Czy pracodawca może zabronić pracownikowi wykorzystania urlopu, jeżeli ma on być wykorzystany w kraju, gdzie jest duże ryzyko zainfekowania koronawirusem? Czy pracodawca może zlecić dodatkowe badania lekarskie pracownikowi, który był w regionie, w którym był na narażony na zakażenie? To część pytań, na które odpowiedziała Państwowa Inspekcja Pracy w najnowszym komunikacie.
NFZ uruchomił w środę całodobową infolinię (800 190 590) udzielającą informacji o postępowaniu w sytuacji podejrzenia zakażenia koronawirusem.
W związku z licznymi wątpliwościami, dotyczącymi stosowania przepisów prawa pracy odnoszących sią do relacji między pracodawcą a pracownikami w sytuacji zagrożenia zarażeniem koronawirusem, Państwowa Inspekcja Pracy przygotowała odpowiedzi na pytania dotyczące tej problematyki.
Poniżej przedstawiamy sześć kwestii poruszonych przez inspekcję.
Koronawirus a prawo pracy
Czy pracownik może odmówić wyjazdu w rejony, gdzie występuje koronawirus, ze względu na groźbę zarażenia?
Inspekcja pracy wyjaśnia, że zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu pracy w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy. Powinien o tym niezwłocznie powiadomić przełożonego.
"Pracownik, którego pracodawca wysyła w delegację (wyjazd służbowy) w rejony zagrożone koronawirusem, może odmówić wykonania takiego polecenia ze względu na bezpośrednie zagrożenie swojego życia lub zdrowia oraz ryzyko rozprzestrzenienia choroby w kraju tzn. narażenie na niebezpieczeństwo innych osób" - czytamy.
PIP wskazuje, że pracodawca i pracownik przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wyjazdu powinni brać pod uwagę zalecenia, komunikaty między innymi Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Czy pracodawca może zlecić dodatkowe badania lekarskie pracownikowi, który powraca do pracy po wyjeździe do regionu/kraju, w którym był narażony na zakażenie koronawirusem?
PIP wyjaśnia, że zasady kierowania pracowników na badania lekarskie i przeprowadzania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pracownika reguluje prawo pracy.
"Przepisy nie przewidują kierowania pracownika na badania w związku ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby wirusowe. Zgodnie z art. 229 Kodeksu pracy pracownik podlega badaniom profilaktycznym: wstępnym - przy przyjęciu do pracy, a także okresowym i kontrolnym" - czytamy.
Zakres i częstotliwość badań okresowych ustala lekarz zgodnie ze wskazówkami metodycznymi w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych. Inspekcja wyjaśnia, że badania kontrolne są wykonywane w przypadku, gdy niezdolność pracownika do pracy trwała dłużej niż 30 dni.
PIP zaznacza, że przepisy Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku nie uprawniają pracodawcy do skierowania pracownika na badania lekarskie w sytuacji, gdy na przykład pracownik jest przeziębiony i może zagrażać innym pracownikom, bez zgody tego pracownika, jeżeli nie zbiega się to z terminem kolejnego badania okresowego.
Czy pracodawca może zabronić pracownikowi wykorzystania urlopu, jeżeli ma on być wykorzystany w kraju, gdzie jest duże ryzyko zainfekowania koronawirusem?
Według PIP pracodawca nie ma podstaw prawnych do zbierania informacji dotyczących miejsca wypoczynku pracownika.
Pracownik nie jest zaś zobowiązany do ujawniania miejsca spędzania urlopu wypoczynkowego.
Czy pracodawca może nie dopuścić do pracy pracownika, który wraca do pracy z pobytu w kraju/regionie objętym działaniem koronawirusa?
Inspekcja pracy zaznacza, że pracodawca nie jest uprawniony do dokonywania samodzielnie oceny stanu zdrowia pracownika.
"Niedopuszczenie pracownika do pracy, ze względu na potencjalne zarażeniem wirusem może narazić pracodawcę na zarzutu o nękanie, czy stosowanie mobbingu" - dodaje PIP.
Czy pracodawca w ramach profilaktyki i kwarantanny może pracownikowi powracającemu z regionów objętych działaniem koronawirusa zaproponować czasową pracę z domu?
Inspekcja wyjaśnia, że jeśli pracodawca uzyskał informacje, że pracownik przebywał w strefie, gdzie mógł zostać zarażony koronawirusem, może zaproponować pracownikowi świadczenie pracy zdalnej.
Jednocześnie PIP zaznacza jednak, że warunki świadczenia pracy w domu powinny zostać uzgodnione w porozumieniu stron stosunku pracy.
"Nie mogą one naruszać powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy np. norm czasu pracy" - czytamy.
Czy pracodawca ma prawo wysłać na urlop pracownika wracającego z wypoczynku z regionu objętego koronawirusem?
PIP podkreśla, że pracodawca nie może zobowiązać pracownika powracającego do pracy z pobytu w strefie zagrożonej koronawirusem do wykorzystania urlopu wypoczynkowego.
Inspekcja wyjaśnia, że pracodawca nie jest też właściwy do podejmowania działań izolujących pracownika w ramach kwarantanny.
Autor: mb//dap / Źródło: tvn24bis.pl
Źródło zdjęcia głównego: SHUTTERSOCK