Jak zmiany klimatu napędzają huragany? Jak tworzą się te zjawiska? Czym różni się huragan od tajfunu?

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, The Conversation, AccuWeather
Huragany - najważniejsze informacje
Huragany - najważniejsze informacjeNASA/NOAA/NASA Earth Observatory/tvnmeteo.pl
wideo 2/2
Huragany - najważniejsze faktyNASA/NOAA/NASA Earth Observatory/tvnmeteo.pl

Sezon na huragany w pełni. W ostatnich dniach szczególnie odczuwają to mieszkańcy południowo-wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych. Co sprawia, że z roku na rok zjawiska te stają się coraz silniejsze? Jak wpływają na to zmiany klimatu? Jak powstają huragany i co odróżnia je od tajfunów i cyklonów? Spróbujemy odpowiedzieć na te i inne pytania.

Sezon huraganów na Atlantyku trwa od 1 czerwca do 30 listopada. W tym roku początek tego zwyczajowego okresu był jednak spokojny. W sierpniu po raz pierwszy od 25 lat nie odnotowano żadnej nazwanej burzy. Jednak tuż na początku września doszło do przebudzenia. W połowie września uformowała się burza tropikalna Fiona, która szybko stała się huraganem. Żywioł dał się we znaki, uderzając w Portoryko i Republikę Dominikany. Ostatnia na jego drodze była Kanada, gdzie okazał się "bezprecedensowym" huraganem, przynosząc kolejne zniszczenia.

Huragan Ian pustoszy wschodnie wybrzeże USA

Od początku tygodnia wzdłuż wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych trwa wędrówka huraganu Ian. Żywioł najpierw spustoszył Florydę, przynosząc katastrofalne powodzie i niszczycielskie porywy wiatru. Później dotarł także do Georgii oraz Karoliny Północnej i Południowej.

>>> Czytaj dalej: Kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych huraganu Ian. "Dopiero zaczynamy widzieć skalę zniszczeń"

Chociaż naukowcom nie udało się jeszcze ustalić, czy zmiany klimatyczne wpłynęły na siłę i zachowanie tegorocznych huraganów, istnieją mocne dowody na to, że te niszczycielskie burze stają się coraz groźniejsze.

Czy zmiany klimatyczne wpływają na huragany? W jaki sposób?

Tak, zmiany klimatyczne sprawiają, że huraganom towarzyszy silniejszy wiatr, że są bardziej "mokre" i intensywniejsze. Istnieją również dowody na to, że te właśnie zmiany powodują, iż huragany przemieszczają się wolniej, co oznacza, że mogą zrzucić więcej wody w jednym miejscu.

Gdyby nie oceany, Ziemia byłaby znacznie gorętsza z powodu zmian klimatycznych. W ciągu ostatnich 40 lat ocean wchłonął 90 procent ciepła, pochodzącego z globalnego ocieplenia wywołanego emisją gazów cieplarnianych. Duża część ciepła pochodzącego z oceanów jest gromadzi się w pobliżu powierzchni wody, co może sprawiać, że burze są bardziej intensywne oraz towarzyszy im coraz większa prędkość wiatru.

Jak zmiany klimatyczne wpływają na ilość opadów, które towarzyszą burzom? Mogą je zwiększyć. Cieplejsza atmosfera może pomieścić więcej wilgoci, a para wodna gromadzi się aż do momentu, gdy chmury "pękają", powodując intensywne opady. Jak wykazały badania opublikowane w kwietniu 2021 w czasopiśmie naukowym "Nature Communications", w huraganowym sezoie na Atlantyku w 2020 r. - uznawanym za jeden z najbardziej aktywnych w historii - w wyniku zmian klimatycznych podczas huraganów spadło łącznie o 8-11 procent deszczu na godzinę więcej.

Świat ocieplił się już o 1,1 stopnia Celsjusza powyżej średniej temperatury względem epoki przedindustrialnej. Naukowcy z amerykańskiej Narodowej Administracji Oceanicznej i Atmosferycznej (NOAA) spodziewają się, że przy ociepleniu rzędu 2 stopni prędkość wiatru towarzysząca huraganom może wzrosnąć o 10 procent. Skala tych zjawisk mierzona jest w pięciostopniowej, rosnącej skali Saffira-Simpsona. Im wyższa kategoria, tym wyższa prędkość wiatru i bardziej niszczycielskie skutki. NOAA przewiduje, że liczba huraganów, które są najbardziej intensywne - osiągają kategorię czwartą (jak ostatnio Ian) lub piątą - w tym stuleciu może wzrosnąć o 10 procent. Od 1851 roku do dzisiaj mniej niż jedna piąta huraganów osiągnęła taką intensywność.

CZYTAJ TEŻ: Huragany. Kiedy powstają, jaką mają siłę i dlaczego często są im nadawane kobiece imiona?

Siła huraganu IanAdam Ziemienowicz/PAP/Reuters

Jak jeszcze zmiany klimatu potęgują siłę huraganów?

Typowy sezon dla huraganów zmienia się, ponieważ zmiany klimatu stwarzają sprzyjające warunki częściej, w większej liczbie miesięcy. Huragany docierają również do takich regionów Atlantyku, gdzie historycznie wcześniej zdarzały się stosunkowo rzadko.

Według NOAA, w USA miejscem, gdzie huragany najczęściej schodzą na ląd, jest Floryda. Od 1851 roku odnotowano ich tam ponad 120. Jednak w ostatnich latach niektóre z nich osiągają szczytową intensywność i docierają dalej na północ niż w bywało w przeszłości. Przesunięcie w kierunku bieguna może być związane z rosnącą globalną temperaturą powietrza i oceanów, twierdzą naukowcy. Trend ten jest niepokojący dla miast położonych na średnich szerokościach geograficznych, takich jak Nowy Jork, Boston, Pekin i Tokio, gdzie - jak powiedziała w rozmowie z agencją Reuters Allison Wing z Uniwersytetu Stanowego Floryda - "infrastruktura nie jest przygotowana" na takie burze.

Huragan Fiona na zdjęciu satelitarnym w podczerwieniNOAA

Huragan Sandy uderzył w północno-wschodnie wybrzeże USA w 2012 roku. I choć miał pierwszą, najniższą kategorię, uznawany jest za czwarty najdroższy huragan w historii tego kraju. Straty wyrządzone przez żywioł szacuje się na 81 miliardów dolarów.

Aktywność huraganów w Ameryce Północnej osiąga szczyt we wrześniu, kiedy w lecie wody oceanów wchłoną duże ilości ciepła. Jednakże pierwsze nazwane burze, które docierają na ląd w USA, robią to ponad trzy tygodnie wcześniej niż w 1900 roku, co powoduje przesunięcie początku sezonu na maj - wynika z badań opublikowanych w sierpniu na łamach "Nature Communications".

Ten sam trend wydaje się widoczny na całym świecie. Zgodnie z badaniem opublikowanym w listopadzie 2021 roku w "Scientific Reports", w Zatoce Bengalskiej, będącej częścią Oceanu Indyjskiego, cyklony od 2013 roku tworzą się wcześniej niż zwykle - w kwietniu i maju, przed letnim monsunem.

Nie jest jednak jasne, czy zmiany klimatu wpływają na liczbę huraganów, które tworzą się co roku. Pewien zespół naukowców poinformował w grudniu na łamach pisma "Nature Communications" o wykryciu wzrostu częstotliwości huraganów na północnym Atlantyku w ciągu ostatnich 150 lat. Ale badania trwają.

Jak huragany się tworzą?

Huragan potrzebuje dwóch głównych składników - ciepłej wody oceanicznej i wilgotnego powietrza. Kiedy ciepła woda morska paruje, jej energia cieplna jest przekazywana do atmosfery. To sprawia, że siła wiatru w huraganach wzmacnia się. Bez tego huragany nie mogą się nasilać i gasną.

Jak powstaje huragan?Maria Samczuk, Adam Ziemienowicz/PAP

Co niosą ze sobą huragany?

W zależności od wielkości i siły huraganu, miejsca, w którym znajduje się ląd i kształtu wybrzeża, w które uderza, skutki tych kataklizmów mogą być bardzo różne. Oprócz dużych fal i fal sztormowych, huragany przynoszą również obfite opady deszczu, zalewając powierzchnię ziemi i wpływając na przybrzeżne systemy wód gruntowych. Żywioły te wywołują silne prądy, które mogą powodować erozję osadów i zmieniać kształt i formę wybrzeża. Mogą one również wpływać na jakość wody poprzez rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w portach.

Huragan, cyklon, tajfun. Gdzie jest różnica?

Te ogromne żywioły, będące technicznie tym samym zjawiskiem, nazywane są różnie w zależności od tego, gdzie i jak się uformowały. Burze, które tworzą się nad Oceanem Atlantyckim lub centralnym i północno-wschodnim Pacyfikiem, nazywane są huraganami, gdy ich stała prędkość wiatru osiąga co najmniej 119 kilometrów na godzinę. Jeśli nie osiągną tej prędkości, zwane są burzami tropikalnymi.

W Azji Wschodniej gwałtowne burze, tworzące się nad północno-zachodnim Oceanem Spokojnym, nazywane są tajfunami. Natomiast określenie cyklon używane jest dla żywiołów występującym nad Oceanem Indyjskim i Południowym Pacyfikiem.

Nazwy dla huraganów na Oceanie Atlantyckim w 2022 rokutvnmeteo.pl za NOAA

Autorka/Autor:dd//rzw

Źródło: Reuters, tvnmeteo.pl, The Conversation, AccuWeather

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

Najbliższe dni przyniosą pochmurną aurę z przelotnymi opadami deszczu. W niektórych regionach mogą pojawić się burze. Na termometrach zobaczymy maksymalnie 25 stopni Celsjusza.

Na typowo letnie temperatury jeszcze poczekamy

Na typowo letnie temperatury jeszcze poczekamy

Źródło:
tvnmeteo.pl

Po obfitych opadach deszczu trudna sytuacja panuje w mieście Tolkmicko (woj. warmińsko-mazurskie), gdzie wciąż trwa wypompowywanie wody z zalanych terenów. Strażacy mają dużo pracy w Nowym Dworze Gdańskim (woj. pomorskie), gdzie zalanych zostało około 300 domów i w Elblągu, gdzie woda popłynęła głównymi ulicami.

Ulewy w Polsce. Zalanych kilkaset domów, woda płynąca ulicami

Ulewy w Polsce. Zalanych kilkaset domów, woda płynąca ulicami

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24

Portugalia nadal płonie - tysiące strażaków zmagają się z trzema dużymi pożarami i kilkudziesięcioma mniejszymi. We wtorek walkę z żywiołem utrudnia pogoda.

"Rozpaczliwie jest na to patrzeć"

"Rozpaczliwie jest na to patrzeć"

Źródło:
PAP, Reuters

Jeszcze kilka miesięcy temu uważano, że asteroida 2024 YR4 może uderzyć w 2032 roku w Ziemię. Po nowych wyliczeniach okazało się jednak, że obiekt minie naszą planetę, ale może trafić w Księżyc. Byłoby to największe takie uderzenie od tysięcy lat, a naukowcy wskazują, jakie miałoby konsekwencje.

Asteroida wielkości bloku może uderzyć w Księżyc

Asteroida wielkości bloku może uderzyć w Księżyc

Źródło:
CNN, tvn24.pl

W poniedziałek straż pożarna przeprowadziła ponad trzy tysiące interwencji związanych z ulewnymi opadami deszczu. - Wydaje się, że te dwie noce o największym zagrożeniu już poza nami - powiedział we wtorek minister spraw wewnętrznych i administracji Marcin Kierwiński.

Ulewy w Polsce. Ranni druhowie, tysiące interwencji. "Najgorsze już za nami"

Ulewy w Polsce. Ranni druhowie, tysiące interwencji. "Najgorsze już za nami"

Źródło:
PAP

Wiele nadmorskich kąpielisk we wtorek 29.07 jest zamkniętych. Powodem jest trudna sytuacja pogodowa, a przede wszystkim wysokie fale.

Czerwone flagi nad morzem. Gdzie nie można się kąpać

Czerwone flagi nad morzem. Gdzie nie można się kąpać

Źródło:
PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzega przed niebezpiecznymi wezbraniami rzek związanymi z silnymi opadami. W mocy są alerty pierwszego i drugiego stopnia.

Niebezpieczne wezbrania rzek. IMGW nadal ostrzega

Niebezpieczne wezbrania rzek. IMGW nadal ostrzega

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś, czyli na wtorek 29.07. Po niespokojnej nocy w ciągu dnia deszcz ma słabnąć, a na termometrach zobaczymy do 23 stopni Celsjusza. Warunki biometeorologiczne w większości kraju zapowiadają się neutralnie.

Pogoda na dziś - wtorek, 29.07. Opady zakończą swoją wędrówkę nad Polską

Pogoda na dziś - wtorek, 29.07. Opady zakończą swoją wędrówkę nad Polską

Źródło:
tvnmeteo.pl

Irakiem zawładnęły ekstremalne upały - w poniedziałek w wielu częściach kraju termometry pokazały ponad 50 stopni Celsjusza. Organizacja Narodów Zjednoczonych zalicza Irak do krajów najbardziej narażonych na zmiany klimatu.

"Tak gorąco, że aż pali"

"Tak gorąco, że aż pali"

Źródło:
Reuters, Xinhua

Ulewne deszcze, które nawiedziły Pekin i okolice, doprowadziły do powstania gwałtownych powodzi. Zginęło co najmniej 30 osób - poinformowały we wtorek państwowe media. Północne Chiny w ostatnich latach coraz częściej doświadczają ekstremalnych zjawisk pogodowych. Naukowcy wskazują na związek z globalnymi zmianami klimatu.

Odwołane loty, zamknięte muzea, zalane domy. Nie żyje kilkadziesiąt osób

Odwołane loty, zamknięte muzea, zalane domy. Nie żyje kilkadziesiąt osób

Źródło:
PAP, Reuters

Obserwując dziką zwierzynę, można czasem zauważyć osobniki o specyficznym umaszczeniu. Zdjęcia jednego z nich otrzymaliśmy na Kontakt24. Leśnicy wyjaśnili, z czego wynika nietypowy kolor zwierząt.

Łaciaty łoś zauważony na Mazurach

Łaciaty łoś zauważony na Mazurach

Źródło:
Kontakt24, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych

Grecję sparaliżowały pożary lasów, wywołane falą ekstremalnych upałów, które przez kilka dni nie ustępowały zarówno na kontynencie, jak i na wyspach. Najpoważniejsza sytuacja panowała na Eubei.

Płonęły wyspy i okolice miast. Ogień strawił cztery tysiące hektarów

Płonęły wyspy i okolice miast. Ogień strawił cztery tysiące hektarów

Źródło:
ekathimerini.com

Wokół Bursy, czwartego co do wielkości miasta Turcji, już trzeci dzień szaleją pożary. Podczas walki z żywiołem śmierć poniosły cztery osoby. Płoną także inne rejony kraju.

Spadła cysterna, zginęły trzy osoby

Spadła cysterna, zginęły trzy osoby

Źródło:
PAP, BBC News Turkce, Hurriyet

Obfite opady deszczu doprowadziły do powstania gwałtownej powodzi w mieście Brosteni na północy Rumunii. W wyniku żywiołu zginęła co najmniej jedna osoba - podała agencja Reuters.

Wody powodziowe zrównały z ziemią górskie miasto

Wody powodziowe zrównały z ziemią górskie miasto

Źródło:
Reuters

Nie mamy dobrych wiadomości dla ciepłolubnych - wszystkich nas czeka spadek temperatury znacznie poniżej średniej. Sprawdź najnowszą autorską długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: ofensywa zimna w samym środku wakacji

Pogoda na 16 dni: ofensywa zimna w samym środku wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Temperatura 50,5 stopni Celsjusza została zmierzona 25 lipca w mieście Silopi na południowym wschodzie Turcji. To najwyższa odnotowana wartość w historii kraju.

Ponad 50 stopni. Najwyższa temperatura w historii kraju

Ponad 50 stopni. Najwyższa temperatura w historii kraju

Źródło:
PAP, Deutsche Welle

W rejonie Pekinu i północno-wschodnich Chin ulewne deszcze spowodowały powodzie i lawiny błotne, w wyniku których zginęły dwie osoby, a dwie kolejne są zaginione. W przemysłowym mieście Baoding w ciągu jednej nocy spadło aż 145 litrów na metr kwadratowy deszczu, co wymusiło ewakuację ponad trzech tysięcy mieszkańców.

W nocy spadły zatrważające ilości deszczu. Nie żyją dwie osoby

W nocy spadły zatrważające ilości deszczu. Nie żyją dwie osoby

Źródło:
PAP

Kiedy nastanie jakaś stabilizacja w pogodzie? Czy po deszczowym lipcu sierpień będzie ratunkiem dla branży turystycznej? W wielu regionach kraju słychać narzekania na pogodę. Ostatnie lata z lipcami suchymi i gorącymi jak w Hiszpanii rozpieściły nas i pozwoliły zapomnieć, jak wyglądał kiedyś lipiec w naszym kraju.

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

Źródło:
TVN24+

W sobotę około południa na greckiej wyspie Eubei wybuchł pożar. Zdjęcia i nagranie unoszącego się dymu nad płonącym lasem otrzymaliśmy na Kontakt24. W gaszeniu ognia biorą udział samoloty gaśnicze.

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Źródło:
Kontakt24, protothema.gr, naftemporiki.gr

Para z Kansas City została obudzona w piątek rano przez głośny huk. Okazało się, że na ich dom spadło drzewo. Przebiło ono sufit, a przez dziurę do salonu wlała się woda.

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Źródło:
CNN, fox4kc.com

Przez kanadyjską prowincję Quebec przeszły silne burze z deszczem, a miejscami gradem. Wywołały szereg szkód. Samochody utknęły w tunelach, powalone zostały liczne drzewa. W pewnym momencie bez prądu było kilkadziesiąt tysięcy odbiorców.

Silne burze uwięziły samochody

Silne burze uwięziły samochody

Źródło:
cbc.ca, theweathernetwork.com

Miasto Ruidoso w amerykańskim stanie Nowy Meksyk po raz trzeci tego lipca nawiedziła powódź błyskawiczna. Co najmniej kilka osób zostało uwięzionych przez rwącą wodę.

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Źródło:
Reuters, USA Today

W piątek odwołano ponad 20 rejsów między Maderą a kilkoma lotniskami w Europie. Powodem był utrzymujący się nad portugalską wyspą porywisty wiatr.

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Źródło:
PAP

Powrót wilków do amerykańskiego Parku Narodowego Yellowstone sprawił, że po raz pierwszy od 80 lat zaczęły rosnąć dawno niewidziane tam drzewa - donoszą amerykańscy naukowcy.

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Źródło:
livescience.com

W okolicach miasta Delvine w południowej Albanii trwa walka z pożarem roślinności. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko i zagraża mieszkańcom okolicznych wiosek. Co najmniej pięć osób zostało przewiezionych do szpitala. Albańskie ministerstwo obrony zarządziło natychmiastową ewakuację miejscowej ludności.

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

Źródło:
Reuters, Bold News, shqiptarja.com

W Finlandii trwa najdłuższa od 1961 roku fala ciepła. W piątek w tym kraju odnotowano czternasty dzień z rzędu z temperaturą powietrza powyżej 30 stopni Celsjusza. Upał doskwiera także innymi krajom nordyckim. Norweskie pielęgniarki obawiają się o zdrowie pacjentów w szpitalach, a w Szwecji panuje niezwykle wysokie zagrożenie pożarowe.

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Źródło:
ENEX, 8sidor.se, PAP

W piątek w Radżastanie w Indiach silne opady doprowadziły do zawalenia się dachu szkoły. Katastrofa budowlana doprowadziła do śmierci kilkorga dzieci.

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Źródło:
Reuters, indianexpress.com