Dwie kamery tego samego typu, jakich używali filmowcy podczas powstania warszawskiego zostały w poniedziałek przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego przez filmowca Andrzeja Żydaczewskiego.
Zbiory muzeum wzbogaciły się o kamery KINAMO 35 mm i Cine Kodak 35 mm. Obie w stanie idealnym, z kompletem wymiennych obiektywów, światłomierzy i instrukcji obsługi w oryginalnych opakowaniach.
- Od kilkudziesięciu lat zbieram aparaty fotograficzne i kamery. Jedną z tych kamer kupiłem przypadkiem na targu na Okopowej, natomiast drugą w Johannesburgu - wyjaśnia darczyńca. - Uważam, że to bardzo dobre miejsce na ich pobyt - dodaje mówiąc o Muzeum Powstania Warszawskiego.
Kamera z lat '20
Kamerę Kodak 35 mm Warszawa otrzymała w czasie okupacji na prośbę filmowców z Biura Informacji i Propagandy. Władze londyńskie przekazały ją drogą zrzutową.
- Kamera, którą zrobiono w 1921 roku, złożona jest z kasety z ładunkiem, który wkładano w ciemni. Pierwszą częścią była kamera nakręcana korbką, nią regulowano szybkość nagrania - tak podczas poniedziałkowego spotkania opisywał przekazany sprzęt darczyńca Andrzej Żydaczewski, operator filmowy i wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich.
- Druga była kamerą zdobyczną - dodaje Jan Ołdakowski, dyrektor muzeum.
Żydaczewski zapewnił, że obie kamery są w pełni sprawne i gotowe do użycia. Przypomniał, że operatorzy posługujący się nimi, by utrzymać się w rytmie, ułatwiali sobie pracę kręcąc korbą kamery w rytm nuconej melodii. Nie wiemy jednak, jakie to były piosenki.
Zasilą zbiory muzeum
Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego obiecał, że kamery nie skończą jako zakurzone eksponaty na muzealnych półkach. - Zmieniamy ekspozycję w niektórych miejscach, zapraszamy do otwartej wystawy o łączności, na pewno będziemy rozbudowywać wystawę o te kamery i informacje, jak tworzono kroniki powstańcze, jak działało Biuro Informacji i Propagandy AK - mówił.
- Planujemy sprawdzić użyteczność ofiarowanych kamer. Darczyńca twierdzi, że ich stan pozwala na kręcenie filmu. Można jeszcze dostać czarno-białe filmy do tych kamer. Pewnie powstanie reportaż z dzisiejszej Warszawy, zrobiony z ich wykorzystaniem - dodał Ołdakowski.
Utrwalały powstańcze wydarzenia
Fakt, że wydarzenia warto utrwalać na taśmie filmowej, był dla władz Polski Podziemnej oczywisty na długo przed wybuchem Powstania. Armia Krajowa miała 20 przeszkolonych operatorów i 9 kamer.
Filmowano działania wojskowe, msze, śluby, pogrzeby, działalność kuchni polowych, pozyskiwanie wody, pracę drukarni, szpitali, piekarni, ale też gaszenie pożarów. Filmowcy uwiecznili na taśmie walkę o Pocztę Główną w pierwszych dniach powstania, zarejestrowano też starcie żołnierzy z "Kilińskiego" z czołgami w rejonie ul. Moniuszki, szturmy niemieckie na stanowiska powstańcze na zbiegu Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich, barykadę na Wolskiej, walki o gmach PAST-y.
Filmowcy przemieszczali się po ogarniętym walką mieście pojedynczo lub parami.
W 2014 r. Muzeum Powstania Warszawskiego wyprodukowało film "Powstanie warszawskie", który został zmontowany z materiałów dokumentacyjnych, poddanych koloryzacji. Zastosowane przy produkcji filmu nowoczesne techniki umożliwiły wydobycie z kadrów niedostrzegalnych dotąd szczegółów, a także pozwoliły na dokładniejsze przyjrzenie się powstańczemu życiu codziennemu.
PAP/kw/mś