Polska w pułapce średniego dochodu. Potrzebne innowacje

 
Według najnowszego raportu Innovation Union Scoreboard Polska osiąga wskaźnik innowacyjności na poziomie 0,279 i w UE wyprzedza tylko Rumunię (0,237), Łotwę (0,221) i Bułgarię (0,188)Materiały inwestora

Polska zaczyna mieć problem z tzw. pułapką średniego dochodu (ang. middle-income-trap), czyli niezdolnością rywalizowania z liderami rozwoju. Nasza przewaga konkurencyjna związana z tanią siłą roboczą i oferowaniem wysokiego zwrotu z inwestycji związanego z wysokim popytem na kapitał maleje. Najwyższa pora skończyć więc z importem innowacji. Bez choć niewielkiego cywilizacyjnego skoku pozostaniemy bowiem krajem gospodarczej drugiej ligi. Jak tego dokonać?

Aby nie wpaść w pułapkę średniego dochodu, niezbędne są zmiany w organizacji gospodarki, które sprzyjałyby osiąganiu przewag konkurencyjnych w technologii, jakie dają innowacje. - To rola państwa, które jest organizatorem sposobu produkcji - wskazuje Adam Czyżewski, główny ekonomista PKN Orlen.

Rządzący Polską politycy o znaczeniu wpływu szeroko pojętej innowacyjności bardzo wiele mówią. Zdaje się jednak, że mylnie identyfikują jej istotę. Polityka budżetowa w ich wykonaniu obraca się bowiem wokół jednego - pozyskiwania i wydawania unijnych funduszy.

Polska 20. gospodarką świata?

- W najbliższych latach Polska ma stać się jednym z dwudziestu najbogatszych państw świata - powiedziała pod koniec lutego premier Ewa Kopacz, podczas inauguracji nowej unijnej perspektywy budżetowej na lata 2014-20.

Polska dostała w niej 120 mld euro, czyli około 500 mld złotych. 40 mld zł ma zaś zostać wydane na innowacyjne badania naukowe, których wyniki zostaną następnie wykorzystane w polskiej gospodarce.

- Musimy wykorzystać szansę. Szansę oparcia polskiej gospodarki na innowacyjności - podkreśliła premier. Do poprawy pozostaje jednak bardzo wiele. Według najnowszego raportu Europejskiego Rankingu Innowacyjności (Innovation Union Scoreboard) mierzącego i porównującego poziom innowacyjności w państwach członkowskich, Polska określana jest jako moderate innovator (umiarkowany innowator) i wyprzedza jedynie Rumunię, Łotwę i Bułgarię.

Europejski Ranking Innowacyjności 2014
Europejski Ranking Innowacyjności 2014 (Innovation Union Scoreboard)Europejski Ranking Innowacyjności 2014pi.gov.pl

W ramach realizacji projektu tzw. Umowy Partnerstwa Europejskiego wchodzi bowiem w grę astronomiczna, jak na nasze warunki kwota 82,5 mld euro. Wraz ze środkami pochodzącymi z budżetu pieniądze te mają dać - jak wynika z szacunków - inwestycje na poziomie 5 proc. PKB rocznie i tym samym przyczynić się do dynamicznego rozwoju w najbliższych latach.

Niestety, środki pochodzące z Brukseli nie będą płynąć do nas wiecznie. Jak wiadomo, strumień wkrótce się odwróci.

"Money isn't everything"

Pytanie skierowane do polityków powinno zatem brzmieć, jak wykorzystać zewnętrzny kapitał do budowania fundamentów rozwoju gospodarki, która byłaby zdolna do stałej i niewymuszonej poprawy konkurencyjności, czyli naturalnego motoru wzrostu.

Samo wzięcie przez państwo na siebie większego ryzyka związanego z B+R (badania i rozwój) poprzez nakłady na innowacje, z dotowanego przez pieniądze płynące z Brukseli budżetu, które zgodnie z założeniami rządu mają się zwiększyć z obecnych ok. 0,7-0,9 proc. do 2 proc. PKB rocznie - tj. średniej dla Europy Zachodniej - nic wielkiego nie da.

- Poza samym wsparciem finansowym istotne jest, aby zbudować cały system wsparcia innowacji. Same pieniądze nie sprawią, że polskie firmy zaczną być bardziej innowacyjne, raczej będzie pchało je to do dalszej absorpcji technologii i konkurowania ceną, a nie jakością. Kluczowe jest, by formować kompetentne Instytucje Otoczenia Biznesu - Jednostki Badawczo-Rozwojowe, Centra Transferu Technologii, itd. - twierdzi Jerzy Toborowicz, konsultant Banku Światowego ds. innowacji i wiceprezes inicjatywy Młodzi Reformują Polskę.

I tak, wysokie wydatki na rozwój mogą zaciemniać prawdziwy obraz nieefektywności innowacji. Po pierwsze, wydatki na tzw. rozwój - co wykazali w swoich badaniach pt. "Money isn’t everything" eksperci firmy konsultingowej Booz Allen Hamilton - nie pozostają w korelacji z innowacjami zakończonymi sukcesem.

Po drugie, wartościowe jest to, co powstaje w trudzie i, o co trzeba się starać. - Nie w wyniku poprawnego wypełnienia formularza według jakiejś spłycającej wszystko scoringowej procedury, lecz wtedy kiedy trzeba udowodnić przed prywatnym inwestorem, że w konkretny projekt warto zaryzykować - wskazuje Ludwik Sobolewski, były prezes GPW.

Rynkowa filtracja

- Wtedy uruchamia się mechanizm rynkowej filtracji i selekcji, i wtedy rośnie odsetek projektów sensownych, które dostają pieniądze, a potem przynoszą zwrot, a maleje tych, które polegają na paleniu pieniędzy bez żadnego efektu i sensu, za to pod modnym hasłem poszukiwania innowacji - dodaje.

Odnośnie interesującej nas tu innowacyjności jako czynnika wzrostu (tworzącego przewagę konkurencyjną), rząd co prawda zakłada, że za niespełna dziesięć lat połowa środków przeznaczanych na działalność B+R będzie pochodzić z budżetu państwa, a reszta od firm.

Obecnie obowiązujący system zachęt sprawia bowiem, że ponad 2/3 nakładów pochodzi z budżetu, a jedynie niespełna jedna trzecia ze środków własnych przedsiębiorstwa. W UE proporcja ta jest odwrotna - ponad 55 proc. środków przeznaczanych na badania i rozwój pochodzi od przedsiębiorców.

Efektywna ulga podatkowa

- Osiągnięcie takiego wyniku nie będzie niestety możliwe bez zmiany finansowania działalności badawczo-rozwojowej, które nadal promuje import innowacji i opiera się na unijnych dotacjach. Tymczasem kraje z naszego regionu wprowadzają rozwiązania zachęcające do prowadzenia prac B+R w kraju, co wyraźnie sprzyja rozwojowi innowacyjnej gospodarki i promuje wzrost zatrudnienia w sektorze naukowo-badawczym. [Widzą to także] Rada UE i KE, które kolejny raz wskazują w rekomendacjach dla Polski "potrzebę przedsięwzięcia dodatkowych środków w celu stworzenia otoczenia biznesu sprzyjającego innowacjom, w tym (…) poprzez (…) dalszy rozwój (…) zachęt podatkowych" - czytamy raporcie firmy Deloitte o innowacyjności w Polsce.

Projekt ustawy utrzymany w podobnym duchu zaproponował Bronisław Komorowski, który chce, by przedsiębiorcy - niezależnie od wyniku działalności badawczo-rozwojowej - mogli odliczać do 120 proc. nakładów poniesionych na badania i rozwój (w przypadku dużych firm) bądź 150 proc. (małe i średnie).

- Kluczowe jest zachęcanie małych i średnich firm do inwestowania w innowacje. Przedsiębiorstwom z sektora MŚP trudno podjąć duże ryzyko, które jest nierozłącznie związane z innowacjami, więc import maszyn z zagranicy i obniżenie sobie kosztów jest dla nich najwygodniejszym rozwiązaniem. Wprowadzanie ulg na finansowanie innowacji, przy jasnych przepisach dotyczących księgowania kosztów badań i rozwoju, jest jednym z kroków w dobrym kierunku - dodaje Jerzy Toborowicz. Warto przy tym zaznaczyć, że znakomita większość inwestycji nad Wisłą realizowana jest przez sektor prywatny (ok. 80 proc.).

Ulgi pomagają zaś firmom podejmować decyzje o zwiększaniu wydatków na innowacyjność bez zbędnej biurokracji oraz planować taką działalność długoterminowo. Ma to tym większe znaczenie, że - jak wynika z kolei z badań Deloitte - w perspektywie 5-letniej (licząc od roku 2014) zwiększenie nakładów na badania i rozwój planuje 61 proc. polskich przedsiębiorstw.

Świat technologii: innowacja po polsku
Świat technologii: innowacja po polskuTVN24 Biznes i Świat

Autor: Michał Wołangiewicz / Źródło: TVN24 Biznes i Świat, Instytut Misesa, Forbes

Źródło zdjęcia głównego: Materiały inwestora

Pozostałe wiadomości

Prezydent USA Donald Trump poinformował w piątek, że natychmiast zrywa negocjacje handlowe z Kanadą, ponieważ kraj ten nie wycofał się z planów nałożenia podatku od usług cyfrowych. Zapowiedział, że w ciągu tygodnia poinformuje Kanadę o nowej stawce ceł na towary z tego kraju.

Trump zrywa negocjacje handlowe. "Bezpośredni i rażący atak"

Trump zrywa negocjacje handlowe. "Bezpośredni i rażący atak"

Źródło:
PAP

Sieć Makro Cash and Carry ogłosiła, że planuje przeprowadzić "optymalizację swojej sieci operacyjnej". Do końca września zamknięte zostaną cztery sklepy, a pracę straci do 400 osób.

Duża sieć zamyka kilka sklepów w Polsce. Pracę straci nawet 400 osób

Duża sieć zamyka kilka sklepów w Polsce. Pracę straci nawet 400 osób

Źródło:
tvn24.pl

Pekao, ING Bank Śląski, Santander Consumer Bank, Bank Pocztowy i Toyota Bank Polska - te instytucje finansowe planują prace serwisowe w najbliższych dniach.

"Ograniczenia w dostępie do płatności". Ostrzeżenie

"Ograniczenia w dostępie do płatności". Ostrzeżenie

Źródło:
tvn24.pl

W piątkowym losowaniu Eurojackpot ponownie nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 140 milionów złotych. W Polsce najwyższa była wygrana trzeciego stopnia w wysokości ponad 1,6 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 27 czerwca 2025 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rośnie. Duża wygrana w Polsce

Kumulacja w Eurojackpot rośnie. Duża wygrana w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Platformy społecznościowe będą zobowiązane do prawnej odpowiedzialności za treści zamieszczane przez ich użytkowników - orzekł Sąd Najwyższy Brazylii. Może to przyczynić się do zaostrzenia sporu z amerykańskimi władzami, które groziły nałożeniem sankcji za rzekome cenzurowanie wypowiedzi Amerykanów.

Ta decyzja może zaostrzyć spór z USA

Ta decyzja może zaostrzyć spór z USA

Źródło:
PAP

Koniec roku szkolnego, rozpoczęły się wakacje, co dla niektórych oznacza wyjazdy nad polskie morze. W tym roku kierowcy nie zawsze skorzystają z darmowego przejazdu autostradą A1 między Toruniem i Gdańskiem, jak to było rok czy dwa lata temu. Minister infrastruktury Dariusz Klimczak wyjaśnił, że bramki będą otwierane jedynie w przypadku bardzo dużego ruchu i zatoru.

Minister wyjaśnia, kiedy przejazd A1 będzie bez opłat

Minister wyjaśnia, kiedy przejazd A1 będzie bez opłat

Źródło:
PAP

Pociąg InterCity Adriatic Express, który zawiezie turystów z Polski do Chorwacji, w piątek po południu wyruszył w swój pierwszy kurs. Podróż z Warszawy do Rijeki ma potrwać około 20 godzin.

Pierwsze takie połączenie z Polski

Pierwsze takie połączenie z Polski

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zadecydowała o wysokości opłat abonamentowych w 2026 roku. Publikując informację o przyjęciu rozporządzenia, KRRiT poinformowała, że ustanowiono je na "możliwie najniższym poziomie".

Abonament rtv w górę. Jest decyzja

Abonament rtv w górę. Jest decyzja

Źródło:
PAP

W najbliższą niedzielę - 29 czerwca - sklepy będą otwarte. Oprócz niej do końca roku zostały jeszcze cztery niedziele handlowe, a kolejna przypada na 31 sierpnia.

5/27. Tak wygląda kalendarz handlowy

5/27. Tak wygląda kalendarz handlowy

Źródło:
PAP

Zasięg zagrożenia ubóstwem skrajnym w Polsce w 2024 roku wyniósł 5,2 procent - poinformował Główny Urząd Statystyczny (GUS). Wskazał też, że odnotowano spadek o 1,4 punktu procentowego rok do roku.

Ubóstwo w Polsce. Nowe dane GUS

Ubóstwo w Polsce. Nowe dane GUS

Źródło:
PAP

- Ślub miliardera Jeffa Bezosa i Lauren Sanchez w Wenecji będzie miał istotny wpływ gospodarczy na miasto i Włochy - stwierdziła ministra turystyki Daniela Santanche. Podała, że to wydarzenie może wygenerować wpływy w wysokości łącznie 957 milionów euro.

Miliard euro dzięki ślubowi Bezosa i Sanchez w Wenecji. Ministra komentuje

Miliard euro dzięki ślubowi Bezosa i Sanchez w Wenecji. Ministra komentuje

Źródło:
PAP

Część duńskich lokali KFC jest wciąż otwarta mimo ujawnionych nieprawidłowości związanych z serwowaniem mięsa - informuje telewizja DR. Jej dziennikarze dotarli wcześniej do wewnętrznych rozmów byłych pracowników, z których wynika, że w restauracjach celowo przedłużano termin przydatności kurczaka do spożycia.

Skandal w znanej sieci fast foodów. Mieli zniknąć z rynku, ale wciąż działają

Skandal w znanej sieci fast foodów. Mieli zniknąć z rynku, ale wciąż działają

Źródło:
tvn24.pl

Chiny i Stany Zjednoczone uzgodniły szczegóły porozumienia handlowego - poinformowało w piątek chińskie ministerstwo handlu. Zgodnie z ustaleniami, Pekin będzie zatwierdzał eksport towarów objętych kontrolą "zgodnie z obowiązującym prawem", natomiast USA zadeklarowały "odpowiednie złagodzenie" restrykcji wobec Chin.

Nowe ustalenia handlowe między Chinami a USA

Nowe ustalenia handlowe między Chinami a USA

Źródło:
PAP

Coraz więcej pracowników korzysta z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji - nierzadko bez wiedzy przełożonych - licząc na usprawnienie codziennych zadań. Nieostrożne użycie AI może jednak prowadzić nawet do kar dyscyplinarnych czy sankcji finansowych. Badacze alarmują, że nadmierne poleganie na sztucznej inteligencji wpływa też na nasz mózg, osłabiając samodzielność i kreatywność. Szczególnie narażeni są młodzi, dopiero wchodzący na rynek pracy. Odpowiednio stosowana AI może być jednak naszym sprzymierzeńcem.

Kopiuj, wklej, zapomnij. Za kilka kliknięć nawet dyscyplinarka

Kopiuj, wklej, zapomnij. Za kilka kliknięć nawet dyscyplinarka

Źródło:
TVN24+

Firma Apple poinformowała, że zmieniła zasady App Store - sklepu z aplikacjami, by uniknąć kar za łamanie unijnych regulacji antymonopolowych. Zmiany ułatwią korzystanie z systemów płatności innych niż system Apple'a.

Apple zmienił zasady App Store przez unijne regulacje

Apple zmienił zasady App Store przez unijne regulacje

Źródło:
PAP

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło nabór do pilotażowego programu skróconego czasu pracy. Firmy mogą zgłaszać swój udział od 14 sierpnia do 15 września - poinformował resort w oficjalnym komunikacie.

Pracować mniej za tyle samo. Ruszył nabór

Pracować mniej za tyle samo. Ruszył nabór

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Założyciel Amazona Jeff Bezos oraz dziennikarka Lauren Sánchez zaprosili dziesiątki VIP-ów ze świata show-biznesu, filmu i finansów do Wenecji na trzydniowe wesele. Oto kilka faktów i liczb dotyczących wydarzenia określanego mianem "Ślubu stulecia".

Wesele za dziesiątki milionów. Taki ma być "ślub stulecia"

Wesele za dziesiątki milionów. Taki ma być "ślub stulecia"

Źródło:
Reuters

Główny Inspektor Farmaceutyczny podjął decyzję o wycofaniu z obrotu dwóch serii popularnego leku przeciwdepresyjnego. Powodem są nieprawidłowości wykryte podczas badań.

Serie leku na depresję wycofane z obrotu

Serie leku na depresję wycofane z obrotu

Źródło:
tvn24.pl

Prokuratura w USA ujawniła próby oszustwa na szkodę ubezpieczyciela Medicare na kwotę 10,6 miliarda dolarów - podał "Washington Post". Dodał, że szefem operacji był obywatel Rosji, a działali w niej obok Rosjan także Czesi i Estończycy.

Próbowali wyprowadzić 10,6 miliarda dolarów. Ich szef był z Rosji

Próbowali wyprowadzić 10,6 miliarda dolarów. Ich szef był z Rosji

Źródło:
PAP

Holenderska organizacja konsumencka wniosła pozew zbiorowy przeciwko Booking.com - popularnej platformie do rezerwacji noclegów online. Firma została oskarżona o stosowanie nieuczciwych praktyk, które mogły prowadzić do zawyżania cen zakwaterowania na całym rynku. Booking.com to serwis, z którego korzystają miliony użytkowników na całym świecie, w tym wielu z Polski.

Mieli zawyżać ceny noclegów. Jest pozew

Mieli zawyżać ceny noclegów. Jest pozew

Źródło:
PAP

PZU i Bank Pekao podpisały dokument określający wstępne zasady współpracy przy tworzeniu grupy bankowo-ubezpieczeniowej (tak zwany term sheet). "To kolejny krok w przygotowaniu transakcji, zacieśniający współpracę stron" - podkreślono w komunikacie.

Fuzja gigantów coraz bliżej. Podpisano dokument

Fuzja gigantów coraz bliżej. Podpisano dokument

Źródło:
PAP

Złoty się umacnia, dolar traci. Co więcej, amerykańska waluta jest na najniższych poziomach od siedmiu lat - wskazują analitycy. Dodają, że dolar utrzymuje trend spadkowy "od objęcia urzędu prezydenta przez Donalda Trumpa".

Dolar "w największych tarapatach od lat"

Dolar "w największych tarapatach od lat"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Dwie trzecie Polaków podróżujących samolotem wybiera na wakacje Hiszpanię, Włochy oraz Grecję. Coraz chętniej latamy też do Turcji, którą wcześniej odwiedzano głównie z biurami podróży.

Główne wakacyjne kierunki Polaków. Zmiana lidera

Główne wakacyjne kierunki Polaków. Zmiana lidera

Źródło:
PAP

Premier Robert Fico przekazał, że Słowacja podtrzymuje weto wobec nałożenia 18. pakietu sankcji na Rosję. Dodał, że zmieni zdanie, jeśli Komisja Europejska zrekompensuje straty wynikające z planowanego zakazu importu rosyjskiego gazu od 2028 roku.

Słowacja podtrzymuje weto. Stawia jeden warunek

Słowacja podtrzymuje weto. Stawia jeden warunek

Źródło:
PAP

Wiceminister rozwoju i technologii Michał Jaros wyjaśnił, że projekt rozporządzenia w sprawie obowiązkowego montażu wind nie będzie dotyczył istniejących już budynków.

Obowiązkowe windy. Wiceminister wyjaśnia

Obowiązkowe windy. Wiceminister wyjaśnia

Źródło:
PAP

W czwartkowym losowaniu Lotto nikt nie wytypował poprawnie wszystkich sześciu liczb. Kumulacja rośnie więc do aż 10 milionów złotych. Wygranej nie było też w Lotto Plus. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 26 czerwca 2025 roku.

Duża kumulacja w Lotto

Duża kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Zakład w Raciborzu zostanie zamknięty - poinformowała w komunikacie firma Henkel. Jak dodano, "trudna decyzja" w tej sprawie została spowodowana "zmieniającym się zapotrzebowaniem konsumentów i koniecznością adaptacji oferty". W zakładzie zatrudnionych jest 159 osób.

Niemiecki gigant zamyka fabrykę w Polsce. "Trudna decyzja"

Niemiecki gigant zamyka fabrykę w Polsce. "Trudna decyzja"

Źródło:
tvn24.pl

Jeżeli prezydent Andrzej Duda chce zapewnić niskie ceny energii, zarówno teraz, jak i w przyszłości, powinien podpisać ustawę wiatrakową - powiedziała na konferencji szefowa resortu klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, apelując do prezydenta o podpis pod ustawą. Głos w tej sprawie zabrał także rzecznik rządu Adam Szłapka.

Prezydent Duda o "wymuszaniu" podpisu. Jest reakcja

Prezydent Duda o "wymuszaniu" podpisu. Jest reakcja

Źródło:
PAP

Artur Dziambor został pełnomocnikiem do spraw innowacji i rozwoju przedsiębiorczości - przekazało Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Funkcję tę będzie pełnił bez pobierania wynagrodzenia.

Artur Dziambor nowym pełnomocnikiem w resorcie rozwoju

Artur Dziambor nowym pełnomocnikiem w resorcie rozwoju

Źródło:
PAP