Gwałtowny wzrost zainteresowania dwoma lekami. "Od razu zapala się czerwona lampka"

Narodowy Fundusz Zdrowia ostrzega, że stosowanie tych leków przez osoby, które nie chorują na cukrzycę typu 2, może powodować poważne działania uboczne. Co istotne – jak zaznacza NFZ – brakuje tych leków dla osób, które ich potrzebują, co grozi pogorszeniem stanu ich zdrowia.

Zastosowanie leków Ozempic lub Trulicity pozwala u chorych na cukrzycę typu 2, leczonych wcześniej insuliną, zmniejszyć dawki i uprościć insulinoterapię. Dzięki tym lekom możliwe jest nawet odstawienie insuliny, co znacznie podnosi komfort życia bez uszczerbku na efektach leczenia.

Ozempic i Trulicity są refundowane. Pacjenci objęci refundacją płacą za nie tylko 30 procent ceny. Pozostałą część dopłaca Narodowy Fundusz Zdrowia.

Wskazaniem do refundacji obu leków jest cukrzyca typu 2 u pacjentów: leczonych co najmniej dwoma lekami hipoglikemizującymi, z wynikiem hemoglobiny glikowanej powyżej 7,5 procent, z otyłością I, II i III stopnia i z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym.

W informacji udostępnionej PAP NFZ podał, że w ciągu dwóch lat widoczny jest wyraźny wzrost zainteresowania lekami Ozempic i Trulicity. - W przypadku ozempicu mamy do czynienia z sześciokrotnym wzrostem wydanych opakowań. Trulicity to blisko ośmiokrotny wzrost w zaledwie 24 miesiące – podał dyrektor Biura Komunikacji Społecznej i Promocji NFZ Paweł Florek.

Podkreślił, że jednocześnie rosną środki publiczne na refundację obu preparatów. W 2020 roku na refundację ozempicu NFZ wydał ponad 5 milionów złotych. Dwa lata później już 32 miliony złotych, czyli ponad sześć razy więcej. Jeszcze wyższe kwoty Fundusz przeznaczył na refundację trulicity. Z blisko 6 milionów złotych w 2020 roku do ponad 42 milionów złotych w 2022 roku. To siedem razy więcej.

Gwałtowny wzrost popularności preparatów – jak podnosi NFZ – nie wynika tylko z konieczności leczenia cukrzycy typu 2. Leki te są przepisywane z refundacją NFZ również dla osób, które nie mają wskazań do ich stosowania, lecz chcą tylko i wyłącznie schudnąć.

- Chęć pozbycia się nadmiernych kilogramów bez motywacji do zmiany stylu życia, szczególnie zwiększenia aktywności ruchowej, często staje się powodem poszukiwania łatwiejszego rozwiązania i sięgania po ozempic czy trulicity. Oba leki pozwalają na spadek masy ciała. Niestety, duże zainteresowanie lekami jest także u młodych i zdrowych osób, które chcą zrzucić kilka zbędnych kilogramów. Stosowanie przez nich tych leków często nie ma uzasadnienia – zwraca uwagę prezes zarządu Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego prof. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz, cytowana w informacji Funduszu.

Ekspertka ostrzega, że nieznane są długofalowe skutki stosowania leków Ozempic i Trulicity poza wskazaniami rejestracyjnymi, tzn. u osób bez cukrzycy i bez otyłości. - Przyjmowanie tych leków tylko po to, aby zgubić nadmierne kilogramy przez osoby z nadwagą, jest niewłaściwe i niebezpieczne, ponieważ nie znamy wszystkich skutków zdrowotnych, które te leki mogą wywołać – podkreśla prof. Zozulińska-Ziółkiewicz.

NFZ przyznaje, że zainteresowanie ozempiciem i trulicity jest tak duże, że pojawił się problem z ich dostępnością w aptekach. Ministerstwo Zdrowia zdecydowało się umieścić je w wykazie produktów leczniczych zagrożonych brakiem dostępności. Oznacza to, że obu preparatów nie można wywieźć za granicę.

- Brak dostępności tych leków dla pacjentów z cukrzycą typu 2 może skutkować przerwaniem terapii i wzrostem zagrażającej zdrowiu hiperglikemii i doprowadzić do przyboru masy ciała. Stwarza też konieczność niezaplanowanych wizyt u lekarza i stosowania alternatywnych rozwiązań, nie zawsze możliwych do realizacji. Zastosowanie w terapii cukrzycy typu 2 analogów GLP-1 zwiększa szansę na dłuższe i zdrowsze życie, ale przez ograniczoną dostępność szanse te są znacznie mniejsze – zaznacza prof. Zozulińska-Ziółkiewicz.

NFZ podkreśla, że dokładnie przygląda się refundacji leków i reaguje. - Na rosnący popyt obu leków, w szczególności koszty ich refundacji, zwrócili uwagę analitycy i kontrolerzy Narodowego Funduszu Zdrowia. W takich sytuacjach od razu zapala się czerwona lampka, dlatego wymagają one sprawdzenia i wyjaśnienia – wskazał Florek.

NFZ – jak przypomniał – jest odpowiedzialny za monitoring leków refundowanych. - Interweniujemy, gdy leki z refundacją są przepisywane poza wskazaniami do refundacji lub z niewłaściwym stopniem odpłatności – dodał.

NFZ podnosi, że zdarza się, że prywatne podmioty lecznicze pobierają od pacjentów opłaty za konsultacje, a jednocześnie obciążają budżet NFZ niezasadnymi kosztami leków, które są przypisywane w trakcie wizyty.

Pacjent płaci za prywatną wizytę, ale lek, za który powinien zapłacić 100 proc. ceny, dostaje z nienależną zniżką, mimo braku wskazań refundacyjnych. W ten sposób pacjenci, którzy faktycznie potrzebują leczenia, mają do niego ograniczony dostęp.

Cukrzyca typu 2 jest przewlekłą chorobą, która może prowadzić do kalectwa z powodu powikłań, a nawet do przedwczesnej śmierci. Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę typu 2 choruje ponad 1,2 mln osób.