Odprawa pośmiertna – wysokość, opodatkowanie, obowiązki pracodawcy

● Wysokość i zasady nabycia odprawy pośmiertnej są uregulowane art. 93 Kodeksu pracy. ● Odprawa pośmiertna wypłacana jest członkom rodziny pracownika w razie jego śmierci w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy. ● Osoby uprawnione do otrzymania odprawy pośmiertnej muszą spełniać warunki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dotyczące renty rodzinnej. ● Prawo do odprawy pośmiertnej ulega przedawnieniu po upływie trzech lat od dnia śmierci pracownika. ● Kwota odprawy pośmiertnej jest wolna od podatku dochodowego oraz nie podlega oskładkowaniu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Odprawa pośmiertna to świadczenie, które jest wypłacane najbliższym członkom rodziny zmarłego pracownika. Zgodnie z art. 63 k.p. prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

Odprawa pośmiertna zostaje wypłacona bliskim zmarłego pracownika, jeżeli do jego śmierci doszło:

– w czasie trwania stosunku pracy – pracownik w chwili śmierci nie musiał przebywać w pracy, a np. na urlopie wypoczynkowym, – gdy pracownik pobierał zasiłek z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby.

Wypłata odprawy pośmiertnej obowiązuje niezależnie od tego, gdzie i w jakich okolicznościach zmarł pracownik. Na wypłatę świadczenia nie ma wpływu również zasiłek pogrzebowy ani żadne prywatne ubezpieczenia pracownika.

Prawa majątkowe przechodzą po śmierci pracownika bezwarunkowo na małżonka, a także na osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej. Osoby uprawnione do uzyskania renty rodzinnej są wyszczególnione w art. 67-71 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a należą do nich:

– dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione, – przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, – rodzice (za rodziców uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające).

Każdy pracodawca podczas swojej kariery zawodowej może stanąć przed dylematem, na kogo wystawić listę płac po śmierci pracownika. Przede wszystkim pracodawca ma obowiązek rozliczenia należności, które przysługiwały pracownikowi do dnia jego śmierci, a są to:

– wynagrodzenie za przepracowany okres, – wynagrodzenie za nadgodziny, – premie czy inne dodatki do wynagrodzenia, – ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Od tych należności nie odprowadza się składek ZUS, ale konieczne jest odliczenie zaliczki na podatek dochodowy.

Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest wypłacenie osobom uprawnionym do otrzymania odprawy pośmiertnej tego świadczenia niezwłocznie po przedstawieniu przez nie stosownych oświadczeń.

To, ile wynosi odprawa pośmiertna, zależy od stażu pracy pracownika w firmie, która ma takie świadczenie wypłacić rodzinie osoby zmarłej. Wysokość odprawy pośmiertnej również jest uregulowana art. 93 k.p. i zgodnie z tym przepisem wynosi równowartość:

– jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, – trzymiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat, – sześciomiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Odprawę pośmiertną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Jeżeli zmarły pracownik miał tylko jednego członka rodziny uprawnionego do odprawy pośmiertnej, to osoba ta otrzyma połowę kwoty odprawy.

Odprawa pośmiertna jest zwolniona z podatku dochodowego, o czym mówi art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w którym zostały wymienione świadczenia wolne od podatku dochodowego.

Rodzina zmarłego powinna niezwłocznie powiadomić pracodawcę o śmierci pracownika i może od razu zacząć dochodzić należnej odprawy pośmiertnej. W tym celu członkowie rodziny zmarłego pracownika muszą przedstawić pracodawcy oświadczenia, że kwalifikują się do kręgu osób uprawnionych do otrzymania odprawy pośmiertnej. Pracodawca może wymagać również przedstawienia do wglądu innych dokumentów, takich jak np. odpis skróconego aktu małżeństwa.

Termin ubiegania się o odprawę pośmiertną mija po trzech latach od śmierci pracownika.

Pracodawca, który opłacał za pracownika składki na ubezpieczenie grupowe, będzie zwolniony z obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej, pod warunkiem że odszkodowanie z tytułu tego ubezpieczenia będzie co najmniej równe wysokości świadczenia pośmiertnego. Jeśli pracownik samodzielnie płacił składkę na ubezpieczenie grupowe, pracodawca nie może odmówić jego bliskim wypłaty odprawy pośmiertnej.