Zmiana stanowiska pracy – prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy

● Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą zaproponować zmianę stanowiska pracy. ● Pracownik ma prawo nie zgodzić się na zmianę stanowiska pracy. ● Pracodawca nie może zmienić stanowiska pracy pracownikowi w drodze wypowiedzenia zmieniającego bez konsultacji ze związkami zawodowymi. ● Zmiana stanowiska pracy wiąże się ponownym wykonaniem badań wstępnych i przejściem szkolenia BHP przez pracownika. ● Zmiana stanowiska pracy w okresie ochronnym pracownika na podstawie wypowiedzenia zmieniającego nie jest możliwa.

Pracodawca ma prawo zmienić pracownikowi dotychczasowe warunki pracy w drodze porozumienia zmieniającego. Zgodnie z art. 29 § 4 Kodeksu pracy, porozumienie zmieniające powinno zostać zawarte na piśmie.

Do dyspozycji pracodawcy pozostają także inne narzędzia pozwalające zmienić warunki pracy pracownika, w tym także stanowisko pracy, o czym mówi art. 42 k.p. Należą do nich:

– pisemne wypowiedzenie zmieniające, – powierzenie innej pracy na okres nieprzekraczający trzech miesięcy z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy.

Wypowiedzenie zmieniające określa zmianę warunków pracy oraz czas odwołania się od zaproponowanych warunków, który wynosi połowę okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie zmieniające musi zostać skonsultowane z działającymi w zakładzie pracy związkami zawodowymi.

Jeżeli pracownik uzna, że pracodawca proponuje mu zmianę stanowiska pracy na gorsze, może odmówić przyjęcia warunków zawartych w wypowiedzeniu zmieniającym. Ma na to czas do końca połowy przysługującego mu okresu wypowiedzenia, który jest uzależniony od długości zatrudnienia pracownika, i wynosi:

– dwa tygodnie, jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż pół roku, – miesiąc, w przypadku zatrudnienia trwającego krócej niż trzy lata, ale dłużej niż pół roku, – trzy miesiące, gdy pracownik jest zatrudniony dłużej niż trzy lata.

Niezgłoszenie sprzeciwu przez pracownika w wymaganym terminie spowoduje wejście w życie nowych warunków po upływie okresu wypowiedzenia.

Pracownik może w formie pisemnej lub ustnej wyrazić brak zgody na warunki zaproponowane w wypowiedzeniu zmieniającym. W takim przypadku dochodzi do ustania stosunku pracy wraz z nadejściem końca okresu wypowiedzenia.

W kwestii porozumienia zmieniającego zawierany jest aneks do umowy, zatem jeżeli pracownik nie chce dokonywać zmiany stanowiska, nie dochodzi do porozumienia zmieniającego. Zdarza się to jednak niezwykle rzadko, gdyż porozumienie zmieniające dotyczy zazwyczaj awansu lub wprowadzenia dodatkowych profitów, np. dodatku funkcyjnego. Można również zawrzeć porozumienie zmieniające, gdy pracodawca chce zmienić stanowisko pracownika na inne, ale znajdujące się na równorzędnym poziomie, np. w innym dziale. W każdym innym przypadku zmiany stanowiska, konieczne będzie zastosowanie wypowiedzenia zmieniającego.

Pracownik również może złożyć wypowiedzenie zmieniające, jednak nie jest to wiążąca dla pracodawcy forma podania o zmianę stanowiska pracy. Jest to wręcz dosyć ryzykowne posunięcie ze strony pracownika, gdyż może być odczytane przez pracodawcę jako tradycyjne wypowiedzenie, jeśli ten nie zgodzi się na propozycję pracownika.

Lepszym i bezpieczniejszym rozwiązaniem jest napisanie uzasadnionej prośby o zmianę stanowiska pracy. Podanie o zmianę stanowiska pracy pracownik może napisać, gdy dotychczasowe obowiązki przewyższają lub obniżają jego kompetencje. Pismo powinno zawierać silne argumenty za przeniesieniem na inne stanowisko, być konkretne i zwięzłe. Nie można przytaczać sytuacji, w których inny pracownik w jakiś sposób wpłynął na tę decyzję, a tym bardziej mijać się z prawdą. W przypadku składania podania o zmianę stanowiska pracy na wyższe, czyli wniosku o awans, wywyższanie się, nieobiektywne ocenianie swojej sytuacji i podawanie w wątpliwość decyzji pracodawcy dotyczącej awansowania współpracowników, również nie będzie mile widziane. Pracownik może także złożyć podanie o zmianę stanowiska pracy na niższe, jeżeli na dotychczasowym stanowisku nie był w stanie wykonywać swoich obowiązków z należytą starannością.

Warto również zachować oficjalny ton wniosku o zmianę stanowiska pracy, gdyż będzie to świadczyć o profesjonalizmie i szacunku do przełożonego.

Zmiana stanowiska pracy obliguje do ponownego wykonania wstępnych badań lekarskich przez pracownika. Należy to zrobić, nawet jeśli pracownik ma nadal ważne badanie wstępne czy okresowe. Według art. 229 § 4 Kodeksu pracy, pracownik nie może zostać dopuszczony do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Przeniesienie pracownika na inne stanowisko wiąże się również z przejściem przez niego szkolenia BHP dotyczącego tego stanowiska. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jasno określa, że taki instruktaż stanowiskowy powinien zostać wykonany w razie zmiany organizacji stanowisk pracy.

Zgodnie z art. 39 k.p. zmiana warunków pracy w czteroletnim okresie ochronnym przed osiągnięciem wieku emerytalnego jest możliwa wyłącznie na mocy porozumienia stron, które wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron umowy o pracę. Zmiana stanowiska pracy na podstawie wypowiedzenia zmieniającego nie jest zatem możliwa.