Fundusz Kościelny "reliktem starych czasów". Ministra o dwóch możliwych rozwiązaniach

Premier Donald Tusk poinformował 27 grudnia 2023 roku, że rząd powołał międzyresortowy zespół w sprawie zmiany systemu finansowania Funduszu Kościelnego, w tym zasad finansowania świadczeń emerytalnych i rentowych dla osób duchownych. Agnieszka Buczyńska ma reprezentować w tym zespole Polskę 2050.

- Trzeba powiedzieć, że Fundusz Kościelny - dla tych, którzy nie wiedzą - to jest coś, co miało być formą rozliczenia za dobra, które zostały przejęte przez Państwo. Natomiast ten majątek już dawno został rozliczony - powiedziała Buczyńska w poniedziałkowej rozmowie na stronie Polski 2050 na Facebooku. Ministra dodała, że największym beneficjentem Funduszu Kościelnego jest Kościół katolicki. - Otrzymał największe środki - zauważyła.

W ocenie Agnieszki Buczyńskiej "Fundusz Kościelny dzisiaj jest reliktem starych czasów i wymaga to reformy". - Jeżeli chodzi o Fundusz Kościelny, to dzisiaj mamy dwa możliwe rozwiązania zreformowania - wskazała.

Ministra przypomniała, że Polska 2050 w swoim programie proponuje zastąpienie Funduszu Kościelnego dobrowolną darowizną na rzecz wybranego związku wyznaniowego, którą będzie można odpisać od podatku lub odpisem podatkowym na rzecz wybranego związku wyznaniowego, na wzór odpisu na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego.

Buczyńska zapewniła przy tym, że rozwiązania będą wypracowywane w konsultacji z przedstawicielami wszystkich zainteresowanych związków wyznaniowych. - Myślę, że ten zespół w najbliższym czasie będzie miał pierwsze wspólne spotkanie - poinformowała ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego.

Fundusz Kościelny powstał na mocy ustawy z 20 marca 1950 roku o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego.

Według pierwotnych założeń miał być formą rekompensaty dla kościołów i innych związków wyznaniowych za przejęte od nich przez państwo nieruchomości ziemskie. Z przejętych nieruchomości miała zostać utworzona masa majątkowa, z której dochód miał być dzielony między Kościoły, proporcjonalnie do wielkości zabranych nieruchomości.

Ks. prof. Dariusz Walencik z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego powiedział Polskiej Agencji Prasowej, że to założenie nigdy nie zostało zrealizowane. - Nigdy nie oszacowano liczby przejętych dóbr, ich wartości, ani dochodu, które one przynosiły. Tak naprawdę od samego początku Fundusz Kościelny był po prostu dotacją, zapisywaną co roku w ustawie budżetowej - wyjaśnił.

Dodał, że obecnie z Funduszu Kościelnego korzystają wszystkie działające legalnie w Polsce związki wyznaniowe, także te, które nie działały na terytorium Polski w 1950 roku i nie utraciły wówczas żadnych nieruchomości. Tych związków wyznaniowych jest obecnie 185.

Od 1990 roku głównym źródłem finansowania Funduszu jest budżet państwa. W początkowym okresie funkcjonowania Fundusz przekazywał środki na cele takie, jak: odbudowa i konserwacja obiektów sakralnych, pomoc materialna dla duchownych czy dotacje na wydatki osobowe i administracyjno-materialne. Obecnie większość pieniędzy z Funduszu Kościelnego przeznaczana jest na pokrycie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych.

W projekcie przyszłorocznego budżetu państwa Fundusz Kościelny ma wynieść 257 mln zł.