Czekano na to 50 lat. Naukowcy otworzyli próbkę z Księżyca

Źródło:
PAP, CNN
"Wylądowaliśmy, zbadaliśmy, szczęśliwie wróciliśmy"
"Wylądowaliśmy, zbadaliśmy, szczęśliwie wróciliśmy"tvn24
wideo 2/10
Księżyc - misje, nauka

Na Ziemię dotarła w 1972 roku, ale dopiero teraz ujrzała światło dzienne. Chodzi o jedną z ostatnich niezbadanych próbek zebranych na Księżycu w ramach misji Apollo 17. Od samego początku aż do marca tego roku była przechowywana w warunkach próżniowych, oczekując na lepsze narzędzia badawcze.

W latach 1969-1972 astronauci NASA przywieźli z Księżyca 382 kilogramy skał, pyłu i innych próbek. Łącznie dostarczono ich na Ziemię 2200. Przez kolejne lata były udostępniane naukowcom do prowadzenia badań, a niektóre z nich pozostawiono nieotwarte dla przyszłych badaczy, po to, aby - wyposażeni w lepszą aparaturę badawczą niż ta dostępna pół wieku temu - zajrzeli do nich po kilkudziesięciu latach.

W ciągu ostatnich dni w Centrum Lotów Kosmicznych imienia Lyndona B. Johnsona w Huston dokonano otwarcia jednej z ostatnich niezbadanych próbek zebranych w ramach misji Apollo 17. - Możemy nareszcie zobaczyć, jakie skarby się w niej kryją - powiedział Thomas Zurbuchen z Naukowego Dyrektoriatu Misyjnego NASA w Waszyngtonie. 

"To najlepsza rzecz na świecie"

Zanim amerykańska agencja kosmiczna dostarczy na naszą planetę w najbliższych latach nowe próbki z Księżyca w ramach programu Artemis, naukowcy realizują projekt o nazwie Apollo Next Generation Sample Analysis Program (ANGSA) i to w jego ramach otwarto próbkę. Proces ten był dość długi. Rozpoczęto go w lutym, ale główne czynności wykonano w tym tygodniu, 21 i 22 marca.

- Robiliśmy to krok po kroku, starając się nie zgubić malutkich kawałków - Juliane Gross z NASA. - Jesteśmy pierwszymi ludźmi, który zobaczyli ten materiał. To najlepsze uczucie na świecie - mówiła, porównując je do radości dziecka w sklepie ze słodyczami.

Próbka 73001 w pojemnikuNASA/Robert Markowitz

Przez 50 lat była w pojemniku próżniowym

Próbkę o numerze 73001 pobrali z powierzchni Księżyca astronauci Eugene Cernan i Harrison Schmitt w grudniu 1972 roku. Na Srebrnym Globie została zapakowana próżniowo, a następnie, już w laboratorium na Ziemi, włożona do dodatkowego próżniowego pojemnika ochronnego. Razem z nią pobrano próbkę o numerze 73002, która została przetransportowana z Księżyca w zwykłym nieopieczętowanym kontenerze i otworzono ją w roku 2019.

Zanim otwarto próbkę 73001, przeprowadzono jej skanowanie na Uniwersytecie Teksasu w Austin, aby uzyskać trójwymiarowe obrazy w wysokiej rozdzielczości. Naukowcy chcieli uzyskać zapis pokazujący, jak wyglądał materiał, zanim został wyjęty i podzielony na półcentymetrowe porcje.

Skan próbki 73001The University of Texas at Austin

Materiał z otwartej właśnie próbki pochodzi z księżycowej doliny Taurus-Littrow, o współrzędnych 20 stopni szerokości selenograficznej północnej i 31 stopni długości selenograficznej wschodniej. Natomiast próbki, które NASA planuje przywieźć w nowym programie księżycowym Artemis, zostaną pobrane w okolicach bieguna południowego.

Autorka/Autor:ps

Źródło: PAP, CNN

Źródło zdjęcia głównego: NASA/Robert Markowitz

Pozostałe wiadomości

Najpierw będzie niebezpiecznie silnie wiać, a pod koniec tygodnia na południu Polski mogą pojawić się intensywne opady śniegu. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Warunki prognozuje trudne zjawiska pogodowe na kolejne dni.

Wrócą obfite opady śniegu. Pogodowe zagrożenia w najbliższych dniach

Wrócą obfite opady śniegu. Pogodowe zagrożenia w najbliższych dniach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Powodzie, które były następstwem intensywnych opadów deszczu, nawiedziły w ostatnich dniach część Sri Lanki. W wyniku żywiołu zginęła jedna osoba, a osiem jest poszukiwanych.

Osiem osób, w tym sześcioro dzieci, zaginęło w powodzi

Osiem osób, w tym sześcioro dzieci, zaginęło w powodzi

Źródło:
Reuters, Associated Press

Astronomowie po raz pierwszy z bliska przyjrzeli się umierającej gwieździe spoza naszej galaktyki. Chodzi o WOH G64, którą dzieli od nas 160 tysięcy lat świetlnych. Jak podkreślają naukowcy, to "rzadka okazja bycia świadkiem gwiezdnej ewolucji w czasie rzeczywistym".

Umierający "gwiezdny Behemot" podejrzany z bliska. Niezwykłe zdjęcie

Umierający "gwiezdny Behemot" podejrzany z bliska. Niezwykłe zdjęcie

Źródło:
ESO

Pismo alfabetyczne może być o pół tysiąclecia starsze, niż sądzono - twierdzą naukowcy, który odkryli gliniane cylindry na terenie Syrii. Wydaje się, że są na nich wyryte jedne z najstarszych alfabetycznych zapisów wykonanych w historii ludzkości.

"Historia pochodzenia alfabetu może być zupełnie inna"

"Historia pochodzenia alfabetu może być zupełnie inna"

Źródło:
PAP, jhu.edu

Wyjątkowo obfite opady śniegu doprowadziły do utrudnień w lotach i na kolei w Seulu. Tak dużo śniegu w listopadzie nie odnotowano w stolicy Korei Południowej od prawie 120 lat.

Takiego śniegu w listopadzie nie pamiętają

Takiego śniegu w listopadzie nie pamiętają

Źródło:
PAP

Stolica Bośni i Hercegowiny jest obecnie najbardziej zanieczyszczonym miastem stołecznym świata - wynika z rankingu firmy IQAir opublikowanego we wtorek i środę. Mieszkańcom zalecono, aby unikać przebywania na zewnątrz.

Najbardziej zanieczyszczona stolica świata. Leży w Europie

Źródło:
PAP, IQAir

Najbliższe dni przyniosą wielu regionom kraju pochmurną aurę i słabe opady deszczu lub mżawki. Taka aura sprzyjać będzie tworzeniu się mgieł i zamgleń. W weekend termometry w dzień pokażą miejscami zaledwie jeden stopień.

Zimno coraz bliżej. Miejscami będzie ledwie powyżej zera

Zimno coraz bliżej. Miejscami będzie ledwie powyżej zera

Źródło:
tvnmeteo.pl

Powalone przez wiatr ogromne drzewo runęło na dom i wpadło do środka w Kingston w stanie Waszyngton. Budynek został zniszczony. Na szczęście nikogo nie było wtedy w środku - informują amerykańskie media.

Drzewo przecięło dom na pół

Drzewo przecięło dom na pół

Źródło:
CNN, KING 5 News

Pogoda na dziś. W środę 27.11 będzie pochmurno z przejaśnieniami. Lokalnie popada słaby deszcz lub mżawka. Termometry wskażą od 5 do 8 stopni.

Pogoda na dziś - środa 27.11. Chłodno, pochmurno i mglisto

Pogoda na dziś - środa 27.11. Chłodno, pochmurno i mglisto

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burze śnieżne przetoczyły się przez Turcję. W wyniku gwałtownego pogorszenia pogody zmarły dwie osoby, na śmierć zamarzło kilkaset owiec. Opady doprowadziły do paraliżu na drogach, wielu kierowców utknęło w zaspach i wymagało pomocy służb.

Uderzenie śnieżycy. Paraliż na drogach, zwierzęta zamarzły na śmierć

Uderzenie śnieżycy. Paraliż na drogach, zwierzęta zamarzły na śmierć

Źródło:
PAP, Duvar

Smugi opadowe pojawiły się we wtorek nad Białymstokiem. Widok ten, zwany też zjawiskiem virga, uchwycił na zdjęciach Reporter24 pan Szymon. - Przypomina włókna wystające z chmury - skomentował autor fotografii.

"Włókna wystające z chmury". Coś takiego nie pojawia się często

"Włókna wystające z chmury". Coś takiego nie pojawia się często

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

W jednej z dzielnic położonych w pobliżu miasta Honolulu na Hawajach z niewiadomego powodu umierają dzikie ptaki. Władze amerykańskiego stanu mają zbadać zwłoki padłych zwierząt, aby ustalić przyczynę ich śmierci.

Tajemnicza śmierć ptaków. "Coś tu jest nie tak"

Tajemnicza śmierć ptaków. "Coś tu jest nie tak"

Źródło:
Hawaii News Now, tvnmeteo.pl

Silnik na paliwo stałe, który ma napędzać małą rakietę Epsilon S, stanął we wtorek w płomieniach podczas testu w centrum kosmicznym Tanegashima w Japonii - poinformowała agencja kosmiczna JAXA. Policja i straż pożarna podały, że nie było ofiar w ludziach.

Płomienie i kłęby dymu. Eksplozja w centrum kosmicznym

Płomienie i kłęby dymu. Eksplozja w centrum kosmicznym

Źródło:
PAP

Orki pojawiły się w wąskiej zatoce False Creek położonej w sercu Vancouver. Cztery osobniki zostały uchwycone na nagraniu z promu. Te morskie ssaki rzadko wpływają do tych wód.

Grupa orek pojawiła się w sercu Vancouver

Grupa orek pojawiła się w sercu Vancouver

Źródło:
Reuters

Naukowcy zaobserwowali u kaberu etiopskiego, zwanego też szakalem, nieznane wcześniej u drapieżników zachowanie: spożywanie nektaru kwiatów. W ten sposób zwierzęta te mogą pełnić funkcję zapylaczy - piszą badacze na łamach "Ecology".

Szakale jako zapylacze? Lubią jeść nektar

Szakale jako zapylacze? Lubią jeść nektar

Źródło:
sciencedaily.com

Fala kolejnych ulew i śniegu dotarła do zachodnich Stanów Zjednoczonych. Władze ostrzegają, że obfite opady mogą spowodować bardzo trudne warunki na jezdniach przed przypadającym na czwartek Świętem Dziękczynienia. Władze poinformowały, że niektóre drogi mogą zostać zamknięte.

Kolejna rzeka atmosferyczna. Ryzyko gwałtownych powodzi

Kolejna rzeka atmosferyczna. Ryzyko gwałtownych powodzi

Źródło:
Reuters, CBS News, tvnmeteo.pl

Kilkanaście osób nie żyje po tym, jak w indonezyjskiej prowincji Sumatra Północna doszło do gwałtownych powodzi i osuwisk. Trwają poszukiwania siedmiu zaginionych.

15 osób zginęło, szukają zaginionych. "Deszcz wciąż pada"

15 osób zginęło, szukają zaginionych. "Deszcz wciąż pada"

Źródło:
Reuters

Duże stado grindwali utknęło przy plaży na nowozelandzkiej Wyspie Północnej. Mieszkańcy dołączyli do pomocy zwierzętom. Czterech z nich nie udało się uratować.

Kilkadziesiąt grindwali utknęło na brzegu. Mieszkańcy ruszyli na pomoc

Kilkadziesiąt grindwali utknęło na brzegu. Mieszkańcy ruszyli na pomoc

Źródło:
ABC News

W argentyńskim parku zoologicznym przyszedł na świat samiec pudu. Zdaniem opiekunów jego narodziny dają naukowcom możliwość zbadania i zebrania danych na temat tego niewielkiego i zagadkowego zwierzęcia.

To maleństwo jest jednym z najbardziej zagadkowych zwierząt na świecie

To maleństwo jest jednym z najbardziej zagadkowych zwierząt na świecie

Źródło:
Reuters

Po poniedziałkowym ociepleniu i stopnieniu warstwy śniegu, od wtorku w Tatrach nie ma już zagrożenia lawinowego - poinformowali ratownicy TOPR. Warunki turystyczne są jednak bardzo trudne z uwagi na oblodzenia. Lodem pokryta jest również popularna droga do Morskiego Oka.

Lód na szlakach. Zagrożenie lawinami minęło, ale jest niebezpiecznie

Lód na szlakach. Zagrożenie lawinami minęło, ale jest niebezpiecznie

Źródło:
PAP

Zbliża się start europejskiej misji Proba-3, w której po raz pierwszy zostaną wykorzystane dwa satelity poruszające się w precyzyjnej formacji. - Tandem pozwoli na przetestowanie precyzyjnego sterowania grupami satelitów i umożliwi dokładne badanie Słońca - powiedział ekspert Tomasz Barciński z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Polska ma znaczący udział w misji.

Pierwsza taka misja. "Niezwykle trudne zadanie"

Pierwsza taka misja. "Niezwykle trudne zadanie"

Źródło:
PAP

Poniedziałek przyniósł gwałtowną aurę we Francji. W Lyonie wiało z prędkością 125 kilometrów na godzinę. Porywisty wiatr zniszczył dach stacji benzynowej położonej w okolicach tego miasta.

Silny wiatr zniszczył dach stacji benzynowej 

Silny wiatr zniszczył dach stacji benzynowej 

Źródło:
ENEX, meteofrance.fr, radioisa.com, lemonde.fr

Wiosenna fala upałów zbliża się do wschodniej Australii. Krajowe biuro meteorologiczne przewiduje, że we wtorek i środę termometry w Sydney i okolicach pokażą niemal 40 stopni Celsjusza. Upały mogą wiązać się z przeciążeniem sieci elektrycznych - dostawcy energii ostrzegają przed przerwami w dostawach prądu.

Najgorętsza wiosna od lat. Niewykluczony blackout

Najgorętsza wiosna od lat. Niewykluczony blackout

Źródło:
ABC News

Burza Bert uderzyła w weekend w Wyspy Brytyjskie. Przyniosła ze sobą intensywne opady deszczu, które doprowadziły do powodzi. Brytyjska służba meteorologiczna Met Office wydała ostrzeżenia pierwszego stopnia przed intensywnymi opadami deszczu.

"Wszystko zostało zniszczone". Burza Bert w Wielkiej Brytanii

"Wszystko zostało zniszczone". Burza Bert w Wielkiej Brytanii

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CNN, The Guardian, BBC

Po kilku zimnych dniach teraz czeka nas raptowny wzrost temperatury. Co w pogodzie czeka nas do końca listopada i jak zacznie się grudzień? Czy wróci mróz? Sprawdź długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: nagłe i duże ocieplenie

Pogoda na 16 dni: nagłe i duże ocieplenie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Odór niewiadomego pochodzenia wydostawał się z rosyjskiego modułu transportowego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jak przekazała NASA, kosmonauci natychmiast odcięli maszynę od reszty stacji i przeprowadzili procedury oczyszczania.

Rosyjski statek dotarł na ISS, kosmonauci poczuli "toksyczny" odór

Rosyjski statek dotarł na ISS, kosmonauci poczuli "toksyczny" odór

Źródło:
NASA, Ars Technica

Ogromne stado żubrów przebiegło przez drogę w okolicach Szudziałowa w województwie podlaskim. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24. Na nagraniu widać grupę zwierząt w różnym wieku, od młodych osobników po majestatyczne, dojrzałe zwierzaki.

Stado żubrów zatrzymało ruch

Stado żubrów zatrzymało ruch

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl, bia24.pl

Ulewny deszcz i grad nawiedził w piątek stolicę Madagaskaru. Warunki pogodowe zaskoczyły mieszkańców Antananarywy - do opadów doszło w suchym okresie, na długo przed początkiem pory deszczowej. Zjawisko miało dość nietypowe wyjaśnienie.

Sztucznie wywołali deszcz, zalało stolicę

Sztucznie wywołali deszcz, zalało stolicę

Źródło:
PAP, Madagascar-Tribune.com

Ponad 40 procent gatunków koralowców rafotwórczych jest obecnie zagrożonych wyginięciem. Odkrycie zostało zaprezentowane przez ekspertów z Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Naukowcy wyjaśnili, że utrata tych organizmów może mieć katastrofalne skutki nie tylko dla morskich ekosystemów, ale i gospodarki.

Ponad 40 procent może wyginąć, a "świat na nich polega"

Ponad 40 procent może wyginąć, a "świat na nich polega"

Źródło:
University of Derby

Służby medyczne Portugalii wydały ostrzeżenie dotyczące komarów tygrysich, które przenoszą groźne zakaźne choroby tropikalne. W popularnych wśród turystów regionach wzrosła obecność tych owadów - poinformowały miejscowe media.

Komary tygrysie. Ostrzeżenie w popularnych wśród turystów regionach Portugalii

Komary tygrysie. Ostrzeżenie w popularnych wśród turystów regionach Portugalii

Źródło:
PAP, SIC Notícias, tvnmeteo.pl

Jeden z gości ogrodu zoologicznego w Kurytybie na południu Brazylii wskoczył do stawu z hipopotamami, a następnie przedostał się do miejsca, w którym przebywały małpy - poinformowały lokalne media. Strażnikom zoo udało się schwytać mężczyznę, po czym przekazali go służbom.

Mężczyzna wskoczył do stawu z hipopotamami

Mężczyzna wskoczył do stawu z hipopotamami

Źródło:
PAP

Kanadyjski rząd federalny przeprosił za zabicie w latach 50. i 60. XX wieku ponad tysiąca inuickich psów i zapowiedział wypłacenia 45 milionów dolarów odszkodowania. Oficjalne przeprosiny przedstawił w sobotę minister ds. relacji między Koroną a rdzennymi narodami Gary Anandasangaree.

Kanada przeprasza za zabicie ponad tysiąca psów

Kanada przeprasza za zabicie ponad tysiąca psów

Źródło:
PAP

Mieszkańcy Nowego Delhi, stolicy Indii, mierzą się ze spowijającym miasto smogiem. W sobotę jakość powietrza była tam znacznie poniżej normy. Lokalni aktywiści klimatyczni podkreślają, że walka z zanieczyszczeniami nie powinna trwać jedynie w sezonie smogowym.

"Czujemy się, jakbyśmy wdychali dym z 40 papierosów na raz"

"Czujemy się, jakbyśmy wdychali dym z 40 papierosów na raz"

Źródło:
Reuters, The Guardian, tvnmeteo.pl