Banki mają się czego bać? "To ma być w pewnym sensie kara"

[object Object]
Ekspertka o konsekwencjach decyzji TSUE i SN ws. kredytów frankowychTVN24 BiS
wideo 2/7

Frankowicze bardziej czekają na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej niż na działania posłów i ustawę frankową - uważa Izabela Dąbrowska-Antoniak z Biura Rzecznika Finansowego. Jej zdaniem przekształcenie kredytów walutowych na złotowe z oprocentowaniem opartym o stopę LIBOR to ma być "w pewnym sensie kara" za zastosowanie niedozwolonych postanowień umownych.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu wydanym 4 kwietnia stanął po stronie kredytobiorców. Sędziowie stwierdzili, że po usunięciu z umowy kredytowej uznanej za sprzeczną z prawem klauzuli indeksacyjnej, zapis w umowie przestaje obowiązywać, kredyt jest w złotych, a rata będzie obliczana w oparciu o marżę banku oraz stawkę LIBOR CHF.

W dużym skrócie: SN zamienił kredyt walutowy na kredyt w złotych, przy czym zostawił dotychczasowe oprocentowanie. Takie sytuacje mogą pojawiać się częściej po spodziewanym w najbliższym czasie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

O tym, co czeka frankowiczów w najbliższym czasie, jakie konsekwencje poniosą banki i oraz jakie wnioski mogą wyciągnąć sędziowie, rozmawiamy z Izabelą Dąbrowską-Antoniak z Biura Rzecznika Finansowego.

Krzysztof Krzykowski: Czy należy chronić banki przed negatywnymi skutkami potencjalnego orzeczenia TSUE oraz orzeczenia Sądu Najwyższego?

Izabela Dąbrowska-Antoniak, Dyrektor Wydziału Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego w Biurze Rzecznika Finansowego: Po to powstała dyrektywa 93/13 EWG dotycząca nieuczciwych warunków umownych, by państwa wypracowały takie mechanizmy, które będą zabezpieczać konsumentów i przywracać równowagę kontraktową, ale nie tylko. Celem tych mechanizmów ma być również skutek prewencyjny, by wyeliminowanie niedozwolonej klauzuli miało walor odstraszający na przyszłość. Ten cel realizuje zasada usuwania niedozwolonych postanowień z umowy z konsumentem - z pełnymi tego konsekwencjami.

Bardzo ważne w podejściu ochronnym do konsumenta i rozumieniu istoty niedozwolonych postanowień umownych jest to, że "wygumkowanie" postanowienia umowy, które jest niedozwolone, ma być w pewnym sensie sankcją dla przedsiębiorcy. Nie mamy oceniać, czy przedsiębiorca, również bank, może w takim przypadku stracić. Bo jeżeli traci, to tylko dlatego, że stosował niedozwolone postanowienie umowne i tak na to trzeba patrzeć. Zasady te są jednakowe dla wszystkich przedsiębiorców.

Banki na 60 miliardów złotych oszacowały koszt przekształcenia kredytów frankowych w złotówkowe...

W przypadku kredytów, także kredytów "frankowych", jeżeli bank stosuje niedozwolone postanowienia umowne, to musi liczyć się z tym, że te postanowienia będą zakwestionowane i trzeba będzie wykonywać umowę na podstawie pozostałych jej warunków, w tym na podstawie zapisów dotyczących oprocentowania, które może być ujemne (przypadek LIBOR-u - red.). Tak systemowo należy podchodzić do problemu niedozwolonych postanowień umownych. To ma być w pewnym sensie kara dla przedsiębiorcy za takie działania.

Jaki wpływ będą miały wyżej wymienione orzeczenia?

Mam nadzieję, że takie jednoznaczne wytyczne wpłyną przede wszystkim na ujednolicenie orzecznictwa w tej kwestii. Zapadają bardzo różne rozstrzygnięcia w kwestiach kredytów indeksowanych czy denominowanych, w różny sposób sędziowie podchodzą do stosowania dyrektywy 93/13 dotyczącej klauzul niedozwolonych.

Mam nadzieję, że konkluzje płynące na przykład z kwietniowego orzeczenia Sądu Najwyższego, z uchwały Sądu Najwyższego (III CZP 29/1 z 20 czerwca 2018 roku - red.) wydanej na wniosek Rzecznika Finansowego oraz z orzeczenia TSUE rozstrzygną wątpliwości, które powstały w sprawach będących w tej chwili w toku oraz tych na przyszłość. Będą podpowiedzą dla sędziów orzekających w tych sprawach i samych klientów, którzy decydują się na sądową batalię.

Czy opinia rzecznika generalnego TSUE coś zmieniła?

Analizując wydane już orzeczenia sądów dotyczące klauzul w umowach kredytów indeksowanych czy denominowanych, można spotkać się z rozważaniami, czy sąd może zastąpić niedozwolone postanowienie jakimś innym zapisem, także o charakterze ogólnym - na przykład zasady współżycia społecznego, zwyczaje et cetera. Opinia rzecznika, która mam nadzieje zostanie powielona w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, mówi o tym, że niedozwolona klauzula nie może być zastępowana w żaden sposób.

Wyjątkiem jest, gdy wykreślenie klauzul powodowałoby nieważność całej umowy, a istnieje jakiś przepis prawa w porządku prawnym krajowym, którym można by je zastąpić wprost. W Polsce w zasadzie nie mamy w systemie prawnym takich przepisów dla umów kredytowych. Treść niedozwolonych postanowień w umowach kredytów indeksowanych czy denominowanych w większości przypadków jest bardzo podobna i kwestionowanie tego nieuczciwego zapisu opiera się o podobne podstawy.

Nie mamy w Polsce przepisów prawa, które dałyby się w prosty sposób podstawić w umowę, by dalej ją realizować w oparciu o te przepisy. Nie dotyczy to jednak przepisów prawa o charakterze ogólnym i "słusznościowym". Rzecznik TSUE powiedział, że takiego zastępowania zrobić nie można.

Jak oceniać skutki zawarcia umowy - czy z perspektywy momentu wniesienia pozwu, czy jednak dnia zawarcia umowy?

Skutki stwierdzenia niedozwolonego postanowienia – korzystne lub niekorzystne dla konsumenta – zgodnie z wyrażoną przez Rzecznika TSUE opinią powinny być przez sąd rozważane na dzień rozstrzygania sprawy. Pamiętajmy jednak o tym, że nieuczciwy charakter postanowienia oceniamy zawsze na dzień zawarcia umowy. Nieważne, co się dzieje potem.

Zdarzały się takie sytuacje na rynku, że umowy były aneksowane kilkukrotnie albo powstała jakaś regulacja prawna – u nas to była ustawa antyspreadowa, która wprowadziła możliwość spłaty kredytów indeksowanych lub denominowanych bezpośrednio w walucie obcej. Sędziowie, sugerując się tą regulacją, stwierdzali, że skoro taka możliwość została otworzona dla konsumentów, to nie mamy podstaw do oceny niedozwolonego postanowienia umownego, bo klient ma możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w walucie i nie ma problemu ze spreadem.

To przeczyło sensowi i intencji przepisów regulujących niedozwolone postanowienia umowne, w tym dyrektywie 93/13. Sędziowie pomijali w ten sposób ten etap, który był wcześniej przed aneksem, albo okres, gdy klient nie miał prawa i możliwości wpłacania rat w walucie obcej i nie rozważali istoty zaproponowania konsumentowi umowy z niedozwolonym postanowieniem umownym. Sąd zatem powinien oceniać klauzule z chwili zawarcia umowy.

Co to oznacza dla kredytobiorców?

Jeżeli zostanie wydany korzystny dla konsumenta wyrok, to uzyska on zwrot nadpłaconych środków, liczony od dnia zaciągnięcia kredytu, które zostały naliczone w oparciu o niedozwolone postanowienia umowne. I po drugie, będzie mógł spłacać na korzystniejszych warunkach umowę lub się z niej po prostu uwolnić. Bo to jest największy problem w przypadku tego typu kredytów. Klientom bardzo trudno jest się uwolnić od tych umów.

W tej chwili, jakby ktoś chciał spłacić taki kredyt, to często nawet wartość mieszkania nie byłaby w stanie pokryć różnicy salda kredytu, które bardzo wzrosło z powodu zmiany ceny waluty. I to pomimo wielu lat spłacania kredytu. Na problem indeksowania i denominowania walut trzeba spojrzeć przez pryzmat ruchomej wartości kredytu. W zależności od tego, jaka jest cena waluty, to saldo do spłaty kredytu się zmienia. I to jest tak naprawdę największy ból i problem, patrząc od strony klienta.

A co z argumentem banków, że kredyty w złotówkach ze stawką LIBOR nie są dostosowane do realiów ekonomicznych?

Na to pytanie właśnie odpowiadają omawiane orzeczenia i opinia Rzecznika TSUE. Konsument jest słabszą stroną sporu i ma narzucany z góry jakiś wzorzec umowy. Nie negocjuje go - dostaje gotową umowę. W niewielkim stopniu lub wcale nie może wpłynąć na zmianę zaproponowanych mu postanowień. Druga strona po prostu coś mu narzuca.

Ustawodawca unijny, a za nim nasz ustawodawca, podjął decyzję - chronimy stronę słabszą, chronimy konsumenta. Jeżeli uprawniony organ ocenia, że dane postanowienie jest niedozwolone, to wyrzucamy je z umowy. Jeżeli umowę da się wykonywać dalej, to ma być wykonywana. Innymi słowy nie oceniamy ekonomii przedsiębiorcy, tylko możliwość wykonywania dalej umowy po wyeliminowaniu z niej niedozwolonych postanowień.

Nawet ze stawką dla innej waluty?

W sytuacji kredytów "frankowych" kwestionowane są zapisy dotyczące przeliczania kwoty wypłaty kredytu lub spłacanych rat z waluty obcej na walutę polską, czyli odniesienie do sposobu ustalania wartości kredytu czy raty na podstawie ceny obcej waluty. Natomiast LIBOR jako wskaźnik, w oparciu o który następują zmiany oprocentowania wykorzystywany na przykład w "kredytach frankowych" używany jest w tych postanowieniach umowy, które dotyczą tylko samej zmiany oprocentowania kredytu. Chodzi o cykliczne aktualizowanie i zmianę co jakiś czas oprocentowania kredytu.

Przykładowo w umowie mamy zapis, że zmiana oprocentowania będzie następować jak w okresie trzech miesięcy wzrośnie lub spadnie określony wskaźnik LIBOR - odpowiednio wzrośnie lub spadnie oprocentowanie kredytu. I jak popatrzymy na to w taki sposób, że "wygumkujemy" z umowy postanowienia, które dotyczą samej kwestii przewalutowania, to zapisy umowy dotyczące zmiany oprocentowania zmiany oprocentowania tego nie dotyczą. Sąd jedynie musi ocenić, czy daną umowę da się nadal wykonywać, ale nie ze względu na pozostawienie LIBOR-u, a ze względu na usunięcie postanowień dotyczących przewalutowania.

Czy sędziowie mogą inaczej traktować kredyty indeksowane niż denominowane?

Kredyty denominowane lub indeksowane zasadniczo mają bardzo podobny kwestionowany mechanizm, który wiąże się ze zmianą waluty kredytu z polskiej na walutę obcą. Różni je moment, w którym do tego przewalutowania dochodzi oraz to, że w kredycie denominowanym ustalona w umowie kwota kredytu określona jest w walucie obcej, a nie w złotówkach. Można zatem powiedzieć, że z punktu widzenia konkluzji wynikających z orzeczenia TSUE lub orzeczenia Sądu Najwyższego nie ma to większego znaczenia.

Natomiast jaka będzie konsekwencja stwierdzenia niedozwolonego postanowienia umownego w umowie kredytu indeksowanego a w umowie kredytu denominowanego, powinien już w każdej indywidualnej sprawie decydować sąd. Bo choć zapisy w obu tych kredytach są podobne, to nie oznacza, że identyczne w każdej podpisanej umowie. Może zdarzyć się tak, że po usunięciu klauzul umowa nie będzie mogła być już wykonywana i zostanie unieważniona.

Ustawa frankowa jest jeszcze potrzebna?

Ustawodawca zdecydował się na poprawienie ustawy, która ma pomagać w spłacie kredytów osobom w trudnej sytuacji finansowej. Ta ustawa w dużej części dotyczy nie tylko osób z kredytami walutowymi lub indeksowanymi, ale i tych ze złotówkowymi. Fundusz Konwersji, który ostatecznie został usunięty (przez Sejm, ustawa trafi jeszcze do Senatu - red.), miał mobilizować banki, by starały się porozumieć z klientami w sprawie przewalutowania kredytów walutowych lub indeksowanych, denominowanych.

Czy wprowadzone zmiany będą działać i odniosą realny skutek?

Trudno stwierdzić. Sama widzę, że sytuacja niektórych osób z kredytami indeksowanymi lub denominowanymi jest na tyle trudna, że mogliby nie móc skorzystać z tej ustawy, bo mają na przykład kredyty wypowiedziane. Albo zaistniała jakaś inna sytuacja, która nie pozwala skorzystać z tej ustawy. Obiektywnie jednak ustawodawca decyduje się na wprowadzenie rozwiązań o charakterze pomocowym, łagodzi warunki udzielenia tego wsparcia, by większa liczba osób mogła z niego skorzystać. Należy takie próby ocenić pozytywnie.

Czyli łatwiej będzie uzyskać wsparcie?

Wydaje mi się, że taki był cel ustawodawcy. By zmniejszyć dość restrykcyjne wymogi złożenia wniosku o wsparcie. Złagodzenie tych wytycznych może spowodować, że tych wniosków wpłynie do Rady Funduszu Wsparcia więcej i uda się wykorzystać więcej z tej kwoty, która zgromadzona jest w Funduszu Wsparcia. Sądzę jednak, że osoby z kredytami denominowanymi lub indeksowanymi czekają bardziej na orzeczenie TSUE, które może się przyczynić do trwałej zmiany linii orzeczniczej w Polsce, a dla nich do wygranych postępowań sądowych.

Autor: Krzysztof Krzykowski / Źródło: tvn24bis.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Podniesienie kwoty świadczenia z funduszu alimentacyjnego z 500 do 1000 złotych miesięcznie zakłada nowelizacja ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, którą w czwartek uchwalił Sejm. Nowela trafi teraz pod obrady Senatu.

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Sejm daje zielone światło

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Sejm daje zielone światło

Źródło:
PAP

Sejm skierował w czwartek do prac w komisjach finansów i zdrowia dwa rządowe projekty zakładające obniżenie składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców oraz likwidację składki od zbycia środków trwałych. Izba odrzuciła w pierwszym czytaniu projekt poselski autorstwa PiS dotyczący składki.

Co ze składką zdrowotną? Trzy pomysły, trzy decyzje

Co ze składką zdrowotną? Trzy pomysły, trzy decyzje

Źródło:
PAP

Sejm uchwalił w czwartek nowelizację ustawy przesuwającej start systemu kaucyjnego w Polsce o dziewięć miesięcy - na 1 października 2025 roku. Nowela - poza zmianą terminu startu systemu - wprowadza także szereg zmian usprawniających jego działanie.

Rewolucja w sklepach przesunięta. Sejm za nowym terminem

Rewolucja w sklepach przesunięta. Sejm za nowym terminem

Źródło:
PAP

Gary Gensler, szef amerykańskiej komisji papierów wartościowych (SEC), regulującej także rynek kryptowalut, zapowiedział w czwartek rezygnację ze stanowiska. Wcześniej Donald Trump deklarował, że zwolni go już "pierwszego dnia" swoich rządów.

Szef SEC odchodzi. Ceny kryptowalut wystrzeliły

Szef SEC odchodzi. Ceny kryptowalut wystrzeliły

Źródło:
PAP

KIA Polska przekazała Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów informację o akcji serwisowej modeli Optima HEV oraz Sportage - poinformował w czwartek UOKiK. Kampania objęła ponad 18 tysięcy pojazdów, w których może dojść do zwarcia elektrycznego i pożaru w komorze silnika.

Kolejne modele dużego producenta objęte akcją serwisową

Kolejne modele dużego producenta objęte akcją serwisową

Źródło:
PAP

Sejm uchwalił w czwartek ustawę okołobudżetową na 2025 rok, która zakłada między innymi 5-procentowe podwyżki dla nauczycieli początkujących oraz mechanizm uelastyczniający budżet, co ma uprawnić przeciwdziałanie skutkom między innymi powodzi.

Sejm uchwalił ustawę okołobudżetową. Będą podwyżki dla nauczycieli

Sejm uchwalił ustawę okołobudżetową. Będą podwyżki dla nauczycieli

Źródło:
PAP

Czwartkowe posiedzenie sejmowej komisji infrastruktury w sprawie problemów z pociągami Impuls firmy Newag zostało przerwane; ma być wznowione po zaproszeniu na nie przedstawicieli służb, między innymi ABW i CBA. Dyskusję wzbudziła obecność członków grupy hakerskiej i brak przedstawicieli Newagu.

Byli hakerzy, nie było przedstawicieli firmy. Posiedzenie w sprawie awarii pociągów przerwane

Byli hakerzy, nie było przedstawicieli firmy. Posiedzenie w sprawie awarii pociągów przerwane

Źródło:
PAP

"Pragnę poinformować, że w budżecie na przyszły rok proponujemy obcięcie wydatków na kancelarię Prezydenta, trybunał pani Przyłębskiej, IPN czy Krajową Radę Radiofonii i Telewizji - przekazał na portalu X premier Donald Tusk. "Mali pacjenci czekają na te pieniądze" - dodał szef rządu. W czwartek sejmowa komisja finansów publicznych przyjęła poprawkę do projektu przyszłorocznego budżetu, która ogranicza budżety 14 instytucji.

Premier: proponujemy obcięcie wydatków

Premier: proponujemy obcięcie wydatków

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Sejm zaakceptował ułatwienia w udzielaniu pomocy osobom i instytucjom, które ucierpiały we wrześniowej powodzi w południowo-zachodniej Polsce. Posłowie uchwalili przygotowane przez rząd zmiany do ustawy powodziowej i część zgłoszonych w drugim czytaniu poprawek.

Sejm przyjął rządowe zmiany w ustawie powodziowej

Sejm przyjął rządowe zmiany w ustawie powodziowej

Źródło:
PAP

Stany Zjednoczone nałożyły w czwartek restrykcje na 118 osób i podmiotów z sektora finansowego Rosji, w tym pełne sankcje na Gazprombank, ostatni duży rosyjski bank, który dotąd nie został objęty pełną blokadą - ogłosił w czwartek Biały Dom.

Największy rosyjski bank objęty sankcjami

Największy rosyjski bank objęty sankcjami

Źródło:
PAP

Google zapowiedział testowe usunięcie treści publikowanych przez media informacyjne między innymi z wyszukiwarki. Zmiana ma dotyczyć jednego procenta użytkowników. - Bardzo niepokoi nas, że Google zdecydował się na taki ruch - mówi w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl Maciej Kossowski, prezes Związku Pracodawców Wydawców Cyfrowych.

"Opcja atomowa" w arsenale giganta. "Niepokoi nas, że Google zdecydował się na taki ruch"

"Opcja atomowa" w arsenale giganta. "Niepokoi nas, że Google zdecydował się na taki ruch"

Źródło:
tvn24.pl

Kolejne 224 miliony złotych z Krajowego Planu Odbudowy zostaną przekazane między innymi na nowoczesne laboratoria, żłobki oraz likwidację czarnych punktów na drogach - przekazała na portalu X ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Nowe środki z KPO. Ministra ujawniła, na co zostaną przekazane

Nowe środki z KPO. Ministra ujawniła, na co zostaną przekazane

Źródło:
PAP

Budżety czternastu instytucji państwowych zostaną obcięte - poprawka w tej sprawie do budżetu państwa na 2025 rok została przyjęta w czwartek przez Komisję Finansów Publicznych. Do formularza poprawki już w środę dotarł Radomir Wit, dziennikarz TVN24. Łącznie chodzi o kwotę 335,5 miliona złotych, która na mocy tej poprawki zostanie przesunięta na inne cele.

Komisja Finansów za wielkim cięciem budżetów

Komisja Finansów za wielkim cięciem budżetów

Źródło:
tvn24.pl

Konsultanci specjalizujący się w uzyskiwaniu dla klientów prawa do pobytu w obcych krajach ocenili, że po wyborach prezydenckich w USA z pytaniem o warunki udziału w europejskich programach "złotych wiz" zgłosiło się do nich czterokrotnie więcej Amerykanów niż w poprzednim tygodniu - podał CNN.

"Plan B" po zwycięstwie Trumpa. "Szukają drugiej opcji, czegoś jak polisa ubezpieczeniowa"

"Plan B" po zwycięstwie Trumpa. "Szukają drugiej opcji, czegoś jak polisa ubezpieczeniowa"

Źródło:
PAP

Kolejne 224 miliony złotych z Krajowego Planu Odbudowy zostaną przekazane między innymi na nowoczesne laboratoria, żłobki oraz likwidację czarnych punktów na drogach - przekazała na portalu X ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Nowe środki z KPO. Ministra ujawniła, na co zostaną przekazane

Nowe środki z KPO. Ministra ujawniła, na co zostaną przekazane

Źródło:
PAP

Polska, Litwa, Łotwa, a także Estonia przekazały Komisji Europejskiej wspólne pismo dotyczące wprowadzenia ceł na rosyjskie i białoruskie nawozy - podało Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Cła na nawozy z Rosji i Białorusi. Jest list do Brukseli

Cła na nawozy z Rosji i Białorusi. Jest list do Brukseli

Źródło:
PAP

Ze względu na olbrzymie zainteresowanie budową domowych instalacji OZE resort klimatu podjął decyzję o podwojeniu planowanego dofinansowania z programu FEnIKS do kwoty 1,7 miliarda złotych - przekazało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wsparcie będzie przeznaczone dla osób, które zdecydują się na zakup fotowoltaiki oraz magazynów energii.

Można otrzymać nawet 28 tysięcy. Resort o dodatkowych środkach

Można otrzymać nawet 28 tysięcy. Resort o dodatkowych środkach

Źródło:
PAP

Oskładkowanie wszystkich umów cywilnych, między innymi o dzieło, nie będzie realizowane przez rząd - donosi w czwartek portal money.pl. To jeden z kamieni milowych KPO, na który wyraził zgodę poprzedni rząd Mateusza Morawieckiego. Obecny rząd Donalda Tuska ma przystąpić do negocjacji z Brukselą w tej sprawie. Bowiem wypłata kolejnych pieniędzy z KPO może zostać zagrożona.

Rząd wycofuje się z realizacji kamienia milowego

Rząd wycofuje się z realizacji kamienia milowego

Źródło:
PAP, Money.pl, tvn24.pl

Rzecznik Nissan Motor poinformował w czwartek, że około 6 procent pracowników firmy w Stanach Zjednoczonych zaakceptowało zaoferowane pakiety wcześniejszych emerytur. To element planu restrukturyzacji japońskiego producenta, który zapowiedział zwolnienie dziewięciu tysięcy osób na całym świecie.

Znany producent samochodów tnie etaty

Znany producent samochodów tnie etaty

Źródło:
Reuters

Departament sprawiedliwości USA złożył wniosek do sądu, w którym domaga się od Google sprzedaży przeglądarki Chrome oraz udostępnienia danych konkurencji, aby ograniczyć monopol na rynku wyszukiwarek internetowych – podał w czwartek Reuters.

Google usłyszał żądanie sprzedaży przeglądarki Chrome

Google usłyszał żądanie sprzedaży przeglądarki Chrome

Źródło:
PAP

Budżety czternastu instytucji państwowych, między innymi Kancelarii Prezydenta RP, Sądu Najwyższego, Państwowej Inspekcji Pracy czy Instytutu Pamięci Narodowej mają zostać przycięte - wynika z poprawki do projektu ustawy budżetowej na rok 2025, do której dotarł Radomir Wit, dziennikarz TVN24. Najwięcej, bo prawie 70 milionów złotych straci Instytut Pamięci Narodowej.

Będą cięcia w budżetach "świętych krów"

Będą cięcia w budżetach "świętych krów"

Źródło:
TVN24, tvn24.pl

Według danych wstępnych, produkcja budowlano-montażowa (w cenach stałych) zrealizowana w październiku 2024 roku na terenie kraju przez przedsiębiorstwa budowlane o liczbie pracujących powyżej 9 osób była niższa o 9,6 procent w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku oraz wyższa o 1,9 procent w stosunku do września 2024 roku.

Produkcja budowlano-montażowa. Najnowsze dane z gospodarki

Produkcja budowlano-montażowa. Najnowsze dane z gospodarki

Źródło:
GUS, tvn24.pl

Najdroższa ulica handlowa świata znajduje się teraz w Mediolanie. To Via Monte Napoleone - donosi CNN. Możemy tu zrobić zakupy w sklepach takich marek jak Gucci, Chanel, Hermes, Versace, Cartier, Bottega Veneta, czy Celine. Do tej pory królowała nowojorska Piąta Aleja, czyli Upper Fifth Avenue.

Nowa najdroższa ulica świata

Nowa najdroższa ulica świata

Źródło:
CNN

"W związku z wątpliwościami UOKiK zwracamy środki, które są równowartością pobranych opłat za utrzymanie numeru w sieci" - poinformowało Orange w mediach społecznościowych. Chodzi o byłych klientów operatora. Wniosek w tej sprawie można złożyć tylko do 18 grudnia.

Duży operator zwraca pieniądze. Trzeba się pospieszyć

Duży operator zwraca pieniądze. Trzeba się pospieszyć

Źródło:
tvn24.pl

Miliarder Elon Musk i były kandydat na prezydenta Vivek Ramaswamy zapowiedzieli w tekście na łamach "Wall Street Journal", że kierowany przez nich zespół DOGE zamierza przedstawić Donaldowi Trumpowi listę tysięcy bezprawnych, ich zdaniem, regulacji i zaproponować masowe zwolnienia urzędników federalnych.

Chcą masowych zwolnień i zmiany "tysięcy bezprawnych regulacji". Plan doradców Trumpa

Chcą masowych zwolnień i zmiany "tysięcy bezprawnych regulacji". Plan doradców Trumpa

Źródło:
PAP

Luka płacowa pozostaje bez zmian, czyli przewaga zarobków mężczyzn nad tym, ile zarabiają kobiety - pisze w czwartek "Gazeta Wyborcza". - Tylko w 26 z 380 powiatów w Polsce to kobiety zarabiają więcej niż mężczyźni - zauważa ekspert cytowany przez dziennik.

Tak wygląda rzeczywista luka płacowa w Polsce

Tak wygląda rzeczywista luka płacowa w Polsce

Źródło:
"Gazeta Wyborcza"

Takie sieci, jak Biedronka, Lidl czy Aldi, zdobyły już blisko połowę polskiego rynku spożywczego. Teraz będą zmniejszać ofertę na półkach, by zaoszczędzić. To problem dla klientów i producentów - czytamy w czwartkowej "Rzeczpospolitej".

Dyskonty zdominowały polski handel. Teraz zmieniają strategię

Dyskonty zdominowały polski handel. Teraz zmieniają strategię

Źródło:
PAP

"Komediant", czyli dzieło sztuki w postaci banana przyklejonego taśmą do ściany, został sprzedany za ponad sześć milionów dolarów. Kontrowersyjne dzieło tym samym zyskuje na wartości niczym najlepsza inwestycja - odkąd pięć lat temu sprzedano je po raz pierwszy, podrożało już ponad pięćdziesięciokrotnie.

Kontrowersyjne dzieło sprzedane za miliony. Banan niczym najlepsza inwestycja

Kontrowersyjne dzieło sprzedane za miliony. Banan niczym najlepsza inwestycja

Źródło:
CNN, PAP

Uważany za jednego z najbogatszych ludzi na świecie Gautam Adani, prezes korporacji Adani Group, której spółki notowane są między innymi na nowojorskiej giełdzie, został oskarżony przez sąd w USA o korupcję. Zarzuca mu się proponowanie indyjskim urzędnikom łapówek na kwotę 265 milionów dolarów.

Jeden z najbogatszych ludzi na świecie oskarżony o korupcję

Jeden z najbogatszych ludzi na świecie oskarżony o korupcję

Źródło:
PAP, BBC