Jaki test wybrać, gdy chcemy przeprowadzić badanie na obecność koronawirusa? Oprócz wykonywanych przez publiczną służbę zdrowia testów PCR istnieje jeszcze kilka innych typów. Aby otrzymać wiarygodny wynik, ważny jest zarówno wybór testu, jak i wykonanie go w odpowiednim czasie.
Testy na koronawirusa
Dostępne na rynku testy związane z diagnostyką COVID-19 można zasadniczo podzielić na dwie kategorie – testy wykrywające trwające zakażenie wirusem SARS-CoV-2 oraz testy wykrywające przeciwciała mogące świadczyć o przebyciu zakażenia w przeszłości.
Pierwsze z nich, czyli wykonywane przez publiczną służbę zdrowia testy PCR oraz testy antygenowe, są testami wymazowymi, a więc wykonywane są po pobraniu wymazu z górnych dróg oddechowych (z nosogardzieli). Testy na przeciwciała są natomiast testami serologicznymi, co oznacza, że do ich wykonania niezbędna jest próbka krwi.
Test PCR
Test PCR jest podstawowym testem zalecanym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). To test genetyczny, który w pobranym od pacjenta materiale wykrywa kod genetyczny wirusa SARS-CoV-2. W tym celu wykonany test musi zostać odesłany do laboratorium, a oczekiwanie na wynik wynosi od kilkunastu godzin do 3 dni.
Pozytywny wynik testu PCR oznacza, że w naszym organizmie znajduje się wirus, a więc jesteśmy zakażeni COVID-19. Oznacza to również, że możemy zakażać innych, a więc konieczna jest nasza izolacja.
Testy PCR odznaczają się najwyższą skutecznością zarówno wśród osób posiadających objawy charakterystyczne dla COVID-19, jak i dla osób czujących się zdrowo. Mogą więc służyć nie tylko potwierdzaniu zakażenia u osób chorych, ale również wykrywaniu osób przechodzących COVID-19 bezobjawowo.
Test antygenowy
Test antygenowy to test immunologiczny, który w pobranym materiale wykrywa antygeny wirusa SARS-CoV-2, czyli jego zakaźne cząsteczki. Wynik testu otrzymuje się już po kilku-kilkunastu minutach, ponieważ nie jest konieczna wysyłka testu do laboratorium. Taki test można wykonać samemu w domu.
Test antygenowy przeznaczony jest dla osób, które mają objawy charakterystyczne dla COVID-19. W przypadku osób bez objawów test również można wykonać na przykład, by sprawdzić, czy nie przechodzi się zakażenia bezobjawowo, jednak jego skuteczność jest wówczas niższa.
Ze względu na niższą skuteczność testu u osób bezobjawowych początkowo pozytywny wynik testu antygenowego był w Polsce jedynie wskazaniem do zrobienia testu PCR. Od jesieni testy antygenowe są już jednak uznawane za taką samą podstawę stwierdzenia koronawirusa jak testy PCR. W przypadku posiadania pozytywnego wyniku testu antygenowego jesteśmy zakażeni COVID-19 i niezbędna jest nasza izolacja.
Test na przeciwciała
Istnieje kilka metod wykonywania testów na przeciwciała – jakościowa, półilościowa i ilościowa. Bez względu na różnice pomiędzy nimi wszystkie służą wykrywaniu przeciwciał przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 we krwi badanego. Ponieważ próbka krwi żylnej musi trafić do laboratorium, oczekiwanie na wynik jest zwykle dłuższe niż w przypadku innych testów i wynosi 1-3 dni.
Wykonanie testu na przeciwciała służy stwierdzeniu, czy badany przeszedł już COVID-19, a w niektórych przypadkach również czy wciąż przechodzi zakażenie (przeciwciała klasy IgM). Testu tego nie wykonuje się u osób mających objawy charakterystyczne dla COVID-19, ponieważ przeciwciała mogą zostać wykryte dopiero po pewnym czasie od zakażenia i nastąpienia odpowiedniej reakcji organizmu.
Testy na przeciwciała nie służą potwierdzaniu zakażenia COVID-19 i wykonywane są jedynie pomocniczo. Zalecane są osobom, które chcą sprawdzić, czy przeszły już zakażenie. Pozytywny wynik testu jest jednocześnie wskazaniem do przeprowadzenia testu PCR, aby potwierdzić, czy wciąż przechodzimy infekcję i możemy zakażać innych.
Szybkie testy płytkowe (kasetkowe)
Szybkie testy płytkowe są rodzajem testu na przeciwciała przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 we krwi badanego. W przeciwieństwie do innych testów na przeciwciała badanie wykonuje się z kropli krwi z palca, a nie z krwi żylnej, dzięki czemu taki test można wykonać samemu w domu, a wyniki ma się już po kilku-kilkunastu minutach.
Badanie szybkim testem płytkowym pozwala na wykrycie przebytego w przeszłości zakażenia COVID-19, a także stwierdzić trwającą infekcję, jeżeli od jej rozpoczęcia minęło dostatecznie dużo czasu.
Szybkie testy płytkowe mają jednak niższą skuteczność niż inne rodzaje testów i są wykonywane jedynie pomocniczo. Uzyskanie pozytywnego wyniku takiego testu jest wskazaniem do przeprowadzenia testu PCR w celu potwierdzenia, czy wciąż przechodzimy infekcję i możemy zakażać innych.
Test na koronawirusa – kiedy robić?
Aby uzyskać prawidłowy wynik testu, ważne jest, aby wykonać go w odpowiednim momencie. W przypadku testów PCR najlepiej je wykonywać jak najszybciej po pojawieniu się objawów charakterystycznych dla COVID-19 lub po kontakcie z osobą zakażoną.
Podobnie w przypadku testów antygenowych – należy je wykonywać w ciągu 5-7 dni od wystąpienia objawów zakażenia. W przypadku testów wymazowych ich skuteczność maleje bowiem wraz z upływem czasu od zakażenia.
Z kolei testy na przeciwciała powinno wykonywać się najwcześniej 2-3 tygodnie po wystąpieniu pierwszych objawów zakażenia. Przeciwciała pojawiają się bowiem we krwi dopiero po pewnym czasie od zakażenia.
Źródło: TVN24 Biznes
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock