Przełom w zapobieganiu rozprzestrzeniania się wirusa HIV to zdaniem magazynu "Science" najważniejsze odkrycie ubiegłego roku. Redakcja tego prestiżowego czasopisma naukowego jak co roku przygotowała listę najbardziej znaczących odkryć mijających 12 miesięcy. Obok badań nad HIV znalazły się też na niej m.in. geny neandertalczyka odnalezione w naszym DNA czy przełomowe odkrycia astrofizyczne.
Na pierwszym miejscu redaktorzy "Science" umieścili wynik trwających od 2007 roku badań HPTN052z udziałem 1753 heteroseksualnych par. Badania udowodniły, że leki przeciwwirusowe mogą zapobiegać zakażeniu wirusem HIV równie skutecznie, co prezerwatywy - ograniczają ryzyko zakażenia o 96 proc. Zdaniem wielu ekspertów to prawdziwy przełom w walce z AIDS.
Kosmiczne odkrycia
"Science" wybrało badania nad HIV spośród dziesięciu nominowanych do przełomowego odkrycia 2011 roku. Na liście znalazły się trzy odkrycia astronomiczne:
Zakończenie misji japońskiej sondy Hayabusa, która pobrała próbki z asteroidy Itokawa i odkryła m.in. że wiatr słoneczny zabarwia powierzchnię asteroid. Sonda miała po drodze poważne problemy techniczne, przez co jej misja wydłużyła się o trzy lata.
Odkrycie astronomicznych reliktów przeszłości - chmury wodoru podobne do tych, które występowały kilkaset milionów lat po Wielkim Wybuchu oraz gwiazda, która niemal nie zawiera metali. Są one przykładami na istnienie spokojnych obszarów Wszechświata, które mimo upływu miliardów lat są takie, jak dawniej.
Odkrycie pozasłonecznych systemów planetarnych, które zmieniają nasze poglądy na to, jak może wyglądać przestrzeń kosmiczna. Na przykład wokół odległej o 2 tys. lat świetlnych gwiazdy Kepler 11 krąży sześć dużych planet, z których pięć jest do niej zbliżonych bardziej niż Merkury do Słońca. Nie wiadomo, jak się tam znalazły. Z kolei planeta HAT-P-6b krąży po orbicie w stronę przeciwstawną do kierunku obrotu macierzystej gwiazdy, a inna planeta - wokół dwóch gwiazd na raz. Znaleziono nawet swobodne planety, podążające przez Kosmos i niezwiązane z żadną gwiazdą.
Człowiek i jego historia
Ale naukowcy nie zaglądali tylko w lunety teleskopów, lecz także w głąb człowiek i naszej historii. Na przykład badano bakterie znajdujące się w naszych jelitach.
Natomiast już w 2010 roku odkryto, że w jądrach komórkowych Europejczyków i Azjatów znajduje się od 2 do 6 proc. genów odziedziczonych po neandertalczykach. Teraz wykazano, że krzyżowanie się Homo sapiens z wymarłą gałęzią rodzaju Homo miało miejsce wielokrotnie i w różnych populacjach. Archaicznym genom zawdzięczamy między innymi większą odporność na choroby. W roku 2011 odkryto także szczątki gatunku Australopitecus sediba sprzed dwóch milionów lat, który mógł być naszym przodkiem.
Oprócz tego naukowcy wykazali, że warto pozbywać się starych komórek. Tym razem pomocne okazały się myszy, które po podaniu specjalnego leku oczyszczały się ze starych komórek. Okazało się, że organizm wprawdzie nie żyje dłużej, ale ma się lepiej - na przykład mięśnie pozostają silne i mniejsze jest ryzyko powstawania nowotworów.
Szczepionki i zeolity
Człowiekowi pomóc ma też nowa szczepionka na malarię. RTS,S obniża co prawda ryzyko zachorowania na malarię tylko o połowę, ale w przypadku tej choroby to ogromny postęp. Na razie nie wiadomo, na jak długo RTS,S uodparnia ani ile kosztuje.
W mijającym roku japońscy naukowcy odkryli też strukturę roślinnego białka, które bierze udział w procesie fotosyntezy Fotosystem II. Odkrycie może ułatwić opracowanie nowych źródeł energii.
Zdaniem redaktorów "Science" ciekawie prezentują się sztuczne zeolity - czyli syntetyczne odpowiedniki minerałów łatwo pochłaniających i oddających płyny. Mogą ułatwić zarówno oczyszczanie powietrza czy wody, jak i przetwarzanie ropy naftowej, produkcję proszków do prania czy żwirku dla kotów.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia