Czym jest CETA? Odpowiadamy na najważniejsze pytania

Negocjacje w sprawie CETA trwały pięć lat i zakończyły się we wrześniu 2014 rokuShutterstock

CETA, umowa o wolnym handlu wynegocjowana przez Unię Europejską i Kanadę, poza zniesieniem praktycznie wszystkich ceł, ma przynieść likwidację barier pozataryfowych oraz liberalizację przepływu usług. Przeciwnicy umowy przekonują, że europejski rynek zaleje genetycznie modyfikowana żywność. Odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące CETA.

1. Czym jest CETA? CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement) to międzynarodowa umowa handlowa zawarta pomiędzy Unią Europejską a Kanadą. Proponuje zniesienie niemal wszystkich ceł i barier pozataryfowych oraz liberalizację handlu usługami między Unią Europejską a Kanadą. To pierwsza tego typu umowa między UE a jedną z ważnych światowych gospodarek.

2. Kiedy zacznie obowiązywać?

Negocjacje ws. umowy trwały pięć lat i zakończyły się we wrześniu 2014 roku. Porozumienie ma być zawarte w październiku podczas szczytu UE-Kanada. Na początku lipca Komisja Europejska formalnie zaproponowała państwom członkowskim, by podpisały umowę. Po tym, jak to zrobią i przegłosuje ją Parlament Europejski, będzie ona mogła tymczasowo wejść w życie. Ostateczna decyzja należeć będzie jednak do parlamentów narodowych. Tymczasowe stosowanie umowy dotyczyć ma tylko relacji handlowych. Do czasu ratyfikacji przez wszystkie kraje członkowskie zawieszona będzie inwestycyjna część umowy.

3. Jaki jest obecny zakres handlu między Kanadą a UE? Kanada jest dwunastym co do wielkości partnerem handlowym UE, obroty te stanowią prawie 10 proc. handlu zagranicznego Unii. UE jest drugim największym partnerem handlowym Kanady po Stanach Zjednoczonych.

Wartość obrotu towarowego między UE a Kanadą wynosi prawie 60 mld euro rocznie. Głównym przedmiotem unijnego eksportu do Kanady są maszyny, sprzęt transportowy i produkty chemiczne. Wartość usług komercyjnych – głównie transportowych, podróżnych, ubezpieczeniowych i komunikacyjnych – przekracza 26 mld euro (2012).

Jednym z kluczowych elementów stosunków między UE a Kanadą są również inwestycje. UE jest drugim co do wielkości inwestorem zagranicznym w Kanadzie, a Kanada czwartym największym inwestorem zagranicznym w UE. W 2012 r. wartość europejskich inwestycji w Kanadzie wyniosła prawie 260 mld euro, a wielkość kanadyjskich inwestycji bezpośrednich w UE przekroczyła 142 mld euro.

4. Jakie korzyści odniesie UE dzięki umowie CETA?

Oczekuje się, że umowa spowoduje wzrost handlu towarami i usługami między UE a Kanadą o prawie jedną czwartą. Dzięki CETA PKB w Europie ma wzrosnąć o ok. 12 mld euro rocznie.

CETA wyeliminuje niemal wszystkie przywozowe należności celne obciążające eksporterów europejskich, co pozwoli zaoszczędzić około 500 mln euro rocznie. Pomoże ona również usunąć niektóre biurokratyczne utrudnienia w handlu.

Przedsiębiorstwa unijne będą mogły ubiegać się o zamówienia publiczne w Kanadzie i będą miały możliwość dostępu do kanadyjskiego rynku usług i inwestycji. Będą mogły świadczyć też usługi pocztowe i telekomunikacyjne oraz usługi transportu morskiego. CETA ułatwi również firmom UE prowadzenie w Kanadzie działalności w sektorze usług finansowych.

Umowa ułatwi czasowe przemieszczanie się kluczowych pracowników przedsiębiorstw i usługodawców między UE a Kanadą, a europejscy inżynierowie, księgowi czy architekci będą mogli również świadczyć usługi bezpośrednio kanadyjskim klientom. Skorzystać mogłyby m.in. firmy telekomunikacyjne, energetyczne, świadczące usługi bankowe, biznesowe czy ubezpieczeniowe.

5. Jaki będzie wpływ na rolnictwo?

Otwarcie rynków może przyczynić się do obniżenia cen i zapewnić konsumentom większy wybór. Jako jeden z głównych producentów żywności wysokiej jakości UE odniesie korzyści z możliwości zwiększenia sprzedaży na rynku o wysokim dochodzie. CETA zapewni dodatkową ochronę wielu unijnym produktom z określonych obszarów geograficznych, takim jak szynka parmeńska, szynka szwarcwaldzka czy ser roquefort.

Minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel ocenił we wtorek, że umowa o wolnym handlu między UE i Kanadą "nie jest doskonała, niesie sporo zagrożeń" i brak jest w niej pewnych zapisów. - Dyskutujemy na ten temat, jest sporo zagrożeń, ale decyzja jest całego rządu, jaka będzie - zobaczymy - dodał. Dopytywany, czy CETA nie grozi zalewem taniej żywności z Kanady do Polski, odparł, że to "zbyt pochopnie powiedziane stwierdzenie".

6. Czy CETA narusza przepisy UE dotyczące bezpieczeństwa żywności lub środowiska?

Podobnie jak obecnie, kanadyjskie produkty będą mogły być przywożone i sprzedawane w UE, jeżeli będą w pełni zgodne z unijnymi przepisami. Na przykład CETA nie ma wpływu na regulacje UE w sprawie wołowiny zawierającej hormony wzrostu lub GMO.

CETA nie będzie ograniczać ani UE, ani Kanady w opracowywaniu nowych aktów prawnych w takich obszarach interesu publicznego jak środowisko, zdrowie i bezpieczeństwo.

7. Jakie jest stanowisko polskiego rządu ws. CETA?

Premier Beata Szydło zapowiedziała we wtorek, że Polska nie przystąpi do umowy CETA, jeśli "nie będzie nam ona gwarantowała tego, co uważamy za istotne".

Stanowisko polskiego rządu dotyczące kompleksowej umowy handlowo-inwestycyjnej między UE a Kanadą (CETA) prawdopodobnie zostanie przyjęte na następnym posiedzeniu Rady Ministrów - powiedział w środę w Sejmie wiceminister rozwoju Radosław Domagalski-Łabędzki.

8. Rozstrzyganie sporów

Komisja Europejska i Kanada zgodziły się, by do CETA włączyć nowy mechanizm rozstrzygania sporów inwestycyjnych w postaci Systemu Sądu Inwestycyjnego (ICS), ze stałą listą arbitrów oraz możliwością apelacji. Zastąpić ma dotychczas stosowaną klauzulę ISDS. Polska popiera zmiany w mechanizmie arbitrażu międzynarodowego, z zastrzeżeniem, że będzie miała wpływ na orzecznictwo ICS.

Szef polskiej dyplomacji Witold Waszczykowski ocenił we wtorek w TVN24, że umowa o wolnym handlu między UE i Kanadą na poziomie geopolitycznym wydaje się korzystna, a ekonomicznym - neutralna. Wskazał też, że trwa badanie, czy porozumienie nie otworzy "furtki niekorzystnych rozstrzygnięć prawnych".

9. Jakie zagrożenia płyną z CETA?

Pojawiają się prognozy, według których CETA będzie miała poważne konsekwencje dla pracowników - utrata nawet 200 tys. miejsc pracy do 2023 roku (badania Fundacji Akcja Demokracja).

- Są badania, które wskazują, że wpływ tej umowy na rynek pracy będzie negatywny, znikną setki tysięcy miejsc pracy w sektorze rolnictwa. Będą duże kontyngenty do UE produktów z Kanady, tym czasem 80 proc. polskiego eksportu produktów rolnych idzie na rynek UE. Produkty z Kanady będą dla nas dużą konkurencją - mówi Bogumił Kolmasiak z Fundacji Akcja Demokracja.

Przeciwnicy umowy podkreślają, że Kanadyjczycy zezwalają na sprzedaż pewnych produktów modyfikowanych genetycznie - np. jabłek czy łososia. Według nich po podpisaniu umowy obniżone zostaną cła wwozowe na te produkty, co poskutkuje zwiększeniem ich eksportu do Europy.

Kanada jest trzecim na świecie producentem żywności GMO.

- CETA to stworzenie furtki dla żywności genetycznie modyfikowanej. Obawiamy się, że wiele szkodliwych produktów z Kanady trafi do Polski - podkreślił we wtorek Mirosław Maliszewski z PSL. - Mamy prawo przypuszczać, że żywność produkowana przy dużym użyciu chemii - czego w Europie i Polsce nie ma - również będzie mogła trafiać na nasz rynek, ponieważ będzie ona tańsza ze względu na charakter tamtejszego rolnictwa, będzie wypierała polską żywność - dodał.

Krytycy CETA zwracają też uwagę na ryzyko "równania w dół" w przypadku ochrony środowiska. Pojawiają się głównie zarzuty dotyczące rabunkowego wydobycia ropy czy eksploatacji piasków bitumicznych w Kanadzie. Nie tylko niszczy to środowisko, ale także pozbawia kanadyjskich Indian prawa do użytkowania należnej ziemi.

Gorąca dyskusja o CETA:

Gorąca dyskusja o CETA
Gorąca dyskusja o CETATVN24 BiS

Autor: tol//ms / Źródło: tvn24bis.pl, PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Raporty:
Pozostałe wiadomości

Kiedy rząd ogłasza podwyżkę płacy minimalnej, w sieci wrze. Oprócz głosów o wzroście szarej strefy, małych przedsiębiorcach, których nie stać na podwyżki, pojawiają się też komentarze, że "nie warto mieć umiejętności i starać się w pracy". - Jeśli jestem zrównany z tym, który kopie rowy, to coś tutaj nie gra - przyznaje w rozmowie z TVN24+ profesor Henryk Domański, socjolog.

Ogromne kontrowersje w sprawie pensji. "Coś tutaj nie gra"

Ogromne kontrowersje w sprawie pensji. "Coś tutaj nie gra"

Źródło:
TVN24+

W 2026 roku stawka podatku dochodowego od banków wzrośnie z 19 do 30 procent. Rok później spadnie do 26 procent, a w 2028 roku osiągnie docelowy poziom w wysokości 23 procent - wynika z projektu opublikowanego w środę na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Zwiększone wpływy budżetowe mają posłużyć do finansowania między innymi wydatków na obronność.

Stawka podatku ostro w górę. Oto plan ministerstwa

Stawka podatku ostro w górę. Oto plan ministerstwa

Źródło:
PAP

Brytyjski rząd odzyskał blisko 500 milionów funtów dzięki nowemu narzędziu sztucznej inteligencji (AI) - podał portal BBC. Dodał, że większa część tej kwoty pochodzi z wyłudzeń związanych z pandemią COVID-19.

Użyli AI. Odzyskali pół miliarda

Użyli AI. Odzyskali pół miliarda

Źródło:
BBC

W internecie pojawiły się fałszywe reklamy z wizerunkiem Jolanty Kwaśniewskiej. - Zadzwoniła do mnie przerażona moja Oleńka, że otrzymała telefon od starszej kobiety, która straciła duże pieniądze, myśląc, że ta reklama jest prawdziwa - opowiada była pierwsza dama w rozmowie z biznesową redakcją tvn24.pl. - Była zrozpaczona, ale też bardzo rozgniewana w rozmowie z moją córką, gdyż wciąż wierzyła, że ja faktycznie zachęcałam do skorzystania z tego programu - dodaje.

"Zadzwoniła do mnie przerażona Oleńka". Jolanta Kwaśniewska o "okropnym oszustwie" 

"Zadzwoniła do mnie przerażona Oleńka". Jolanta Kwaśniewska o "okropnym oszustwie" 

Źródło:
tvn24.pl

Urząd Ochrony Danych Osobowych we współpracy z platformami społecznościowymi podejmuje działania przeciwko zjawisku tak zwanego celeb baitu, czyli podszywania się pod znane osoby w celach niezgodnych z prawem - przekazał w środę UODO. Wcześniej w tvn24.pl opisaliśmy przypadek oszustwa z wykorzystaniem wizerunku Jolanty Kwaśniewskiej.

Plaga oszustw z wykorzystaniem wizerunku znanych osób. Urząd zabiera głos

Plaga oszustw z wykorzystaniem wizerunku znanych osób. Urząd zabiera głos

Źródło:
tvn24.pl

Kanadyjskie władze stwierdziły, że TikTok nie chroni w wystarczający sposób danych najmłodszych użytkowników. Z dochodzenia wynika, że aplikacja gromadzi ogromne ilości informacji o dzieciach i wykorzystuje je do targetowania treści i reklam - podał BBC.

Śledztwo w sprawie TikToka. Władze o "szkodliwym wpływie"

Śledztwo w sprawie TikToka. Władze o "szkodliwym wpływie"

Źródło:
BBC

Ministerstwo finansów Rosji zaproponowało w środę podwyższenie od przyszłego roku podatku VAT do 22 procent, aby móc opłacić wydatki na kolejny rok wojny przeciw Ukrainie - podała agencja Reuters.

Rosja potrzebuje pieniędzy. Padła propozycja

Rosja potrzebuje pieniędzy. Padła propozycja

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump właśnie miał najbardziej zyskowny rok w swoim życiu. Jednak członkowie jego rodziny, w tym synowie Eric, Don Junior i Barron, pod względem procentowym poradzili sobie jeszcze lepiej - wskazał portal Forbes. Oto majątek Trumpa i jego najbliższych.

Tak wzbogacił się Donald Trump i jego rodzina. Prawie dwukrotny wzrost

Tak wzbogacił się Donald Trump i jego rodzina. Prawie dwukrotny wzrost

Źródło:
Forbes, tvn24.pl

Chiny, druga co do wielkości gospodarka świata, zrezygnują z ubiegania się o przywileje przysługujące krajom rozwijającym się w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO). Formalnie jednak zachowają ten status - poinformowała w środę Li Yihong, chargé d’affaires w stałym przedstawicielstwie Chin przy WTO. Decyzja Pekinu jest zwieńczeniem wieloletnich nacisków ze strony USA.

Chiny rezygnują z przywilejów. Efekt nacisków USA

Chiny rezygnują z przywilejów. Efekt nacisków USA

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Komisja Europejska zapowiedziała analizę zasad dotyczących plików cookies w ramach prac nad pakietem upraszczającym przepisy cyfrowe - przekazał rzecznik KE Thomas Regnier. Sprawa dotyczy dyrektywy ePrivacy, która zobowiązuje serwisy internetowe do uzyskiwania zgody użytkowników na stosowanie tak zwanych ciasteczek.

Bruksela skontroluje ciasteczka

Bruksela skontroluje ciasteczka

Źródło:
PAP

Oszuści podszywają się pod VeloBank - przed nową kampanią phishingową ostrzega zespół cyberbezpieczeństwa Komisji Nadzoru Finansowego (CSIRT KNF).

Nowa kampania. "Oszuści zachęcają"

Nowa kampania. "Oszuści zachęcają"

Źródło:
tvn24.pl

Kawa tanieje - cena arabiki osiągnęła najniższy poziom od miesiąca. Deszcze w Brazylii łagodzą suszę i powodują spadek cen kawy - podał portal indeksu Nasdaq.

Deszcze w Brazylii uderzyły w ceny kawy

Deszcze w Brazylii uderzyły w ceny kawy

Źródło:
tvn24.pl

Pierwszy raz w historii zagraniczny przewoźnik kolejowy zaczął wozić podróżnych wyłącznie między polskimi miastami. Na razie między Warszawą a Krakowem, ale od nowego rozkładu jazdy już do kolejnych aglomeracji. Czesi gwarantują niższe ceny niż narodowy przewoźnik i kawę w cenie biletu. Co na to PKP Intercity? Co zmieni konkurencja na torach? Materiał magazynu "Polska i Świat".

Nowy przewoźnik wjechał na polskie tory. "Będą chcieli się rozpychać"

Nowy przewoźnik wjechał na polskie tory. "Będą chcieli się rozpychać"

Źródło:
TVN24

Seria cyberataków na największe lotniska Europy, a następnie uderzenia dronów w Kopenhadze i Oslo, pokazały, jak kruche są zabezpieczenia infrastruktury lotniczej regionu. Rosną też obawy, że skoordynowane działania mogą sparaliżować ruch lotniczy na większą skalę - pisze w środę Reuters.

Ataki na lotniska ujawniły "jak kruche są zabezpieczenia"

Ataki na lotniska ujawniły "jak kruche są zabezpieczenia"

Źródło:
Reuters

Chińska państwowa firma lotnicza Comac zmniejszyła o dwie trzecie plany dostaw flagowego samolotu pasażerskiego C919 na bieżący rok - podała w środę agencja Bloomberga, powołując się na źródła. Drastyczne cięcia są skutkiem problemów w łańcuchu dostaw, które ograniczają zdolność firmy do utrzymania tempa produkcji.

Chińczycy mają problem z samolotami. Drastyczne cięcia

Chińczycy mają problem z samolotami. Drastyczne cięcia

Źródło:
PAP

Zmiana czasu z letniego na zimowy wypada w ostatnią niedzielę października. W 2025 roku wskazówki przestawimy w nocy z soboty 25 października na niedzielę 26 października. Oznacza to, że w ten weekend pośpimy o godzinę dłużej.

Zbliża się zmiana czasu. Kiedy przestawiamy zegarki?

Zbliża się zmiana czasu. Kiedy przestawiamy zegarki?

Źródło:
tvn24.pl

Fed ma przed sobą trudne zadanie, próbując zrównoważyć ryzyka zarówno dla perspektyw inflacji, jak i rynku pracy – ocenił we wtorek prezes Fedu Jerome Powell podczas przemówienia w Izbie Handlowej Greater Providence w stanie Rhode Island. Szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej mówił też o kryzysach i wystawianiu na próbę zaufania do instytucji gospodarczych na całym świecie.

Powell o amerykańskiej gospodarce: kryzysy historyczne pozostawiły po sobie blizny

Powell o amerykańskiej gospodarce: kryzysy historyczne pozostawiły po sobie blizny

Źródło:
Reuters

W przyszłym miesiącu Serbia zawrze trzyletnią umowę z Gazpromem na import gazu z Rosji. Kontrakt zagwarantuje dostawy 2,5 mld metrów sześciennych surowca rocznie – poinformował publiczny nadawca RTS, powołując się na prezesa państwowej spółki gazowej, Duszana Bajatovicia.

Chcą dołączyć do Unii Europejskiej. Podpisują z Rosją umowę na gaz

Chcą dołączyć do Unii Europejskiej. Podpisują z Rosją umowę na gaz

Źródło:
PAP

Wtorkowa sesja na Wall Street zakończyła się spadkami głównych indeksów. Inwestorzy realizowali zyski na akcjach Nvidii po ich mocnym wzroście dzień wcześniej, a prezes Fed Jerome Powell sugeruje, że akcje na amerykańskich giełdach mogą być przewartościowane.

Spadki na Wall Street. Szef Fed powtórzył obawy

Spadki na Wall Street. Szef Fed powtórzył obawy

Źródło:
Reuters, PAP

Przed Polską systemy kaucyjne wprowadziły między innymi Niemcy, Szwecja czy Holandia. Z kolei we Francji model ten działa częściowo - jedynie w niektórych regionach państwa.

Butelkowa turystyka, bilety na przejazd, loteria z nagrodami. Tak działają systemy kaucyjne

Butelkowa turystyka, bilety na przejazd, loteria z nagrodami. Tak działają systemy kaucyjne

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot odnotowano główną wygraną w wysokości 120 milionów euro. Padła ona w Niemczech. W Polsce najwyższe były wygrane piątego stopnia. W najbliższym losowaniu do wygrania będzie 45 milionów złotych. Oto liczby, które wylosowano 23 września.

Wielka kumulacja w Eurojackpot rozbita

Wielka kumulacja w Eurojackpot rozbita

Źródło:
tvn24.pl

Niemiecki koncern Bosch ogłosił wstrzymanie budowy fabryki pomp ciepła w Dobromierzu na Dolnym Śląsku. Wartość planowanej inwestycji wynosiła 1,2 miliarda złotych. Decyzja wynika z rosnącej niepewności politycznej i gospodarczej w Europie, która negatywnie wpływa na rynek pomp ciepła w regionie.

Niemiecki gigant wstrzymuje inwestycję w Polsce. Wskazuje powody

Niemiecki gigant wstrzymuje inwestycję w Polsce. Wskazuje powody

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Lotto nie padła szóstka. Oznacza to, że kumulacja rośnie do ośmiu milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 23 września 2025 roku.

Kumulacja w Lotto rośnie

Kumulacja w Lotto rośnie

Źródło:
tvn24.pl

Według deweloperów można mieszkać nawet pod ścianami. Bo trudno inaczej wytłumaczyć to, że powierzchnię pod nimi doliczają klientom do ceny - napisała we wtorek w serwisie X Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, szefowa resortu funduszy. Poinformowała jednocześnie, że Polska 2050 złożyła we wtorek projekt ustawy mający zakazać takiej praktyki.

"Dość naciągania ludzi na pseudometry". Jest projekt

"Dość naciągania ludzi na pseudometry". Jest projekt

Źródło:
tvn24.pl

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump spotkał z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen na marginesie 80. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Von der Leyen podkreśliła, że Trump słusznie domaga się wstrzymania importu rosyjskiej ropy do Europy, zapowiadając jednocześnie działania zmierzające do realizacji tego celu do końca roku.

Szefowa Komisji Europejskiej: Trump ma absolutną rację

Szefowa Komisji Europejskiej: Trump ma absolutną rację

Źródło:
PAP

Założyciel Oracle - Larry Ellison - może wkrótce przejąć kontrolę nad TikTokiem w USA. To jeden z najbogatszych ludzi na świecie i pionier rozwoju sztucznej inteligencji. Jego majątek w ostatnim czasie znacznie się powiększył dzięki rosnącemu zapotrzebowaniu na przechowywanie danych.

"Strażnik ogromnej części światowych danych" może przejąć TikToka w USA

"Strażnik ogromnej części światowych danych" może przejąć TikToka w USA

Źródło:
PAP

Tylko 25 procent metanu z polskich kopalń jest wykorzystywana gospodarczo, natomiast reszta tego gazu trafia do atmosfery - przekazała Najwyższa Izba Kontroli. Jak dodała, przy utrzymaniu aktualnego trendu, polskie spółki węglowe mogą zapłacić wielomiliardowe kary już w 2027 roku.

NIK: polskie kopalnie zagrożone miliardowymi karami

NIK: polskie kopalnie zagrożone miliardowymi karami

Źródło:
PAP

Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało, że osoby składające wniosek o dowód osobisty w aplikacji mObywatel mogą zrobić zdjęcie telefonem. Narzędzie pozwala je właściwie skadrować i sprawdzić, czy spełnia wymogi urzędowe.

Nowa funkcja w rządowej aplikacji. "Praktyczne wsparcie"

Nowa funkcja w rządowej aplikacji. "Praktyczne wsparcie"

Źródło:
PAP

Korzystanie z jakichkolwiek powerbanków na pokładzie samolotów Emirates będzie zabronione od 1 października 2025 roku. Pasażerowie podróżujący tymi liniami nadal będą mogli mieć na pokładzie jeden powerbank, ale trzeba spełnić kilka warunków.

Popularne linie lotnicze wprowadzają zakaz

Popularne linie lotnicze wprowadzają zakaz

Źródło:
tvn24.pl