Podatki po nowemu, zmiany dla właścicieli nieruchomości, nowa kara dla kierowców. Oto co nas czeka w 2023 roku

Rząd zdecydował o podwyżce płacy minimalnej do 3490 złotych brutto (2709 zł netto) od 1 stycznia 2023 roku i do 3600 złotych brutto (2784 zł netto) od 1 lipca 2023 roku. Oznacza to wzrost o 15,9 procent od stycznia i o 19,6 procent od lipca w stosunku do 2022 roku. Zarówno skala wzrostu, jak i fakt, że najniższa krajowa będzie podwyższana dwa razy w ciągu roku ma związek z wysoką inflacją w Polsce.

W 2022 roku płaca minimalna wynosiła 3010 zł brutto (2364 zł netto).

Nieco później, 1 marca będzie miała miejsce waloryzacja emerytur i rent. Polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia przez wskaźnik waloryzacji. Jest to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych gospodarstw domowych emerytów i rencistów w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku.

Nowelizacja zakłada, że w 2023 r. emerytury i renty wzrosną o wskaźnik waloryzacji, który prognozowany jest obecnie na poziomie 113,8 proc. Obowiązywać będzie waloryzacja procentowo-kwotowa. Zagwarantowana będzie minimalna podwyżka, która wyniesie 250 zł. Minimalna emerytura wzrośnie do 1588,44 zł z obecnych 1338,44 zł brutto.

Z kolei przedsiębiorcy stoją przed sporym wyzwaniem w 2023 roku - nadchodzi największa w historii podwyżka składek ZUS.

W 2023 r. składka ZUS dla przedsiębiorców wzrośnie o 17 proc. - czyli o ok. 200 zł. Oznacza to, że w przyszłym roku przedsiębiorcy co miesiąc będą zostawiać w ZUS ponad 1400 złotych (bez składki zdrowotnej).

Z wyliczeń głównego ekonomisty Federacji Przedsiębiorców Polskich Łukasza Kozłowskiego wynika, że podstawowe składki na ubezpieczenia społeczne wyniosą łącznie 1418,48 zł i będą o 207,20 zł miesięcznie wyższe od obecnych stawek.

We wszystkich miastach wojewódzkich podjęto już decyzje o podniesieniu podatków od nieruchomości. Stawki poszły w górę przeciętnie o 12 procent.

Gminy podejmują decyzje w oparciu o maksymalne dozwolone prawem stawki podatków od nieruchomości, które zmieniają się co roku. Górne granice kwot ustala i ogłasza Ministerstwo Finansów - maksymalne stawki podatku wzrosły o 11,8 proc.

W 2023 roku za metr budynku mieszkalnego zapłacimy nie więcej niż złotówkę podatku - w porównaniu do 2022 roku stawka wzrośnie o 11 groszy. W przypadku budynków przeznaczonych na działalność gospodarczą zmiana będzie wynosić ponad 3 złote i nie może przekroczyć 28,78 złotych.

W Warszawie, Wrocławiu, Łodzi, Poznaniu, Gdańsku, Szczecinie, Bydgoszczy, Białymstoku i Olsztynie zapadły decyzje o wykorzystaniu wszystkich maksymalnych stawek zatwierdzonych przez resort finansów. Jeśli chodzi o miasta, których samorządy zdecydowały się na niższe stawki, to jest to Kraków, Opole, Kielce, Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra.

Informację o wysokości podatku co roku właścicielom wysyła gmina. Podatek jest płatny w 4 terminach i w 4 ratach: do 15 marca, do 15 maja, do 15 września i do 15 listopada. Jednak w sytuacji, gdy podatek za dany rok jest mniejszy niż 100 zł, całość trzeba zapłacić w terminie płatności pierwszej raty.

Od połowy lutego będzie można składać do fiskusa roczną deklarację za 2022 rok. Tak jak w ubiegłych latach miliony osób skorzystają z automatycznego rozliczenia podatków przez urząd skarbowy. Tym razem jednak - we względu na wdrażany, a następnie poprawiany Polski Ład - warto dłużej się zastanowić przed kliknięciem "Wyślij".

Polski Ład już w styczniu zaskoczył podatników, którzy zamiast - zgodnie z rządowymi zapowiedziami - wyższej, to otrzymywali niższą pensję na rękę. Cała Polska dokształcała się wówczas z deklaracji PIT-2 i sprawdzała u pracodawcy, czy taki dokument został złożony.

Dodatkowo w połowie lipca weszła w życie kolejna łata do systemu podatkowego, która z jednej strony likwidowała obowiązującą od stycznia 2022 ulgę dla klasy średniej, z drugiej obniżała jedną ze stawek PIT. "Jeżeli okaże się, że podatek należny za 2022 r. obliczony bez zastosowania ulgi dla klasy średniej jest wyższy od podatku obliczonego bez zastosowania zmian wprowadzonych 1 lipca – podatnik otrzyma zwrot z urzędu skarbowego" - zapewnia MF. Wcześniej media pisały, że być może trzeba będzie wypełniać trzy PIT-y: według stanu prawnego na ostatni dzień roku 2021, na 1 stycznia 2022 i 1 lipca 2022. Rząd temu zaprzecza.

W tej samej lipcowej nowelizacji po krytyce przywrócono preferencyjne rozliczenie osób samodzielnie wychowujących dzieci na zasadach sprzed 2022 r. Z podwójnej kwoty wolnej (60 tys. zł) korzystać będą mogli wszyscy samotni rodzice. Wzrósł także limit kwoty dochodów dziecka, który warunkuje skorzystanie z preferencji podatkowych przez rodziców (z 3089 zł do 16 061,28 zł w 2022 r.).

Jednocześnie od stycznia 2023 roku zostaje wprowadzona możliwość odliczania kwoty wolnej u maksymalnie 3 płatników (pracodawców) oraz możliwość stosowania kwoty wolnej od podatku przez wszystkich płatników (np. w umowach zlecenia).

Od nowego roku zmieni się też wysokość podatku przekazywanego na rzecz organizacji pożytku publicznego - z 1 proc. do 1,5 proc. 

Czytaj także: Jak rozliczyć PIT za 2022 rok? Rady ekspertów >>>

Polski Ład wprowadził duże zmiany w opodatkowaniu dla osób wynajmujących mieszkania w ramach tzw. najmu prywatnego, czyli poza działalnością gospodarczą. Do tej pory najem prywatny mógł być opodatkowany, w zależności od wyboru podatnika, według skali podatkowej lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Od 1 stycznia 2023 roku jedyną dopuszczalną formą opodatkowania przychodów z najmu lub dzierżawy będzie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. 

Oznacza to, że osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej i wynajmują prywatnie mieszkania nie będą mogły rozliczać się na tak zwanych zasadach ogólnych, które pozwalają na opodatkowanie dochodu - po uwzględnieniu w rozliczeniu podatkowym np. kosztów nabycia lokalu (poprzez odpisy amortyzacyjne), kosztów ewentualnego kredytu, kosztów utrzymania nieruchomości, remontów, itp.

Zamiast tego wynajmujący mieszkania w ramach najmu prywatnego zostaną zobowiązani do opodatkowania przychodów z najmu prywatnego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stawką 8,5 proc. od przychodu - do kwoty 100 000 zł przychodu i stawką 12,5 proc. - nadwyżkę ponad 100 000 zł.

Na początku grudnia minister finansów Magdalena Rzeczkowska podpisała rozporządzenie przedłużające utrzymanie zerowej stawki VAT na żywność. - Tak jak obecnie, stawką tą objęte pozostaną podstawowe produkty spożywcze, takie jak owoce, warzywa, mięso, nabiał czy produkty ze zbóż - wyjaśniła szefowa MF.

Ale są też gorsze informacje dotyczące stawek VAT. Wraz z końcem tarczy inflacyjnej wzrosną stawki VAT na paliwa, gaz czy prąd. Jednocześnie wyższe od obecnych mają być stawki akcyzy.

W 2023 roku szykują się ponadto duże zmiany w Kodeksie pracy. Sejm i Senat dały zielone światło dla zmian dotyczących między innymi uregulowania pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości przez pracodawcę.

Nowe przepisy wprowadzają do Kodeksu pracę zdalną, która została dokładnie zdefiniowana - jest to praca poza siedzibą firmy, w miejscu uzgodnionym z pracodawcą. Dopuszczono pracę zdalną i hybrydową, a także nakaz pracy zdalnej - pracodawca w określonych warunkach, np. kryzysu epidemicznego, może swoim pracownikom nakazać pracę zdalną. 

Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca będzie miał też obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, w którego organizmie zostanie stwierdzona obecność alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. 

W październiku prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę ustawy dotyczącą poprawy efektywności energetycznej budynków - regulacje wprowadzają nowy obowiązek dla właścicieli budynków.

Chodzi o ocenę efektywności energetycznej, czyli zbiór właściwości budynku mających wpływ na zużycie przez ten budynek energii niezbędnej do jego użytkowania, obejmująca m.in. ocenę izolacyjności cieplnej przegród budynku oraz sprawności zastosowanych w nim instalacji i urządzeń.

Oceny energetycznej budynku dokonuje się właśnie w postaci świadectwa charakterystyki energetycznej. Nowe przepisy wprowadzają obowiązek sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków indywidualnych czy wielorodzinnych. W przypadku budynków istniejących sporządzenie takich świadectw będzie konieczne przy ewentualnej transakcji najmu lub sprzedaży. W przypadku nowo wybudowanego budynku świadectwo jest niezbędne w czasie jego odbioru.

Koszt świadectwa charakterystyki energetycznej to kilkaset złotych.

Na początku grudnia prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Kodeksu karnego, która wprowadza konfiskatę aut pijanych kierowców.

Nowelizacja zakłada m.in. konfiskatę pojazdu prowadzonego przez pijanego kierowcę lub równowartości takiego pojazdu. Przepadek auta ma być stosowany w przypadkach, gdy kierowca ma co najmniej 1,5 promila lub jeśli spowodowuje wypadek przy zawartości co najmniej 0,5 promila alkoholu we krwi lub też w sytuacji recydywy.

Za spowodowanie ciężkich obrażeń lub śmierci, nietrzeźwemu sprawcy wypadku będzie można wymierzyć do 16 lat pozbawienia wolności.

Jak przypomniała Kancelaria Prezydenta zasadniczo w nowelizacji przewidziano trzymiesięczną vacatio legis, jednak z wyłączeniem niektórych przepisów, w tym właśnie regulacji dotyczących obligatoryjnego przepadku pojazdu mechanicznego albo jego równowartości - które wejdą w życie po upływie roku od dnia ogłoszenia ustawy.

1 stycznia 2023 r. zaczną w Polsce obowiązywać przepisy unijnej dyrektywy Omnibus, która zakłada większą przejrzystość zakupów w internecie. Jedną z ważnych zmian jest uregulowanie kwestii związanych z recenzjami konsumentów. Każdy przedsiębiorca, który udostępnia opinie na swojej stronie, będzie musiał informować, jak weryfikuje ich autentyczność, czyli jak sprawdza, czy opinia pochodzi od osoby, która faktycznie kupiła produkt lub skorzystała z usługi. 

Zmiany w prawie dotyczą też sposobu informowania klientów o stosowanych promocjach oraz obowiązku podawania, w jaki sposób są tworzone rankingi ofert.