Zwały wody spadły nam na głowy. "Impuls do rodzenia się burz quasi-tropikalnych"

Źródło:
tvnmeteo.pl
Rekordowe opady w Zamościu
Rekordowe opady w ZamościuTVN24
wideo 2/4
Rekordowe opady w ZamościuTVN24

Ulewy, które w ostatnich dniach nawiedziły Polskę, mają wiele cech ulew tropikalnych. W środę w Zamościu w ciągu doby spadło ponad 140 litrów na metr kwadratowy, czyli 260 procent normy miesięcznej. "To coś niewiarygodnego" - pisze synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

  • Ostatnie ulewy w Warszawie i w Zamościu przypominają te występujące w klimacie tropikalnym.
  • Grubość chmur nad Warszawą była 19 sierpnia prawie taka sama jak w Indiach czy Meksyku, gdzie w sierpniu po prostu nie pada, a leje.
  • Takie ulewy w przyszłości mogą pojawiać się częściej, generując ogromne straty i będąc ogromnym wyzwaniem dla prognostów.

Ostatnie ulewy w Polsce wywołały zdumienie. Takie "zawalenie się" nieba można zobaczyć w krajach o klimacie tropikalnym. Choć mamy klimat umiarkowany o wprawdzie nieumiarkowanej zmienności i kapryśności, to daleko nam jeszcze do tropików. Ale jak inaczej opisać to, co się zdarzyło na Zamojszczyźnie i w Kotlinie Warszawskiej?

Linia nawałnic nad wschodnią Polską o godz. 15 w środę 21 sierpniaEumetsat
Linia nawałnic nad wschodnią Polską o godz. 18 w środę 21 sierpniaEumetsat

Nawalne opady w Zamościu i Warszawie

Z pomiarów Instytutu Meteorologii wynika, że w Zamościu spadło w ciągu 12 godzin prawie 150 litrów na metr kwadratowy. To około 260 procent normy miesięcznej, która dla Lubelszczyzny wynosi około 60-70 l/mkw. Przez chwilę natężenie opadów w środę 21 sierpnia wyniosło tam 88 litrów na godzinę.

To, co zdarzyło się i w Warszawie, i w Zamościu tego lata to coś niewiarygodnego. Do takich opadów przyzwyczaiły nas letnie burze w górach i na przedgórzu, ale nie na nizinach. Silne, punktowe opady w Zamościu oraz Warszawie (na Okęciu spadło 94 l/mkw., a na Bielanach 120 l/mkw.) wyglądają niesamowicie na tle okolicznych miejsc, w których przecież deszcze nie były tak nawalne. Podobnie zresztą było w ostatnich dniach w Wiedniu, Pradze i Dreźnie - na terenie tych wielkich miast sumy opadów dobowych oscylowały wokół 100 l/mkw., podczas gdy kilkadziesiąt kilometrów dalej potrafiły nie przekroczyć 10 l/mkw.

>>> CZYTAJ: Rekordowe opady w Warszawie. Spadło dwa razy więcej deszczu niż przez cały sierpień

Dobowa suma opadów w Zamościu (środa 21.08)wetteronline.de
Dobowa suma opadów w Warszawie

Chmura jak nasączona wodą gąbka

Ulewy z ostatnich dni mają wiele cech ulew tropikalnych, a więc silnych opadów przypominających ścianę deszczu na Filipinach, nie do opanowania przez europejską infrastrukturę miejską. Do takich wniosków doprowadza rzut oka na ciekawie wyglądający sondaż pionowy atmosfery, czyli pomiar wartości wielkości fizycznych, wykonany za pomocą radiosondy, w pionowym profilu atmosfery nad Warszawą po południu 19 sierpnia oraz w nocy z 19/20 sierpnia. 

Niewielkie urządzenie pomiarowe, unoszone przez balon meteorologiczny do górnych warstw troposfery, pozwoliło zbadać słup powietrza nad stolicą. W czasie przechodzenia po południu 19 sierpnia deszczowej fali nad stolicą zalegała gruba kołdra z chmur, do wysokości 13 kilometrów, jak w tropikach. Diagramy warszawskie, pokazujące zmianę temperatury powietrza wraz z wysokością (linia czerwona) oraz temperatury punktu rosy (linia niebieska), czyli wartość do jakiej trzeba wychłodzić porcję powietrza, by para wodna uległa skropleniu, wykazały, że linie obu były zbieżne bądź bardzo sobie bliskie. To oznacza, że nad miastem warstwa powietrza o grubości kilkunastu kilometrów była nasączona wodą jak gąbka w kąpieli. Takie diagramy otrzymujemy po pomiarach w miastach o klimacie tropikalnym. Wystarczy porównać nasze pomiary z sondażem z hinduskiego Ahmadabadu, czy z Meksyku. Miejsca zupełnie różne, w zupełnie innych warunkach klimatycznych, a wszędzie taka sama gruba kołdra z chmur. Co Warszawa ma wspólnego z indyjskim miastem, którego pogodę teraz kształtuje letni monsun, z typowymi dla tego okresu ulewami? Czy z Meksykiem, w którym w sierpniu i wrześniu z nieba lecą wiadra wody?

Sondaż pionowy atmosfery w Warszawiewetteronline.de
Sondaż pionowy atmosfery w Ahmadabad (Indie)wetteronline.de

Nocna ulewa w Warszawie

Meteorolodzy zadają sobie pytanie, co spowodowało wyrzucenie z atmosfery takich ilości wody nad Warszawą i Zamościem. Modele meteorologiczne zakładały obfite opady, ale nie takie sumy. Czy Kotlina Warszawska, gęsto zaludniona, krajobraz mocno zmieniony przez człowieka, miejska wyspa ciepła, wymusiła silne wypiętrzenie się chmur deszczowych - nimbostratus i cumulonimbus? To możliwe. Nocna ulewa w Warszawie wystąpiła w wyniku rozkręcenia się niewielkiego wiru powietrza nad Kotliną Warszawską. Bo zanim chmury napęczniały nad stolicą, były strzępkiem, z którego między Łodzią a Warszawą występowały opady rzędu 20-30 l/mkw. Dopiero w obniżeniu warszawskim zmieniły się w stacjonujący, lekko kręcący się w miejscu wir przypominający burzę tropikalną.

Zdjęcie satelitarne z dnia 19 sierpnia z godziny 21Eumetsat

Linie nawałnic przeszły nad Polską

Na falującym froncie, rozciągającym się 19 sierpnia nad Polską, w strefie ścierania się mas zwrotnikowych i polarnych, pojawiły się dwie fale deszczowe, które przyniosły letnie ulewy w Jeleniej Górze, Ostrowie Wielkopolskim i Warszawie. Wytłumaczeniem dla tak obfitych opadów mogą być: działanie gór w przypadku Jeleniej Góry, oraz miejskiej wyspy ciepła w Ostrowie Wielkopolskim i Warszawie.

Ale jak tłumaczyć opad w Zamościu? Dość szybko przemierzający się front burzowy, letnia linia nawałnic, miał przynieść opady rzędu 40-80 l/mkw., co latem jest typowe. Wiadomo, że fronty wędrujące nad Polską z zachodu w głąb kraju na ogół zwalniają nad wschodnimi regionami, więc i więcej wody spaść może w jednym miejscu. Ale front burzowy 21 sierpnia postępował konsekwentnie, choć wolniej, na wschód. Czy nagrzana, usiana wielkimi żyznymi polami Wyżyna Lubelska podbiła opady, czyli wspomogła wypiętrzanie się chmur po upalnym dniu, z temperaturą maksymalną 30 stopni? Czy miała w tym swój udział Dolina Bugu? Znane nam modele meteorologiczne nie wyliczały tak obfitego opadu na Zamojszczyźnie. Ta ulewa przeszła wszelkie oczekiwania. Temu fenomenowi trzeba będzie dokładnie się przyjrzeć i zastanowić, na ile lokalne warunki mają tu znaczenie, a ile w ekstremalnym zjawisku jest udziału współczesnej zmiany klimatu.

Zjawisko jest nie tylko ciekawostką meteorologiczną, ile przestrogą na przyszłość. Takie ulewy generują ogromne koszty oraz zagrożenie dla zdrowia i życia. Bardzo prawdopodobne, że rozrastające się miasta, rozwój przedmieść i powstawanie rozległych osiedli, a także wielkie uprawy rolnicze, tereny niezalesione i monokultury, mogą być w nadchodzących latach impulsem do rodzenia się burz quasi-tropikalnych. Czy prognozowanie takich zjawisk latem będzie musiało opierać się o krótkoterminowe przewidywanie i aktualizowanie prognoz z godziny na godzinę, tak jak ma to miejsce w przypadku analizowania drogi i rozwoju trąb powietrznych czy cyklonów tropikalnych w Ameryce? Tam ostrzeżenia na konkretny punkt często wystawiane są dopiero na 30 minut przed wystąpieniem zjawiska. Ulewy i coraz gwałtowniejsze burze generują i generować będą ogromne straty, szkody dla gospodarki, ludności. I są oraz będą wielkim wyzwaniem dla prognostów. Zmienił się nam klimat. 

Zalania w Zamościu
Zalania w Zamościu Kontakt24/ relik
Zalania w Zamościu
Zalania w Zamościu Kontakt24/ relik

Autorka/Autor:Arleta Unton-Pyziołek

Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: TVN24, Eumetsat

Pozostałe wiadomości

Przed nami kolejna fala arktycznego zimna. Jakiej temperatury możemy się spodziewać w nadchodzących dniach? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: powrót ciepła to odległa perspektywa

Pogoda na 16 dni: powrót ciepła to odległa perspektywa

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zima wróciła w weekend do Polski, a wszystko wskazuje na to, że chłodniejsza aura pozostanie z nami na dłużej. Również opady przyjmą w nadchodzących dniach zimowy charakter. W większości kraju zagości deszcz ze śniegiem, lokalnie może także dosypać śniegu.

W prognozach widać śnieg. Gdzie dosypie go najwięcej?

W prognozach widać śnieg. Gdzie dosypie go najwięcej?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na poniedziałek 07.04. Noc w prawie całym kraju będzie mroźna - tylko na północnym zachodzie temperatura nie spadnie poniżej zera. Lokalnie może prószyć śnieg. Również dzień przyniesie nam niskie wartości na termometrach, pochmurne niebo i opady.

Pogoda na jutro - poniedziałek 07.04. Nocą poprószy śnieg i ściśnie mróz

Pogoda na jutro - poniedziałek 07.04. Nocą poprószy śnieg i ściśnie mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W prawie całej Polsce nadchodzące noce będą mroźne - przy gruncie temperatura może spadać nawet do -6 stopni Celsjusza. Lokalnie alarmy będą w mocy aż do czwartku.

Alarmy dla wszystkich województw. IMGW ostrzega

Alarmy dla wszystkich województw. IMGW ostrzega

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

W sobotę nastąpiło drastyczne załamanie pogody. Do Polski napłynęło surowe, zimne powietrze znad bieguna północnego, które sprawiło, że "temperatura tąpnęła". Nowy tydzień przyniesie drugie uderzenie zimna. - Możemy mieć powtórkę tego, co było w sobotę - powiedziała na antenie TVN24 synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

"To było błyskawiczne włamanie". Co wydarzyło się w Polsce

"To było błyskawiczne włamanie". Co wydarzyło się w Polsce

Źródło:
TVN24

Ulewne deszcze nawiedziły amerykański stan Kentucky. W hrabstwie Franklin wody powodziowe porwały 9-letniego Gabriela. Jak podała stacja CNN, chłopiec zginął w czasie drogi na przystanek autobusu szkolnego.

Szedł do autobusu, porwały go wody powodziowe. Nie żyje 9-latek

Szedł do autobusu, porwały go wody powodziowe. Nie żyje 9-latek

Źródło:
CNN, Reuters, BBC

Niedźwiedź zaatakował zbieracza poroża w obwodzie moskiewskim. Według lokalnych mediów mężczyzna przeżył, ponieważ udawał martwego. Ranny trafił do szpitala z poważnymi obrażeniami głowy i twarzy.

Niedźwiedź okaleczył zbieracza poroża

Niedźwiedź okaleczył zbieracza poroża

Źródło:
Reuters, gazetametro.ru

Co najmniej 30 osób zginęło na skutek powodzi, jaka dotknęła w sobotę Kinszasę, stolicę Demokratycznej Republiki Konga. Władze regionu podały, że z zalanych regionów ewakuowano wiele osób. Powódź spowodowała także paraliż komunikacyjny na głównych arteriach komunikacyjnych miasta.

Stolica pod wodą. Nie żyje 30 osób

Stolica pod wodą. Nie żyje 30 osób

Źródło:
PAP, Reuters

Fale powodziowe zmyły most kolejowy... wraz ze stojącym na nim pociągiem. Do zdarzenia doszło w stanie Arkansas, który od kilku dni zmaga się z intensywnymi opadami deszczu. Jak podały lokalne media, chociaż wypadek wyglądał groźnie, nikt nie został ranny.

Rzeka porwała most. Był na nim pociąg

Rzeka porwała most. Był na nim pociąg

Źródło:
CNN, KY3

Sobota przyniosła części kraju niebezpieczną aurę. Strażacy przeprowadzili łącznie 1317 interwencji związanych z usuwaniem skutków silnego wiatru i intensywnych opadów śniegu - poinformował w niedzielę st. bryg. Karol Kierzkowski, rzecznik prasowy komendanta głównego PSP.

Powalone drzewa, zerwane dachy. Ponad 1300 interwencji

Powalone drzewa, zerwane dachy. Ponad 1300 interwencji

Źródło:
PAP

Gwałtowne burze, którym towarzyszył ulewny deszcz, nawiedziły południowe i środkowo-wschodnie Stany Zjednoczone. Doprowadziły do powstania rozległych powodzi. W wyniku żywiołu zginęło co najmniej 16 osób - podały lokalne media.

Całe dzielnice pod wodą, nie żyje 16 osób

Całe dzielnice pod wodą, nie żyje 16 osób

Źródło:
Reuters, PAP, france24.com

imowa aura nastała na Podkarpaciu i Podlasiu, a także i w Małopolsce. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały pokrytych śniegiem krajobrazów.

Biały poranek. Część kraju pod śniegiem

Biały poranek. Część kraju pod śniegiem

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Pogoda na Wielkanoc. Trwające znaczne ochłodzenie w Polsce i powrót zimowej pogody każą nam zadać pytanie o to, co czeka nas w pogodzie w trakcie zbliżających się świąt wielkanocnych. Nasza synoptyk Arleta Unton-Pyziołek sprawdza, co widać w amerykańskich i europejskich modelach meteorologicznych.

Pogoda na Wielkanoc. Co pokazują modele

Pogoda na Wielkanoc. Co pokazują modele

Źródło:
tvnmeteteo.pl

Zima ponownie zawitała do Polski. W kilku regionach kraju występują opady śniegu. Krótkotrwała zawieja pojawiła się także w Warszawie. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia i filmy z zaśnieżonych miejscowości.

Zawieja w Warszawie, biało w Olsztynie. Filmy i zdjęcia

Zawieja w Warszawie, biało w Olsztynie. Filmy i zdjęcia

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24

Po wielu ciepłych dniach do Polski wróciła zimno. Nocami może chwytać silny mróz. Niska temperatura może powodować u niektórych osób reakcje alergiczne. Schorzenie nazywane jest pokrzywką z zimna.

Zimno też może uczulać

Zimno też może uczulać

Źródło:
American Academy of Dermatology, alergia.org.pl

Trzy osoby zginęły w mieście Coria del Rio w Sewilli po tym, jak zawalił się dach magazynu. Zdaniem służb, do tragicznego zdarzenia przyczyniły się silny wiatr i i ulewny deszcz, które do Hiszpanii sprowadziła w piątek burza Nuria.

Po wichurze i ulewach runął dach, zginęły trzy osoby

Po wichurze i ulewach runął dach, zginęły trzy osoby

Źródło:
ENEX, RTVE, El Pais

W jednej z angielskich wsi w hrabstwie Hertfordshire samiec myszołowca towarzyskiego atakował ludzi. Drapieżny ptak obierał sobie za cel łysych wysokich mężczyzn. Niektórzy trafiali z zakrwawioną głową do szpitala. W czwartek problematycznego osobnika udało się złapać.

Drapieżny ptak atakował wysokich łysych mężczyzn

Drapieżny ptak atakował wysokich łysych mężczyzn

Źródło:
The Independent, BBC News

W łożyskach kotek, a także w płodach, może znajdować się mikroplastik - wynika z niewielkiego badania naukowców z Uniwersytetu w Parmie. Zdaniem ekspertów niebezpieczne cząsteczki mogą przenikać przez barierę łożyskową i kumulować się w płodach.

Zbadali bezdomne kotki. W łożyskach miały coś, czego nie powinno tam być

Zbadali bezdomne kotki. W łożyskach miały coś, czego nie powinno tam być

Źródło:
PAP

W ostatnim czasie w Peru padał intensywny deszcz. Do tragicznego zdarzenia doszło w prowincji Chanchamayo, gdzie trzech robotników zginęło w wyniku osuwiska.

Osunęła się ziemia, spadli ze 150 metrów. Nie żyją

Osunęła się ziemia, spadli ze 150 metrów. Nie żyją

Źródło:
Reuters, elbuho.pe, hytimes.pe, pachamamaradio.org

Minionej nocy na polskim niebie pojawiła się zorza polarna. Świetlny spektakl był widoczny między innymi na północy kraju. Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowe zdjęcia.

"Zorza ponownie zatańczyła nad polskim morzem"

"Zorza ponownie zatańczyła nad polskim morzem"

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Susza panuje w Kampinoskim Parku Narodowym. Przepływ wody w biegnącym przez jego teren cieku osiągnął w środę rekordowo niską wartość. Jak przekazali w mediach społecznościowych przedstawiciele parku, jest to szczególnie niebezpieczne dla wrażliwych na ogień kampinoskich ekosystemów.

"Najbardziej palny park w Polsce" zmaga się z suszą

"Najbardziej palny park w Polsce" zmaga się z suszą

Źródło:
KPN, Regionalne Centrum Ekologiczne REC Polska

Kot został odnaleziony podczas telewizyjnej relacji na żywo. Zwierzak zaginął podczas tornada, które w środę przeszło nad stanem Arkansas.

"Tam jest mój kot". Zaginione zwierzę odnalazło się podczas relacji telewizyjnej

"Tam jest mój kot". Zaginione zwierzę odnalazło się podczas relacji telewizyjnej

Źródło:
fox13memphis.com, tvnmeteo.pl

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba sfotografował asteroidę 2024 YR4. Do niedawna istniało niewielkie ryzyko, że obiekt mógłby uderzyć w Ziemię w 2032 roku. Obecnie to prawdopodobieństwo oceniane jest na bliskie zeru.

Asteroida, która mogła trafić w Ziemię, na zdjęciu

Asteroida, która mogła trafić w Ziemię, na zdjęciu

Źródło:
ESA, phys.org
Naukowcy sfermentowali miso w kosmosie

Naukowcy sfermentowali miso w kosmosie

Źródło:
CNN, iScience

Polska misja IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną wystartuje najwcześniej w maju - przekazała NASA. W jej tamach na ISS poleci astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski, który przeprowadzi szereg badań zaproponowanych przez krajowe przedsiębiorstwa i ośrodki naukowe.

Polski astronauta na ISS. NASA podała datę

Polski astronauta na ISS. NASA podała datę

Źródło:
PAP, NASA

Samce muszki owocowej, które "piją" alkohol, są bardziej atrakcyjne dla samic. Jak wynika z badań, ten związek chemiczny powoduje zwiększoną produkcję hormonów płciowych. Co jeszcze ciekawsze - w mózgach muszek owocowych naukowcy zidentyfikowali mechanizm pozwalający na kontrolę konsumpcji alkoholu.

Samce muszek owocowych "piją" alkohol, by zyskać na atrakcyjności

Samce muszek owocowych "piją" alkohol, by zyskać na atrakcyjności

Źródło:
PAP, BBC

Tornada przetoczyły się w środę nad centralnymi i południowymi Stanami Zjednoczonymi. Trąby powietrzne spowodowały spore zniszczenia w stanach Missouri i Arkansas. Meteorolodzy ostrzegają, że to nie koniec zagrożeń - kolejne dni mają przynieść wyjątkowo obfite ulewy.

Ludzie pod gruzami domów, wiatr porywał auta

Ludzie pod gruzami domów, wiatr porywał auta

Źródło:
Reuters, CNN

Część Ameryki Północnej powoli kapie w głąb Ziemi. Jak wyjaśnili naukowcy z Uniwersytetu Teksańskiego, proces ten zachodzi bardzo głęboko pod powierzchnią, na granicy skorupy i płaszcza Ziemi. Modelowanie komputerowe pomogło im też w ustaleniu, co powoduje cieknięcie skał.

Geologowie zauważyli, że Stany Zjednoczone kapią w głąb Ziemi

Geologowie zauważyli, że Stany Zjednoczone kapią w głąb Ziemi

Źródło:
University of Texas - Austin

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,6 nawiedziło południowe wybrzeże Birmy (Mjanmy) - przekazało niemieckie centrum informacyjne GFZ. Azjatycki kraj nadal zmaga się ze skutkami ubiegłotygodniowych wstrząsów, które wystąpiły w okolicy miasta Mandalaj. Jak podała agencja AP, liczba ofiar kataklizmu przekroczyła 3 tysiące.

Kolejne trzęsienie ziemi w Birmie. Liczba ofiar stale rośnie

Kolejne trzęsienie ziemi w Birmie. Liczba ofiar stale rośnie

Źródło:
PAP, Reuters