"Ogromne przedsięwzięcie" i zmiany na ostatnią chwilę. Co z cenami w sklepach?

W środowym komunikacie Ministerstwo Finansów poinformowało, że stawki w kasach rejestrujących muszą zostać dostosowane do zmian z tak zwanej tarczy antyinflacyjnej 2.0 na sześć miesięcy, czyli od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. Chodzi o obniżkę VAT na część produktów żywnościowych. Sama ustawa, która wejdzie w życie 1 lutego, została opublikowana w Dzienniku Ustaw w czwartek, 27 stycznia.

Wiceprezes Polskiej Izby Handlu Maciej Ptaszyński zaznacza, że "handel jak zawsze dostosuje się do obowiązujących przepisów i na pewno ceny, tam gdzie to będzie wymagane, zostaną obniżone o wartość 5 proc. VAT zgodnie z przepisami". Zwrócił uwagę w rozmowie z TVN24 Biznes, że zmiana VAT musi zostać odnotowana na paragonach, danych z kas fiskalnych i nie ma tu miejsca na błąd czy uznaniowość. 

- Natomiast bez wątpienia wprowadzenie wszystkich zmian w tak krótkim czasie będzie wyzwaniem i ogromnym przedsięwzięciem wymagającym modyfikacji w systemach księgowych i sprzedażowych, odpowiedniego oznaczenia tysięcy pozycji asortymentowych czy też wydruku etykiet i ich wymiany na półkach, w gazetkach i komunikacji marketingowej czy rozliczeniach także tych dotyczących promocji - wyjaśnia.

Zdaniem wiceprezesa PIH największe sieci sklepów łatwiej sobie z tym poradzą, ponieważ mają między innymi rozbudowane działy informatyczne do wprowadzania takich zmian. - Problematyczne może być to dla najmniejszych sklepów, prowadzonych przez jedną, dwie osoby, ponieważ tacy przedsiębiorcy i tak mają dużo pracy związanej z prowadzeniem sklepu - zauważa Ptaszyński.

Ptaszyński zauważa, że "sam fakt obniżenia VAT na produkty objęte obecnie 5 proc. stawką tego podatku zdaniem większości ekspertów może spowolnić wzrost cen, ale nie musi przełożyć się na ich obniżenie odpowiednio o 5 proc."

- Należy wziąć pod uwagę, iż wzrost kosztów, którego doświadczamy, dotyczy wszystkich kategorii produktów i usług oraz ma charakter ciągły i niezwykle dynamiczny – dlatego też nawet obniżenie ceny detalicznej w jednym momencie może być i zapewne będzie w większości przypadków natychmiast zniwelowane przez stały wzrost cen związany z kosztami wytworzenia, transportu, energii - tłumaczy wiceprezes PIH.

Zauważa, że wszystkie ogniwa łańcucha dostaw poddane są cały czas presji wzrostu kosztów wytworzenia produktów, który przekładać się może także na wzrost kosztów produktów na półce, pomimo iż VAT zmaleje, a marże nie wzrosną. - Nie da się zmniejszyć kosztów utrzymania ciągów chłodniczych zasilanych energią elektryczną, czy na przykład produkcji mięsa w przypadku ferm ogrzewanych gazem - podkreśla.

Maciej Ptaszyński zwraca uwagę, że kształtowanie się cen na półkach sklepowych zależy do wielu czynników. - Już teraz eksperci ekonomiczni i rynkowi zwracają uwagę, iż część podmiotów łańcucha dostaw może próbować zwiększyć swoją rentowność, wykorzystując obniżkę VAT, oferując handlowi, czyli hurtownikom i detalistom, produkty w wyższych cenach, co zniweluje efekt obniżonego VAT odczuwany przez konsumenta - podkreśla.

- Od lat obserwujemy także zjawisko różnicowania przez niektórych producentów warunków zakupów w zależności od odbiorcy. Producenci niejednokrotnie oferują lepsze warunki zakupowe dużym międzynarodowym sieciom kosztem małych i średnich przedsiębiorstw - dodaje wiceprezes PIH.

Zdaniem Macieja Ptaszyńskiego zerowy VAT to "kolejne rozwiązanie prawne w sposób nagły narzucające poważne zmiany w funkcjonowaniu przedsiębiorstw bez stosownego vacatio legis" – Od lat powtarzamy, iż w kwestach gospodarczych absolutnie minimalne vacatio legis powinno wynosić co najmniej kilka miesięcy. Przedsiębiorcom brakuje poczucia stabilności prawnej, co utrudnia funkcjonowanie i rozwój - dodaje.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO >>>

Według resortu finansów, podatnicy sprzedający detalicznie towary, dla których tarcza antyinflacyjna 2.0 wprowadza obniżki stawek VAT (żywność, nawozy i paliwa) i prowadzący ewidencję sprzedaży tych towarów przy zastosowaniu kas rejestrujących, będą zobowiązani do zmiany przyporządkowania zmienianych stawek na te towary w kasach.

Ministerstwo wskazuje, że zmiana stawki jest szczególnie istotna przy sprzedaży żywności, gdzie wprowadzono zerową stawkę VAT dla podstawowych produktów żywnościowych, objętych obecnie stawką 5 proc., tj. mięso i ryby oraz przetwory z nich, produkty mleczarskie, warzywa i owoce i przetwory z nich, zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze, niektóre napoje (np. zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne).

Jak podkreślono w komunikacie, zmiany w przepisach o VAT dotyczą także Wiążących informacji stawkowych (WIS). Oznaczają bowiem wygaśnięcie 1 lutego 2022 r. WIS wydanych dla towarów, dla których tarcza 2.0 obniża stawki VAT.

"Zmiany w zakresie VAT objęte Tarczą 2.0 nie wpływają jednak na klasyfikację towarów będących przedmiotem WIS według Nomenklatury scalonej (CN) – ta nie ulega zmianie. Klasyfikacja według CN dla towarów objętych WIS, które wygasną 1 lutego 2022 r., pozostanie aktualna, pod warunkiem że opis, skład, charakter, zastosowanie tych towarów się nie zmienią" - zaznaczono w komunikacie MF.

Resort zapewnił też, że jeśli podatnik wystąpi o wydanie nowej decyzji WIS dla towarów, dla których decyzja wygasła w związku ze zmianami stawek VAT w Tarczy 2.0, "Krajowa Informacja Skarbowa dołoży wszelkich starań, aby wnioski były załatwiane nie później niż w ciągu miesiąca od ich wpływu". Wiążąca informacja stawkowa (WIS) to decyzja wydawana przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, która wiąże organ podatkowy wobec podatnika, dla którego została wydana – w odniesieniu do towaru albo usługi, która jest jej przedmiotem. Zawiera ona opis towaru albo usługi, albo kilku towarów lub usług, które razem składają się na jedno świadczenie, ich identyfikację według odpowiedniej klasyfikacji i właściwą stawkę podatku VAT.