13. i 14. emerytura. "Ten krok szokuje", wiceminister odpowiada

Interpelację do minister rodziny i polityki społecznej w sprawie opodatkowania 13. i 14. emerytury skierował Michał Jaros z Koalicji Obywatelskiej. "Sytuacja ekonomiczna Polek i Polaków staje się coraz gorsza z powodu wzrastających cen podstawowych artykułów spożywczych. Szczególnie pokrzywdzoną grupą społeczną są emeryci, którzy doświadczają efektów inflacji ze zdwojoną siłą" - napisał poseł.

Jaros wskazał, że "Polscy emeryci oczekują konkretnych rozwiązań, które bezpośrednio wpłyną na ich sytuację materialną. Zamiast tego Rada Ministrów zdecydowała się na opodatkowanie świadczenia 13. i 14. emerytury, co znacznie zmniejsza kwotę, o którą zostaliby wsparci emeryci". "Ten krok szokuje, ponieważ to właśnie teraz obywatele naszego kraju muszą mierzyć się z drastycznie rosnącymi kosztami życia i nic nie wskazuje na poprawę obecnej sytuacji" - dodał poseł KO.

W związku z tym parlamentarzysta zapytał, dlaczego zdecydowano się na opodatkowanie świadczeń 13. i 14. emerytury.

Wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed zauważył, że tak zwana 13. emerytura stanowi coroczny system wsparcia emerytów i rencistów. Jak przypomniał, po raz pierwszy została wypłacona w 2019 roku, a od 2020 roku wypłata tego świadczenia, dla wszystkich świadczeniobiorców, została zagwarantowana ustawowo. Z kolei tzw. 14. emerytura - jak dodał Szwed - "stanowi świadczenie doraźne, przyznawane osobom uprawnionym na podstawie epizodycznych regulacji". "Do tej pory została wypłacona dwukrotnie, tj. w 2021 r. i 2022 r." - wskazał wiceszef MRiPS.

W ocenie Szweda "konstrukcja mechanizmu dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych dla emerytów i rencistów stanowi wsparcie przede wszystkim dla osób o najniższych dochodach".

Jak poinformował, z kwoty 13. i 14. emerytury pobierana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych. Zdaniem wiceministra rodziny "zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych 13. i 14. emerytury nie znajduje uzasadnienia systemowego".

"Jak wynika z art. 12 ust. 1 ustawy o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, jak i z ustawy o kolejnym w 2022 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów – dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, dodatkowe roczne świadczenie pieniężne stanowi świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy PIT, czyli emeryturę/rentę. Powyższe oznacza, że w świetle art. 10 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 ust. 7 ustawy PIT, 13. i 14. emerytura stanowią przychód, który podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej. Jedynie wyjątkowo w 2022 r. świadczenia te zostały zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych" - podał wiceszef MRiPS w odpowiedzi na interpelację.

Stanisław Szwed poinformował, że "zarówno w zakresie projektowanej regulacji dotyczącej wypłaty 14. emerytury, jak i corocznie wypłacanej 13. emerytury, nie jest brane pod uwagę zwolnienie wymienionych świadczeń pieniężnych z podatku dochodowego od osób fizycznych". Wiceminister przekazał bowiem, że "obecnie trwają prace analityczne i koncepcyjne w zakresie wprowadzenia corocznej wypłaty 14. emerytury".

Kwestia opodatkowania świadczeń podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma znaczenie dla osób, których podstawowe świadczenie wraz z 13. i 14. emeryturą przekroczy 2500 zł brutto. Świadczenia do tego poziomu, ze względu na podwyższoną od stycznia 2022 kwotę wolną, są w praktyce zwolnione z podatku PIT.

Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do ubiegłorocznego projektu rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego wyjaśniało, że przekroczenie tego progu (2500 zł) "w konsekwencji (za ten jeden miesiąc) będzie rodzić obowiązek pobrania od emeryta i rencisty zaliczki na podatek, pomimo że roczne dochody podatnika nie przekroczą 30 tys. zł".

Trzynaste emerytury co do zasady są wypłacane w kwietniu wraz ze zwykłą emeryturą lub rentą. Zgodnie z przepisami "trzynastki" są wypłacane - bez względu na wysokość świadczenia głównego - w wysokości najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca roku, w którym wypłacane jest dodatkowe świadczenie.

Od 1 marca 2023 roku najniższa emerytura wzrosła z 1388,44 zł brutto (1218 zł netto) do 1588,44 zł brutto (1445 zł netto).

Z kolei czternasta emerytura w 2022 roku była wypłacana w sierpniu i wrześniu. Świadczenie było wypłacane w wysokości najniższej emerytury (wówczas 1338,44 zł brutto). Dodatek w tej kwocie otrzymały osoby, których świadczenie podstawowe nie przekracza 2900 zł brutto.

W przypadku osób ze świadczeniem o wysokości między 2900 zł a 4188,44 zł 14. emerytura była zmniejszana zgodnie z zasadą "złotówka za złotówkę". Minimalna wysokość czternastej emerytury uprawniająca do otrzymania świadczenia wynosiła 50 zł.