Urlop wychowawczy –  ile trwa, czy jest płatny, jak go uzyskać

Źródło:
TVN24 Biznes
Maja to jeden z największych noworodków w Polsce
Maja to jeden z największych noworodków w PolsceTVN24 Katowice/ Maciej Skalski
wideo 2/5
Maja to jeden z największych noworodków w PolsceTVN24 Katowice/ Maciej Skalski

Urlop wychowawczy jest przeznaczony dla pracujących zawodowo rodziców małych dzieci. Najczęściej decydują się na niego matki i ojcowie, którzy wykorzystali już urlop macierzyński i rodzicielski. Czy urlop wychowawczy jest płatny i ile może trwać – wyjaśniamy.

● Urlop wychowawczy przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę łącznie przez co najmniej sześć miesięcy. ● Z urlopu wychowawczego może korzystać matka lub ojciec łącznie przez maksymalnie 36 miesięcy. ● By uzyskać urlop wychowawczy, trzeba złożyć u pracodawcy pisemny wniosek. ● Urlop wychowawczy jest bezpłatny. W czasie jego trwania można wykonywać pracę zarobkową, jeżeli nie uniemożliwia to sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem

Urlop wychowawczy to jedno z uprawnień rodzicielskich, które ma umożliwiać sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Regulowany jest w art. 186 Kodeksu pracy. Na czas trwania urlopu wychowawczego zawieszeniu ulegają obopólne zobowiązania pracownika i pracodawcy, jednak po zakończeniu tego urlopu w całości wliczany jest on do okresu zatrudnienia pracownika.

Urlop wychowawczy 2021

Tak jak w poprzednich latach, prawo do urlopu wychowawczego w 2021 roku przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę przez co najmniej sześć miesięcy (zalicza się tu także wcześniejsze okresy zatrudnienia). 

Z urlopu wychowawczego może skorzystać matka, ojciec lub oboje rodziców, również jednocześnie. Decyzja w tej sprawie należy do nich. Skorzystanie z urlopu wychowawczego nie jest obowiązkowe. 

Najczęściej urlop wychowawczy bierze się od razu po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, które łącznie trwają zwykle 52 tygodnie. Dzięki temu nie trzeba oddawać rocznego dziecka do żłobka czy szukać dla niego opieki.

Ile trwa urlop wychowawczy?

Z urlopu wychowawczego można korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy – to łączny wymiar urlopu dostępny dla dwojga rodziców. Wyjątkiem są dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności, które wymagają osobistej opieki rodzica. Wówczas możliwe jest wydłużenie urlopu wychowawczego o kolejne 36 miesięcy (w sumie daje to 72 miesiące urlopu).

Co najmniej jeden miesiąc urlopu wychowawczego przeznaczony jest dla drugiego z rodziców. Oznacza to, że nawet jeżeli z urlopu korzystać zamierza tylko jeden z rodziców, drugi z nich musi także z niego skorzystać przynajmniej przez miesiąc. W przeciwnym razie ten miesiąc urlopu wychowawczego przepada, a jego maksymalny czas trwania ulega skróceniu do 35 miesięcy. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której drugi z rodziców nie żyje lub nie posiada pełni praw rodzicielskich.

Przysługujący prawem urlop wychowawczy nie musi być wykorzystany od razu w całości. Można nie tylko skracać czas jego trwania, ale również wracać na niego po przerwie – urlop ten można podzielić na maksymalnie pięć części.

Z urlopu wychowawczego można korzystać nie dłużej niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć lat. Wyjątkiem są rodzice opiekujący się dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności, którym przysługuje prawo do urlopu wychowawczego do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.

Urlop wychowawczy – czy jest płatny?

Urlop wychowawczy jest bezpłatny. Oznacza to, że korzystający z niego pracownik nie otrzymuje ani wynagrodzenia od pracodawcy, ani zasiłku z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jeżeli jednak pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym przysługuje prawo do pobierania zasiłku rodzinnego, może on również ubiegać się o tzw. zasiłek wychowawczy. To dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.

Praca na urlopie wychowawczym

W czasie przebywania na urlopie wychowawczym pracownik może jednocześnie podejmować pracę u dotychczasowego lub innego pracodawcy. Może również uczyć się lub korzystać ze szkoleń. Ważne jest jednak, aby działalność ta nie uniemożliwiała mu w tym czasie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Jeżeli bowiem ustalone zostanie, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania tej opieki, pracodawca ma prawo wezwać go do stawienia się do pracy w terminie od 3 do 30 dni od daty wezwania.

Pracownik uprawniony do skorzystania z urlopu wychowawczego może również, zamiast tego urlopu, skorzystać z obniżenia wymiaru czasu pracy u obecnego pracodawcy. W ten sposób łatwiejsze jest łączenie pracy z opieką nad dzieckiem.

Prawo do takiego obniżenia przysługuje maksymalnie w okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, a obniżenie nie może być większe niż do połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Pracodawca jest zobowiązany przyjąć taki wniosek pracownika.

Ciąża na urlopie wychowawczym

W sytuacji gdy kobieta przebywająca na urlopie wychowawczym zajdzie w ciążę i ma wskazania do zwolnienia lekarskiego z tego tytułu, formalnie nie może liczyć na zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy w okresie ciąży. Zasiłek ten nie przysługuje bowiem, jeżeli niezdolność do pracy pracownika powstała w czasie jego urlopu wychowawczego. 

Z zasiłku chorobowego można jednak skorzystać, jeżeli kobieta przerwie urlop wychowawczy i przynajmniej na jeden dzień wróci do pracy. Wystarczy wówczas, by następnego dnia przedstawiła pracodawcy zwolnienie lekarskie, i może już skorzystać z zasiłku chorobowego. Zasiłek ten będzie wówczas wypłacany w wysokości 100 proc. średniego wynagrodzenia z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie przy poprzedniej ciąży.

Należy przy tym pamiętać, że jeśli strony nie ustalą inaczej, powrót do pracy po wychowawczym jest możliwy nie wcześniej niż po 30 dniach od zawiadomienia pracodawcy o takim zamiarze.

Wniosek o urlop wychowawczy 

Aby skorzystać z urlopu wychowawczego, pracownik zobowiązany jest napisać wniosek do pracodawcy na nie mniej niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu

Pracodawca jest zobowiązany udzielić tego urlopu nawet, jeżeli wniosek nie został złożony z odpowiednim wyprzedzeniem. Wówczas może on jednak przesunąć datę rozpoczęcia urlopu wychowawczego na nie później niż 21. dzień od złożenia wniosku.

Wniosek o przerwanie urlopu wychowawczego

Aby zrezygnować z rozpoczętego urlopu wychowawczego, pracownik również zobowiązany jest do złożenia do pracodawcy pisemnego wniosku w tej sprawie na nie mniej niż 30 dni przed planowanym terminem powrotu do pracy. Możliwe jest również szybsze zakończenie urlopu wychowawczego i powrót do pracy za obopólną zgodą pracownika i pracodawcy.

Ochrona pracownika na urlopie wychowawczym

Po złożeniu przez pracownika pisemnego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z nim aktualnej umowy o pracę

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracownik powinien wrócić do pracy na swoim dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe – na równorzędnym, odpowiadającym jego kwalifikacjom i z nie niższym wynagrodzeniem.

Rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym jest możliwe jedynie w przypadku ogłoszenia przez pracodawcę upadłości lub likwidacji firmy oraz w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Autorka/Autor:red

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

- Chiny muszą się zmienić. Ten kraj to wie. Każdy wie, że (ten kraj) musi się zmienić, a my chcemy mu w tym pomóc, ponieważ my również potrzebujemy przywrócenia równowagi - powiedział w środę sekretarz skarbu USA Scott Bessent, dodając, że istnieje szansa na zawarcie "wielkiego układu" z Pekinem.

"Szansa na wielki układ" USA z Chinami

"Szansa na wielki układ" USA z Chinami

Źródło:
PAP

Operatorzy platform, za pośrednictwem których dokonywane są transakcje w internecie, przekazali Ministerstwu Finansów dane ponad 177 tysięcy osób fizycznych i 115 tysięcy podmiotów – poinformowała rzeczniczka szefa Krajowej Administracji Skarbowej Justyna Pasieczyńska. Dane te są teraz analizowane.

Blisko 300 tysięcy osób i podmiotów pod lupą fiskusa

Blisko 300 tysięcy osób i podmiotów pod lupą fiskusa

Źródło:
PAP

Rosja i Chiny stworzyły system rozliczeń bankowych "China Track", umożliwiający omijanie zachodniego systemu finansowego oraz nadzoru międzynarodowego - donosi agencja Reuters. Został on stworzony przez największe banki objęte zachodnimi sankcjami i uznawany jest za przełomowe narzędzie w rozwijaniu nowej architektury finansowej.

Przełomowe narzędzie. Korzystają Rosja i Chiny

Przełomowe narzędzie. Korzystają Rosja i Chiny

Źródło:
PAP

Senat opowiedział się w środę za obniżeniem składki zdrowotnej dla przedsiębiorców od 2026 roku. Zmiana wiąże się z mniejszymi wpływami do Narodowego Funduszu Zdrowia w kwocie około 4,6 miliarda złotych. Według zapewnień Ministerstwa Finansów luka zostanie pokryta z budżetu państwa.

Zmiany w składce zdrowotnej. Jest decyzja Senatu

Zmiany w składce zdrowotnej. Jest decyzja Senatu

Źródło:
PAP

- Polska jest najbardziej atakowanym państwem w Unii Europejskiej - powiedział w środę w rozmowie z TVN24 BiS podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Jednocześnie, jak przekazał, "Polska wydaje najwięcej na cyberbezpieczeństwo w swojej historii".

Wydatki "największe w historii". "To są olbrzymie kwoty"

Wydatki "największe w historii". "To są olbrzymie kwoty"

Źródło:
tvn24.pl

Biały Dom rozważa znaczne obniżenie ceł na import chińskich towarów w celu deeskalacji sporu handlowego z Chinami - podał w środę "Wall Street Journal". Według źródeł dziennika cła mogą spaść ze 145 procent do 50-65 procent.

Nowy pomysł Białego Domu w sprawie ceł

Nowy pomysł Białego Domu w sprawie ceł

Źródło:
PAP

Wicekanclerz Niemiec Robert Habeck wyraził obawy przed potencjalnymi negocjacjami między Rosją a USA w sprawie gazociągów Nord Stream. - Co zrobią Europejczycy, jeśli zostaniemy postawieni przed faktami dokonanymi? - pytał, podkreślając konieczność utrzymania kontroli nad infrastrukturą.

"Wydaje się, że jest to palące pytanie". Wicekanclerz Niemiec ostrzega

"Wydaje się, że jest to palące pytanie". Wicekanclerz Niemiec ostrzega

Źródło:
PAP

500 milionów i 200 milionów euro to wysokość kar nałożonych odpowiednio na Apple i Metę przez Komisję Europejską. Według Brukseli firmy te złamały Akt o rynkach cyfrowych (DMA). To pierwsza kara nałożona na spółki technologiczne za naruszenie tych zasad.

Kary dla gigantów technologicznych

Kary dla gigantów technologicznych

Źródło:
PAP

Rozwój sztucznej inteligencji to kluczowy element narodowej strategii rozwoju polskiej gospodarki - powiedział Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy i kandydat Koalicji Obywatelskiej na prezydenta Polski, podczas wystąpienia na Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach. Podkreślił również konieczność przeprowadzenia transformacji energetycznej oraz deregulacji.

Trzaskowski: to kluczowy element rozwoju i bezpieczeństwa państwa

Trzaskowski: to kluczowy element rozwoju i bezpieczeństwa państwa

Źródło:
PAP

Szef Open AI Sam Altman wskazał, że zwracanie się do ChatGPT za pomocą słów "proszę" i "dziękuję" kosztowało firmę sporo pieniędzy. Kwota ta ma iść w dziesiątki milionów dolarów.

Ile kosztują "proszę" i "dziękuję"? Zaskakująca odpowiedź Sama Altmana

Ile kosztują "proszę" i "dziękuję"? Zaskakująca odpowiedź Sama Altmana

Źródło:
USA Today

Intel zamierza ujawnić w tym tygodniu plany zwolnienia 20 procent pracowników - donosi Bloomberg, powołując się na osobę znającą sprawę. Oznacza to, że pracę straci około 21 tysięcy osób. Krok ten ma usprawnić operacje i zmniejszyć nieefektywność biurokratyczną.

Gigant chce zwolnić 20 procent pracowników

Gigant chce zwolnić 20 procent pracowników

Źródło:
Reuters

Donald Trump przekazał, że nie ma zamiaru zwalniać prezesa Rezerwy Federalnej Jerome'a Powella, choć zażądał od niego obniżenia stóp procentowych. Wcześniej prezydent USA nazwał szefa Fed "wielkim frajerem".

Donald Trump zmienia zdanie w sprawie "wielkiego frajera"

Donald Trump zmienia zdanie w sprawie "wielkiego frajera"

Źródło:
PAP

Rezerwa Federalna to jedna z najważniejszych finansowych instytucji świata. Gdyby straciła wiarygodność, to straciłaby zdolność wpływania na rynki. Bank centralny USA jest pod presją Donalda Trumpa i Fed grozi zależność od władzy wykonawczej - ostrzegają ekonomiści.

Noblista o Trumpie: nie chcemy, by ktoś szalony nam dyktował

Noblista o Trumpie: nie chcemy, by ktoś szalony nam dyktował

Źródło:
PAP

Elon Musk zapowiedział, że od maja planuje poświęcać znacznie mniej czasu na kierowanie DOGE (Departamentem Wydajności Państwa) i skoncentruje się na przewodzeniu Tesli.

Elon Musk zapowiada ważne zmiany od maja

Elon Musk zapowiada ważne zmiany od maja

Źródło:
PAP

Sprzedaż detaliczna w cenach stałych w marcu 2025 roku była niższa niż przed rokiem o 0,3 procent - podał Główny Urząd Statystyczny. Z kolei w cenach bieżących sprzedaż w ubiegłym miesiącu wzrosła o 0,6 procent rok do roku.

"Konsument wrócił do gry". Nowe dane ze sklepów

"Konsument wrócił do gry". Nowe dane ze sklepów

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Lotto padła główna wygrana. Zwycięzca wygrał niemal 12 milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 22 kwietnia 2025 roku.

Kumulacja w Lotto rozbita

Kumulacja w Lotto rozbita

Źródło:
tvn24.pl

Prezydent Donald Trump odpowiada za nowy trend - "Sell America" (sprzedawać Amerykę). Cła i wojna handlowa, chaotyczne decyzje czy próby zwolnienia szefa Fed sprawiły, że inwestorzy pozbywają się amerykańskich obligacji, akcji i uciekają od dolara - wskazują media z USA, Francji czy Wielkiej Brytanii.

Donald Trump zaczął nowy trend

Donald Trump zaczął nowy trend

Źródło:
PAP

Rzeczniczka Białego Domu Karoline Leavitt przekazała, że USA otrzymały do tej pory 18 pisemnych propozycji porozumień handlowych, a Stany prowadzą obecnie rozmowy z 34 krajami. Trwają też prace nad umową z Chinami, ale minister finansów Scott Bessent miał określić te rozmowy jako "mordęgę".

"Mordęga". Amerykanie o negocjacjach

"Mordęga". Amerykanie o negocjacjach

Źródło:
PAP

Z 3,5 do 3,2 procent - tak prognozę dla polskiej gospodarki obniżył Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Analitycy Credit Agricole oraz ING Bank Śląski zwrócili uwagę na potencjalny wpływ ceł Donalda Trumpa na PKB Polski.

Coraz gorsze prognozy. "Istnieje wysokie ryzyko"

Coraz gorsze prognozy. "Istnieje wysokie ryzyko"

Źródło:
PAP

Rosja obniżyła prognozę dotyczącą przychodów z eksportu ropy naftowej i gazu na lata 2025–2027 - podał Reuters, powołując się na dokument rosyjskiego ministerstwa gospodarki.

Tym Rosja napędza wojnę. Spodziewa się mniejszych wpływów

Tym Rosja napędza wojnę. Spodziewa się mniejszych wpływów

Źródło:
Reuters

Pokój na Ukrainie jest niezbędny dla globalnej stabilności, a także globalnej gospodarki - stwierdził minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że "popieramy każde rozmowy pokojowe", "ale w Polsce nie ufamy Putinowi".

Domański o Ukrainie i Putinie. "To jest jasne"

Domański o Ukrainie i Putinie. "To jest jasne"

Źródło:
PAP

Komisja Europejska zareagowała na doniesienia, że administracja Donalda Trumpa w ramach negocjowania ceł z innymi krajami żąda ograniczenia współpracy gospodarczej z Chinami. Bruksela wskazała, że relacje z USA i z Chinami - to dwie odrębne sprawy.

Bruksela apeluje: nie spekulujmy

Bruksela apeluje: nie spekulujmy

Źródło:
PAP

Departament Handlu USA poinformował o planach nałożenia ceł na import paneli słonecznych i sprzętu fotowoltaicznego z krajów Azji Południowo-Wschodniej. W jednym przypadku taryfa może sięgać nawet 3521 procent.

3521 procent. Zaskakujący plan USA

3521 procent. Zaskakujący plan USA

Źródło:
BBC

Banki będą musiały sprawdzić, czy właściciel rachunku żyje w przypadku braku aktywności przez pięć lat - wynika z założeń projektu opublikowanych w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu.

Sprawdzą, czy żyjesz. Nowe plany rządu

Sprawdzą, czy żyjesz. Nowe plany rządu

Źródło:
PAP

Właściciele sklepów internetowych, przewoźnicy, banki czy operatorzy systemów płatności będą musieli zapewnić od połowy tego roku dostęp do swoich usług bądź produktów osobom z niepełnosprawnością. - Wysokość grzywny (za brak dostosowania - red.) może wynosić do dziesięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - wyjaśnia mecenas Magdalena Szczepanek  z kancelarii prawnej Causa Finita Szczepanek i Wspólnicy Sp.K.

Nowy obowiązek dla tysięcy firm. "Największe emocje budzą kary finansowe"

Nowy obowiązek dla tysięcy firm. "Największe emocje budzą kary finansowe"

Źródło:
tvn24.pl

Obniżki stóp procentowych w maju i czerwcu są już przesądzone – napisali ekonomiści Banku Pekao w komentarzu do danych GUS. Ich zdaniem, marcowy spadek dynamiki płac stanowi jeden z argumentów za obniżkami stóp NBP.

"Obniżki stóp są już przesądzone". Padł termin

"Obniżki stóp są już przesądzone". Padł termin

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Roche zamierza zainwestować 50 miliardów dolarów w pięć lat w USA. Powstać ma 12 tysięcy nowych miejsc pracy - podał Reuters. Zdaniem agencji to kolejny przykład firmy farmaceutycznej reagującej na politykę celną prezydenta Donalda Trumpa.

Widmo ceł Trumpa. Zapowiadają ogromną inwestycję w USA

Widmo ceł Trumpa. Zapowiadają ogromną inwestycję w USA

Źródło:
Reuters

Przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w marcu 2025 roku wyniosło 9055,92 złotego, co oznacza wzrost 7,7 procent rok do roku - podał Główny Urząd Statystyczny. Zatrudnienie w tym sektorze w ujęciu rocznym spadło o 0,9 procent.

Tyle przeciętnie zarabiają Polacy

Tyle przeciętnie zarabiają Polacy

Źródło:
PAP