Urlop dla poratowania zdrowia – jakie warunki musi spełnić nauczyciel, żeby dyrektor szkoły wyraził zgodę

● Urlop dla poratowania zdrowia przysługuje nauczycielom spełniającym warunki określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia oraz w Karcie nauczyciela. ● Urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela nie może jednorazowo trwać dłużej niż rok. ● Dyrektor szkoły udziela nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia na podstawie orzeczenia lekarskiego wydanego przez lekarza medycyny pracy. ● Urlop dla poratowania zdrowia można uzyskać również na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową.

Urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia,  udzielany jest w celu leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby, do której powstania mogą przyczynić się czynniki w pracy lub sposób jej wykonywania. 

Urlop zdrowotny dla nauczyciela będzie mu przyznany, jeśli spełnia on wszystkie warunki wyszczególnione w art. 73 Karty Nauczyciela:

– zatrudnienie na pełen etat na dzień przed złożeniem wniosku o urlop zdrowotny, – umowa na czas nieokreślony, – przepracowane nieprzerwanie co najmniej siedem lat w szkole w wymiarze nie niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć (w tym czasie dopuszczalne są okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, pod warunkiem że łącznie nie trwały dłużej niż sześć miesięcy), – ma orzeczenie lekarza medycyny pracy o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia lub skierowanie od lekarza rodzinnego na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową.

Urlop dla poratowania zdrowia można uzyskać także, jeśli lekarz medycyny pracy uzyska informację od psychiatry o potrzebie podjęcia leczenia i wykaże, że choroba jest wywołana pracą lub może wywołać chorobę zawodową. Choroby psychiczne, w tym nerwica i depresja, mogą więc zostać uznane za uzasadniające potrzebę uzyskania urlopu dla poratowania zdrowia.

Urlop dla poratowania zdrowia dla nauczycieli jest płatny, pracownicy otrzymują wynagrodzenie przez cały czas jego trwania. Na urlopie zdrowotnym nauczyciel otrzymuje co miesiąc pensję i zachowuje prawo do dodatku za wysługę lat.

Nie wszystkie choroby kwalifikują nauczyciela do urlopu zdrowotnego. Lekarz może wydać orzeczenie o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia wyłącznie, jeśli stwierdzi u pacjenta chorobę zagrażającą wystąpieniem choroby zawodowej albo chorobę, w której powstaniu istotną rolę odgrywają czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy.

Za choroby, które mogą mieć związek z pracą, lekarz może uznać:

– wybrane choroby układu ruchu, – wybrane choroby układu krążenia, – wybrane choroby układu oddechowego, – wybrane choroby układu pokarmowego, – choroby psychiczne, – choroby skóry, – cukrzycę, – niektóre choroby nowotworowe.

Podczas przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel traci prawo do otrzymania trzynastki, jeśli urlop zdrowotny trwał przez cały rok. Nie może też pracować zarobkowo. Gdyby tak się stało, dyrektor szkoły odwoła go z urlopu i wyznaczy termin, kiedy nauczyciel musi wrócić do pracy. Co więcej, za pobieranie wynagrodzenia podczas urlopu zdrowotnego i jednoczesną działalność zarobkową nauczycielowi grożą zarzuty karne za oszustwo i wyłudzanie nienależnego wynagrodzenia. Zgodnie z  art. 286 § 1 Kodeksu karnego grozi za to kara pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do ośmiu lat.

Nauczyciel może iść na urlop dla poratowania zdrowia kilka razy, a okres nieprzerwanej siedmioletniej pracy jest obowiązujący tylko przed pierwszym urlopem zdrowotnym. Ważne jest jednak to, że urlop zdrowotny nauczyciela nie może trwać łącznie dłużej niż trzy lata, a jednorazowo dłużej niż rok. Na kolejny urlop dla poratowania zdrowia można iść nie wcześniej niż po roku od zakończenia poprzedniego urlopu zdrowotnego.

Jeżeli nauczyciel ma uprawnienia emerytalne (także do wcześniejszej emerytury pomostowej), nie przysługuje mu urlop zdrowotny. Nie otrzyma go także nauczyciel pobierający emeryturę, który pracuje nadal w szkole.

Jeśli nauczycielowi brakuje mniej niż rok do nabycia prawa do emerytury, nie może iść na roczny urlop dla poratowania zdrowia. Może przebywać na urlopie zdrowotnym maksymalnie do końca miesiąca, który poprzedza miesiąc, w którym nabędzie uprawnienia emerytalne.

Urlop dla poratowania zdrowia wlicza się do emerytury i stażu pracy, a także do nagrody jubileuszowej. 

Aby otrzymać urlop zdrowotny, nauczyciel musi złożyć pisemny wniosek do dyrektora szkoły o wydanie skierowania na badania lekarskie w celu wydania orzeczenia lekarskiego o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia. Nauczyciel nie ma obowiązku uzasadniania wniosku, czyli informowania pracodawcy, z jakiego powodu ubiega się o urlop zdrowotny. Jeśli spełnia wymagane do udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia warunki, dyrektor w ciągu siedmiu dni od otrzymania wniosku skieruje go na badanie lekarskie do lekarza medycyny pracy. 

Jeśli jednak nauczyciel ma skierowanie na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową od lekarza rodzinnego, dyrektor szkoły udziela nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia na tej podstawie. 

Wniosek o urlop dla poratowania zdrowia można złożyć także podczas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. przebywając na urlopie wypoczynkowym.

Koszt badania lekarskiego przez lekarza medycyny pokrywa szkoła. Jeśli lekarz medycyny pracy uzna urlop dla poratowania zdrowia za zasadny, wyda orzeczenie lekarskie o potrzebie udzielenia go nauczycielowi i określi czas, jaki jest potrzebny na leczenie. 

Decyzję o wydaniu orzeczenia lekarz medycyny pracy podejmuje na podstawie przeprowadzonego przez siebie badania, ewentualnych dodatkowych badań lub konsultacji u innych specjalistów oraz dotychczasowej dokumentacji medycznej pacjenta.

Orzeczenie lekarskie o potrzebie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel musi przekazać dyrektorowi szkoły, który ma wówczas obowiązek udzielić mu tego urlopu, a jeśli ma zastrzeżenia do orzeczenia, może złożyć odwołanie. Odwołać się od orzeczenia może także nauczyciel.

Odwołanie na piśmie wraz z uzasadnieniem składa się za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie, w ciągu 14 dni roboczych od jego otrzymania. Lekarz w ciągu siedmiu dni musi przekazać je do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły. Jeśli orzeczenie lekarskie wydał lekarz z wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, odwołanie należy złożyć do instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy właściwego dla miejsca zamieszkania nauczyciela lub siedziby szkoły. Na rozpatrzenie odwołania ośrodek lub instytut mają 30 dni. W tym czasie nauczyciel przechodzi kolejne badanie, a wydane po nim orzeczenie lekarskie jest ostateczne.

Przed powrotem do pracy z urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel otrzyma od dyrektora szkoły skierowanie na badania kontrolne, które mają na celu potwierdzenie, że stan zdrowia pozwala mu na podjęcie pracy. Takie skierowanie wydawane jest w przypadku urlopów zdrowotnych trwających dłużej niż 30 dni. 

Jeśli z powodu przebywania na urlopie zdrowotnym nauczyciel nie może wykorzystać urlopu wypoczynkowego, otrzyma po jego zakończeniu urlop uzupełniający – osiem dodatkowych tygodni w ciągu roku szkolnego. Jeśli pracuje w szkole, w której nie ma ferii i wakacji, jego urlop wypoczynkowy, lub niewykorzystana część tego urlopu, zostaną przesunięte na inny termin.

Akt prawny: Karta Nauczyciela; Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 stycznia 2018 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia