW, TVN24

Do 16 wzrosła liczba ofiar potężnego trzęsienia ziemi, jakie nawiedziło we wtorek Vanuatu na Oceanie Spokojnym. Na miejscu katastrofy nadal trwa akcja poszukiwawcza, ale z każdą godziną maleją szanse na odnalezienie ocalałych. Nad pogrążonym w chaosie krajem unosi się kolejne widmo kataklizmu. Znad Morza Koralowego w kierunku wyspy nadciąga układ niskiego ciśnienia, który w kolejnych dniach może przekształcić się w cyklon.

Widmo kolejnego kataklizmu w Vanuatu

Widmo kolejnego kataklizmu w Vanuatu

Źródło:
Reuters

Widok kalifornijskich wiewiórek ziemnych polujących na norniki i zjadających je wprawił w zdumienie grupę amerykańskich naukowców. Dotychczas drapieżne zachowania tych zwierząt były odnotowywane sporadycznie, bo główne składniki ich diety to orzechy, nasiona i zboża. Nietypowe zachowanie zauważono w trakcie badań na przełomie czerwca i lipca tego roku.

"Te badania radykalnie zmieniają nasze postrzeganie wiewiórek"

"Te badania radykalnie zmieniają nasze postrzeganie wiewiórek"

Źródło:
CNN, Cosmos Magazine, Journal of Ethology

Pogoda na dziś. Czwartek 19.12 przyniesie nam ciepło, ale przez Polskę będą wędrować też opady deszczu. Powieje silniejszy wiatr, który miejscami może osiągać prędkość nawet 90 kilometrów na godzinę.

Pogoda na dziś - czwartek 19.12. Będzie ciepło jak wiosną

Pogoda na dziś - czwartek 19.12. Będzie ciepło jak wiosną

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na południu kraju oraz nad morzem może być niebezpieczna. IMGW ostrzega przed silnym wiatrem, który może rozpędzać się do 80 kilometrów na godzinę. Ostrzeżenia wydano na terenie sześciu województw.

Silny wiatr. Ostrzeżenia IMGW dla kolejnych regionów

Silny wiatr. Ostrzeżenia IMGW dla kolejnych regionów

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Wysoka temperatura w grudniu sprzyja aktywności kleszczy, dlatego ten niebezpieczny pajęczak może znaleźć się na choince, którą przyniesiemy do domu. Warto przejrzeć swoje zwierzęta, aby sprawdzić czy nie złapały kleszcza, przebywając w pobliżu świątecznego drzewka.

Razem z choinką możemy przynieść do domu nieproszonego gościa. To ryzyko wzrosło

Razem z choinką możemy przynieść do domu nieproszonego gościa. To ryzyko wzrosło

Źródło:
PAP

Potężne tornado przetoczyło się przez miasto Scotts Valley w amerykańskim stanie Kalifornia. Jego niszczycielską siłę widać na nagraniu uchwyconym przez kamerkę samochodową w ciężarówce.

Tornado przewróciło ciężarówkę. Nagranie z wnętrza pojazdu

Tornado przewróciło ciężarówkę. Nagranie z wnętrza pojazdu

Źródło:
CNN

Renowacja budynku w Alkmaar na północy Holandii doprowadziła do niezwykłego odkrycia. Archeolodzy natrafili na podłogę wykonaną częściowo ze zwierzęcych kości.

Tajemnicza podłoga z kości odkryta w czasie renowacji budynku

Tajemnicza podłoga z kości odkryta w czasie renowacji budynku

Źródło:
alkmaar.nl

58-letni myśliwy zmarł po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź. Zwierzę zostało zastrzelone przez innego mężczyznę. Departament Zasobów Dzikiej Przyrody Wirginii "nie wnosi obecnie żadnych oskarżeń w związku z tym incydentem".

Myśliwy nie żyje po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź

Myśliwy nie żyje po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź

Źródło:
CBS News

Naukowcy z Politechniki Krakowskiej sprawdzili, jak zmienia się stężenie dioksyn w pyle zawieszonym PM10 w stolicy Małopolski w zależności od pory roku. Okazało się, że zimą mieszkańcy Krakowa wdychają więcej rakotwórczych związków niż latem. To pierwszy w kraju monitoring dioksyn na taką skalę.

Naukowcy: zimą mieszkańcy Krakowa wdychają więcej szkodliwych dioksyn

Naukowcy: zimą mieszkańcy Krakowa wdychają więcej szkodliwych dioksyn

Źródło:
PAP

Bilans ofiar śmiertelnych cyklonu Chido wzrósł na Majotcie do 31 osób, a w Mozambiku do 45. Dziesiątki tysięcy ludzi wciąż nie mają dostępu do wody. Naukowcy obawiają się wybuchu epidemii chorób zakaźnych.

"Ten cyklon był jak walec, wszystko miażdżył". Rośnie bilans ofiar śmiertelnych żywiołu

"Ten cyklon był jak walec, wszystko miażdżył". Rośnie bilans ofiar śmiertelnych żywiołu

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CNN, BBC

Astronauci Butch Wilmore i Suni Williams pozostaną w kosmosie co najmniej do marca 2025 roku - poinformowała NASA. To kolejny raz, kiedy amerykańska agencja przekłada datę ich powrotu do domu. Z zakładanych ośmiu dni misja potrwa ponad dziewięć miesięcy.

Mieli spędzić w kosmosie osiem dni. NASA znów przedłużyła ich pobyt

Mieli spędzić w kosmosie osiem dni. NASA znów przedłużyła ich pobyt

Źródło:
AFP

W Tatrach zmalało niebezpieczeństwo powstawania lawin. W środę Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe obniżyło stopień zagrożenia z drugiego na pierwszy. Ratownicy podkreślają jednak, że warunki do uprawiania turystyki w wyższych partiach gór są nadal niebezpieczne.

W Tatrach lawinowa "jedynka", ale nadal jest niebezpiecznie

W Tatrach lawinowa "jedynka", ale nadal jest niebezpiecznie

Źródło:
PAP, TOPR

Dziewięć godzin - tyle trwał kosmiczny spacer dwóch chińskich astronautów w ramach misji Shenzhou-19. Tym samym pobity został 23-letni rekord należący do Amerykanów, którzy poza statkiem przebywali w kosmosie o cztery minuty krócej.

"Spacerowali" dziewięć godzin. I pobili rekord

"Spacerowali" dziewięć godzin. I pobili rekord

Źródło:
PAP

Po raz drugi w ciągu dziewięciu miesięcy rakieta Kairos japońskiej firmy Space One uległa samozniszczeniu. Nagrania z najnowszej, środowej próby pokazują, jak rakieta zmagała się z trudnościami z utrzymaniem trajektorii lotu. Poprzednim razem maszyna eksplodowała kilka sekund po starcie.

Samozniszczenie po trzech minutach od startu

Samozniszczenie po trzech minutach od startu

Źródło:
Reuters, NHK

Kilka tysięcy ton ropy naftowej od kilku dni jest wyrzucane na brzeg w pobliżu Cieśniny Kerczeńskiej na Morzu Czarnym. W niedzielę w wyniku sztormu zatonęły tam dwa rosyjskie tankowce. Lokalne władze informują o negatywnym wpływie rozlanego paliwa na ekosystem. Przedstawiciele Greenpeace ostrzegają przed "jedną z największych katastrof na Morzu Czarnym spowodowanych przez człowieka".

Ogromny wyciek z rosyjskich tankowców. Ostrzeżenie przed "jedną z największych katastrof"

Ogromny wyciek z rosyjskich tankowców. Ostrzeżenie przed "jedną z największych katastrof"

Źródło:
Novaya Gazeta, Greenpeace

Niebezpieczne zdarzenia w polskich górach. W poniedziałek w Tatrach dwóch turystów spadło z wysokości około 400 metrów z lawiną, próbując zdobyć Rysy. Tego samego dnia goprowcy uratowali mężczyznę, którego częściowo przysypała lawina w rejonie Babiej Góry. Wszyscy mieli dużo szczęścia, żaden z turystów nie doznał poważnych obrażeń.

Lawiny w Tatrach i Beskidach. Turyści spadli z 400 metrów

Lawiny w Tatrach i Beskidach. Turyści spadli z 400 metrów

Źródło:
PAP, TOPR

Śnieg spadł w rejonie jezior Covadonga na północy Hiszpanii. To moment, na który czekało mnóstwo turystów. Zimą miejsce to uznawane jest bowiem za szczególnie piękne.

Tu śnieg oznacza "nie tylko początek zimy"

Tu śnieg oznacza "nie tylko początek zimy"

Źródło:
El Buscolu, traveler.es

Silne i tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi nawiedziło we wtorek Vanuatu na Oceanie Spokojnym. Najbardziej poszkodowana została stolica. Moment trzęsienia widać na nagraniu z warsztatu samochodowego.

Słychać wielki huk, ludzie uciekają. Nagranie z warsztatu samochodowego

Słychać wielki huk, ludzie uciekają. Nagranie z warsztatu samochodowego

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

We wtorek na Chopoku w Niżnych Tatrach na Słowacji doszło do awarii kolejki linowej. Utknęło 12 narciarzy, wszystkich bezpiecznie ewakuowano.

Awaria kolejki. Utknęło 12 narciarzy

Awaria kolejki. Utknęło 12 narciarzy

Źródło:
HZS

Niezidentyfikowana wcześniej choroba, na którą zmarło niedawno ponad 140 osób w Demokratycznej Republice Konga, to ciężka postać malarii - poinformowało we wtorek tamtejsze ministerstwo zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dostarczyła już leki na tę chorobę.

"Zagadka w końcu rozwiązana". Wiadomo, co zabiło ponad 140 osób

"Zagadka w końcu rozwiązana". Wiadomo, co zabiło ponad 140 osób

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, PAP

Co najmniej sześć osób zginęło, a 50 zostało rannych w wyniku silnego trzęsienia ziemi w Vanuatu, państwie wyspiarskim w Oceanii. Trwa akcja poszukiwawczo-ratunkowa. Na Kontakt24 otrzymaliśmy relację Polaka z miejsca katastrofy.

"Najgwałtowniejsze trzęsienie, jakiego doświadczyłem"

"Najgwałtowniejsze trzęsienie, jakiego doświadczyłem"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CNN, Kontakt24, PAP

Silna wichura doprowadziła do zawalenia się kilkudziesięciometrowej dekoracji świątecznej w mieście Marica w Brazylii. W momencie tragedii znajdowali się na niej pracownicy, którzy po otrzymaniu ostrzeżeń przed niebezpieczną pogodą przerwali prace montażowe. Władze miasta poinformowały o jednej ofierze śmiertelnej i dwóch osobach rannych, ogłoszono dwudniową żałobę.

Pływająca choinka runęła pod naporem wiatru. Jedna osoba nie żyje

Pływająca choinka runęła pod naporem wiatru. Jedna osoba nie żyje

Źródło:
PAP, Carta Capital, CNN, 98 FM

Przed nami początek astronomicznej zimy, a wraz z nim najkrótszy dzień w roku. Słońce nad Warszawą wzejdzie wtedy na niespełna osiem godzin. Kiedy przypada ten dzień?

Kiedy będzie najkrótszy dzień w roku

Kiedy będzie najkrótszy dzień w roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, timeanddate.com

Lato w Australii zaczyna się niezwykle upalnie. W stanie Wiktoria ostatni raz tak gorąco w grudniu było pięć lat temu. W Adelajdzie w nocy temperatura sięgała niemal 30 stopni Celsjusza.

30 stopni w nocy, w dzień o włos od rekordu

30 stopni w nocy, w dzień o włos od rekordu

Źródło:
The Guardian

Burza lodowa nawiedziła stan Iowa i wschodnią Nebraskę. Doszło do paraliżu komunikacyjnego. Drogi były tak śliskie, że samochody i ciężarówki zsuwały się z nich. W jednym z wielu wypadków związanych z oblodzeniem zginęła jedna osoba.

Burza lodowa wywołała paraliż komunikacyjny

Burza lodowa wywołała paraliż komunikacyjny

Źródło:
ENEX, cbsnews.com

Gwałtowne śnieżyce zaskoczyły wielu kierowców w górach Sierra Nevada w północnej Kalifornii. Parkingi na stacjach benzynowych wzdłuż autostrady międzystanowej 80 stały się w sobotę szczególnie popularnym miejscem.

"Nagle przyszła zamieć. Utknęliśmy i nikt nie wiedział, co zrobić"

"Nagle przyszła zamieć. Utknęliśmy i nikt nie wiedział, co zrobić"

Źródło:
CNN, tnvmeteo.pl

W 2024 roku płonął największy obszar brazylijskiej Amazonii od 17 lat - wynika z danych satelitarnych Instytutu Badań Kosmicznych w Brazylii. Łączna liczba pożarów puszczy wzrosła rok do roku o 43 procent.

"Wielu mieszkańców Amazonii straciło wszystko, cały dorobek swego życia"

"Wielu mieszkańców Amazonii straciło wszystko, cały dorobek swego życia"

Źródło:
PAP

Lodowe włosy pojawiły się w okolicach Wejherowa (woj. pomorskie). To dość rzadkie zjawisko, do powstania którego wymagane są określone warunki pogodowe i obecność pewnego organizmu. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Rzadkie zjawisko w lesie na Pomorzu. Jak powstaje?

Rzadkie zjawisko w lesie na Pomorzu. Jak powstaje?

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Start prywatnej rakiety Kairos 2 japońskiej firmy Space One został przełożony - po raz drugi w ciągu 24 godzin. Misja początkowo miała ruszyć w sobotę przed południem, następnie jej początek przesunięto na niedzielę. Jak wyjaśnili przedstawiciele firmy, problem stanowiły trudne warunki pogodowe panujące w miejscu startu.

Pogoda wygrała z pionierską misją po raz drugi

Pogoda wygrała z pionierską misją po raz drugi

Aktualizacja:
Źródło:
AFP, The Japan Times, NHK

A23a, największa na świecie góra lodowa, przez wiele miesięcy kręciła się w miejscu w rejonie Oceanu Południowego. Naukowcy z British Antarctic Survey poinformowali, że gigantyczna bryła lodu uwolniła się z uwięzi i zaczęła wędrować dalej.

Największa góra lodowa świata wyrwała się z uwięzi

Największa góra lodowa świata wyrwała się z uwięzi

Źródło:
BBC, British Antarctic Survey