Leasing konsumencki – alternatywa kredytu. Jak działa leasing dla osób prywatnych?

● Leasingobiorca ma prawo odpłatnie korzystać z określonej rzeczy, której właścicielem pozostaje leasingodawca. ● Przedmiotem leasingu konsumenckiego mogą być nieruchomości oraz rzeczy ruchome. ● Na koszt leasingu składają się raty, opłata wstępna oraz ewentualny koszt wykupu. ● Leasing udzielany jest na prostszych zasadach niż kredyt, a leasingobiorca nie musi mieć sprawdzanej zdolności kredytowej ani być zgłaszany do BIK.

Funkcjonowanie leasingu konsumenckiego nie odbywa się na podstawie odrębnych przepisów. Zastosowanie wobec niego znajdują przede wszystkim ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny oraz ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W ograniczonym zakresie leasing konsumencki musi być także zgodny z ustawą z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, jeżeli dodatkowa umowa przewiduje obowiązek nabycia leasingowanego przedmiotu przez leasingobiorcę. Sama umowa leasingowa nie może jednak zawierać takiego obowiązku.

Z leasingu korzystają najczęściej przedsiębiorstwa, jednak od 2011 roku mogą z niego korzystać również osoby prywatne. W sytuacji, w której z leasingu korzysta osoba prywatna nieprowadząca działalności gospodarczej, leasing taki nazywany jest konsumenckim lub prywatnym.

Leasing to rodzaj finansowania, w którym jedna ze stron – leasingodawca – przekazuje drugiej ze stron – leasingobiorcy – prawo do korzystania z określonej w umowie rzeczy. Przekazanie to następuje na z góry określony czas i jest odpłatne – leasingobiorca zobowiązany jest płacić raty leasingowe przez cały okres trwania umowy. 

Oznacza to, że w czasie trwania leasingu właścicielem przedmiotu umowy pozostaje leasingodawca. Bardzo często leasing umożliwia natomiast wykup używanego przedmiotu na koniec trwania okresu umowy. 

Przedmiotem leasingu konsumenckiego mogą być zarówno nieruchomości, jak i przedmioty ruchome, takie jak samochody, urządzenia czy oprogramowanie. Czas trwania leasingu może być różny, najczęściej jest to jednak od 24 do 84 miesięcy. Osoby zainteresowane krótszym czasem korzystania z danego przedmiotu wybrać mogą najem krótkoterminowy, natomiast zainteresowane dłuższym czasem korzystania częściej decydują się na kupno na kredyt.

W ramach umowy leasingowej możliwe jest również sfinansowanie dodatkowych usług dotyczących obsługi lub utrzymania przedmiotu leasingu. Na przykład gdy leasing konsumencki brany jest na samochód, możliwe jest zapewnienie ze strony leasingodawcy obsługi serwisowej, przeglądów technicznych, wymian opon czy zakupów ubezpieczenia. Korzystający z leasingu w takiej sytuacji pojazdu jedynie używa, a koszt usług dodatkowych wliczany jest w raty leasingowe.

Podobnie jak w przypadku kredytu, tak samo w przypadku leasingu konsumenckiego osoba korzystająca z niego zobowiązana jest do poniesienia określonych kosztów tej umowy. O ile w przypadku kredytu w ratach spłaca się wartość przedmiotu umowy, odsetki oraz prowizję, o tyle w przypadku leasingu w ratach płaci się jedynie za korzystanie i utratę wartości przedmiotu w czasie. 

Dodatkowym kosztem leasingu jest natomiast opłata wstępna w uzgodnionej wysokości, najczęściej od 1 do 10 proc. wartości przedmiotu umowy, oraz ewentualny koszt wykupu przedmiotu na koniec obowiązywania umowy. Mogą również pojawiać się dodatkowe koszty np. dotyczące obowiązkowych ubezpieczeń.

Aby oszacować wysokość rat leasingowych w przypadku rozważanego zakupu konieczne jest wzięcie pod uwagę wszystkich kosztów leasingu. Można to zrobić samemu na podstawie otrzymanego wzoru umowy lub skorzystać z dostępnych w Internecie kalkulatorów oferowanych np. w przypadku samochodów na stronach internetowych ich producentów. 

Leasing konsumencki najczęściej udzielany jest na prostszych zasadach niż kredyt – w niektórych przypadkach będzie wystarczający jedynie dokument tożsamości. Różnica polega zwłaszcza na braku konieczności sprawdzania zdolności kredytowej leasingobiorcy. Wielu leasingodawców wymaga jedynie deklaracji klienta o osiąganych dochodach lub korzystniej ocenia zdolność kredytową niż zrobiłby to bank. 

W przypadku umowy o leasing konsumencki nie jest również konieczne, aby informacje o niej były przekazywane do BIK, czyli Biura Informacji Kredytowej. Tym samym leasingodawca nie musi informować BIK o tym, czy leasingobiorca spłaca swoje zobowiązania.

Dzięki temu leasing konsumencki bywa ciekawą ofertą zwłaszcza dla osób planujących zaciągnięcie innych zobowiązań finansowych, np. kredytu hipotecznego, ponieważ nie obniża ich zdolności kredytowej. Leasing może być także atrakcyjnym wyborem dla osób, które mają niską zdolność kredytową lub znajdują się w rejestrze dłużników. 

Jednym z najczęściej wybieranych rodzajów leasingu konsumenckiego jest leasing brany na zakup samochodu. Osoby prywatne mają w tej sytuacji dwie możliwości – leasing fabryczny, a więc oferowany bezpośrednio przez producentów samochodów, oraz leasing oferowany przez firmy leasingowe lub banki. W pierwszym przypadku leasing fabryczny najczęściej umożliwia na koniec nie tylko wykup używanego pojazdu, ale także jego zamianę na inny nowy. 

Z kolei w drugim przypadku leasing konsumencki może dotyczyć nie tylko nowych, ale również używanych samochodów. W przypadku samochodów używanych najczęściej pojawiają się dodatkowe warunki, np. pojazd nie może być starszy niż 10 lat na koniec okresu leasingowania, wszystkie formalności pozostają jednak identyczne jak w przypadku leasingowania samochodu nowego.

Jeżeli w czasie trwania leasingu konsumenckiego samochód zostanie skradziony lub zniszczony w wyniku wypadku (szkoda całkowita), umowa leasingowa wygasa. Całe odszkodowanie w takiej sytuacji trafia do właściciela pojazdu, a więc leasingodawcy.

Zasadniczą różnicą pomiędzy kredytem i leasingiem konsumenckim jest kwestia prawa własności w czasie trwania umowy. Przy kredycie właścicielem od początku staje się kredytobiorca, z kolei przy leasingu właścicielem pozostaje leasingodawca, a możliwość wykupu przedmiotu umowy i przeniesienia własności jest jedynie opcją dostępną na koniec czasu jej trwania.

To jednak nie jedyna różnica pomiędzy kredytem i leasingiem. Obie umowy różnią się celem: w przypadku leasingu celem umowy jest użytkowanie określonego przedmiotu, natomiast w przypadku kredytu cel może być dowolny. Uzyskanie leasingu najczęściej jest również prostsze, ponieważ nie musi być sprawdzana zdolność kredytowa korzystającego z umowy.

W niektórych przypadkach, np. samochodu, znaczącą różnicą może być również kwestia dodatkowego ubezpieczenia. Decydując się na leasing konsumencki na samochód leasingodawca wymaga wykupu pełnego ubezpieczenia OC i AC, a czasem także NNW, Assistance i GAP (ubezpieczenie chroniące przed utratą wartości w czasie). Ubezpieczenia te stanowią dodatkowy, istotny koszt dla leasingobiorcy, który przeważnie nie występuje w przypadku kupna samochodu na kredyt.

Zwykle miesięczne raty leasingowe są niższe niż raty kredytowe, ponieważ leasingobiorca nie spłaca wartości przedmiotu umowy, a jedynie płaci za korzystanie z niego. Z drugiej strony nie jest on również właścicielem tego przedmiotu. To, które z tych dwóch rozwiązań finansowych będzie korzystniejsze, zależy więc od potrzeb i możliwości danej osoby.

Akty prawne: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny; Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; Ustawa z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim