Zmiany dla obcokrajowców. Koniec z wnioskami o pracę "dla pozoru"

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej jest na etapie konsultacji. Zakłada m.in. zmiany w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Jak wskazano w ocenie skutków regulacji (OSR), projekt przewiduje, że wojewoda będzie obligatoryjnie odmawiał wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca, "jeżeli z okoliczności wynika, że wniosek (...) został złożony dla pozoru, zezwolenie będzie wykorzystane przez cudzoziemca w celu innym niż wykonywanie pracy dla danego podmiotu lub podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie dopełnia obowiązków związanych z prowadzeniem działalności lub powierzaniem pracy innym osobom".

Zgodnie z projektem, nową przesłanką do odmowy wydania zezwolenia, będą uzasadnione wątpliwości wobec pracodawcy "co do wiarygodności złożonych przez niego oświadczeń odnośnie liczby cudzoziemców, którym zamierza powierzyć pracę".

Podobne zasady miałyby dotyczyć starostów - w przypadku wydawania zezwoleń na pracę sezonową oraz wpisywania oświadczeń pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.

Projekt nowelizacji wprowadza obowiązek pisemnego powiadamiania wojewody, w terminie siedmiu dni, przez podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy o tym, że cudzoziemiec nie podjął pracy w czasie miesiąca od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę, przerwał pracę na okres przekraczający miesiąc lub zakończył pracę wcześniej niż miesiąc przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę.

Jak podano w OSR, zmodyfikowane mają również być przepisy karne dotyczące zatrudniania cudzoziemców. Wysokość kary grzywny za niektóre wykroczenia ma być uzależniona od liczby nielegalnie zatrudnionych cudzoziemców.

Projektowana nowelizacja uchyla fakultatywne upoważnienie Ministra Spraw Zagranicznych do określenia w rozporządzeniu zawodów, czy rodzajów działalności, w przypadku których obowiązuje przyjmowanie wniosków o wydanie wizy poza kolejnością.

MSZ nie będzie mógł również wskazywać państw, od obywateli których wnioski o wydanie wizy pracowniczej przyjmowane są poza kolejnością.

Jednocześnie wnioski o wydanie wizy pracowniczej mają być rozpatrywane z uwzględnieniem pierwszeństwa cudzoziemców mających pracować u przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Wykaz tych firm ma prowadzić w systemie teleinformatycznym minister właściwy ds. gospodarki (obecnie MRiT - red.). Wykaz ma być również publikowany w Biuletynie Informacji Publicznej.

Jak wskazano w OSR, wykaz obejmie przedsiębiorców korzystających ze wsparcia inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki, przedsiębiorców korzystających ze wsparcia nowych inwestycji, a także przedsiębiorców korzystających ze wsparcia projektów inwestycyjnych o znaczeniu strategicznym związanych z przejściem na gospodarkę o zerowej emisji netto.

Według autorów projektu, proponowane rozwiązania mają ograniczyć nieprawidłowości w systemie wizowym, w tym proceder wykorzystywania polskich wiz w innym celu niż ten, w którym zostały wydane. Mają też zmniejszyć obciążenia polskich konsulatów.

"Można przypuszczać, że omówione rozwiązania wpłyną na spadek liczby wydawanych dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców w Polsce. Jednak dotyczyć to będzie wyłącznie sytuacji, w których występowały nadużycia powyższych dokumentów, m.in. w celu uzyskania wizy i wykorzystania jej jako narzędzia nielegalnej migracji, a cudzoziemiec faktycznie nie świadczył pracy na polskim rynku pracy lub świadczył tę pracę nielegalnie" - zaznaczono w OSR.

Jak przewidują projektodawcy, proponowane rozwiązania nie wpłyną na zmniejszenie podaży legalnie zatrudnionych cudzoziemców na rynku pracy, przyczynią się natomiast do ograniczenia zatrudnienia cudzoziemców w "szarej strefie".

"W związku z tym, że nie ma w powyższym zakresie oficjalnych statystyk ani raportów, brak jest możliwości oszacowania w sposób ilościowy, jak omówione zmiany wpłyną na liczbę wydawanych dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców w Polsce oraz faktyczną liczbę cudzoziemców wykonujących pracę w Polsce" - zauważono w OSR.