Susza nie sprzyja kleszczom. "Mała wilgotność może mocno przetrzebić populację"

[object Object]
Susza w Polsce
wideo 2/7

Susza w Polsce może znacząco wpłynąć na liczebność kleszczy. Co prawda dorosłe pajęczaki, znajdując odpowiednią kryjówkę, mogą nawet przez kilka tygodni przetrwać trudne warunki, ale długotrwałe upały mogą być dla nich zgubne.

W wielu regionach Polski nie padało od kilkunastu dni - wykazały ostatnie pomiary. Rekordzistą jest Włodawa (województwo lubelskie), gdzie ostatnie opady deszczu obfitsze niż litr na metr kwadratowy powierzchni wystąpiły 29 dni temu.

Susza nie pozostaje bez wpływu na środowisko przyrodnicze. Gorący, suchy maj oraz podobny czerwiec mogą między innymi zredukować liczebność kleszczy.

- Kleszcze są dosyć podatne na wysychanie. Duża wilgoć im niespecjalnie szkodzi, ale skrajnie mała może dosyć mocno przetrzebić populację - powiedziała w rozmowie z TVN Meteo doktor Marta Hajdul-Marwicz, specjalista w Katedrze Biologii Ogólnej i Parazytologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Ratują się hibernacją

- Kleszcze generalnie mają taki mechanizm, że wszystkie warunki niesprzyjające przesypiają - tłumaczyła naukowiec. Pajęczaki szukają wtedy schronienia, które potencjalnie zapewni im odpowiednie środowisko bytowania. Wchodzą m. in. pod korę drzew, gdzie zapadają w hibernację. Może się jednak okazać, że wybrana kryjówka na dłuższą metę nie wystarczy, by przetrwać. Kleszcze wtedy padają, a ich populacja się realnie zmniejsza.

Dr Hajdul-Marwicz zaznaczyła, że pajęczaki mogą przetrwać w trudnych dla siebie warunkach "do skutku". - Skutkiem będzie albo wybudzenie i polowanie, a potem żerowanie, albo śmierć osobnika - wyjaśniła.

Największą śmiertelność zauważa się wśród młodych osobników. - Im bardziej zaawansowane stadium rozwojowe kleszcza, tym dłużej jest w stanie przeżyć trudne warunki środowiskowe - zauważyła Hajdul-Marwicz. Larwy w niesprzyjających warunkach są w stanie przeżyć kilkanaście dni, dorosłe osobniki - kilka tygodni lub dłużej.

Ciepła zima = szybszy rozród

Kleszczom nie służą też zimy, są jednak mniej groźne niż seria dni bezdeszczowych. Zima to naturalne, cykliczne zjawisko, do którego pajęczaki mogą się przygotować. Suszę jest ciężko przewidzieć.

W chłodnej porze roku, po znalezieniu bezpiecznego schronienia, kleszcze zapadają w hibernację. Budzą się, gdy nadejdą cieplejsze dni. W ostatnich latach polskie zimy są zwykle dość ciepłe i wilgotne. Sprzyja to wcześniejszemu wybudzeniu pajęczaków. Samice szybciej się najadają i są gotowe do rozrodu. - Zmienił się troszeczkę cykl u kleszczy i jaja są składane częściej wiosną niż latem - przyznała Hajdul-Marwicz.

Fakty i mity o ukąszeniu kleszczyLasy Państwowe

Najmniejsza aktywność latem

Jedną z najważniejszych konsekwencji suchego lata dla kleszczy jest brak lub mocne obniżenie intensywności jesiennego szczytu aktywności tych pajęczaków. Na początku pierwszej dekady XXI wieku, w 2003 i 2004 roku, naukowiec w prowadzonych przez siebie badaniach zauważyła, że po suchym lecie kleszczy jest mniej i są mniej aktywne.

Z punktu widzenia ludzi, najbezpieczniejsi jesteśmy latem. - W miesiącach letnich mamy spadek aktywności kleszczy - zaznaczyła dr Hajdul-Marwicz. Uważa się, że najmniejsza aktywność przypada na lipiec. Wtedy zazwyczaj występuje więcej larw niż dorosłych osobników. Ich przeżywalność spada podczas upalnych dni.

Wśród internautów często pojawiają się opinie, że populację kleszczy mogłoby zredukować wypalanie traw. Hajdul-Marwicz zaznacza stanowczo, że to nieprawda. Obszary trawiaste zazwyczaj są nasłonecznione, stanowią więc środowisko, którego pajęczaki unikają. Wypalanie szkodzi zaś całej faunie i florze, a zwłaszcza małym ptakom i gryzoniom.

Jak się zabezpieczyć?

Kleszcze preferują środowisko wilgotne - lasy i zarośla. Ostatnie badania wykazały, że pajęczaków jest znacznie więcej w zaroślach otaczających leśne ścieżki niż na nich samych. Kleszcze nie omijają również dużych miast. Walkę z nimi przez opryski podjęły między innymi Katowice i Radom.

Jak uniknąć ukąszenia? Na czas spaceru w lesie i parku należy używać repelentów oraz chronić się odpowiednim ubraniem - założyć długie spodnie, koszulę z długim rękawem i wysokie buty. Po powrocie do domu trzeba bezwzględnie obejrzeć swoje ciało.

Nie można zapomnieć, że kleszcze przenoszą wiele groźnych chorób, m. in. boreliozę czy kleszczowe zapalenie mózgu. Na tę drugą przypadłość nie ma lekarstwa, lekarze zalecają więc szczepienia.

Posłuchaj rozmowy z ekspertem, jak chronić się przed kleszczami

Jak chronić się przed kleszczami?
Jak chronić się przed kleszczami?tvn24
Kleszcze są bardzo groźneLasy Państwowe

Autor: ao//rzw / Źródło: TVN Meteo

Źródło zdjęcia głównego: mislav-m/VisualHunt, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa

Pozostałe wiadomości

W nocy z piątku na sobotę na północy kraju należy uważać na gęste mgły. Obowiązują ostrzeżenia Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Ostrzeżenia IMGW w trzech województwach

Ostrzeżenia IMGW w trzech województwach

Źródło:
IMGW

Pogoda na przełomie lata i jesieni może zaskoczyć. Czekają nas pełne słońca i bardzo ciepłe dni. Temperatura sięgnie aż 26 stopni Celsjusza. Opady deszczu wrócą w następnym tygodniu.

Wkrótce pogoda zacznie się wyraźnie zmieniać

Wkrótce pogoda zacznie się wyraźnie zmieniać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Fala wezbraniowa na Odrze w piątek przechodzi przez Wrocław i Brzeg Dolny, gdzie dotarła wcześnie rano. Według prognoz IMGW kulminacja ma potrwać przez cały dzień. Na nadejście fali szykują się województwo lubuskie i zachodniopomorskie.

Fala wezbraniowa na Odrze. Gdzie jest teraz i jakie będą jej dalsze losy

Fala wezbraniowa na Odrze. Gdzie jest teraz i jakie będą jej dalsze losy

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW, PAP

Pogoda na jutro. Noc zapowiada się chłodno, miejscami utworzą się mgły i zamglenia. Sobota 21.09 przyniesie słoneczną aurę w całym kraju, a termometry pokażą nawet 26 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - sobota 21.09. Nocą przydadzą się cieplejsze ubrania

Pogoda na jutro - sobota 21.09. Nocą przydadzą się cieplejsze ubrania

Źródło:
tvnmeteo.pl

Poziom wody w rzekach na południu i południowym zachodzie Polski nadal pozostaje bardzo wysoki. Stan alarmowy jest przekroczony na 35 stacjach hydrologicznych. Obowiązują też ostrzeżenia hydrologiczne IMGW.

Stany alarmowe na rzekach. Mapa i lista miejsc, w których zostały przekroczone

Stany alarmowe na rzekach. Mapa i lista miejsc, w których zostały przekroczone

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W ostatnim roku o ponad trzy metry obniżył się pokryty wielką czapą lodową południowy wierzchołek szczytu Kebnekaise w Górach Skandynawskich w Szwecji. Jak twierdzą naukowcy, to największy ubytek lodu od 30 lat, a przyczyny tego zjawiska upatrują w rekordowo gorącym sierpniu.

Wierzchołek góry obniżył się o ponad trzy metry

Wierzchołek góry obniżył się o ponad trzy metry

Źródło:
PAP, Uniwersytet w Sztokholmie

Astronomiczna i kalendarzowa jesień tuż-tuż. W przeciwieństwie do tych drugich początek astronomicznych pór roku zawsze ma ruchomą datę. Kiedy zacznie się jesień w 2024 roku? Sprawdź.

Kiedy zacznie się jesień kalendarzowa i astronomiczna

Kiedy zacznie się jesień kalendarzowa i astronomiczna

Źródło:
tvnmeteo.pl

Główny Geolog Kraju ostrzega przed uaktywnieniem się osuwisk na terenach powodziowych. Wysokie ryzyko pojawienia się niebezpiecznych zjawisk będzie się utrzymywać przez kilka najbliższych tygodni, a nawet miesięcy.

Główny Geolog Kraju ostrzega: to zagrożenie może trwać miesiącami

Główny Geolog Kraju ostrzega: to zagrożenie może trwać miesiącami

Źródło:
PAP

W zalanych domach w wyniku wysokiej wilgotności mogą rozwijać się niebezpieczne dla człowieka kolonie grzybów - ostrzegają eksperci. Zagrożenie pozostaje wysokie nawet po opadnięciu wody, ponieważ wilgoć utrzymuje się w ścianach przez bardzo długi czas.

W zawilgoconych domach mogą pojawić się kolonie grzybów. Jak z nimi walczyć

W zawilgoconych domach mogą pojawić się kolonie grzybów. Jak z nimi walczyć

Źródło:
PAP

- Katastrofy mają to do siebie, że są nieprzewidywalne. Oczywiście, można było lepiej przygotować się do powodzi, ale to nie jest kwestia jednego czy dwóch miesięcy, tylko wielu lat - stwierdził doktor habilitowany profesor UMCS Stanisław Chmiel. Jego zdaniem należy teraz rozpocząć dyskusję dotyczącą osób mieszkających na terenach zalewowych, choć będą "to bardzo trudne decyzje".

Od polderów po przesiedlenia. Hydrolog mówi o tym, jak przygotować się na "katastrofę"

Od polderów po przesiedlenia. Hydrolog mówi o tym, jak przygotować się na "katastrofę"

Źródło:
PAP

Ponad tysiąc razy musieli interweniować włoscy strażacy po tym, jak region Emilia-Romania nawiedziła powódź. Choć pogoda na zalanych terenach zaczyna się poprawiać na miejscu sytuacja jest wciąż bardzo trudna. Służby poszukują osoby, która prawdopodobnie znajduje się pod jednym z zawalonych domów.

"Rzeka eksplodowała". Powódź zdewastowała miejscowości na północy Włoch

"Rzeka eksplodowała". Powódź zdewastowała miejscowości na północy Włoch

Źródło:
PAP, Reuters, ANSA

W czwartek wieczorem poziom wody w Łabie w Dreźnie osiągnął maksimum i od tego czasu powoli opada - informują niemieckie media. Niepokój budzi teraz sytuacja na Odrze, po której z południa Polski przesuwa się fala kulminacyjna.

Niemcy. Poziom wody w Łabie spada, ale wszystkie oczy skierowane są na Odrę

Niemcy. Poziom wody w Łabie spada, ale wszystkie oczy skierowane są na Odrę

Źródło:
PAP

Przez Węgry przechodzi fala kulminacyjna na Dunaju. Na nadejście wielkiej wody przygotowuje się nie tylko Budapeszt, ale także mniejsze miejscowości. Fala wezbraniowa dotarła do Węgier z Austrii, gdzie żywioł odsłonił ogrom zniszczeń.

Kulminacja na Węgrzech, Austria zaczyna wielkie sprzątanie

Kulminacja na Węgrzech, Austria zaczyna wielkie sprzątanie

Źródło:
PAP

Powódź w Polsce trwa. Na wieczornym sztabie kryzysowym z udziałem premiera prezeska Wód Polskich Joanna Kopczyńska przekazała, że w Kłaczynie na Dolnym Śląsku, gdzie przepływa Nysa Szalona, pojawiła się wyrwa. - Ta ogromna wyrwa ma długość 97 metrów - podała. Zapewniła, że trwają tam działania funkcjonariuszy.

Powódź 2024. "Ogromna wyrwa" na Nysie Szalonej. "Ma długość 97 metrów"

Powódź 2024. "Ogromna wyrwa" na Nysie Szalonej. "Ma długość 97 metrów"

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, TVN24., PAP

W najbliższym czasie unikajmy wchodzenia do lasów na terenach, gdzie przeszła powódź - apelują służby. Grunt wciąż jest mocno nasączony wodą, co sprawia, że nawet delikatny podmuch wiatru powoduje, że drzewa się przewracają.

Delikatny podmuch wiatru sprawia, że drzewa się przewracają

Delikatny podmuch wiatru sprawia, że drzewa się przewracają

Źródło:
PAP

Czeska policja poinformowała w środę, że odnaleziono ciało zaginionej 70-letniej kobiety z miejscowości Kobyla nad Vidnavkou w regionie Jesionika. To już czwarta śmiertelna ofiara powodzi. Po raz pierwszy od czterech dni liczba zagrożonych powodzią terenów jest niższa niż sto. W 23 miejscach obowiązuje najwyższy poziom alarmu powodziowego.

Wróciła do domu z centrum ewakuacyjnego. Jej ciało znaleziono zaplątane w ogrodzenie

Wróciła do domu z centrum ewakuacyjnego. Jej ciało znaleziono zaplątane w ogrodzenie

Źródło:
PAP, Reuters

Dzięki zaangażowaniu strażaków i służb leśnych udało się uratować życie sarenki poszkodowanej w powodzi. Niszczycielska siła żywiołu nie pozostaje bez wpływu na lasy i mieszkające w nich zwierzęta. Jednak - jak podkreślają eksperci - natura szybciej zabliźnia rany związane z kataklizmem.

Sarenka w ręczniku. Zwierzęta wyczuwają zagrożenia, ale czasem i one nie zdążą uciec

Sarenka w ręczniku. Zwierzęta wyczuwają zagrożenia, ale czasem i one nie zdążą uciec

Źródło:
tvnmeteo.pl. RDLP w Zielonej Górze

Płacimy za 100-200 lat zaniedbań polegających na masowym obsadzeniu świerkiem naszych gór - mówi prof. Krzysztof Świerkosz z wydziału nauk biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego w rozmowie z "Gazetą Wyborczą". Na duże znaczenie lasów w retencji wód wskazuje również dr Antoni Kostka z Centrum Strategii Środowiskowych. "Nie istnieje żadna sprzeczność pomiędzy rolą lasów a koniecznością budowania instalacji hydrotechnicznych. Jedno nie wyklucza drugiego", podkreślił.

Co górskie lasy mają wspólnego z powodziami? "Konieczna jest ich szybka przebudowa"

Co górskie lasy mają wspólnego z powodziami? "Konieczna jest ich szybka przebudowa"

Źródło:
PAP, Gazeta Wyborcza, tvn24.pl

Ogień trawi Portugalię. Rząd otrzymał w ostatnich dniach wiele dowodów, że szalejące od weekendu w tym kraju pożary terenów leśnych i łąk to często dzieło podpalaczy.

Portugalskie władze: wiele pożarów lasów i łąk to dzieło podpalaczy     

Portugalskie władze: wiele pożarów lasów i łąk to dzieło podpalaczy     

Źródło:
PAP, Reuters

Niemiecka turystka, która straciła nogę w wyniku ataku rekina około 500 kilometrów od Wysp Kanaryjskich, zmarła kilka godzin później na pokładzie śmigłowca ratunkowego – podała agencja EFE.

Turystka zaatakowana przez rekina. Zmarła na pokładzie śmigłowca ratunkowego

Turystka zaatakowana przez rekina. Zmarła na pokładzie śmigłowca ratunkowego

Źródło:
PAP

Lato wielkimi krokami zbliża się do końca. Czego spodziewać się w pogodzie jesienią i jaki będzie początek zimy 2024/2025? Grudzień i styczeń to mogą być mokre miesiące - wynika ze wstępnej, długoterminowej prognozy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW).

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Źródło:
IMGW