Czy czeka nas złota polska jesień? Synoptyk o najnowszych wyliczeniach modeli

Źródło:
tvnmeteo.pl
Warunki biometeo w środę
Warunki biometeo w środętvnmeteo.pl
wideo 2/3
Pogoda na dziś

Po gwałtownej pogodzie, jaką przyniósł nam wrzesień, nadeszła chwila spokoju. Czy październik pokaże nam bardziej przyjazne oblicze jesieni? O tym, jak w różnych modelach meteorologicznych rysują się kolejne tygodnie, opowiada synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

  • Październik zapowiada się trochę inaczej niż zwykle bywa w Polsce. Zamiast pogodnych wyżów przeważnie rządzić mają nami niże.
  • Prognozowane sumy opadów miejscami mogą okazać się większe od norm z wielolecia.
  • Pierwszy tydzień miesiąca zapowiada się chłodno. Większe ocieplenie może pojawić się w jego pierwszej połowie.

"Październik chodzi po kraju, cichnie ptactwo w gaju". Rzeczywiście - część ptaków odleciała już w ciepłe kraje, a reszta ucichła. Tymczasem pogoda, po gorącym lecie i "burzliwym" przejściu w jesień, przemienia się nareszcie w stateczną damę. W tym roku w zaledwie cztery tygodnie, od pierwszej dekady września po jego koniec, doświadczyliśmy całego wachlarza zjawisk meteorologicznych, od upału i suszy, przez powódź, po przymrozki. Czy widać szanse na chwile łagodnej pogody? Tak!

W prognozach rysują się kliny ciepła, a najbardziej malowniczy i obiecujący widoczny jest ten w okolicach 14 października. Średnioterminowy globalny model meteorologiczny GFS prognozuje wtedy napływ ciepła z południa i wylicza wzrost temperatury popołudniami powyżej 20 stopni Celsjusza. Ale zanim to nastąpi, zmierzymy się jeszcze z zatoką chłodu. Nad Polską właśnie sunie deszczowy wir niżowy znad Morza Śródziemnego, a za nim podąża jeszcze jedna deszczowa fala. Tymczasem nad północno-zachodnią Europą rozbudowuje się wyż, który pomaga niżom zaciągać chłód znad północnego Atlantyku i Oceanu Arktycznego.

Dopiero około 7 października ciepło zacznie wracać do środkowej Europy dzięki wielkiemu niżowi znad Atlantyku, który ulokować ma się w pobliżu Irlandii. Prawdopodobnie będzie on sterować cyrkulacją powietrza na przewarzającym obszarze kontynentu, dosięgając Bałkanów, Polski i Finlandii, pozwalając łagodnym masom powietrza z południa wnikać w głąb Europy. Układ ten podniesie maksymalną temperaturę około 8 października do 20 stopni na południu i zachodzie kraju, a w połowie miesiąca do 25 st. C. Na wysokości 1,5 kilometra prognozowany klin ciepła podnieść może temperaturę do wartości 15-17 st., co oznacza kilkudniowy złoto-jesienny epizod na nizinach i w górach. Tym samym do połowy miesiąca na ogół nie spodziewamy się warunków do wystąpienia przymrozków. Nocami temperatura spadać może do 5-10 stopni, tylko w kotlinach górskich będzie niższa.

Wyraźny klin ciepła około 14 października, temperatura na wysokości 1,5 km GFS/wetter3.de

Łagodnie, ale mokro

Po przejściu deszczowych fal w okresie do 5 października, nad Polskę nadejść ma fala rozpogodzeń, która potrwa do 10 października. Później wielki atlantycki niż wcisnąć ma od zachodu dwie frontowe strefy z przelotnym deszczem, jednak w łagodnych masach powietrza, bez przenikliwie zimnych "wrzutek". Sumy opadów w Polsce do połowy miesiąca powinny zawierać się w przedziale 20-50 litrów wody na metr kwadratowy, tylko miejscami w górach będą wyższe. Jak na październik to dość konkretne sumy, bo ich średnie wartości w Polsce w całym miesiącu zawierają się w przedziale od 35 do 70 l/mkw., a wysoko w górach przekraczają 100 l/mkw. Opady z początku miesiąca niesione są przez śródziemnomorskie niże, które o tej porze rzadziej widywane są w naszej części Europy. Na ogół rozciągają swoje wpływy na południową Europę, Bałkany, niosąc tam ulewy i osuwiska ziemi.

Skumulowane sumy opadów do 15 października GFS/tropicaltidbits.com

Z opadami deszczu w październiku ma być w tym roku nieco inaczej niż zwykle. Miesiąc ten w minionych dekadach cechował na ogół napływ ciepłych i dość suchych mas powietrza z południowego zachodu i południa. W tym roku jednak nie widać w prognozach pogodnych, suchych, a przede wszystkim trwałych wyżów, które niosą długie i ciepłe babie lato. Pogodę kształtować mają głównie niże, z krótkimi wyżowymi wtrąceniami. Amerykański model sezonowy Narodowej Administracji Oceanu i Atmosfery NOAA od wielu tygodni zakłada już, że październik w Europie Środkowej będzie w sumie dość wilgotny, w Polsce szczególnie na zachodzie i południu. Ostatnie wyliczenia wskazują, że więcej niż zwykle opadów odnotują zachodnie regiony kraju oraz Małopolska i Podkarpacie.

Jednocześnie od tygodni Amerykanie sygnalizowali, że w ogóle jesień w naszej części Europy ma być dość ciepła, ale ostatecznie wycofali się z tej wersji. Ich model wyliczył dosłownie przed chwilą, że tylko wschodnia część Polski, za linią Wisły, będzie termicznie cieplejsza niż zwykle. Odchylenie temperatury średniej miesięcznej od normy miałoby wynieść około 1 st. C. Reszta kraju ma pozostać w normie, a temperatury nie powinny osiągać wysokich wartości. Warto przypomnieć, że tegoroczny wrzesień był w Polsce wg IMGW ekstremalnie ciepły ze średnią anomalią temperatury wynoszącą 3,3 stopnie.

Prognoza odchylenia średniej temperatury miesięcznej od normy w październiku 2024NOAA
Prognoza odchylenia miesięcznej sumy opadów od normy w październiku 2024NOAA

Nadciąga zimny prysznic

Podobnie jak Amerykanie, tak i Rosjanie wyliczają, że ciepłe masy powietrza, zaciągane nad wschodnią Europę w październiku, dosięgać mają wschodnich krańców Polski. Również Europejskie Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody daje południowo-wschodnim regionom naszego kraju szansę na dodatnie odchylenie temperatury średniej o jakieś 1,5 st. C, a pozostałym regionom około 1 st. C. Tych kilka fal jesiennego ciepła powinno chwilami podnieść temperaturę do 25 stopni, chociaż nie na północnym zachodzie kraju, gdzie ma być nie tylko wilgotno, ale i najchłodniej.

Prognoza odchylenia średniej temperatury miesięcznej od normy w październiku 2024ECMWF

Jeśli sprawdzą się wyliczenia modelu ECMWF na pierwszy i ostatni tydzień października, w miesiącu nie zanosi się na wielkie dodatnie odchylenia temperatury od normy. Szacują one odchylenie średniej temperatury na minus, a odstępstwo od normy w pierwszym tygodniu wynieść może nawet 2-3 stopni na zachodzie kraju, a na pozostałym obszarze około 1,5 st. C. Po ciepłym wrześniu przyszedł więc zimny prysznic.

Prognoza odchylenia na minus średniej temperatury od normy w pierwszym tygodniu październiku 2024ECMWF

Kolejne tygodnie rysują się w prognozach nieco lepiej. Między 7 a 20 października ma być ciepło, a odchylenie średniej temperatury od normy może osiągnąć na chwilę około 3 stopni na plus we wschodnich regionach kraju. Na pozostałym obszarze anomalia ma osiągnąć wartość 1-2 st. C. Chłód z północy, w towarzystwie mas powietrza polarnego i arktycznego, miałby powrócić dopiero pod koniec miesiąca. Nastąpić może powrót temperatury do normy, bez znaczących odchyleń. W świetle tych prognoz zimny początek października z przymrozkami i jego chłodny koniec, wraz z falami ciepła pomiędzy, dają w sumie obraz października termicznie osadzonego w normie w zachodniej połowie kraju i lekko cieplejszego we wschodniej.

Prognoza odchylenia średniej temperatury miesięcznej od normy w październiku 2024ECMWF

W drugiej połowie miesiąca na razie małe są szanse na rozwój pogodnego, ciepłego wyżu nad południowo wschodnią Europą, który stworzyłby warunki dla prawdziwego babiego lata. Niech pocieszeniem będzie pięknie malujący się w prognozach klin ciepła około 14-15 października w grubej warstwie troposfery do wysokości 10 km. Oznacza, że chwilami powracać będzie południowa cyrkulacja powietrza, a starować nią będą atlantyckie niże, nie wschodnioeuropejskie wyże. Ale skoro w tym roku pogoda w Europie już od lutego odbiega od trendów, może wyż przypomni o sobie w listopadzie. Wtedy jednak niesie więcej mgieł niż rozpogodzeń. Teraz na czoło wysuwają się wielkie niże atlantyckie, sięgające głęboko w Europę i zastępujące u nas te śródziemnomorskie.

Klin ciepła na wysokości około 5 km prognozowany na 14 październikaGFS/tropicaltidbits.com

Autorka/Autor:Arleta Unton-Pyziołek

Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Ela73/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Kolejne dni upłyną pod znakiem łagodnej, słonecznej aury przyniesionej do Polski przez wyż Noemi. Pod koniec tygodnia czeka nas jednak ogromna zmiana - zamiast blisko 20 stopni Celsjusza, na termometrach zobaczymy jedynie kilka stopni. W połączeniu z silnymi, porywistymi podmuchami wiatru poczujemy, jakby zima wróciła na dobre. Pojawią się opady śniegu.

To będzie szok. W pogodzie zanosi się na "małą epokę lodowcową"

To będzie szok. W pogodzie zanosi się na "małą epokę lodowcową"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Część Ameryki Północnej powoli kapie w głąb Ziemi. Jak wyjaśnili naukowcy z Uniwersytetu Teksańskiego, proces ten zachodzi bardzo głęboko pod powierzchnią, na granicy skorupy i płaszcza Ziemi. Modelowanie komputerowe pomogło im też w ustaleniu, co powoduje cieknięcie skał.

Geologowie zauważyli, że Stany Zjednoczone kapią w głąb Ziemi

Geologowie zauważyli, że Stany Zjednoczone kapią w głąb Ziemi

Źródło:
University of Texas - Austin

W dolinie Biebrzy panuje susza. Wystarczy iskra, żeby doszło do pożaru. Susza może mieć także katastrofalny wpływ na tamtejsze ptaki, które do lęgu potrzebują rozlewisk.

Tak sucho nad Biebrzą nie było nawet podczas historycznego pożaru

Tak sucho nad Biebrzą nie było nawet podczas historycznego pożaru

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

IMGW opublikował prognozę zagrożeń. Jak przewidują synoptycy, w kolejnych dniach czeka nas powrót zimowych zagrożeń - poza nocnymi spadkami temperatury przy gruncie, które mogą objąć całą Polskę, lokalnie spodziewane są opady śniegu.

Prognoza zagrożeń IMGW. "Zima sobie o nas przypomni na poważnie"

Prognoza zagrożeń IMGW. "Zima sobie o nas przypomni na poważnie"

Źródło:
IMGW

Ogromne fale nawiedziły we wtorek wschodnie wybrzeże Australii. Na popularnej wśród surferów plaży Bondi ocean poważnie uszkodził klub surfingowy. Trudna sytuacja panowała także na południe od Sydney, gdzie przypływ podmył promenadę.

"Królewski przypływ" uderzył w kultową plażę

"Królewski przypływ" uderzył w kultową plażę

Źródło:
Reuters, ABC News

Stany Zjednoczone przygotowują się na przejście kolejnego intensywnego systemu burzowego. Miejscami od środy do soboty ma spaść więcej deszczu niż zazwyczaj pada przez całą wiosnę. Meteorolodzy ostrzegają przed katastrofalnymi powodziami, szczególnie na obszarach, które zmagają się ze skutkami poprzednich burz.

Ostrzeżenie przed "pokoleniowymi" powodziami

Ostrzeżenie przed "pokoleniowymi" powodziami

Źródło:
CNN, PAP, tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Środa 2.04 przyniesie sporo słońca w wielu regionach kraju. Miejscami mogą pojawić się jednak niewielkie opady deszczu. Na termometrach zobaczymy nawet 17 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa, 2.04. Termometry pokażą nawet 17 stopni

Pogoda na dziś - środa, 2.04. Termometry pokażą nawet 17 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Potężne ulewy nawiedziły w ubiegłym tygodniu australijski Queensland. Według szacunków władz, pod wodą znalazło się około 500 tysięcy kilometrów kwadratowych terenu. Ponad 100 tysięcy sztuk bydła zatonęło. Meteorolodzy nie mają dobrych wieści, bo prognozowane są kolejne opady.

Roczne opady w tydzień. Pod wodą obszar wielkości Francji

Roczne opady w tydzień. Pod wodą obszar wielkości Francji

Źródło:
AFP, PAP

W okolicach Grindaviku na Islandii trwa erupcja wulkaniczna. Prewencyjnie ewakuowano mieszkańców miasta i turystów przebywających w słynnej Błękitnej Lagunie. Od samego rana w regionie trwa wzmożona aktywność sejsmiczna. Wstrząsy były odczuwalne w wielu regionach kraju.

Wulkan się obudził. Wstrząsy odczuwalne w stolicy

Wulkan się obudził. Wstrząsy odczuwalne w stolicy

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, RUV

W ostatnich dniach wiele regionów Stanów Zjednoczonych nawiedziły niszczycielskie burze, którym towarzyszyły tornada. Zginęło co najmniej siedem osób. Wiatr niszczył domy, drzewa i zrywał linie energetyczne. Meteorolodzy ostrzegają, że to jeszcze nie koniec gwałtownych zjawisk.

Nie żyje siedem osób. "Najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa"

Nie żyje siedem osób. "Najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa"

Źródło:
PAP, NBC News, CNN

Strażacy z Kalifornii od kilku dni walczą z pożarem przy granicy z Nevadą. Udało się powstrzymać rozprzestrzenianie się żywiołu, jednak to nie koniec zmagań służb. Jak podała gazeta "Los Angeles Times", płomienie nadal są potencjalnym zagrożeniem dla znajdujących się w pobliżu drzew, których wiek szacowany jest na ponad 4000 lat.

Ogień zagraża drzewom liczącym ponad 4000 lat

Ogień zagraża drzewom liczącym ponad 4000 lat

Źródło:
PAP, Los Angeles Times, AP, tvnmeteo.pl

W Birmie trwa akcja poszukiwawczo-ratunkowa po trzęsieniu ziemi, jakie nawiedziło kraj w zeszłym tygodniu. Bilans ofiar wzrósł do ponad 2,7 tysięcy. Jak opowiadali na antenie TVN24 wolontariusze z organizacji Humanosh Emergency Medical Team, koordynację pomocy utrudnia brak usług komunikacyjnych, a przez zniszczone drogi służby mają problemy z dotarciem do potrzebujących.

"Podróż, która do tej pory trwała dwie godziny, zajmuje dziesięć"

"Podróż, która do tej pory trwała dwie godziny, zajmuje dziesięć"

Źródło:
Reuters, PAP, TVN24

Ulewny deszcz utrzymuje się we wtorek na Cykladach. Wystarczyły niecałe dwie godziny, by na popularnej wśród turystów wyspie Paros ulice zmieniły się w jeziora błota, w których dryfowały auta. Równie błyskawiczne ulewy zaprowadziły chaos na Mykonos. Na wyspach zamknięto szkoły, obowiązuje również zakaz ruchu pojazdów cywilnych.

Grecki kurort pod wodą. Wystarczyły dwie godziny

Grecki kurort pod wodą. Wystarczyły dwie godziny

Aktualizacja:
Źródło:
ekathimerini.com, Reuters, protothema.gr, tvnmeteo.pl

Ulewy nawiedziły w poniedziałek południową Brazylię. Najtrudniejsza sytuacja panowała w rejonie Sao Paulo, gdzie woda zalała kilka ważnych arterii komunikacyjnych. Transport miejski został wstrzymany, a tysiące domów pozostało bez dostępu do prądu.

Na ulicach zamiast autobusów pojawiły się amfibie

Na ulicach zamiast autobusów pojawiły się amfibie

Źródło:
PAP, G1 Globo

Wystartowała misja Fram2. Załoga kapsuły Crew Dragon "Resilience" spędzi cztery dni na orbicie polarnej - to pierwsza załogowa misja, której trasa przebiega nad obszarami okołobiegunowymi. Cywilni astronauci mają w planach przeprowadzenie ponad 20 eksperymentów.

Spędzą kilka dni na nieprzyjaznej orbicie. Pierwsza taka misja w historii

Spędzą kilka dni na nieprzyjaznej orbicie. Pierwsza taka misja w historii

Źródło:
Reuters, SpaceX, CNN, "Z głową w gwiazdach", "O kosmosie i astronautyce"

Drastyczne ochłodzenie przerwie ciepłą, wiosenną pogodę. Jak bardzo spadnie temperatura? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: w pewnym momencie cofniemy się o miesiąc

Pogoda na 16 dni: w pewnym momencie cofniemy się o miesiąc

Źródło:
tvnmeteo.pl

Z analiz Centrów Kontroli i Prewencji Chorób w USA wynika, że może być więcej gatunków kleszczy, które powodują u ludzi rzadką alergię na czerwone mięso. Głównym jej sprawcą pozostaje jednak niesławny Amblyomma americanum.

Więcej gatunków kleszczy może przenosić alergię na czerwone mięso

Więcej gatunków kleszczy może przenosić alergię na czerwone mięso

Źródło:
Live Science, tvnmeteo.pl

Gwałtowne burze przetoczyły się w weekend przez środkowo-wschodnie Stany Zjednoczone. Towarzyszył im porywisty wiatr, który powalał drzewa. Narodowa Służba Pogodowa ostrzega przed tornadami, które mogą się pojawić w poniedziałek w centralnej części Missisipi i w dolinie rzeki Ohio.

Drzewa spadały na domy i samochody. "Mężczyzna zginął na miejscu"

Drzewa spadały na domy i samochody. "Mężczyzna zginął na miejscu"

Źródło:
CNN, USA Today

W środkowej części Słowacji odnaleziono ciało poszukiwanego od niedzielnego popołudnia 59-letniego mężczyzny. Najprawdopodobniej został zaatakowany przez niedźwiedzia - poinformowały w poniedziałek policja i państwowa Straż Ochrony Przyrody. Okoliczności tragedii ma potwierdzić sekcja zwłok.

Znaleziono ciało poszukiwanego mężczyzny. Mógł zaatakować go niedźwiedź

Znaleziono ciało poszukiwanego mężczyzny. Mógł zaatakować go niedźwiedź

Źródło:
PAP, mynovohrad.sme.sk

Biały daniel został uchwycony na zdjęciach i nagraniu przez Reportera24. Zwierzę pojawiło się w miejscowości Rudziniec (województwo śląskie). Towarzyszył mu osobnik o ciemniejszym umaszczeniu.

Zobaczył białego daniela. "To nie był albinos"

Zobaczył białego daniela. "To nie był albinos"

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Bilans ofiar śmiertelnych piątkowego trzęsienia ziemi, które nawiedziło Birmę, przekroczył 1700 osób - poinformował w poniedziałek rzecznik rządzącej krajem junty generał Zaw Min Tun. Państwowe media w Chinach przekazały, że ekipy ratunkowe wyciągnęły żywą kobietę, która pod gruzami hotelu spędziła 60 godzin.

Po 60 godzinach wyciągnięto spod gruzów żywą kobietę

Po 60 godzinach wyciągnięto spod gruzów żywą kobietę

Źródło:
PAP, Reuters

Marznące opady deszczu uszkodziły w weekend linie energetyczne w kanadyjskiej prowincji Ontario. Spowodowały, że ponad 350 tysięcy osób było pozbawionych prądu. Gwałtowana aura nawiedziła również amerykańskie stany Michigan i Wisconsin.

Marznący deszcz i setki tysięcy osób bez prądu

Marznący deszcz i setki tysięcy osób bez prądu

Źródło:
Reuters, PAP, globalnews.ca

W Mjanmie trwa dramatyczna akcja ratunkowa po trzęsieniu ziemi. W niedzielę służby poinformowały o uratowaniu ciężarnej kobiety, która spędziła ponad 50 godzin pod gruzami. Niestety, niedługo po tym zmarła w szpitalu.

Ciężarna kobieta spędziła pod gruzami ponad 50 godzin, zmarła w szpitalu

Ciężarna kobieta spędziła pod gruzami ponad 50 godzin, zmarła w szpitalu

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, AFP, Reuters

Na początku tygodnia nad Polską pojawi się więcej chmur, z których ma padać deszcz. W niektórych regionach będzie szansa na opady, tak potrzebne o tej porze roku. Zmiana pod tym względem nastąpi w drugiej połowie tygodnia.

Gdzie pojawi się szansa na deszcz? Pogoda na 5 dni

Gdzie pojawi się szansa na deszcz? Pogoda na 5 dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Silne trzęsienie ziemi w Mjanmie było odczuwalne także w Chinach. Na własnej skórze mogły doświadczyć tego pielęgniarki z ośrodka położniczego w prowincji Junnan. Kobiety próbowały ochronić noworodki przed skutkami zjawiska. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

Chwile grozy na oddziale położniczym. Nagranie

Chwile grozy na oddziale położniczym. Nagranie

Źródło:
CNN, Xinhua, The Hindustian Times, Reuters

Niedzielny test rakiety Spectrum, wyprodukowanej przez niemiecką firmę Isar Aerospace, zakończył się niepowodzeniem. Maszyna eksplodowała kilkadziesiąt sekund po starcie. Początek misji przekładany był wielokrotnie. Przedsiębiorstwo zapowiada kolejne starty.

Pierwsza taka misja z Europy i eksplozja tuż po starcie

Pierwsza taka misja z Europy i eksplozja tuż po starcie

Źródło:
PAP, Reuters, The Guardian

Piątkowe trzęsienie ziemi niemal zrównało z ziemią niektóre regiony Mjanmy (Birmy). Najbardziej zniszczone zostało miasto Mandalaj. To, jak ogromne są uszkodzenia, widać na zdjęciach satelitarnych.

Dzielnice zrównane z ziemią. Zniszczenia na zdjęciach satelitarnych

Dzielnice zrównane z ziemią. Zniszczenia na zdjęciach satelitarnych

Źródło:
Reuters

Na Pacyfiku w rejonie archipelagu Tonga doszło do silnego trzęsienia ziemi o magnitudzie 7 - podała Amerykańska Służba Geologiczna (USGS). Wydano ostrzeżenie przed możliwością pojawienia się tsunami, ale po kilkudziesięciu minutach je odwołano.

Silne trzęsienie ziemi na Pacyfiku. Było zagrożenie tsunami

Silne trzęsienie ziemi na Pacyfiku. Było zagrożenie tsunami

Źródło:
USGS, tvnmeteo.pl, Reuters

Południowokoreańska policja poinformowała w niedzielę, że zatrzymała mężczyznę podejrzanego o wzniecenie największych pożarów w historii kraju. Wykonywał on rytuał przy grobie krewnych.

Najtragiczniejsze pożary w historii kraju. Przyczyną rytuał na cmentarzu 

Najtragiczniejsze pożary w historii kraju. Przyczyną rytuał na cmentarzu 

Źródło:
PAP, Reuters