Wszystkie podatki PiS

- Jeśli wygramy wybory, absolutnie nie podniesiemy podatków - mówiła w sierpniu 2011 roku w programie "Tak Jest" w TVN24 wiceprezes PiS Beata Szydło. - Nie mamy żadnego planu podwyższenia podatków - podkreślił w grudniu 2016 roku prezes PiS Jarosław Kaczyński w wywiadzie dla "Rzeczpospolitej".

Z projektu budżetu państwa na 2024 rok wynika, że dochody budżetu państwa mają wynieść prawie 683,6 mld zł, w tym dochody podatkowe - 607,8 mld zł, co oznacza wzrost o 15,7 proc. w porównaniu do przewidywanego wykonania budżetu w 2023 roku.

Jak podało MF, "na prognozowany w 2024 r. wzrost dochodów budżetu państwa w wysokości blisko 89 mld zł składają się:

- wzrost dochodów z VAT o ok. 53 mld zł, - wzrost dochodów z podatku akcyzowego o 4,3 mld zł, - wzrost dochodów z podatku CIT o 5,3 mld zł, - wzrost dochodów z podatku PIT o 19,2 mld zł.

A ten wykaz nie uwzględnia mniejszych opłat, które ponosimy na co dzień.

Oto lista najważniejszych zmian (m.in. opłat, obciążeń, danin, składek, zlikwidowanych ulg), które wpłynęły na wyższe podatki:

1. Podatek bankowy - obowiązuje od 1 lutego 2016 roku, a instytucje finansowe płacą daninę, której stawka wynosi 0,0366 proc. miesięcznie od podstawy opodatkowania (nadwyżki sumy wartości aktywów ponad kwotę 4 mld zł).

Według projektu budżetu na 2024 rok podatek bankowy (od niektórych instytucji finansowych) ma przynieść 6,25 mld zł. W znowelizowanym projekcie na 2023 rok przewiduje się 5,98 mld zł. Z kolei jak wynika ze sprawozdania wykonania budżetu w 2022 roku było to prawie 6,1 mld zł (w ustawie budżetowej zakładano 5,4 mld zł).

2. Podatek handlowy - od 1 stycznia 2021 roku obowiązuje podatek od sprzedaży detalicznej, zwany też podatkiem handlowym. 

Przewiduje dwie stawki: - 0,8 proc. dla przedsiębiorstw, które osiągają przychody między 17 a 170 mln zł miesięcznie; - 1,4 proc. dla tych, których dochody przekraczają 170 mln zł miesięcznie, - te firmy, które osiągają mniej niż 17 mln zł w miesiącu, są zwolnione z podatku.

Podatek handlowy w 2022 r. zapłaciło 218 podmiotów - wskazał portal wiadomoscihandlowe.pl. W 2021 roku było to 39 podmiotów mniej. Ministerstwo Finansów podało, że wpływy z podatku handlowego w 2022 r. wyniosły prawie 3,3 mld zł, czyli prawie o jedną czwartą więcej rok do roku (+665 mln zł). Budżet państwa przewiduje, że w 2023 r. dochody z tego tytułu wyniosą 3,876 mld zł, a w projekcie na 2024 rok zakłada się 4,63 mld zł.

3. Podatek od wydobycia niektórych kopalin został wprowadzony 18 kwietnia 2012 r., ale początkowo obejmował tylko wydobycie miedzi oraz srebra. Od 1 stycznia 2016 r. dotyczy również wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego.

W 2024 roku danina ma dać budżetowi 3,7 mld zł, a w 2023 roku - 4,6 mld zł. W 2022 roku ustawa budżetowa przewidywała 2,6 mld zł, a ze sprawozdania wykonania budżetu wynika, że podatek od wydobycia niektórych kopalin przyniósł budżetowi państwa prawie 3,8 mld zł.

W 2016 roku danina przyniosła budżetowi niecałe 1,3 mld zł.

4. Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od PIT. W ramach Polskiego Ładu obniżono podatek dla pierwszego progu do 12 procent i podwyższono kwotę wolną do 30 tys. zł, ale jednocześnie zlikwidowano możliwość odliczenia składki zdrowotnej.

Z analizy głównego doradcy podatkowego w firmie inFakt Piotra Juszczyka wynika, że "po zmianach najniższa składka zdrowotna dla przedsiębiorców była w teorii niższa niż w roku 2021, ale za cały rok 2022 przedsiębiorcy łącznie zapłacili jej aż 16,2 miliarda złotych", a "w porównaniu z rokiem 2021, kiedy łączna suma zapłaconych składek wyniosła 9 miliardów złotych, różnica to 7,2 miliarda złotych, czyli około 80 proc. więcej".

5. Danina solidarnościowa - tak obecna władza nazywa nowy podatek, a w rzeczywistości trzeci próg podatkowy, który obowiązuje od 2019 roku. Podatek wynosi 4 proc. od nadwyżki dochodu ponad kwotę miliona złotych.

6. Wyższa akcyza na alkohol i papierosy - nowe zasady obowiązują od 2022 roku. Akcyza co roku (do 2027) ma być podwyższana - o 5 procent w przypadku alkoholu i o 10 procent w przypadku papierosów. Warto dodać, że akcyza od 2016 roku była podwyższana kilka razy.

7. Podatek akcyzowy na e-papierosy i produkty z branży vape obowiązuje od października 2020 roku.

8. Koniec z amortyzacją budynków i mieszkań od 2023 roku - to prawo zostało odebrane zarówno podatnikom PIT, jak i CIT w ramach Polskiego Ładu.

9. Opłata za pobór wód została ustanowiona w lipcu 2017 roku, a obowiązuje od początku 2018 roku. Opłata składa się z części stałej i zmiennej.

10. Podatek od deszczu wprowadzono w 2018 roku. Uiszczają go właściciele nieruchomości o powierzchni powyżej 3,5 tysiąca metrów kwadratowych, na których wybudowano obiekty budowlane wyłączające więcej niż 70 procent powierzchni nieruchomości "z powierzchni biologicznie czynnej" - chodzi o obiekty trwale związane z gruntem, czyli np. dom, garaż czy nawet kostka brukowa.

11. Podatek od przychodów z budynków - został wprowadzony w 2018 roku. Podatek wynosi 0,035 proc. podstawy opodatkowania za każdy miesiąc. 

12. Exit tax, czyli podatek od wyprowadzki - obowiązuje od 2019 roku. Chodzi o opodatkowanie dochodów z niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax) - firma zamierzająca przenieść się za granicę płaci 19 proc. wartości, a osoba fizyczna, rozliczająca się według PIT, 3 proc. (gdy nie ustala się wartości podatkowej składnika majątku) lub 19 proc. aktywów finansowych powyżej 4 mln zł.

13. Podatek od serwisów VOD ("video on demand", "wideo na życzenie") został wprowadzony od lipca 2020 roku w ramach jednej z tzw. tarcz antykryzysowych. Danina wynosi 1,5 proc. i obejmuje przychody z opłat od użytkowników lub z reklam poszczególnych serwisów. Wpływy z podatku trafiają do Polskiego Instytut Sztuki Filmowej.

14. Opłata mocowa po raz pierwszy pojawiła się na rachunkach za prąd od stycznia 2021 roku. Ma za zadanie pokryć koszty rynku mocy. Opłata mocowa wynika z przyjętej w 2017 roku ustawy o rynku mocy, która tworzy mechanizm wynagradzania wytwórców energii za utrzymywanie dyspozycyjności. Wysokość opłaty oblicza prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

15. Opłata cukrowa od napojów słodzonych obowiązuje od początku 2021 roku. Spoczywa ona na producentach i importerach. Środki z opłaty trafiają do Narodowego Funduszu Zdrowia.

16. Opłata od alkoholu sprzedawanego w mniejszych opakowaniach, czyli tak zwanych małpek. Opłata weszła też w życie od początku 2021 roku, a jest pobierana od przedsiębiorców w momencie sprzedaży do sklepu.

17. Opłata emisyjna od paliw - weszła w życie w 2019 roku i wynosi 80 zł od 1000 litrów benzyny i oleju napędowego, które trafiają na rynek w naszym kraju.

18. Opłata recyklingowa - Od początku 2018 r. zaczęła obowiązywać nowela ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, która wprowadziła opłatę recyklingową za wydawaną przy kasie jednorazową torbę plastikową. W ustawie określono maksymalną opłatę za foliówkę na 1 zł, choć w rozporządzeniu ustalono ją ostatecznie na 20 groszy (plus VAT). Wówczas ustalono, że tzw. opłatą foliówkową objęte będą torby o grubości od 15 do 50 mikrometrów. Jednak z powodu obchodzenia tych przepisów zdecydowano się objąć opłatą wszystkie torby wydawane w sklepach (od 1 września 2019 r.), poza tzw. zrywkami, czyli jednorazowymi torebkami służącymi np. do pakowania owoców czy też mięsa.

19. Opłata za plastikowe butelki - 1 stycznia 2025 roku zostanie wprowadzony system kaucyjny. Ustawa w tej sprawie już została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę. Do jednorazowych butelek z plastiku o pojemności do 3 litrów, szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowych puszek o pojemności do 1 litra doliczona zostanie kaucja, której wysokość zostanie określona w rozporządzeniu. Rząd chce by kaucja wynosiła 50 gr i była oddawana przy zwrocie opakowań w sklepie bez konieczności pokazania paragonu.

Oprócz nowych podatków rosną te opłaty i składki, które są uzależnione od inflacji - bardzo wysokiej za rządów PiS - oraz płacy minimalnej.

W górę więc idą składki na ZUS, w tym tak zwany mały ZUS, który - jak wyliczyła niedawno firma inFakt - w 2024 roku zaliczy "historyczny wzrost".

Wyższe są grzywny nakładane przez urząd skarbowy za wykroczenia i przestępstwa, gdyż kary są uzależnione od minimalnego wynagrodzenia. Wykroczenie skarbowe podlega grzywnie od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia - w pierwszej połowie 2023 r. grzywna ta wynosiła od 349 zł do 69 800 zł, a w drugiej połowie roku to już od 360 zł do 72 000 zł.

Rosną stawki abonamentu za radio i telewizor w 2023 roku - za używanie odbiornika radiofonicznego trzeba zapłacić 8,70 zł wobec 7,50 zł w 2022 roku, a za używanie odbiornika telewizyjnego albo radiofonicznego i telewizyjnego - 27,30 zł wobec 24,50 zł w 2022 roku. Abonament rośnie pomimo 2,7 mld zł przekazywanych rocznie mediom rządowym z budżetu państwa.

Warto też przypomnieć kwestię podatku VAT. Choć to rząd PO-PSL w 2011 roku podwyższył stawkę podatku VAT z 22 proc. do 23 proc., to miała ona obowiązywać do końca 2016 roku. PiS krytykował poprzedników za ten ruch, ale stawki przez osiem lat nie zmienił.

Przy okazji podatków warto też wspomnieć, że rząd w 2023 roku - inaczej niż w 2022 roku - opodatkował 13. emeryturę podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Konieczność zapłaty zaliczki na podatek wystąpiła w przypadku, gdy podstawowe świadczenie wraz z wypłatą 13. emerytury przekroczyły 2500 zł brutto. W wyniku zmian podatkowych z Polskiego Ładu, obowiązujących od 2022 roku, osoba otrzymująca wyłącznie emeryturę lub rentę w wysokości do 2500 zł (brutto) średniomiesięcznie nie płaci podatku dochodowego. To konsekwencja wzrostu kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł.