Urlop wychowawczy –  ile trwa, czy jest płatny, jak go uzyskać

Źródło:
TVN24 Biznes
Maja to jeden z największych noworodków w Polsce
Maja to jeden z największych noworodków w PolsceTVN24 Katowice/ Maciej Skalski
wideo 2/5
Maja to jeden z największych noworodków w PolsceTVN24 Katowice/ Maciej Skalski

Urlop wychowawczy jest przeznaczony dla pracujących zawodowo rodziców małych dzieci. Najczęściej decydują się na niego matki i ojcowie, którzy wykorzystali już urlop macierzyński i rodzicielski. Czy urlop wychowawczy jest płatny i ile może trwać – wyjaśniamy.

● Urlop wychowawczy przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę łącznie przez co najmniej sześć miesięcy. ● Z urlopu wychowawczego może korzystać matka lub ojciec łącznie przez maksymalnie 36 miesięcy. ● By uzyskać urlop wychowawczy, trzeba złożyć u pracodawcy pisemny wniosek. ● Urlop wychowawczy jest bezpłatny. W czasie jego trwania można wykonywać pracę zarobkową, jeżeli nie uniemożliwia to sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem

Urlop wychowawczy to jedno z uprawnień rodzicielskich, które ma umożliwiać sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Regulowany jest w art. 186 Kodeksu pracy. Na czas trwania urlopu wychowawczego zawieszeniu ulegają obopólne zobowiązania pracownika i pracodawcy, jednak po zakończeniu tego urlopu w całości wliczany jest on do okresu zatrudnienia pracownika.

Urlop wychowawczy 2021

Tak jak w poprzednich latach, prawo do urlopu wychowawczego w 2021 roku przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę przez co najmniej sześć miesięcy (zalicza się tu także wcześniejsze okresy zatrudnienia). 

Z urlopu wychowawczego może skorzystać matka, ojciec lub oboje rodziców, również jednocześnie. Decyzja w tej sprawie należy do nich. Skorzystanie z urlopu wychowawczego nie jest obowiązkowe. 

Najczęściej urlop wychowawczy bierze się od razu po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, które łącznie trwają zwykle 52 tygodnie. Dzięki temu nie trzeba oddawać rocznego dziecka do żłobka czy szukać dla niego opieki.

Ile trwa urlop wychowawczy?

Z urlopu wychowawczego można korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy – to łączny wymiar urlopu dostępny dla dwojga rodziców. Wyjątkiem są dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności, które wymagają osobistej opieki rodzica. Wówczas możliwe jest wydłużenie urlopu wychowawczego o kolejne 36 miesięcy (w sumie daje to 72 miesiące urlopu).

Co najmniej jeden miesiąc urlopu wychowawczego przeznaczony jest dla drugiego z rodziców. Oznacza to, że nawet jeżeli z urlopu korzystać zamierza tylko jeden z rodziców, drugi z nich musi także z niego skorzystać przynajmniej przez miesiąc. W przeciwnym razie ten miesiąc urlopu wychowawczego przepada, a jego maksymalny czas trwania ulega skróceniu do 35 miesięcy. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której drugi z rodziców nie żyje lub nie posiada pełni praw rodzicielskich.

Przysługujący prawem urlop wychowawczy nie musi być wykorzystany od razu w całości. Można nie tylko skracać czas jego trwania, ale również wracać na niego po przerwie – urlop ten można podzielić na maksymalnie pięć części.

Z urlopu wychowawczego można korzystać nie dłużej niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć lat. Wyjątkiem są rodzice opiekujący się dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności, którym przysługuje prawo do urlopu wychowawczego do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.

Urlop wychowawczy – czy jest płatny?

Urlop wychowawczy jest bezpłatny. Oznacza to, że korzystający z niego pracownik nie otrzymuje ani wynagrodzenia od pracodawcy, ani zasiłku z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jeżeli jednak pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym przysługuje prawo do pobierania zasiłku rodzinnego, może on również ubiegać się o tzw. zasiłek wychowawczy. To dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.

Praca na urlopie wychowawczym

W czasie przebywania na urlopie wychowawczym pracownik może jednocześnie podejmować pracę u dotychczasowego lub innego pracodawcy. Może również uczyć się lub korzystać ze szkoleń. Ważne jest jednak, aby działalność ta nie uniemożliwiała mu w tym czasie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Jeżeli bowiem ustalone zostanie, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania tej opieki, pracodawca ma prawo wezwać go do stawienia się do pracy w terminie od 3 do 30 dni od daty wezwania.

Pracownik uprawniony do skorzystania z urlopu wychowawczego może również, zamiast tego urlopu, skorzystać z obniżenia wymiaru czasu pracy u obecnego pracodawcy. W ten sposób łatwiejsze jest łączenie pracy z opieką nad dzieckiem.

Prawo do takiego obniżenia przysługuje maksymalnie w okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, a obniżenie nie może być większe niż do połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Pracodawca jest zobowiązany przyjąć taki wniosek pracownika.

Ciąża na urlopie wychowawczym

W sytuacji gdy kobieta przebywająca na urlopie wychowawczym zajdzie w ciążę i ma wskazania do zwolnienia lekarskiego z tego tytułu, formalnie nie może liczyć na zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy w okresie ciąży. Zasiłek ten nie przysługuje bowiem, jeżeli niezdolność do pracy pracownika powstała w czasie jego urlopu wychowawczego. 

Z zasiłku chorobowego można jednak skorzystać, jeżeli kobieta przerwie urlop wychowawczy i przynajmniej na jeden dzień wróci do pracy. Wystarczy wówczas, by następnego dnia przedstawiła pracodawcy zwolnienie lekarskie, i może już skorzystać z zasiłku chorobowego. Zasiłek ten będzie wówczas wypłacany w wysokości 100 proc. średniego wynagrodzenia z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie przy poprzedniej ciąży.

Należy przy tym pamiętać, że jeśli strony nie ustalą inaczej, powrót do pracy po wychowawczym jest możliwy nie wcześniej niż po 30 dniach od zawiadomienia pracodawcy o takim zamiarze.

Wniosek o urlop wychowawczy 

Aby skorzystać z urlopu wychowawczego, pracownik zobowiązany jest napisać wniosek do pracodawcy na nie mniej niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu

Pracodawca jest zobowiązany udzielić tego urlopu nawet, jeżeli wniosek nie został złożony z odpowiednim wyprzedzeniem. Wówczas może on jednak przesunąć datę rozpoczęcia urlopu wychowawczego na nie później niż 21. dzień od złożenia wniosku.

Wniosek o przerwanie urlopu wychowawczego

Aby zrezygnować z rozpoczętego urlopu wychowawczego, pracownik również zobowiązany jest do złożenia do pracodawcy pisemnego wniosku w tej sprawie na nie mniej niż 30 dni przed planowanym terminem powrotu do pracy. Możliwe jest również szybsze zakończenie urlopu wychowawczego i powrót do pracy za obopólną zgodą pracownika i pracodawcy.

Ochrona pracownika na urlopie wychowawczym

Po złożeniu przez pracownika pisemnego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z nim aktualnej umowy o pracę

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracownik powinien wrócić do pracy na swoim dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe – na równorzędnym, odpowiadającym jego kwalifikacjom i z nie niższym wynagrodzeniem.

Rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym jest możliwe jedynie w przypadku ogłoszenia przez pracodawcę upadłości lub likwidacji firmy oraz w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Autorka/Autor:red

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Rada Polityki Pieniężnej zostawiła stopy procentowe na niezmienionym poziomie - poinformował bank centralny. Ostatnia obniżka stóp procentowych miała miejsce w październiku 2023 roku. 

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych

Źródło:
tvn24.pl

Stopy procentowe w kwietniu pozostały na dotychczasowym poziomie. Jarosław Sadowski z firmy Rankomat zwraca jednak uwagę, że dość dobre dane na temat inflacji w marcu sprawiły, że przewidywany moment obniżki coraz bardziej się przybliża, co wpływa na WIBOR. Ekspert wyliczył, ile może wynieść rata w kolejnych miesiącach.

"Pierwsze obniżki rat możemy zobaczyć już w kwietniu". Wyliczenia

"Pierwsze obniżki rat możemy zobaczyć już w kwietniu". Wyliczenia

Źródło:
tvn24.pl

Posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego - Trzeciej Drogi złożyli w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o czasie urzędowym w Polsce, proponujący wprowadzenie całorocznego czasu letniego. Zdaniem autorów likwidacja zmiany czasu wpłynęłaby pozytywnie na zdrowie Polaków.

Likwidacja zmiany czasu. Jest projekt

Likwidacja zmiany czasu. Jest projekt

Źródło:
PAP

Chiński gigant Xiaomi zapowiedział współpracę z policją w dochodzeniu dotyczącym tragicznego wypadku z udziałem samochodu SU7, wyposażonego w system autonomicznej jazdy - przekazał dziennik "South China Morning Post". W zdarzeniu, do którego doszło w sobotę, życie straciły trzy osoby.

Ostrzegł kierowcę i oddał kontrolę. Dramatyczny wypadek

Ostrzegł kierowcę i oddał kontrolę. Dramatyczny wypadek

Źródło:
PAP

Biały Dom szacuje koszty, jakie Stany Zjednoczone poniosłyby w związku z zarządzaniem Grenlandią, gdyby to terytorium, obecnie zależne od Danii, znalazło się pod amerykańską kontrolą – podał w środę "Washington Post".

USA liczą koszty. "Zapłacimy więcej"

USA liczą koszty. "Zapłacimy więcej"

Źródło:
PAP

Portal Moscow Times poinformował w środę, że łączny majątek 146 rosyjskich miliarderów przewyższa oszczędności zgromadzone przez wszystkich pozostałych mieszkańców kraju. Dane pochodzą z dorocznej listy miliarderów magazynu 'Forbes'."

146 osób ma więcej niż reszta obywateli

146 osób ma więcej niż reszta obywateli

Źródło:
PAP

Prezes Zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej Krzysztof Trofiniak złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska - podała spółka w komunikacie. Zarząd PGZ działa obecnie w czteroosobowym składzie.

Prezes polskiego giganta rezygnuje

Prezes polskiego giganta rezygnuje

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Najem krótkoterminowy za pośrednictwem wyspecjalizowanych platform mocno zyskuje na popularności w Unii Europejskiej. Według danych Eurostatu w 2024 roku odnotowano jego wzrost o 18,8 procent w porównaniu do roku 2023. W trzecim kwartale najpopularniejsze pod tym względem były trzy regiony, znajdujące się w Chorwacji, Hiszpanii i Francji.

Fala rozlewa się na całą Europę. Duży wzrost

Fala rozlewa się na całą Europę. Duży wzrost

Źródło:
tvn24.pl

Przebywająca w stolicy Ukrainy Kijowie niemiecka minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock wykluczyła możliwość wznowienia projektu gazociągu Nord Stream 2, który miałby dostarczać Europie rosyjski gaz. Moskwa zasugerowała ostatnio wznowienie projektu.

Niemiecka ministra zabrała głos w sprawie Nord Stream 2

Niemiecka ministra zabrała głos w sprawie Nord Stream 2

Źródło:
PAP

Na południowej granicy kraju w związku z zagrożeniem pryszczycą wprowadzone zostały rygorystyczne kontrole weterynaryjne - przekazał w środę w Sejmie minister rolnictwa Czesław Siekierski. Na dziesięciu przejściach granicznych służby weterynaryjne prowadzą dyżury, rozstawiono bramki i maty dezynfekcyjne.

"Rygorystyczne kontrole" na granicach

"Rygorystyczne kontrole" na granicach

Źródło:
PAP

Eksploatacja reaktora jądrowego Maria została wstrzymana na czas od 1 kwietnia do 8 maja - poinformowało tvn24.pl Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Z końcem marca wygasło zezwolenie Państwowej Agencji Atomistyki umożliwiające działalność tego obiektu.

Jedyny taki reaktor w Polsce. Przestał działać

Jedyny taki reaktor w Polsce. Przestał działać

Źródło:
tvn24.pl

Skarga Ryanaira w sprawie pomocy publicznej przyznanej polskiemu LOT-owi została oddalona przez Sąd Unii Europejskiej. Pieniądze miały zrekompensować polskiemu przewoźnikowi straty poniesione w związku z pandemią COVID-19.

Ryanair przegrywa w sądzie

Ryanair przegrywa w sądzie

Źródło:
PAP

Zamknięta część popularnych szlaków na Maderze i tak jest odwiedzana przez turystów, w tym Polaków - wynika z informacji portugalskich mediów. Przeskakują przez ogrodzenie, łamiąc w ten sposób zakazy. Narażają się jednocześnie na duże koszty, jeśli będą musieli skorzystać z pomocy.

Polacy ryzykują zdrowiem i życiem. Grożą im duże kary

Polacy ryzykują zdrowiem i życiem. Grożą im duże kary

Źródło:
PAP

Ceny jaj z powodu ptasiej grypy mogą wzrosnąć - przyznał wiceminister rolnictwa Stefan Krajewski. Przypomniał, że problem z dostępnością jaj ma kilka państw, na przykład Stany Zjednoczone, które zwróciły się już o pomoc do kilku krajów - również do Polski.

Ceny tego produktu mogą wzrosnąć. "Sytuacja jest dynamiczna"

Ceny tego produktu mogą wzrosnąć. "Sytuacja jest dynamiczna"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

- Amerykanie masowo grają na giełdzie, a wielu się zadłuża, by kupować akcje. Polityka administracji USA może jednak doprowadzić do zapaści na Wall Street. Zachowania Trumpa są nieobliczalne, a rynki kapitałowe są bardzo czułe na takie decyzje - powiedział rektor i profesor SGH Piotr Wachowiak.

"To jest randka w ciemno, a taka randka rzadko się udaje"

"To jest randka w ciemno, a taka randka rzadko się udaje"

Źródło:
PAP

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. W jej efekcie sprzedaż wyrobów tytoniowych z charakterystycznym aromatem będzie zakazana.

Te produkty będą zakazane. Podpis prezydenta

Te produkty będą zakazane. Podpis prezydenta

Źródło:
PAP

Od 2 kwietnia obywatele Polski objęci ruchem bezwizowym muszą posiadać elektroniczną autoryzację podróży (Electronic Travel Authorisation - ETA) w celu wjazdu do Wielkiej Brytanii. Opłata za ten cyfrowy dokument wynosi 10 funtów, a od 9 kwietnia wzrośnie do 16 funtów.

Nowe zasady wjazdu do Wielkiej Brytanii

Nowe zasady wjazdu do Wielkiej Brytanii

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. Kumulacja rośnie do 110 milionów złotych. W Polsce odnotowano wygraną drugiego stopnia o wartości ponad 6 milionów złotych. Oto liczby, które wylosowano 1 kwietnia 2025 roku.

Wielka wygrana w Eurojackpot w Polsce

Wielka wygrana w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

W ubiegłym roku firma KTM, austriacki producent motocykli, złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości. Ale znalazł się inwestor, dzięki któremu będzie możliwe kontynuowanie produkcji. Pomoc nadeszła z Indii w postaci producenta pojazdów Bajaj, który wpłacił 100 milionów euro na dalszą działalność.

Jest ratunek dla legendarnej marki

Jest ratunek dla legendarnej marki

Źródło:
PAP

W marcu średnie ceny metra kwadratowego mieszkań oferowanych przez deweloperów pozostawały bez zmian w niemal wszystkich metropoliach - wynika ze wstępnych danych przedstawionych w raporcie portalu RynekPierwotny.pl. Wyjątkiem była Warszawa, w której wzrost wyniósł 1 procent.

Ceny mieszkań od deweloperów. Jedno miasto wyjątkiem

Ceny mieszkań od deweloperów. Jedno miasto wyjątkiem

Źródło:
PAP

- Polska wynegocjowała nową umowę pomostową z wykonawcami elektrowni jądrowej - poinformował na briefingu premier Donald Tusk. Stwierdził, że umowa jest dla Polski "dużo bardziej korzystna".

Tusk: porozumieliśmy się z amerykańskimi partnerami 

Tusk: porozumieliśmy się z amerykańskimi partnerami 

Źródło:
tvn24.pl, "Rzeczpospolita"

W pewnym momencie Departament Wydajności Państwa (DOGE) zakończy swoją działalność - powiedział prezydent USA Donald Trump. Zwrócił uwagę, że według obecnych ustaleń Elon Musk ma pełnić funkcję specjalnego pracownika rządowego przez 130 dni.

Trump zabrał głos w sprawie przyszłości Muska

Trump zabrał głos w sprawie przyszłości Muska

Źródło:
CNN, tvn24.pl

Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych liczonego według metodologii unijnej wyniosła na koniec 2024 roku 55,6 procent PKB - poinformowało Ministerstwo Finansów. W kwotach nominalnych to rekordowe ponad dwa biliony złotych. "Sfera fiskalna pozostaje daleko od równowagi" - napisali we wtorek analitycy banku PKO BP.

Dwa biliony złotych pod kreską

Dwa biliony złotych pod kreską

Źródło:
PAP

Francuska sieć hoteli Accor ostrzegła, że liczba rezerwacji noclegów w USA na lato spadła w przypadku Europejczyków o 25 procent. Według Bloomberga powodem jest kontrowersyjna polityka Donalda Trumpa, przez którą turyści wybierają Kanadę, Egipt lub kraje Ameryki Południowej.

Duży spadek rezerwacji. "Omijają USA"

Duży spadek rezerwacji. "Omijają USA"

Źródło:
Bloomberg

Włoskie media donoszą o ślubie Jeffa Bezosa i Lauren Sanchez, który ma się odbyć w Wenecji i potrwać trzy dni. Pomysł hucznego ślubu miliardera w tym słynnym miejscu spotkał się z głosami niezadowolenia, jednak burmistrz miasta uspokaja i zapewnia, że władze współpracują z organizatorami wydarzenia.

Jeff Bezos ma wziąć ślub w Wenecji, burmistrz miasta uspokaja

Jeff Bezos ma wziąć ślub w Wenecji, burmistrz miasta uspokaja

Źródło:
CNN, The Guardian, USA Today, The Independent

Rozmowa o pracę, wyprawa w tropiki czy wspieranie rozwodzącej się przyjaciółki - to, jak się okazuje, dopuszczalne aktywności na zwolnieniu lekarskim według sądów - pisze we wtorek "Dziennik Gazeta Prawna".

Co wolno choremu na L4

Co wolno choremu na L4

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ponad 80 tysięcy pracowników federalnych instytucji zdrowia publicznego w Stanach Zjednoczonych drży o swoje miejsca pracy. Niektóre osoby zatrudnione w Agencji do spraw Żywności i Leków (FDA) otrzymały polecenie spakowania się i przygotowania na możliwość, że już nie wrócą do swoich zadań - podała agencja AP.

Tysiące pracowników zagrożonych zwolnieniami

Tysiące pracowników zagrożonych zwolnieniami

Źródło:
PAP

Władze stolicy Włoch ruszyły w poniedziałek z kampanią "Szanuj Rzym". Skierowana jest do mieszkańców i turystów, a jej przekaz brzmi: kto kocha Rzym, nie rani go, nie obraża, nie przyczynia się do jego degradacji. Władze chcą w ten sposób zwrócić uwagę na trzy zabronione w Rzymie zachowania, które wciąż regularnie się zdarzają.

Trzy zabronione zachowania, władze Rzymu ostrzegają

Trzy zabronione zachowania, władze Rzymu ostrzegają

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Czy Wielkanoc 2025 będzie droższa niż ubiegłoroczna? Eksperci zwracają uwagę, że więcej - i to znacznie - trzeba będzie zapłacić za masło czy jaja. Podrożały także pieczywo i wędliny. Tańsze natomiast mogą być ziemniaki, czy mąka.

Skok nawet o 30 procent. Co podrożało, co potaniało

Skok nawet o 30 procent. Co podrożało, co potaniało

Źródło:
tvn24.pl