Młodociani pracownicy – kiedy można zatrudnić nieletniego? Na jaką umowę?

Źródło:
TVN24 Biznes
Dlaczego warto, by młodzież szczepiła się przeciw COVID-19? Pediatra odpowiada
Dlaczego warto, by młodzież szczepiła się przeciw COVID-19? Pediatra odpowiadaTVN24
wideo 2/5
Dlaczego warto, by młodzież szczepiła się przeciw COVID-19? Pediatra odpowiadaTVN24

Zatrudnianie osób nieletnich jest w Polsce dozwolone, ale w wielu przypadkach szczegółowo uregulowane przepisami. Od jakiego wieku możliwe jest zatrudnienie nieletniego? Jaką pracę może wykonywać i na podstawie jakiej umowy? Jaka jest różnica między pracownikiem młodocianym a małoletnim?

Pracownik młodociany to osoba pomiędzy 15. a 18. rokiem życia, zatrudniona na umowę o pracę.Zatrudnianie młodocianych możliwe jest w ramach przygotowania zawodowego lub do wykonywania tzw. prac lekkich.Przepisy zapewniają młodocianym pracownikom specjalną ochronę w zakresie warunków pracy.Nieletnich można również zatrudniać na podstawie umów cywilnoprawnych. Ich praca jest wówczas słabiej uregulowana, ale niezbędna jest zgoda ich rodziców.

Kto to jest pracownik młodociany? Regulacje prawne

Definicję osób młodocianych oraz zasady ich zatrudniania reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Uzupełniająco w zakresie warunków pracy osób młodocianych zastosowanie znajduje również rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

W przypadku zatrudniania osób poniżej 18. roku życia na podstawie umowy cywilnoprawnej właściwe będą z kolei zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Młodociany pracownik – zatrudnienie a zasady prawne

Rozważając zatrudnienie osoby nieletniej, należy zwrócić uwagę na dwa środowiska prawne, w obrębie których można tego dokonać. Po pierwsze jest to możliwe w oparciu o Kodeks pracy jako zatrudnienie młodocianego pracownika. Po drugie jest to możliwe na podstawie Kodeksu cywilnego jako zatrudnienie małoletniego pracownika. W obu przypadkach inne są warunki i wymagania dotyczące tego zatrudnienia.

Zgodnie z Kodeksem pracy młodociany pracownik to osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie ukończyła jeszcze 18. roku życia. Osoba ta może być zatrudniana w oparciu o umowę o pracę, a zatrudnienie to podlega dodatkowym regulacjom i ochronie, m.in. w zakresie badań lekarskich, maksymalnego czasu pracy czy rodzaju wykonywanej pracy.

Jednocześnie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego funkcjonuje pojęcie małoletniego pracownika. Zgodnie z nim jest to osoba, która ukończyła 13 lat, ale nie ukończyła jeszcze 18. roku życia. Osoba taka może być zatrudniana w oparciu o umowę cywilnoprawną, np. umowę zlecenie, ale na pracę tę musi wyrazić zgodę opiekun ustawowy tej osoby, czyli najczęściej jej rodzic. Zatrudnianie nieletniego na umowę cywilnoprawną jest przy tym znacznie słabiej uregulowane prawnie.

Zatrudnianie młodocianych

Zgodnie z Kodeksem pracy zatrudnienie osoby młodocianej musi mieć miejsce w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony. Co do zasady z młodocianymi nie można podpisywać umów na czas określony lub na okres próbny. 

Zatrudnienie osoby młodocianej dopuszczalne jest, jeżeli ukończyła ona ośmioletnią szkołę podstawową lub gimnazjum i posiada świadectwo lekarskie stwierdzające, że dana praca nie zagraża jej zdrowiu.

Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej może na mocy rozporządzenia ustanawiać wyjątki od tych zasad, dotyczące zatrudniania osób niemających 15 lat.

Pracownicy młodociani

Jeżeli młodociany nie posiada kwalifikacji zawodowych, zatrudnienie jego jest możliwe wyłącznie w celu przygotowania zawodowego. Wyjątkiem od tej zasady jest zatrudnianie go przy wykonywaniu tzw. prac lekkich.

W przypadku zatrudniania młodocianego w celu przygotowania zawodowego, może mieć ono formę nauki zawodu, mającej przygotować go do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika, trwającej najczęściej 36 miesięcy, albo przyuczenia do zawodu, mającej przygotować go do pracy w charakterze przyuczonego pracownika, trwającej od trzech do sześciu miesięcy.

W przypadku zatrudniania młodocianego w innym celu niż przygotowanie zawodowe, zatrudnienie to może dotyczyć jedynie tzw. prac lekkich. Prace lekkie to takie prace, które nie powodują zagrożenia dla jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego. Praca ta nie może również utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

Zatrudniając młodocianego do prac lekkich, pracodawca jest zobowiązany do sporządzenia wykazu tych prac, które młodociany będzie wykonywać po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten nie może obejmować m.in. prac wzbronionych, wymienionych w dotyczącym ich rozporządzeniu Rady Ministrów. Przykładem prac lekkich może być zbieranie owoców, pomocnicze prace biurowe lub prace porządkowe.

Czas pracy młodocianych

Czas pracy młodocianego pracownika w ramach przygotowania zawodowego nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę, jeżeli ma ponad 16 lat i sześciu godzin na dobę, jeżeli jest w wieku do 16 lat.

Ponadto istnieją dodatkowe ograniczenia dotyczące czasu pracy młodocianych:

– do czasu pracy młodocianego wlicza się jego czas obowiązkowej nauki, – jeżeli czas pracy młodocianego przekracza 4,5 godziny na dobę, należy zapewnić mu 30-minutową przerwę wliczaną do czasu pracy, – nie wolno zatrudniać młodocianych w porze nocnej (w godzinach 22–6, a dla młodocianego poniżej 16. roku życia w godzinach 20–6) ani w godzinach nadliczbowych, – przerwa w pracy obejmująca porę nocną musi trwać nieprzerwanie minimum 14 godzin, – w każdym tygodniu młodocianemu przysługuje minimum 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który obejmować powinien niedzielę.

W przypadku zatrudniania młodocianego do prac lekkich wymiar i rozkład czasu pracy ustala pracodawca z uwzględnieniem jego obowiązkowych zajęć szkolnych. Jednocześnie jednak:

– tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 12 godzin, – dzienny wymiar czasu pracy młodocianego w dniu zajęć szkolnych nie może przekraczać dwóch godzin, – przy wykonywaniu pracy przez młodocianego w okresie ferii, jego wymiar czasu pracy nie może przekraczać siedmiu godzin na dobę (6 godzin, jeśli ma mniej niż 16 lat) i 35 godzin tygodniowo.

Wynagrodzenie uczniów (pracowników młodocianych)

Młodociani zatrudnieni w ramach przygotowania zawodowego otrzymują wynagrodzenie ustalane na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Wynosi ono miesięcznie nie mniej niż:

w przypadku nauki zawodu:

– 5 proc. przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym roku nauki zawodu, – 6 proc. przeciętnego wynagrodzenia w drugim roku nauki zawodu, – 7 proc. przeciętnego wynagrodzenia w trzecim roku nauki zawodu,

w przypadku przyuczania do zawodu: 4 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Urlop pracownika młodocianego

Regulacje dotyczące zatrudniania młodocianych obejmują również kwestię przysługującego im urlopu. Młodociany:

– po sześciu miesiącach od rozpoczęcia pierwszej pracy ma prawo do 12 dni roboczych urlopu, – po roku pracy ma prawo do 26 dni roboczych urlopu, – ma obowiązkowo udzielany urlop w okresie ferii szkolnych, jeżeli uczęszcza do szkoły.

Zatrudnianie młodocianych na umowę zlecenie

Możliwe jest również zatrudnianie nieletnich na podstawie umów cywilnoprawnych, czyli najczęściej na umowę zlecenie lub dzieło. W tej sytuacji zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego i mowa jest nie o zatrudnianiu młodocianego, ale o zatrudnianiu małoletniego. Zatrudnienie małoletniego na umowę cywilnoprawną jest słabiej uregulowane niż zatrudnienie na umowę o pracę, a co za tym idzie zapewnia mu mniejszą ochronę.

Za osobę małoletnią uważa się taką, która skończyła 13 lat, ale ma mniej niż 18 lat. Zatrudnienie takiej osoby wymaga jednak zgody jej przedstawiciela ustawowego, czyli najczęściej rodzica.

W przypadku zatrudniania małoletnich poniżej 16. roku życia, możliwe jest ono tylko:

– przez podmiot prowadzący działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową, – po uzyskaniu zezwolenia na takie zatrudnienie wydane przez inspektora pracy.

W przypadku zatrudniania małoletnich na umowę cywilnoprawną nie ma ustalonych minimalnych stawek wynagrodzenia, dopuszczalnego czasu pracy czy odrębnych przepisów dotyczących urlopu takich osób. Zastosowanie znajdują w tych przypadkach przepisy ogólne, np. w zakresie aktualnie obowiązującej minimalnej stawki godzinowej.

Akt prawny: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy; Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny; Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Spółka zależna Cerberus Capital Management ma przedwstępną umowę nabycia 100 procent akcji VeloBank - poinformował Bankowy Fundusz Gwarancyjny w piątkowym komunikacie. Cerberus zaoferował łączną kwotę inwestycji w wysokości ponad miliard złotych. Finalizacja transakcji spodziewana jest w połowie 2024 roku. VeloBank powstał w wyniku przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku.

Duży bank w Polsce zmieni właściciela. Jest umowa przedwstępna

Duży bank w Polsce zmieni właściciela. Jest umowa przedwstępna

Źródło:
PAP

Ministerstwo Sprawiedliwości chce zniesienia obligatoryjności orzekania przepadku aut nietrzeźwych kierowców. Na rządowych stronach opublikowano informacje o projekcie zmian w Kodeksie karnym.

"Regulacje budzą zastrzeżenia". Ministerstwo zapowiada zmianę przepisów

"Regulacje budzą zastrzeżenia". Ministerstwo zapowiada zmianę przepisów

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Alan Beroud został nowym prezesem Polskich Kolei Państwowych. Decyzję w tej sprawie podjęło w piątek walne zgromadzenie spółki. Wcześniej tego dnia ze stanowiska szefa PKP został odwołany Krzysztof Mamiński.

Jest nowy szef PKP

Jest nowy szef PKP

Źródło:
tvn24.pl

Kierowcy muszą się liczyć z dalszym wzrostem cen paliw, ponieważ ropa naftowa jest droga, a złotówka osłabia się w relacji do amerykańskiego dolara - ocenia portal e-petrol.pl. Z kolei analitycy firmy Reflex podkreślają, że najbliższe dni mogą przynieść wzrosty cen benzyny do 5 groszy na litrze i Pb 95 może kosztować w okolicach 6,60 złotych na litrze. Dodali jednak, że w okresie świąt ceny ropy jak i autogazu nie powinny się już zmienić.

Złe wieści dla kierowców. Jest taniej niż przed rokiem, ale nie potrwa to długo

Złe wieści dla kierowców. Jest taniej niż przed rokiem, ale nie potrwa to długo

Źródło:
PAP

"List od prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego dotarł do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów" - przekazał w odpowiedzi na pytania TVN24 Maciej Wewiór, zastępca dyrektora Centrum Informacyjnego Rządu.

Glapiński pisze do Tuska. "List dotarł do kancelarii"

Glapiński pisze do Tuska. "List dotarł do kancelarii"

Źródło:
TVN24, PAP

Inflacja w Polsce w marcu wyniosła 1,9 procent rok do roku - podał Główny Urząd Statystyczny.

Inflacja poniżej kolejnego poziomu. Najnowsze dane

Inflacja poniżej kolejnego poziomu. Najnowsze dane

Źródło:
PAP

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad podpisała umowę na zaprojektowanie i wybudowanie drogi ekspresowej S74 między Cedzyną a Łagowem w województwie świętokrzyskim. To najdroższa inwestycja drogowa w historii tego regionu - podkreślono w komunikacie.

Najdroższa inwestycja drogowa w historii województwa. Podpisano umowę

Najdroższa inwestycja drogowa w historii województwa. Podpisano umowę

Źródło:
tvn24.pl

Rada nadzorcza spółki Centralny Port Komunikacyjny ogłosiła postępowanie kwalifikacyjne na prezesa i członka zarządu. Kandydaci na te stanowiska mogą przesyłać zgłoszenia do 8 kwietnia. Rozmowy kwalifikacyjne zaplanowano w dniach 11-12 kwietnia.

Prezes CPK poszukiwany. Ogłoszono konkurs

Prezes CPK poszukiwany. Ogłoszono konkurs

Źródło:
tvn24.pl

W czwartym kwartale 2023 roku oddano do użytkowania 59,1 tysiąca mieszkań, czyli o 18 procent mniej niż w czwartym kwartale rok wcześniej, ale 20 procent więcej niż w trzecim kwartale 2023 roku - poinformował w piątek Narodowy Bank Polski.

Mniej nowych mieszkań na rynku. Dwucyfrowy spadek

Mniej nowych mieszkań na rynku. Dwucyfrowy spadek

Źródło:
PAP

Lewica chce walczyć z flipperami na rynku mieszkaniowym. Przedstawiciele tego ugrupowania przygotowali projekt ustawy, który przewiduje wprowadzenie wyższych stawek podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku mieszkań kupowanych i odsprzedawanych w krótkim czasie. - Ustawa ma doprowadzić do uregulowania i opanowania cen mieszkań w dużych miastach - mówiła w piątek w Sejmie Magdalena Biejat, wicemarszałkini Senatu.

Lewica chce wyższych podatków dla flipperów. "Ceny mieszkań oszalały"

Lewica chce wyższych podatków dla flipperów. "Ceny mieszkań oszalały"

Źródło:
tvn24.pl

W przedświątecznym tygodniu na rynku hurtowym w Broniszach jest duży ruch w handlu, ceny importowanych warzyw i owoców oraz krajowych warzyw są niższe niż przed rokiem. Droższe są krajowe pomidory malinowe, pieczarki i jabłka - mówi ekspert rynku Maciej Kmera. Krajowe warzywa są średnio tańsze o ponad 10 proc., z kolei importowane truskawki potaniały o niemal 40 proc.

Ceny warzyw i owoców w dół. Rekordzistka jest tańsza o niemal 40 procent

Ceny warzyw i owoców w dół. Rekordzistka jest tańsza o niemal 40 procent

Źródło:
PAP

1,3 mld zł uwolnionych spod sankcji – Krajowa Administracja Skarbowa odmraża środki rosyjskich firm w Polsce, które zablokowano im w 2022 roku - podaje w piątkowym wydaniu "Rzeczpospolita". Na listę sankcyjną od 26 kwietnia 2022 r. są wpisywane działające w Polsce rosyjskie firmy lub te z rosyjskim kapitałem o strategicznym znaczeniu dla Federacji Rosyjskiej lub takie, które zagrażają integralności Ukrainy bądź produkują surowce objęte zakazami.

Rosyjskie fortuny w Polsce odmrażane. Chodzi o ponad miliard złotych

Rosyjskie fortuny w Polsce odmrażane. Chodzi o ponad miliard złotych

Źródło:
PAP

W Wielki Piątek będzie można zrobić zakupy w marketach spożywczych nawet do godz. 23. Niektóre jednak czynne będą krócej – do godziny 22.

Zakupy w Wielki Piątek. Do której będą czynne sklepy

Zakupy w Wielki Piątek. Do której będą czynne sklepy

Źródło:
PAP

Czwartkowa sesja na Wall Street zakończyła się z przewagą wzrostów głównych indeksów, a S&P 500 po raz kolejny ustanowił historyczny szczyt i jednocześnie zanotował najlepszy pierwszy kwartał od 2019 roku. Liderem zwyżek w pierwszych trzech miesiącach była Nvidia, spółka zajmująca się sztuczną inteligencją. Akcje koncernu wzrosły o 82,5 proc. w ciągu kwartału i zyskały 14,2 proc. w samym marcu.

Historyczne szczyty na giełdzie w Nowym Jorku. Spółka od sztucznej inteligencji liderem

Historyczne szczyty na giełdzie w Nowym Jorku. Spółka od sztucznej inteligencji liderem

Źródło:
PAP

W 2023 roku wzrost gospodarczy kraju wyniósł 5,3 procent - poinformował Urząd Statystyczny Ukrainy. Jak dodała agencja Reutera, w pierwszym roku rosyjskiej inwazji ukraiński PKB skurczył się prawie o jedną trzecią. W czwartek po raz pierwszy od inwazji podano roczny produkt krajowy brutto. Ukraińska gospodarka jest w dużym stopniu uzależniona od pomocy finansowej z Zachodu.

Po ogromnym spadku jest wzrost. Mimo wojny gospodarka rośnie

Po ogromnym spadku jest wzrost. Mimo wojny gospodarka rośnie

Źródło:
PAP

Od 1. kwietnia przestanie obowiązywać zerowy VAT na żywność, co oznacza powrót do wcześniejszej 5-procentowej stawki. To oznacza podwyżki cen w sklepach, jednak kilka sieci poinformowało, że zamierza utrzymać ceny na dotychczasowym poziomie.

Wyższy VAT na żywność, te same ceny. Te sieci obiecują brak podwyżek

Wyższy VAT na żywność, te same ceny. Te sieci obiecują brak podwyżek

Źródło:
PAP/tvn24.pl

Sam Bankman-Fried został skazany na 25 lat więzienia - podał Reuters. Były miliarder, który kiedyś kierował jedną z największych giełd kryptowalut na świecie - FTX, został w listopadzie uznany za winnego oszustwa i prania pieniędzy. Teraz sąd zadecydował o wymiarze kary.

Jest wyrok dla króla kryptowalut

Jest wyrok dla króla kryptowalut

Źródło:
BBC, Reuters

NCBR zaczyna działać zgodnie z prawem. Musimy naprawić wiele nieprawidłowości - przekazał dla biznesowej redakcji tvn24.pl wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Marek Gzik. W ten sposób skomentował sytuację firm, które muszą zwrócić dotację z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. - My zastaliśmy tę sytuację po poprzednikach. Po wnikliwej analizie dostaliśmy rekomendacje od prawników, by te umowy wypowiedzieć. Chodzi o zasadę - zaznaczył.

NCBR zrywa umowy z firmami, te tracą miliony złotych. Wiceminister tłumaczy: chodzi o zasadę

NCBR zrywa umowy z firmami, te tracą miliony złotych. Wiceminister tłumaczy: chodzi o zasadę

Dziś prowadzimy badania i wsłuchujemy się w głos Polaków. Mówią: nie mamy czasu dla rodziny, nie mamy czasu, żeby rodzinę założyć, nie mamy czasu na miłość, przyjaźń, na spacer, na spotkanie ze znajomym - wymieniła w programie "Fakty po Faktach" Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Odniosła się w ten sposób do pomysłu skrócenia tygodnia pracy.

"Nie mamy czasu na miłość". Ministra o planach skrócenia tygodnia pracy

"Nie mamy czasu na miłość". Ministra o planach skrócenia tygodnia pracy

Źródło:
tvn24.pl

Prokuratura Regionalna w Warszawie skierowała do Sądu Okręgowego w Poznaniu akt oskarżenia przeciwko 10 byłym pracownikom Idea Bank SA. Zarzuca im przestępstwa związane z bezpośrednią sprzedażą obligacji GetBack SA – poinformował rzecznik tej prokuratury prokurator Mirosław Jerzy Iwanicki.

Afera GetBack. Prokuratura kieruje akty oskarżenia w wątku wielkopolskim

Afera GetBack. Prokuratura kieruje akty oskarżenia w wątku wielkopolskim

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Nie ma siły, która mogłaby podważyć naszą współpracę. Szukamy rozwiązań dla obu stron w sprawie rolnictwa, posunęliśmy się krok do przodu - powiedział premier Donald Tusk na konferencji prasowej po polsko-ukraińskich konsultacjach międzyresortowych. Z kolei premier Ukrainy Denys Szmyhal zapowiedział, że "Ukraina zgodziła się na pewne ograniczenia".

Tusk: zrobiliśmy krok do przodu

Tusk: zrobiliśmy krok do przodu

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Trwają analizy dotyczące skrócenia czasu pracy w Polsce - poinformowała ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. - Ponad 100 lat po tym, jak został wprowadzony ośmiogodzinny dzień pracy, czas na następny krok - oceniła. Ministra skomentowała propozycję Polski 2050 w sprawie poluzowania zakazu handlu w niedziele, zapowiedziała także zmiany w sprawie płacy minimalnej.

"Absurdy" w płacy minimalnej. Będą zmiany

"Absurdy" w płacy minimalnej. Będą zmiany

Źródło:
tvn24.pl

W Norwegii media donoszą w czwartek o braku jajek w sklepach. Niedobory mają być spowodowane zmniejszeniem produkcji w Europie na skutek chorób drobiu oraz zwiększeniem norweskiego eksportu, który stał się opłacalny wraz ze spadkiem wartości korony.

Na świątecznych stołach może zabraknąć kluczowego produktu. " Tak źle nie było już dawno"

Na świątecznych stołach może zabraknąć kluczowego produktu. " Tak źle nie było już dawno"

Źródło:
PAP

Zespół CERT Polska w 2023 roku wpisał na listę ostrzeżeń ponad 32 tysiące adresów stron przygotowanych przez oszustów. Ich liczba wzrosła niemal czterokrotnie w porównaniu do roku wcześniej. - Przestępcy bezwzględnie wykorzystują podatność ofiar na socjotechnikę - ocenił Sebastian Kondraszuk, dyrektor CERT Polska.

"Liczba oszustw alarmująco rośnie". Tysiące stron na liście ostrzeżeń

"Liczba oszustw alarmująco rośnie". Tysiące stron na liście ostrzeżeń

Źródło:
tvn24.pl