Duże zmiany w podatku od spadków i darowizn

1 lipca 2023 roku wchodzi w życie ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, którą nazwano pakietem slim VAT 3. Jednym z elementów nowelizacji jest ustalenie nowych kwot wolnych od podatku.

Podwyżka jest znacząca. Do tej pory kwoty te wyglądały następująco:

10 434 zł - gdy nabywcą jest osoba zaliczana do I grupy podatkowej; 7 878 zł - gdy nabywcą jest osoba zaliczana do II grupy podatkowej; 5 308 zł - gdy nabywcą jest osoba zaliczana do III grupy podatkowej.

Natomiast po zmianach będą wyglądać tak:

36 120 zł - gdy nabywcą jest osoba zaliczana do I grupy podatkowej; 27 090 zł - gdy nabywcą jest osoba zaliczana do II grupy podatkowej; 5 733 zł - gdy nabywcą jest osoba zaliczana do III grupy podatkowej.

Grupa I to: rodzeństwo, małżonkowie, teściowie, wstępni - dzieci, wnuki i prawnuki, zstępni - rodzice, dziadkowie i pradziadkowie, macocha i ojczym, pasierb i pasierbica, synowa i zięć, osoby tworzące rodzinę zastępczą, osoby, które prowadzą rodzinny dom dziecka, pracownicy placówki opiekuńczo-wychowawczej lub opiekuńczo-terapeutycznej, wychowankowie rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo wychowawczych, rodzinnych domów dziecka i placówek opiekuńczo-terapeutycznych.

Do II grupy zalicza się: rodzeństwo rodziców, małżonkowie rodzeństwa (bratowa i szwagier), rodzeństwo małżonka, rodzeństwo rodziców, zstępnych rodzeństwa - czyli dzieci, wnuki i prawnuki.

III grupa podatkowa to z kolei: osoby o dalszym stopniu pokrewieństwa - kuzyni, rodzina macochy czy ojczyma, osoby niespokrewnione - przyjaciele, koledzy i współpracownicy, wszystkie pozostałe osoby, których nie wymieniono w powyższych dwóch grupach podatkowych.

Tak duża podwyżka kwot wolnych od podatku oznacza, że wielu darowizn, nie tylko pieniężnych, nie trzeba będzie w ogóle zgłaszać do urzędu skarbowego.

- Niewątpliwie w pierwszej grupie, czyli od najbliższych, zmniejszą się obowiązki zgłaszania. Przypomnijmy, że dla tej grupy darowizny, jak i spadki mogą być zwolnione bez limitu. Warunkiem jest zgłoszenie tego faktu fiskusowi. Jeśli nie dotrzymamy formalności, to niestety, ale obdarowany lub spadkobierca będzie zobowiązany do zapłaty podatku – wskazuje Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w inFakt.pl.

Należy przy tym pamiętać, że zgłoszeniu podlegają tylko te darowizny, w przypadku których przekroczono limit zwolnienia. Juszczyk przypomina, że limit ten jest liczony w okresie 5-letnim, a do tego od jednej osoby.

- Przykładowo po zmianach, jeśli dostaniemy darowizny w ciągu 5 lat od mamy 30 000 zł i od taty 30 000 zł, to nie będziemy tego faktu zgłaszać. Nie dojdzie do przekroczenia limitu przekazanej darowizny od jednej osoby – wskazuje doradca podatkowy.

Na przykładzie darowizny otrzymanej od członka drugiej grupy podatkowej Juszczyk opisuje proces naliczania podatku. Przypomnijmy, że tutaj też podwyższono limit do 27 090 zł.

- Przykładowo, gdy wujek daruje nam 30 000 zł w ciągu 5 lat, to opodatkowaniu będzie podlegać nadwyżka (nad kwotę wolną), czyli 2910 zł. Stawka podatku dla nadwyżki do 11 128 zł wynosi 7 procent. W konsekwencji obdarowany zapłaci podatek w kwocie 204 zł – tłumaczy Juszczyk i przypomina, że dla III grupy podatkowej także miała nastąpić wyższa podwyżka kwoty wolnej od podatku – do 18 060 zł, jednak ostatecznie podwyżka stała się symboliczna i wynosi jedynie 425 zł.

- Niemniej zmiany oceniam na pozytywne, w każdej z grup wzrosną kwoty wolne od podatku. Zmniejszą się również obowiązki wobec urzędu – dodaje doradca.

Przepisy te znowelizują od razu także inne rozwiązania, które weszłyby w życie od 1 lipca, niesłynne już regulacje uderzające w zrzutki.

- Przypomnijmy, że obok kwot darowizn od jednej osoby, przepisy zakładały limit łącznych darowizn. W pierwszej grupie nie powodowałoby negatywnych konsekwencji w postaci zapłaty podatku, wystarczyłoby odpowiednie zgłoszenie. Jednak w drugiej i trzeciej częściej powstawałby obowiązek podatkowy – komentuje w rozmowie z TVN24 Biznes główny doradca inFakt.pl.

Zaznacza on, że największe negatywne skutki dotknęłyby III grupę podatkową. Dlatego, że w krytykowanym rozwiązaniu przyjęto wcześniej łączny limit w wysokości 54 180 zł. W sytuacji, gdy przez różne zbiórki charytatywne zebralibyśmy sumę większą niż ta kwota, to powstałby obowiązek zapłaty podatku.

Czytaj także: Zmiany w podatku od spadków i darowizn. Internetowe zrzutki mogą być zagrożone

- Niejednokrotnie spotykamy na portalach typu Zrzutka, łączne kwoty przekraczające 100 000 zł. Przy takich przepisach obdarowany musiałby podzielić się z fiskusem i zapłacić do urzędu skarbowego 7829 zł. Na szczęście przepisy od razu po wejściu są znowelizowane i dopóki jedna osoba nie wpłaci nam kwoty 5733 zł, dopóty nie musimy płacić podatku – wyjaśnia doradca podatkowy i wskazuje, że nawet jeśli z mniejszych kwot zbierzemy ponad 1 milion złotych, to całą tę kwotę będziemy mogli przeznaczyć na osobę potrzebującą pomocy.

- W mojej ocenie nagłośnienie całej nowelizacji przepisów spowodowało, że jednak nie ma łącznego limitu. Nie dość, że osoby potrzebujące muszą same borykać się z problemem na przykład kosztownych operacji, to jeszcze musiałby zapłacić podatek – podsumowuje Juszczyk.