Nie tylko ekonomia, ale też psychologia. Co wpływa na inflację?

Źródło:
PAP
Inflacja w Polsce najwyższa od lat. "To cichy podatek zabójca"
Inflacja w Polsce najwyższa od lat. "To cichy podatek zabójca"TVN24
wideo 2/6
Inflacja w Polsce najwyższa od lat. "To cichy podatek zabójca"TVN24

Oczekiwania inflacyjne są ważnym czynnikiem kształtującym inflację - twierdzą analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Jak dodają, psychologiczne mechanizmy kształtowania się oczekiwań inflacyjnych w większości opierają się na subiektywnej ocenie rzeczywistości i przyszłego rozwoju wydarzeń.

Główny Urząd Statystyczny podał we wtorek w szybkim szacunku, że ceny towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2021 roku wzrosły o 4,8 procent w stosunku do maja 2020 roku. Ostatni raz inflacja była wyższa w maju 2011 roku, gdy wynosiła 5,0 proc. rdr, a równie wysoka była w listopadzie 2011 roku, gdy wynosiła 4,8 proc. rdr.

Jak zwraca uwagę PIE, ważnym, choć niedocenianym czynnikiem kształtującym inflację, są oczekiwania inflacyjne - w dużej mierze wpływające na decyzje konsumpcyjne i inwestycyjne. "W odniesieniu do inflacji tłumaczą m.in., dlaczego konsumenci reagują szybciej na wzrost niż spadek inflacji, dlaczego lekceważą niewielkie zmiany cen i dlaczego selektywnie traktują wzrost cen wybranych towarów" - wyjaśniają eksperci Instytutu.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO >>>

Psychologiczne mechanizmy

Psychologiczne mechanizmy kształtowania się oczekiwań inflacyjnych, jak podkreślają, w większości opierają się na subiektywnej ocenie rzeczywistości i przyszłego rozwoju wydarzeń za pomocą prostych praktycznych reguł, tzw. subiektywnych heurystyk prawdopodobieństwa, które upraszczają przetwarzanie złożonych informacji. "Przykładem takiej heurystyki jest ocena prawdopodobieństwa z jakim inflacja pozostanie na tym samym lub zbliżonym poziomie, będzie wyższa lub niższa niż w poprzednim okresie" - wskazano w najnowszym wydaniu "Tygodnika Gospodarczego PIE".

Ekonomia behawioralna oferuje kilka wyjaśnień kształtowania się oczekiwań inflacyjnych - zauważa PIE. Jedno z nich odnosi się do tzw. heurystyki dostępności, zgodnie z którą ocena prawdopodobieństwa określonego zdarzenia zależy od zdolności wyobraźni i psychologicznych możliwości wizualizacji danego zjawiska. "Znacznie łatwiej jest wyobrazić sobie jakieś zdarzenie, jeśli takie samo lub podobne zjawisko miało miejsce w przeszłości. Przypisuje mu się wówczas większe prawdopodobieństwo" - czytamy.

Inny istotny dla oczekiwań inflacyjnych mechanizm, na który wskazuje PIE, został opisany w tzw. modelu asocjacyjnym. "To proces, w którym bieżące zdarzenia przywołują pamięć podobnych zdarzeń z przeszłości" - zaznaczono. Model ten wyjaśnia m.in. w jaki sposób nawet pozornie podobne wydarzenia z przeszłości lub doświadczenia innych krajów mogą doprowadzić do skrajnych nastrojów, takich jak panika inflacyjna.

Z kolei tzw. heurystyka istotności zakłada, że "podmioty ekonomiczne w swoich oczekiwaniach inflacyjnych uwzględniają tylko te informacje dotyczące inflacji, które stają się dla nich oczywiste w bezpośrednim doświadczeniu, np. w okresie rosnącej lub niestabilnej inflacji". Eksperci PIE przywołują wyniki badań, które dowodzą, że w czasie, gdy inflacja staje się znaczącym problemem - i pojawia się więcej informacji na jej temat - zmniejszają się różnice w przewidywaniach inflacyjnych konsumentów i zawodowych prognostów.

Jak zauważają analitycy, pogłębione zrozumienie psychologii oczekiwań inflacyjnych ma zastosowanie nie tylko dla efektywnej komunikacji banków centralnych ze społeczeństwem, stabilizującej oczekiwania i wzmacniającej zaufanie do prowadzonej polityki monetarnej. "Wyniki behawioralnych badań laboratoryjnych dotyczących bardzo szczegółowych procesów decyzyjnych coraz częściej są wykorzystywane w modelowaniu oczekiwań na potrzeby prognoz makroekonomicznych, w tym także dotyczących inflacji" - podsumowano.

Inflacja w Polsce - maj 2021PAP

Autorka/Autor:mp

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Elon Musk skrytykował ustawę podatkową forsowaną przez Donalda Trumpa - pisze "Financial Times". Zdaniem miliardera nowe przepisy negatywnie wpłyną na efekty prac Departamentu Wydajności Państwa (DOGE), którym do niedawna kierował.

Elon Musk krytykuje Donalda Trumpa

Elon Musk krytykuje Donalda Trumpa

Źródło:
"Financial Times"

PKP Polskie Linie Kolejowe szukają około 130 nowych pracowników. Zatrudnienie mogą znaleźć zarówno osoby z wykształceniem wyższym, jak i te ze średnim czy zawodowym. Proponowane pensje sięgają nawet 28,5 tysiąca złotych brutto miesięcznie.

Nawet 28,5 tysiąca złotych miesięcznie. Polski gigant szuka pracowników

Nawet 28,5 tysiąca złotych miesięcznie. Polski gigant szuka pracowników

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Od 20 maja, ponad 211 tysięcy wyborców dopisało się do spisów prowadzonych przez konsula, co daje w tej chwili liczbę 695 886 potencjalnych wyborców - przekazała w środę Justyna Chrzanowska z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jak dodała, ze względu na duże zainteresowanie w ostatnim czasie pojawiły się zakłócenia w działaniu systemu e-Wybory.

Ogromne zainteresowanie wyborami za granicą. Jeszcze jest czas na rejestrację

Ogromne zainteresowanie wyborami za granicą. Jeszcze jest czas na rejestrację

Źródło:
tvn24.pl

W kwietniu 2025 roku sektor pozabankowy odnotował ponad 17-procentowy wzrost liczby udzielonych kredytów gotówkowych - wynika z raportu Biura Informacji Kredytowej. Dynamicznie, bo o 21,3 procent, wzrosła także liczba pożyczek ratalnych.

Życie na kredycie Polaków. Coraz częściej ratujemy budżety chwilówkami

Życie na kredycie Polaków. Coraz częściej ratujemy budżety chwilówkami

Źródło:
PAP

Citi Handlowy zawarł z VeloBankiem warunkową umowę sprzedaży swojej części detalicznej - podano w komunikacie. Finalizacja ma nastąpić w połowie 2026 roku. Klienci detaliczni Citi Handlowego zostaną klientami VeloBanku. Bank przejmie też około 1650 pracowników. Jest reakcja giełdy na te doniesienia.

Bank sprzedaje część detaliczną. Jest reakcja rynku

Bank sprzedaje część detaliczną. Jest reakcja rynku

Źródło:
PAP

Jeśli rząd Donalda Tuska chce zapewnić zwycięstwo swojemu kandydatowi, musi zdobyć przychylność przedsiębiorców - pisze agencja Bloomberg. Podkreśla, że to właśnie biznesmeni, którzy wcześniej poparli Sławomira Mentzena, mogą odegrać decydującą rolę w drugiej turze.

Mogą zadecydować o wyniku wyborów. "Są wielką szansą"

Mogą zadecydować o wyniku wyborów. "Są wielką szansą"

Źródło:
PAP

Planowane zwolnienia grupowe dotyczą około 74,5 tysiąca osób - przekazał resort pracy. Dodał, że za 86 procent zgłoszeń odpowiada jeden pracodawca. - To temat, który budzi emocje - stwierdził w rozmowie z TVN24+ Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Wyjaśnił też, jaki wpływ na rynek pracy mają zwolnienia grupowe.

To tu jest 86 procent wszystkich zwolnień grupowych w kraju

To tu jest 86 procent wszystkich zwolnień grupowych w kraju

Źródło:
TVN24+

Po doniesieniach medialnych o zakupie mieszkania przez Karola Nawrockiego pojawiła się możliwość uporządkowania kwestii umów dożywocia. Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi obecnie analizę tej sprawy - informuje w środę 'Dziennik Gazeta Prawna'

Mieszkanie za rentę. Po Nawrockim możliwe zmiany

Mieszkanie za rentę. Po Nawrockim możliwe zmiany

Źródło:
PAP

We wtorek brazylijscy prokuratorzy pozwali chińskiego producenta samochodów BYD, oskarżając go o odpowiedzialność za handel ludźmi i warunki przypominające niewolnictwo przy budowie fabryki w stanie Bahia - podał portal stacji CNN.

"Warunki przypominające niewolnictwo". Chiński gigant pozwany

"Warunki przypominające niewolnictwo". Chiński gigant pozwany

Źródło:
CNN

Polacy polują na promocje rzadziej od Niemców i Francuzów, ale w czasach inflacji opanowali sztukę poszukiwania okazji - wynika z raportu UCE Research i Shopfully. Jedynie co piąty badany deklaruje, że jego nawyki zakupowe nie uległy zmianie.

Polacy łowcami promocji? Wyprzedzają nas te kraje

Polacy łowcami promocji? Wyprzedzają nas te kraje

Źródło:
PAP

Unia Europejska uelastyczniła we wtorek normy CO2 dla nowych samochodów osobowych i dostawczych, spełniając postulat producentów. Nowe regulacje wejdą w życie 20 dni po publikacji rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Unia złagodziła normy dla producentów aut

Unia złagodziła normy dla producentów aut

Źródło:
PAP

Włoski sąd uchylił zakaz zdalnego meldowania się w prywatnych kwaterach. Taką regulację wprowadził rząd, co zmusiło właścicieli do usuwania skrzynek na klucze z centrów miast. Według aktywistów walczących z nadmierną turystyką szpeciły budynki.

Zmiana dla turystów we Włoszech. Sąd uchylił zakaz

Zmiana dla turystów we Włoszech. Sąd uchylił zakaz

Źródło:
Reuters, PAP

Adidas padł ofiarą ataku hakerskiego – podaje BBC. Doszło do wycieku i ujawnienia danych kontaktowych klientów. To już kolejny atak na dużą firmę.

Wyciek danych klientów znanej marki sportowej

Wyciek danych klientów znanej marki sportowej

Źródło:
BBC

Bułgaria deklaruje gotowość do wejścia do strefy euro w 2026 roku - poinformował we wtorek "Financial Times". Sofia liczy, że po spadku inflacji do poziomu 3,5 proc. w kwietniu, Komisja Europejska już w przyszłym tygodniu potwierdzi spełnienie przez kraj wymaganych kryteriów.

Są gotowi na euro. Jest możliwy termin

Są gotowi na euro. Jest możliwy termin

Źródło:
PAP

Prezydent USA Donald Trump i jego rodzina wykorzystują Biały Dom do zarabiania pieniędzy na niespotykaną skalę, normalizując działania, które kiedyś wywołałyby ogromne kontrowersje i oficjalne śledztwa - pisze "New York Times". Część ekspertów podkreśla, że granica akceptowalnego oburzenia została przesunięta.

Tak Donald Trump zarabia dzięki byciu prezydentem USA

Tak Donald Trump zarabia dzięki byciu prezydentem USA

Źródło:
"New York Times"

Rachunki za prąd mają być bardziej zrozumiałe. Jak podało Ministerstwo Klimatu i Środowiska, rząd we wtorek przyjął projekt ustawy deregulacyjnej w zakresie energii. Nowe rachunki mają być bardziej czytelne przez zaznaczenia kwoty do zapłaty, opłaty za zużytą energię i kosztów jej dostarczania.

Rachunki za prąd po nowemu. Mają być prostsze

Rachunki za prąd po nowemu. Mają być prostsze

Źródło:
PAP

We wtorek rząd przyjął szereg zmian, które uproszczą procedury, pobudzą rynek, a także wesprą funkcjonowanie gmin - przekazało Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Nowe przepisy, będące częścią pakietu deregulacyjnego, zakładają między innymi ochronę polskich firm przed konkurencją spoza Unii Europejskiej.

Parasol ochronny dla polskich firm. Konkurencja spoza kraju ma mieć trudniej

Parasol ochronny dla polskich firm. Konkurencja spoza kraju ma mieć trudniej

Źródło:
PAP

W ciągu najbliższych godzin rozpocznie się postępowanie na generalnego wykonawcę terminala pasażerskiego lotniska CPK - poinformował we wtorek przed posiedzeniem rządu premier Donald Tusk.

Premier: w ciągu najbliższych godzin rozpocznie się postępowanie

Premier: w ciągu najbliższych godzin rozpocznie się postępowanie

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. Kumulacja rośnie do 80 milionów złotych. W Polsce padła natomiast wysoka nagroda drugiego stopnia. Oto liczby, które wylosowano 27 maja 2025 roku.

Wygrana drugiego stopnia w Eurojackpot padła w Polsce

Wygrana drugiego stopnia w Eurojackpot padła w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Od 1 lipca mobilna legitymacja studencka dostępna w aplikacji mObywatel stanie się podstawowym dokumentem potwierdzającym status studenta - powiadomiło Ministerstwo Cyfryzacji. Tradycyjne legitymacje, zarówno fizyczne, jak i cyfrowe, zachowają ważność do końca wskazanego na nich terminu.

Zmiany dla ponad miliona osób. "Będzie zawsze pod ręką"

Zmiany dla ponad miliona osób. "Będzie zawsze pod ręką"

Źródło:
PAP

Komisja Europejska dała zielone światło dla zmian w Krajowym Planie Odbudowy - donosi korespondent TVN24 w Brukseli Maciej Sokołowski. Zakładają one między innymi powstanie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności.

Komisja Europejska dała zielone światło Polsce

Komisja Europejska dała zielone światło Polsce

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Komisja Europejska zaproponowała przekazanie Polsce 76 milionów euro na odbudowę terenów dotkniętych wrześniowymi powodziami, które nawiedziły zachodnią część kraju po przejściu huraganu Boris. Środki mają zostać wypłacone w jednej transzy.

Dodatkowe miliony na odbudowę po powodzi

Dodatkowe miliony na odbudowę po powodzi

Źródło:
PAP

Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt ustawy regulującej zasady wykonywania zawodu psychologa oraz tworzącej samorząd zawodowy tej grupy. Nowe przepisy, przygotowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, mają zwiększyć bezpieczeństwo osób korzystających ze wsparcia psychologicznego oraz uporządkować zasady świadczenia usług w tym zawodzie.

Rząd przyjął ustawę regulującą zawód psychologa. Kto będzie mógł się tak tytułować?

Rząd przyjął ustawę regulującą zawód psychologa. Kto będzie mógł się tak tytułować?

Źródło:
PAP

We wtorek ministrowie do spraw europejskich zatwierdzili ostatecznie program SAFE, który zakłada udzielenie pożyczek na cele obronne w łącznej wysokości 150 miliardów euro. Żadne z państw członkowskich nie wyraziło sprzeciwu wobec tej decyzji. Jedynie Węgry wstrzymały się od głosu.

Miliardy euro na obronność. "Są dwa bardzo ważne punkty dla Polski"

Miliardy euro na obronność. "Są dwa bardzo ważne punkty dla Polski"

Źródło:
PAP

Gospodarce Rosji grozi "hipotermia" - stwierdził cytowany przez Reutersa rosyjski minister gospodarki Maksim Reszetnikow. Wezwał też bank centralny do uwzględnienia spowalniającej inflacji przy ustaleniu wysokości stóp procentowych.

Rosyjskiej gospodarce grozi "hipotermia"

Rosyjskiej gospodarce grozi "hipotermia"

Źródło:
Reuters

60 miliardów złotych z całej kwoty przeznaczonej na budowę pierwszej elektrowni jądrowej ma trafić do polskich firm - oświadczył we wtorek przed posiedzeniem rządu premier Donald Tusk.

Tusk o miliardach dla polskich firm

Tusk o miliardach dla polskich firm

Źródło:
PAP

Wartość transakcji inwestycyjnych na polskim rynku nieruchomości wyniosła w pierwszym kwartale 2025 roku 600 milionów euro (około 2,5 miliarda złotych), co oznacza wzrost o 50 procent rok do roku - wynika z raportu firmy doradczej Colliers.

Potężny wzrost na rynku nieruchomości

Potężny wzrost na rynku nieruchomości

Źródło:
PAP

Po 34 latach Japonia przestała być największym wierzycielem świata. Liderem zostały Niemcy. Kraj Kwitnącej Wiśni może się pochwalić tym, że osiągnął rekordową dla siebie wartość 533,05 biliona jenów (3,7 biliona dolarów) zagranicznych aktywów.

34 lata i koniec. Japonia nie jest już pierwsza

34 lata i koniec. Japonia nie jest już pierwsza

Źródło:
PAP

Spółka Azagroup, właściciel sklepów internetowych Renee i Born2Be, została ukarana przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów karą w wysokości prawie 15 milionów złotych. Powód? Promocje, które nigdy się nie kończyły i mogły wprowadzać klientów w błąd.

15 milionów złotych kary za niekończące się "promocje"

15 milionów złotych kary za niekończące się "promocje"

Źródło:
tvn24.pl

Nieodpowiednie gospodarowanie deszczówką może prowadzić do poważnych konsekwencji. Przepisy regulują odprowadzanie wód opadowych i roztopowych. W niektórych przypadkach za złamanie prawa grozi kara do 10 tysięcy złotych, a nawet ograniczenia wolności.

Deszczówka. Za to może być nawet 10 tysięcy złotych kary

Deszczówka. Za to może być nawet 10 tysięcy złotych kary

Źródło:
tvn24.pl

Więcej firm niż przed rokiem ma trudności z pozyskaniem pracowników i obecnie na taki problem wskazuje co druga badana firma - wynika z Barometru Rynku Pracy Gi Group Holding. Największą trudnością dla firm w procesie rekrutacji są oczekiwania finansowe kandydatów.

Ten problem ma co druga firma

Ten problem ma co druga firma

Źródło:
PAP

W poniedziałek poznaliśmy zwycięzców 14. edycji Nagrody Polskiej Rady Biznesu, nazywanej "biznesowymi Oscarami". Laureatami zostali Piotr Wojciechowski i Adam Bartosiewicz, założyciele firmy WB Electronics; Michał Zachara, wiceprezes KP Labs, oraz Anna Gielewska i Wojciech Cieśla z Fundacji Reporterów. Nagrodę specjalną otrzymała Ewa Puszczyńska, producentka filmowa z oscarowymi tytułami w portfolio.

"Biznesowe Oscary" rozdane

"Biznesowe Oscary" rozdane

Źródło:
TVN24 BiS