Nowojorski sędzia sprzeciwił się odtajnieniu kluczowego zeznania, które doprowadziło na krzesło elektryczne Juliusa i Ethel Rosenbergów. Małżeństwo Rosenbergów uznano w 1953 roku za komunistycznych szpiegów i skazano na śmierć. Ich sprawa była początkiem maccartyzmu - fali antykomunistycznej nagonki w USA.
Małżeństwo Rosenbergów zostało oskarżone o przekazanie Związkowi Radzieckiemu sekretów amerykańskiego programu nuklearnego. Skazano ich na podstawie bardzo wątpliwych dowodów, zdaniem wielu - ku przestrodze innych.
Ethel proponowano zmniejszenie kary w zamian za przyznanie się do winy, ale ta odmówiła. Egzekucję wykonano w więzieniu Sing-Sing 19 czerwca 1953 roku.
Naukowcy i zwolennicy Rosenbergów domagali się o ujawnienia utajnionego zeznania kluczowego świadka oskarżenia, młodszego brata Ethel - Davida Greenglassa.
Fałszywe zeznania doprowadziły do egzekucji
86-letni dziś David przyznał w wydanej w 2000 roku książce, że podczas procesu pod naciskiem prokuratorów złożył fałszywe zeznania. Utrzymywał, że Ethel sporządziła notatki dotyczące sekretów atomowych Ameryki, które miały być przekazane KGB.
Sam uratował w ten sposób głowę i za szpiegostwo skazano go jedynie na 10 lat więzienia. Greenglass prosił, by dowody przez niego przedstawione pozostały utajnione.
Prawo do prawdy przegrywa
W swoim orzeczeniu sędzia Alvin Hellerstein uzasadnił, że prawo opinii publicznej do poznania prawdy musi ustąpić wobec zasady, że ustalenia wielkiej ławy przysięgłych (Grand Jury) pozostały tajemnicą. Sędzia odrzucił w ten sposób wniosek o odtajnienie zeznań trzech świadków, do których mieli dostęp przysięgli - w tym zeznań Greenglassa.
- On [Greenglass - red.] może być draniem, może być hipokrytą, może być kłamcą - powiedział sędzia i od razu dodał, że te fakty "nie przeważają jego oceny, co do wartości tajemnicy wielkiej ławy przysięgłych".
W systemie amerykańskim wielka ława przysięgłych decyduje o tym, czy istnieje wystarczająca ilość dowodów przed procesem karnym. Do tej pory ujawniono zeznania 36 spośród 46 świadków w procesie Rosenbergów. Wszyscy oni nie żyją lub nie wyrazili sprzeciwu, by odtajnić ich słowa.
Tajemnicę Greenglassa poznamy więc prawdopodobnie dopiero po jego śmierci.
Źródło: CNN, BBC