Urlop bezpłatny – jak o niego wnioskować? Zasady udzielania urlopu bezpłatnego

Źródło:
TVN24 Biznes
"Przepisy kodeksu pracy pozwalają na składanie wniosku o urlop bezpłatny w każdym momencie"
"Przepisy kodeksu pracy pozwalają na składanie wniosku o urlop bezpłatny w każdym momencie"TVN24
wideo 2/6
"Przepisy kodeksu pracy pozwalają na składanie wniosku o urlop bezpłatny w każdym momencie"TVN24

Urlop bezpłatny to jeden z rodzajów urlopu przysługującego pracownikom. W jego trakcie nie otrzymuje się wynagrodzenia, a obowiązki pracodawcy i pracownika ulegają zawieszeniu. W jaki sposób można skorzystać z urlopu bezpłatnego? Jakie są zasady jego udzielania? Ile może trwać urlop bezpłatny? 

Urlop bezpłatny oznacza czasowe zawieszenie obowiązku wykonywania pracy.Udzielany jest na wniosek pracownika, a pracodawca nie może zmusić do jego wzięcia.W czasie urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu.Urlop bezpłatny może zostać udzielony również na czas pracy u innego pracodawcy.

Urlop bezpłatny – ile trwa i komu przysługuje

Zasady dotyczące udzielania urlopu bezpłatnego zostały uregulowane w art. 174 i art. 1741 Kodeksu pracy. Przepisy nie określają jednak jego długości, zależy to więc od porozumienia zawartego przez pracownika z pracodawcą. Urlop bezpłatny może trwać kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat. 

Urlop bezpłatny przysługuje jednak wyłącznie osobom będącym pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy, a więc zatrudnionym na umowę o pracę. Z tego rodzaju urlopu nie mogą skorzystać osoby zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej, np. umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

Bezpłatny urlop – co to za rodzaj urlopu?

W prawie pracy funkcjonuje wiele rodzajów urlopu: wypoczynkowy, rodzicielski, macierzyński, tacierzyński, wychowawczy czy okolicznościowy. Urlop bezpłatny, tak samo jak inne rodzaje urlopu, to czas, w którym pracownik nie musi wykonywać pracy zachowując jednak swoje zatrudnienie. Zgodnie z nazwą w trakcie tego rodzaju urlopu nie otrzymuje się od pracodawcy żadnego wynagrodzenia.

O urlop bezpłatny można wnioskować z dowolnych powodów. Mogą to być szczególne sytuacje życiowe uniemożliwiające wykonywanie obowiązków zawodowych, cel wypoczynkowy czy nawet czasowe wykonywanie innej pracy. Tego rodzaju urlopu udziela się zawsze na czas określony.

W okresie korzystania z urlopu bezpłatnego pracownik nie może zostać zwolniony za wypowiedzeniem – rozwiązanie z nim umowy o pracę jest możliwe jedynie w określonych przypadkach, m.in. ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, przy zwolnieniach grupowych lub za porozumieniem stron. 

Po zakończeniu urlopu bezpłatnego pracownik wraca do swojej pracy na dotychczasowym stanowisku i za otrzymywane wcześniej wynagrodzenie.

Czy pracodawca może wysłać pracownika na urlop bezpłatny?

Urlop bezpłatny udzielany jest zawsze na wniosek pracownika. Oznacza to, że pracodawca nie może zmusić pracownika do wzięcia urlopu bezpłatnego.

Wyjątkowym przypadkiem jest jedynie urlop bezpłatny udzielany na czas świadczenia przez pracownika pracy wobec innego pracodawcy. Sytuacja taka może mieć miejsce np. gdy stały pracodawca ma czasowo mniejsze zapotrzebowanie na pracę i może „wypożyczyć” pracownika innemu pracodawcy. Działanie takie, wynikające z porozumienia pomiędzy pracodawcami, bywa nazywane leasingiem pracowniczym.

W tym przypadku urlop bezpłatny udzielany może być z inicjatywy pracodawcy, jednak i tak zawsze wymagana jest pisemna zgoda pracownika. W trakcie urlopu bezpłatnego udzielonego na czas pracy u innego pracodawcy pracownik pozostaje zatrudniony u dotychczasowego pracodawcy, ale jednocześnie podpisuje z nowym pracodawcą umowę o pracę na czas określony i od niego otrzymuje wynagrodzenie.

Urlop bezpłatny a ZUS

Jak czas spędzony przez pracownika na urlopie bezpłatnym traktowany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych? Zgodnie z prawem czas ten uważany jest za okres składkowy, ponieważ urlop bezpłatny nie jest wymieniany w katalogu okresów nieskładkowych zawartym w ustawie o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 

Urlop bezpłatny a ubezpieczenie zdrowotne

W czasie korzystania z urlopu bezpłatnego stosunek pracy pracownika ulega jednak zawieszeniu, co oznacza, że przez ten czas nie podlega on ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu – pracodawca nie musi opłacać tych składek za czas przebywania pracownika na urlopie bezpłatnym. 

Tym samym przebywający na urlopie bezpłatnym pracownik nie będzie mógł otrzymać niektórych świadczeń, np. zasiłku chorobowego, nie będzie również mógł bezpłatnie korzystać z publicznej opieki zdrowotnej. 

Warto pamiętać, że w tym drugim przypadku prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych nie wygasa jednak z dniem rozpoczęcia urlopu bezpłatnego, ale dopiero po 30 dniach od jego rozpoczęcia. Po upływie tego czasu pracownik, aby nadal korzystać z prawa do świadczeń zdrowotnych, musi zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, np. przez swojego małżonka, albo zacząć dobrowolnie opłacać składkę zdrowotną.

Urlop bezpłatny – czy można przerwać?

Dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu bezpłatnego i zażądania jego wcześniejszego powrotu do pracy zależy od czasu, na jaki urlop ten został udzielony. 

W przypadku urlopu bezpłatnego trwającego do trzech miesięcy, pracodawca nie może zażądać jego przerwania i wcześniejszego powrotu pracownika do pracy. Skrócenie urlopu bezpłatnego może mieć wówczas miejsce jedynie za zgodą pracownika.

W przypadku urlopu bezpłatnego udzielonego na dłużej niż trzy miesiące przepisy pozwalają natomiast, aby pracodawca zastrzegł sobie możliwość przerwania tego urlopu. Możliwość ta powinna zostać określona przy udzielaniu tego urlopu. Jak jednak zastrzeżono w Kodeksie pracy, odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego nastąpić może wówczas jedynie z ważnych przyczyn

Urlop bezpłatny w świadectwie pracy

Ponieważ obowiązki pracownika ulegają w czasie urlopu bezpłatnego zawieszeniu, czas tego urlopu nie wlicza się do stażu pracy. Wyjątkiem jest skorzystanie z urlopu bezpłatnego na pracę u innego pracodawcy. Wówczas czas tego urlopu wliczany jest do stażu pracy u pracodawcy, który urlopu tego udzielił. 

Wszystkie okresy korzystania z urlopu bezpłatnego powinny zostać ponadto wykazane przez pracodawcę w wydawanym pracownikowi świadectwie pracy. Dotyczy to nie tylko roku kalendarzowego, w którym wydawane jest to świadectwo, ale całego okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy.

Wniosek o urlop bezpłatny

Urlop bezpłatny może zostać udzielony jedynie na pisemny wniosek pracownika składany u pracodawcy. Wnioskować o niego można w dowolnym momencie. Warunkiem jego udzielenia nie może więc być np. wykorzystanie już przez pracownika urlopu płatnego, np. wypoczynkowego. 

Składając wniosek pracownik nie jest zobowiązany do jego uzasadnienia, choć uzasadnienie takie w praktyce może mieć istotne znaczenie. Pracodawca nie musi zaakceptować wniosku o udzielenie urlopu bezpłatnego. Pracodawca może także określić warunki udzielenia tego urlopu, np. zmieniając jego termin czy długość.

Wniosek o urlop bezpłatny – wzór

Urlop bezpłatny udzielany jest na pisemny wniosek pracownika, przepisy nie przewidują jednak określonego wzoru takiego wniosku. Wniosek powinien natomiast zawierać:

– dane pracownika i pracodawcy, – wskazanie podstawy prawnej możliwości ubiegania się o urlop bezpłatny, tj. art. 174 Kodeksu pracy, – czas obowiązywania wnioskowanego urlopu bezpłatnego, – podpis pracownika.

Warto również, aby pracownik wskazał we wniosku jego uzasadnienie, np. określoną sytuację życiową. Choć nie jest to wymagane przepisami, może mieć decydujące znaczenie dla przekonania pracodawcy, aby ten zaakceptował złożony wniosek.

Akty prawne: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Dave Z / Shutterstock.com

Pozostałe wiadomości

Państwa członkowskie w Radzie Unii Europejskiej zdecydowały w piątek o uruchomieniu procedury nadmiernego deficytu wobec Polski i sześciu innych państw członkowskich. Objęte postępowaniem kraje będą miały cztery do siedmiu lat na realizację działań naprawczych.

Procedura nadmiernego deficytu wobec Polski. Jest decyzja

Procedura nadmiernego deficytu wobec Polski. Jest decyzja

Źródło:
PAP

Komisja Polityki Społecznej i Rodziny negatywnie zaopiniowała rządowe poprawki do projektu ustawy w sprawie renty wdowiej. Rząd proponuje, by drugie świadczenie było wypłacane w wysokości najpierw 15 procent, a potem 25 procent, z kolei projekt obywatelski zakłada docelowe dojście do pułapu 50 procent.

Renta wdowia. Sejmowa komisja przeciw rządowym poprawkom

Renta wdowia. Sejmowa komisja przeciw rządowym poprawkom

Źródło:
PAP

Przyjęcie "Kredytu na start" budzi wątpliwości z uwagi na bardzo wysokie zapotrzebowanie na środki budżetu państwa, których wydatkowanie może okazać się nieefektywne, a osiągane cele nieadekwatne do kosztów - oceniło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Resort zaproponował, by środki te przeznaczyć na poprawę stanu wód Odry lub transformację energetyczną i ochronę powietrza.

"Kredyt na start" w ogniu krytyki. "Nieefektywny instrument"

"Kredyt na start" w ogniu krytyki. "Nieefektywny instrument"

Źródło:
PAP

Deutsche Bahn planuje likwidację 30 tysięcy miejsc pracy, czyli około dziewięć procent personelu - podał Reuters, powołując się na informacje niemieckiego przewoźnika. Dodał, że z powodu ogromnych inwestycji w naprawę sieci kolejowej, strajków i złej pogody spółka odnotowała miliardową stratę netto w pierwszym półroczu.

Deutsche Bahn ma zlikwidować 30 tysięcy miejsc pracy

Deutsche Bahn ma zlikwidować 30 tysięcy miejsc pracy

Źródło:
Reuters

Na przełomie lipca i sierpnia tendencja spadkowa cen paliw zostanie utrzymana - prognozują analitycy Reflexu. Podali, że średnie obniżki wyniosą od 3 do 5 groszy zarówno na litrze benzyny, jak i diesla. Ceny autogazu powinny natomiast pozostać bez zmian.

Co dalej z cenami paliw? Nowe prognozy analityków

Co dalej z cenami paliw? Nowe prognozy analityków

Źródło:
PAP

Wycofano partię piwa Żywiec z błędną etykietą na niektórych butelkach - ostrzegł Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). Dodał, że błędna etykieta wskazywała, że piwo jest bezalkoholowe, choć w rzeczywistości zawierało alkohol.

Pomyłka browaru. Partia popularnego piwa wycofana z obrotu

Pomyłka browaru. Partia popularnego piwa wycofana z obrotu

Źródło:
PAP

Rada Wydawców Stowarzyszenia Gazet Lokalnych z nadzieją przyjęła poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim wzmacniające pozycję wydawców w negocjacjach z big techami - czytamy w oświadczeniu rady na portalu X. W piątek Sejm zadecydował, że projekt ustawy z poprawkami trafi na biurko prezydenta.

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

Źródło:
tvn24.pl

Lotnisku Bazylea-Miluza-Fryburg w piątek po południu zostało ponownie otwarte. Wcześniej ewakuowano terminal i tymczasowo zawieszono loty ze względu na alarm bombowy.

Lotnisko wznowiło działalność po alarmie bombowym

Lotnisko wznowiło działalność po alarmie bombowym

Źródło:
tvn24.pl

Chciałbym, aby rozwiązanie, dotyczące składki zdrowotnej, zostało wypracowane w ciągu kilku najbliższych tygodni. Naprawdę nie ma na co czekać - powiedział w programie "Jeden na Jeden" na antenie TVN24 minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że chciałby, aby nowa składka zdrowotna weszła w życie od 1 stycznia 2025 roku.

Minister finansów o składce zdrowotnej: naprawdę nie ma na co czekać

Minister finansów o składce zdrowotnej: naprawdę nie ma na co czekać

Źródło:
TVN24

Santander, Pocztowy, Toyota - klienci tych banków muszą przygotować się na utrudnienia w związku z zaplanowanymi pracami serwisowymi w weekend. W niektórych przypadkach mogą pojawić się trudności z płatnościami kartami.

"Utrudnienia w dokonywaniu transakcji kartami"

"Utrudnienia w dokonywaniu transakcji kartami"

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad zapewnieniem Polakom darmowego dostępu do wody pitnej. W grę wchodzi też rozwiązanie "za przysłowiową złotówkę" - powiedział w czwartek w sejmie wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski. Dodał, że za darmo lub za 1 zł ma być dostępne pierwsze 1000 litrów wody miesięcznie.

Woda za darmo? Resort szykuje rewolucyjne rozwiązanie

Woda za darmo? Resort szykuje rewolucyjne rozwiązanie

Źródło:
PAP

Składka zdrowotna to kolejna kwestia, co do której pojawiły się rozbieżności w koalicji. Trwają dyskusje nad zmianami, które miałyby wejść w życie od początku przyszłego roku. Czego można się spodziewać? Poniżej przedstawiamy propozycje koalicjantów.

Zmiany w składce zdrowotnej. Propozycje koalicjantów

Zmiany w składce zdrowotnej. Propozycje koalicjantów

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rolnictwa przygotowało projekt nowelizacji przepisów wprowadzający wyższe kary za marnowanie żywności, a także brak prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Zmiany mają dotyczyć sklepów o powierzchni przekraczającej 250 metrów kwadratowych.

Wyższe kary za marnowanie żywności. Rząd szykuje nowe przepisy

Wyższe kary za marnowanie żywności. Rząd szykuje nowe przepisy

Źródło:
PAP

Z renty wdowiej ma skorzystać około dwa miliony osób - wynika za szacunków, które znalazły się w stanowisku rządu obywatelskiego projektu o rencie wdowiej.

Ile osób skorzysta z renty wdowiej? Rząd podał szacunki

Ile osób skorzysta z renty wdowiej? Rząd podał szacunki

Źródło:
PAP

W czwartek w Sejmie trwa debata nad wykonaniem budżetu w 2023 roku. Prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś krytycznie ocenił finansowanie zadań publicznych poza budżetem za pośrednictwem funduszy w BGK. - W 2023 roku przy pomocy funduszy sfinansowano zadania na kwotę ponad 130 miliardów złotych, co stanowiło 20 procent wydatków budżetu państwa i blisko 4 procent produktu krajowego brutto.

NIK krytycznie o finansowaniu zadań publicznych poza budżetem

Źródło:
PAP

Sąd Rejonowy w Warszawie otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo - poinformował w czwartek przewoźnik kolejowy. W środę zarząd spółki zdecydował o przeprowadzeniu zwolnień grupowych przez zakłady i centralę PKP Cargo.

Sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo

Sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo

Źródło:
PAP, PKP Cargo

Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego CSIRT NASK ostrzega przed kampanią, w której oszuści atakują osoby posiadające konta w serwisie firmy Apple. Jak czytamy w komunikacie, przestępcy rozsyłają wiadomości e-mail z informacją o zablokowaniu konta użytkownika serwisu Apple. Powodem ma być rzekomo nieudana próba logowania.

Atak na użytkowników urządzeń firmy Apple

Atak na użytkowników urządzeń firmy Apple

Źródło:
tvn24.pl

Burmistrz Barcelony zapowiedział podniesienie podatku nakładanego na turystów, którzy przybywają do miasta na statku wycieczkowym i spędzają w stolicy Katalonii mniej niż 12 godzin. Chodzi o to, by miasto nie zamieniło się w "park tematyczny", w którym próżno szukać lokalnych mieszkańców, a całość populacji stanowią turyści.

Barcelona wprowadzi kolejne obostrzenia dla turystów

Barcelona wprowadzi kolejne obostrzenia dla turystów

Źródło:
PAP

Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie stwierdziła brak jakichkolwiek podstaw do zgłoszenia sprzeciwu wobec nabycia akcji VeloBanku przez podmiot należący do Grupy Cerberus - przekazała KNF w oficjalnym komunikacie. VeloBank powstał w wyniku przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku.

VeloBank zmienia właściciela. KNF nie zgłosiła sprzeciwu

VeloBank zmienia właściciela. KNF nie zgłosiła sprzeciwu

Źródło:
PAP

Ministerstwo Cyfryzacji skierowało do konsultacji projekt rozporządzenia, zgodnie z którym wskazane typy urządzeń elektronicznych mają mieć gniazda typu USB C do ładowania. To implementacja unijnej dyrektywy. Resort chce, by rozporządzenie weszło w życie 28 grudnia 2024 roku z wyjątkiem laptopów, dla których wprowadzenie systemu ładowania USB-C ma wejść w życie 28 kwietnia 2026.

Jedna ładowarka do kilku urządzeń. Padły terminy

Jedna ładowarka do kilku urządzeń. Padły terminy

Źródło:
PAP

Akcjonariusze PGE nie udzielili siedmiorgu byłym członkom zarządu absolutorium za 2023 rok. Absolutorium udzielono natomiast trojgu byłym członkom rady nadzorczej spółki.

Były zarząd PGE bez absolutorium

Były zarząd PGE bez absolutorium

Źródło:
PAP

Trwają analizy nad wprowadzeniem czterodniowego tygodnia pracy - przekazał Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki. Wyjaśnił, że Centralny Instytut Ochrony Pracy ma przez rok badać, jak wprowadzenie tego rozwiązania wpłynie na wypadkowość w miejscu pracy i stan zdrowia pracownika.

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? "Trwają poważne analizy"

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? "Trwają poważne analizy"

Źródło:
PAP

Wycofanie z obrotu i zakaz wprowadzenia do obrotu wszystkich serii produktu Qutiro - taką decyzję podjął Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF). W decyzji wskazano, że lek może stwarzać "realne zagrożenie dla zdrowia lub życia pacjentów". 

Lek wycofany z obrotu. "Realne zagrożenie zdrowia lub życia"

Lek wycofany z obrotu. "Realne zagrożenie zdrowia lub życia"

Źródło:
tvn24.pl

- Dzisiaj nie ma przestrzeni na podniesienie wieku emerytalnego - mówi w czwartkowym wydaniu "Dziennika Gazety Prawnej" prezes ZUS Zbigniew Derdziuk. Wcześniej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na pytania redakcji biznesowej tvn24.pl przekazało, że nie prowadzi obecnie prac mających podwyższyć wiek emerytalny czy też nad zrównaniem go dla kobiet i mężczyzn.

Co dalej z wiekiem emerytalnym? Prezes ZUS odpowiada

Co dalej z wiekiem emerytalnym? Prezes ZUS odpowiada

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk powiedział w środę, że będzie rozmawiał z wicepremierem Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem o Funduszu Kościelnym, bo nie widzi "jakiegoś dynamicznego procesu" w tej sprawie, a "wiadomo, że ten sposób finansowania Kościoła nie jest najlepszy".

Co z likwidacją Funduszu Kościelnego? Zapowiedź premiera

Co z likwidacją Funduszu Kościelnego? Zapowiedź premiera

Źródło:
PAP