Maciej Sokołowski: szczyt klimatyczny, czyli o co w tym chodzi?

KlimatShutterstock

To będzie trudny szczyt. Nie tylko dlatego, że to ostatni raz, gdy przewodniczy mu Herman van Rompuy, który chciałby odejść z sukcesem na koncie. Nie tylko dlatego, że to pierwszy szczyt Ewy Kopacz, która grozi, że odejdzie od stołu wetując rozwiązania. Nie tylko dlatego, że negocjacje dotyczą skomplikowanych liczb, formuł i konstrukcji, w których gubią się nawet sami dyplomaci w Brukseli. Także dlatego, że dzień przed rozpoczęciem szczytu porozumienia wciąż nie ma.

Ale od początku. Zanim będę mógł powiedzieć dlaczego debiutująca w Brukseli premier Kopacz chce pokazać wszystkim, jak jest zdecydowana i użyć weta, zanim będę mógł przejść do tego, co ma się zmienić, trzeba napisać jak jest.

Cena spalin

Po pierwsze, zanieczyszczanie powietrza kosztuje. Dosłownie. Przedsiębiorstwa i elektrownie muszą płacić za każdą tonę CO2 wypuszczoną z komina. Dotyczy to 11 tysięcy firm w Europie, które na specjalnych aukcjach kupują pozwolenia na dymienie (tzw. ETS UE). Jedno pozwolenie kosztuje kilka euro, za to można wypuścić do europejskiej atmosfery tonę CO2. Ceny nie ustala Bruksela, określa ją rynek, czyli to, ile ktoś gotów jest za pozwolenie zapłacić. Im pozwoleń więcej, tym są tańsze, im mniej tym droższe. Unia chce, by spalin było jak najmniej,więc chciałaby, by ceny pozwoleń były jak najwyższe, tak żeby zanieczyszczać nie opłacało się wcale. Zdaniem Unii, im droższe będą pozwolenia, tym firmy szybciej i chętniej przerzucą się na energię odnawialną, zaczną stawiać wiatraki, na dachach pojawią się panele słoneczne, a na wybrzeżach elektrownie wodne. Tylko, że tu pojawia się problem, bo w Polsce elektrownie są na węgiel więc dymią. Nie mamy elektrowni atomowych, jak Francja, czy wiatrowych jak Dania. Dla nas wysokie ceny pozwoleń to wysoka cena prądu. W Niemczech w ostatnich latach rachunki za prąd podskoczyły o 120 proc. A to nie koniec planów Brukseli.

Duszenie limitów

Unia jest ambitna. Chce pokazać światu, że może lepiej, więcej, szybciej. Więc Unia wymyśliła, że do 2030 roku obniży emisję spalin jeszcze bardziej, np. o 40 proc. Jak? Zmniejszając co roku liczbę pozwoleń. Wymuszając przez to, by w europejskim powietrzu było coraz mniej zanieczyszczeń. Te 40 proc. to najważniejszy punkt do ustalenia na szczycie. Tu nie powinno być sporów. Nawet Polska jest gotowa zgodzić się na tak wysoko zawieszoną poprzeczkę, ale nie za darmo. W zamian Ewa Kopacz chce uzyskać gwarancje, że Polska gospodarka nie zadusi się chcąc utrzymać tempo za zachodnią Europą. Sposobów na to, by nasz kraj wyszedł na swoje jest kilka.

Rezerwy

Przede wszystkim chcemy więcej zezwoleń. Pierwsze dwa rozwiązania dotyczą specjalnych rezerw przeznaczonych dla biedniejszych państw Unii. Czyli dla Polski - ale nie tylko - dla wszystkich o PKB niższym niż 90 proc. unijnej średniej. To pomysł numer 1. Jeśli przekonamy Francję i Niemcy to zezwolenia będą dzielone z korzyścią dla nas: 90 proc.z nich podzielimy na wszystkie 28 państw UE (w tym Polski), a pozostałych 10 proc. trafi do tych najbiedniejszych (w tym do Polski). Dostaniemy więc dwa razy. A chcemy jeszcze więcej. Ewa Kopacz będzie zabiegać także o to, by z całej puli europejskich zezwoleń wyodrębnić jeszcze jedną rezerwę – taką już dla wyjątkowo biednych – poniżej 60 proc. PKB. I tu, przy odpowiednim liczeniu, Polska także się załapie. To pomysł numer 2. Nie będzie to wielka rezerwa, od 1 proc. do 2 proc.wszystkich zezwoleń, ale większość przypadnie dla nas. W czasie, gdy w zachodniej Europie liczba uprawnień ma spadać, u nas ma pozostać na podobnym poziomie. A przypominam – im zezwoleń więcej, tym na rynku są one tańsze.

Uprawnienia gratis

Kolejny, ważny punkt, którego się domagamy, dotyczy zezwoleń darmowych. Bo takie też są. W tym momencie rząd przekazuje polskim elektrowniom zezwolenia za darmo, tak by cena prądu nie wzrosła. Ale te wyjątkowe możliwości mają się skończyć w 2019 roku. I to właśnie pomysł numer 3 – by rząd nadal mógł wspomagać elektrownie takimi gratisami. Tu też sprzeciwiają się Francuzi i Niemcy którzy zezwoleń nie mogą rozdawać nawet teraz.

Nienawiść do węgla

W zamian za utrzymanie liczby uprawnień na podobnym poziomie i za możliwość ich bezpłatnego przekazywania elektrowniom zobowiązujemy się też do proekologicznych inwestycji i reformy swojej energetyki. Według polskiego rządu emisję spalin możemy zmniejszyć o 1/3 poprawiając efektywność węglową. Tylko, że cały czas jest problem, by przekonać Brukselę, że inwestycja w węgiel też może się opłacać. Unia Europejska węgla nienawidzi i nie chce się nim brudzić. My przekonujemy, że pieniądze na modernizację bloków energetycznych to nie są pieniądze wyrzucone w błoto. Takie zapisy w dokumencie końcowym szczytu UE też byłyby dla nas sukcesem.

Polska nie jest sama

Jeszcze kilka tygodni temu wydawało się, że Polska jest osamotniona w swoim sprzeciwie, że to na Ewę Kopacz będą wskazywać palcem wszyscy jako na tego premiera, który porozumienie zablokował. Ale jest nas więcej. Mamy silne poparcie całej Grupy Wyszehradzkiej, która jest w podobnej sytuacji i mamy też kilku pasażerów na gapę, którzy przyłączyli się do nas widząc że gdy skorzysta Polska, skorzystają też oni. Pojawiły się też inne problemy, Francja nie może się dogadać z Hiszpanią, Wielka Brytania z krajami skandynawskimi, rękę z własnymi problemami podnosi Słowenia. Szczyt może się więc rozbić o tak wiele raf, że o wskazanie jednego winnego będzie trudno. Podstawowym narzędziem polskich ekspertów będzie jutro kalkulator. Każde słowo na szczycie trzeba będzie szybko przemnożyć i podzielić by zdecydować czy jeszcze nam się to opłaca czy już trzeba wstać i od stołu odejść.

Polska i Czechy ramie w ramię ws. szczytu klimatycznego
Polska i Czechy ramie w ramię ws. szczytu klimatycznegoTVN24 Biznes i Świat

Autor: Maciej Sokołowski / Źródło: TVN24 Biznes i Świat

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Po ataku USA parlament w Iranie zatwierdził zamknięcie cieśniny Ormuz, kluczowego szlaku łączącego Zatokę Perską z Morzem Arabskim - przekazał Reuters. Ostateczną decyzję w sprawie blokady podejmie Najwyższa Rada Bezpieczeństwa Narodowego Iranu.

Parlament w Iranie zatwierdził zamknięcie cieśniny Ormuz

Parlament w Iranie zatwierdził zamknięcie cieśniny Ormuz

Źródło:
PAP

Grecja od 1 lipca 2025 roku wprowadza nową opłatę turystyczną, która w niektórych przypadkach może wynieść nawet 20 euro (około 85 złotych). W ten sposób władze próbują walczyć z problemem nadmiernej turystyki.

Nowa opłata turystyczna w Grecji od lipca

Nowa opłata turystyczna w Grecji od lipca

Źródło:
tvn24.pl

Amerykańskie bombowce B-2 zrzuciły bomby GBU-57 na irański obiekt jądrowy w Fordo. Zdaniem ekspertów to jedyna broń zdolna do skutecznego zniszczenia zakładów wzbogacania uranu, które znajdują się głęboko pod ziemią. Oto, jak działa tak zwany "bunker buster", czyli pogromca bunkrów.

Użyta po raz pierwszy. Oto bomba, która spadła na Iran

Użyta po raz pierwszy. Oto bomba, która spadła na Iran

Źródło:
CNN, PAP

Atak USA na Iran może wywołać gwałtowną reakcję na globalnych rynkach po ich ponownym otwarciu - uważają inwestorzy. Ich zdaniem mogą wzrosnąć ceny ropy i zwiększyć się popyt na bezpieczne aktywa - podał Reuters.

Reakcja rynków i inwestorów na atak USA na Iran

Reakcja rynków i inwestorów na atak USA na Iran

Źródło:
Reuters, PAP

Nie odnotowano wzrostu promieniowania w pobliżu irańskich obiektów jądrowych zaatakowanych przez USA - podała Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA). Szef agencji Rafael Grossi przekazał, że odbędzie się nadzwyczajne posiedzenie Rady Gubernatorów MAEA.

Co z promieniowaniem po ataku USA na Iran. Agencja zwołuje nadzwyczajne posiedzenie

Co z promieniowaniem po ataku USA na Iran. Agencja zwołuje nadzwyczajne posiedzenie

Źródło:
PAP

Wejście Ukrainy do Unii Europejskiej (UE) mogłoby przynieść znaczące korzyści gospodarcze nie tylko samej Ukrainie, ale także krajom Europy Środkowej, w szczególności w Polsce - wynika z analizy Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Tyle może zyskać Polska na Ukrainie w Unii Europejskiej

Tyle może zyskać Polska na Ukrainie w Unii Europejskiej

Źródło:
PAP

W sobotnim losowaniu Lotto nikt nie wytypował poprawnie wszystkich sześciu liczb. Oznacza to, że we wtorek do wygrania będzie sześć milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 21 czerwca 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Lotto

Rośnie kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Polska nie zamierza obecnie przyjmować euro - podkreślił minister finansów Andrzej Domański Wyjaśnił, że obecny stan, gdy posiadamy własną walutę jest optymalny.

Minister o euro w Polsce. "Ten stan jest optymalny"

Minister o euro w Polsce. "Ten stan jest optymalny"

Źródło:
PAP

Polskie kąpieliska mają najgorszą jakość wody spośród krajów Unii Europejskiej - wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska za 2024 rok. W zestawieniu najwyżej znalazły się Cypr, Bułgaria oraz Grecja.

Najgorsze kąpieliska w Unii Europejskiej. Niechlubne miejsce Polski

Najgorsze kąpieliska w Unii Europejskiej. Niechlubne miejsce Polski

Źródło:
PAP

Chiny i Rosja stanowią obecnie podobne zagrożenie cybernetyczne dla Europy - stwierdził prezydent Czech Petr Pavel w rozmowie z "Financial Times". Gazeta przypomniała, że rząd w Pradze padł ostatnio ofiarą ataku hakerskiego grupy powiązanej z chińskimi służbami bezpieczeństwa.

Ostrzeżenie przed Chinami i Rosją. "Są sobie równe"

Ostrzeżenie przed Chinami i Rosją. "Są sobie równe"

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 60 milionów złotych. W Polsce odnotowano wygraną trzeciego stopnia w wysokości około miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 20 czerwca 2025 roku.

Duża wygrana w Eurojackpot w Polsce

Duża wygrana w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska będzie monitorować ceny po przystąpieniu Bułgarii do strefy euro - zapowiedział unijny komisarz gospodarki Valdis Dombrovskis. Ministrowie finansów państw UE zgodzili się na przystąpienie Bułgarii do strefy euro.

Wzrost cen przez euro. Bruksela ma się przyjrzeć

Wzrost cen przez euro. Bruksela ma się przyjrzeć

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Ministrowie finansów państw członkowskich Unii Europejskiej zgodzili się na przystąpienie Bułgarii do strefy euro 1 stycznia 2026 roku. Bułgaria będzie 21. unijnym krajem w eurolandzie.

Przyjęcie euro. Jest decyzja ministrów

Przyjęcie euro. Jest decyzja ministrów

Źródło:
PAP

Od 1 lipca 2025 roku maksymalne wynagrodzenie zasadnicze i dodatek funkcyjny między innymi wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast mają wzrosnąć o około 5 procent - wynika z projektu rozporządzenia zamieszczonego w wykazie prac legislacyjnych rządu.

Podwyżki dla samorządowców. Rząd szykuje zmiany

Podwyżki dla samorządowców. Rząd szykuje zmiany

Źródło:
PAP

Polska znalazła się wśród 14 sygnatariuszy porozumienia mającego na celu podjęcie skoordynowanych działań przeciwko rosyjskiej "flocie cieni". Za jej pomocą Rosja obchodzi sankcje międzynarodowe.

Walka z "flotą cieni". 14 państw się zobowiązało

Walka z "flotą cieni". 14 państw się zobowiązało

Źródło:
PAP

- Teraz, w ślad za najnowszą narracją prezesa NBP rynek przestaje wierzyć w lipiec. W sierpniu decyzji RPP nie mamy, więc zakłady idą dopiero o wrzesień - powiedział Mateusz Sutowicz, ekonomista ING Banku Śląskiego, opisując sytuację na rynku. Jeśli chodzi o waluty, to złoty lekko umacnia się do euro, co wspiera lepszy sentyment globalny.

Co ze stopami procentowymi? "Rynek przestaje wierzyć"

Co ze stopami procentowymi? "Rynek przestaje wierzyć"

Źródło:
PAP

Polska wraz z Estonią, Litwą i Łotwą, a także konsorcjum prywatnych przedsiębiorców oraz instytutów badawczych, złożyła do Komisji Europejskiej wniosek dotyczący budowy GigaFabryki Sztucznej Inteligencji - podał resort cyfryzacji. Projekt ma kosztować trzy miliardy euro.

Wiceminister o "przełomowej inwestycji". "Wspólnie z Litwą, Łotwą i Estonią"

Wiceminister o "przełomowej inwestycji". "Wspólnie z Litwą, Łotwą i Estonią"

Źródło:
PAP

Kwestia sztucznej inteligencji (AI) wymaga głębokiej refleksji etycznej - uważa papież Leon XIV. Przestrzega też przed możliwymi konsekwencjami tej technologii dla rozwoju dzieci i młodzieży.

Papież Leon o sztucznej inteligencji

Papież Leon o sztucznej inteligencji

Źródło:
PAP

TSUE wypowiedział się jednoznacznie za tym, że banki nie mogą występować o zwrot kwoty faktycznie wypłaconego kredytu, gdy konsument już go spłacił. Eksperci w rozmowach z tvn24.pl mówią zgodnie: to dobry sygnał dla konsumentów. - Bank będzie mógł po tym wyroku występować tylko o uregulowanie różnicy, czyli zwrot kapitału, który jeszcze pozostał do spłaty - komentuje czwartkowy wyrok adwokat Anna Wolna-Sroka z kancelarii Czabański Wolna-Sroka.

Co wyrok TSUE oznacza dla frankowiczów? Eksperci odpowiadają

Co wyrok TSUE oznacza dla frankowiczów? Eksperci odpowiadają

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Ministrowie finansów krajów Unii Europejskiej zaakceptowali zmiany w polskim Krajowym Planie Odbudowy (KPO). Chodzi o utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności o wartości prawie 26 miliardów złotych. Otwiera to drogę do wypłaty trzeciej transzy środków z KPO dla Polski.

Zmiany w polskim KPO. Szefowie resortów zdecydowali

Zmiany w polskim KPO. Szefowie resortów zdecydowali

Źródło:
PAP

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad podsumowuje pierwsze półrocze. Drogowcy planują ogłosić w tym roku przetargi na co najmniej 330 km dróg o szacunkowej wartość 13,5 mld zł. GDDKiA poinformowała, że w tym roku w Polsce przybędzie ponad 400 km nowych dróg.

Ponad 400 kilometrów nowych dróg w tym roku

Ponad 400 kilometrów nowych dróg w tym roku

Źródło:
PAP

Czy wiesz, że w Polsce możesz posługiwać się elektronicznymi dokumentami, ale jadąc za granicę, musisz mieć ich papierowe odpowiedniki? Że wystarczy prosta polisa za kilkadziesiąt złotych, aby uniknąć horrendalnych kosztów leczenia? Podpowiadamy, jak uniknąć przykrych niespodzianek podczas urlopu.

Jak przygotować się do zagranicznych wakacji. Lista

Jak przygotować się do zagranicznych wakacji. Lista

Źródło:
TVN24+