Opieka nad dzieckiem do lat 14 – ile dni w roku, komu przysługują dni wolne

● Osobie opiekującej się dzieckiem do lat 14. przysługują dwa dodatkowe dni wolne od pracy. ● Za dni wolne na opiekę nad dzieckiem pracownikowi należy się pełne wynagrodzenie. ● Pracodawca może odmówić przyznania wolnego dnia na opiekę nad dzieckiem jedynie w wyjątkowych sytuacjach. ● Jeżeli dziecko do lat 14 jest chore, rodzic może skorzystać z innego świadczenia – zasiłku opiekuńczego.

Prawo do dodatkowych dni wolnych na opiekę nad dzieckiem wynika z art. 188 Kodeksu Pracy. Zgodnie z nim każdemu pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko nie starsze niż 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego dodatkowe zwolnienie od pracy.

To uprawnienie dostępne jest dla rodziców niezależnie od przysługujących im urlopów związanych z rodzicielstwem, tj. urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego. 

Dodatkowe zwolnienie przysługuje w wymiarze dwóch dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego. O tym, czy pracownik weźmie wolne całe dni czy pojedyńcze godziny, decyduje on sam. Do niego również należy decyzja, kiedy i ile wolnego chce wziąć – mogą to być zarówno dwa dni po kolei, jak i 16 razy po jednej godzinie.

Dni wolne na opiekę nad dzieckiem do lat 14 przysługują na dzieci: - własne, - przysposobione lub adoptowane, - objęte opieką w ramach rodziny zastępczej.

Liczba dni wolnych na opiekę nad dzieckiem jest stała bez względu na liczbę posiadanych dzieci. Jeśli mamy troje dzieci, limit wolnego nie zwiększa się więc do sześciu dni, nadal mamy prawo do dwóch. Prawo to nie jest też uzależnione od długości stażu pracy czy rodzaju zawartej umowy o pracę.

Jeżeli pracownik pracuje w niepełnym wymiarze, wówczas prawo do dni wolnych na opiekę nad dzieckiem przysługuje mu w wymiarze godzinowym. Oznacza to, że jest wyliczane proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy tak, aby wyniosło łącznie dwa pełne dni. 

Warto pamiętać, że niewykorzystane w danym roku kalendarzowym prawo do zwolnienia nie przechodzi na kolejny rok i przepada. Jeżeli natomiast oboje rodzice są zatrudnieni, z uprawnienia do dni wolnych na opiekę nad dzieckiem może jednocześnie korzystać tylko jedno z nich.

Aby skorzystać z dni wolnych na opiekę nad dzieckiem, pracownik każdorazowo (corocznie) jest zobowiązany do złożenia w tej sprawie wniosku do pracodawcy. W pierwszym złożonym w danym roku kalendarzowym wniosku pracownik określa, czy z dodatkowego wolnego będzie korzystał w wymiarze dziennym, czy godzinowym. 

Pracownik nie musi przy tym przedstawiać pracodawcy żadnych okoliczności uzasadniających jego potrzebę wzięcia dodatkowego dnia wolnego. Złożony wniosek o wolne na opiekę nad dzieckiem jest dla pracodawcy wiążący. Pracodawca może odmówić zwolnienia we wskazanym terminie jedynie wówczas, jeżeli nieobecność pracownika mogłaby poważnie zakłócić organizację pracy w firmie. 

Za dni wolne na opiekę nad dzieckiem do lat 14 przysługuje pracownikowi pełne wynagrodzenie za pracę. Wypłacane jest ono więc w ten sam sposób, jak w przypadku korzystania z urlopu wypoczynkowego, nie uszczuplając jednak puli tego urlopu.

Skorzystanie z dni wolnych na opiekę nad dzieckiem nie wymaga przedstawiania żadnych dodatkowych dokumentów. Dziecko, nad którym opieka jest powodem wzięcia dni wolnych, może więc być całkowicie zdrowe.

Jeżeli jednak dziecko do lat 14 jest chore i wymaga osobistej opieki, rodzicowi objętemu ubezpieczeniem społecznym przysługuje wówczas prawo do zasiłku opiekuńczego. W takim przypadku pracownik jest zobowiązany do przedstawienia pracodawcy wystawionego zwolnienia lekarskiego oraz wniosku o zwolnienie od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem. 

Przysługujący mu wówczas zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku, czyli jego średniego miesięcznego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy. Zasiłek ten przysługuje nie dłużej niż przez 60 dni w roku. 

Warto pamiętać, że z zasiłku opiekuńczego nie można skorzystać, jeżeli w gospodarstwie domowym są inni członkowie rodziny mogący zapewnić choremu niezbędną opiekę, np. drugi niepracujący rodzic.