Słońce i Księżyc chcą spędzić czas sam na sam. Jak dawniej interpretowano zaćmienie

Karol Wójcicki o zaćmieniu Księżyca
Karol Wójcicki o zaćmieniu Księżyca
Karol Wójcicki o zaćmieniu Księżyca

Za nami całkowite zaćmienie Księżyca. Doskonale wiemy skąd się bierze, jak będzie przebiegało i jak się skończy. Tej pewności nie mieli nasi przodkowie, którzy na całym świecie w różnoraki sposób interpretowali to astronomiczne zjawisko. Najczęściej wydawało im się, że w niebie dochodzi do niebezpiecznego konfliktu.

Naukowcy doskonale wiedzą co powoduje całkowite zaćmienie Księżyca. Dochodzi do niego, gdy w jednej linii ustawią się Słońce, Ziemia i Księżyc. Cień rzucany przez naszą planetę jest wtedy na tyle duży, że Srebrny Glob jest w stanie się w nim schować. A ponieważ nasz naturalny satelita świeci światłem odbitym od Słońca, jego zablokowanie powoduje, że tarcza Księżyca przestaje świecić.

Jednak ta wiedza jest powszechnie dostępna dopiero od niedawna, patrząc na historię naszej cywilizacji. To niecodzienne zjawisko rozmaite ludy na całym świecie tłumaczyły sobie na różne sposoby.

Oto najciekawsze mity na temat zaćmienia Księżyca.

Waleczny niedźwiedź

Wiele kultur zaćmienie Księżyca wiązało z pewnego rodzaju konfliktem występującym w niebiosach. Tak było w przypadku ludu Pomo z północnej Kalifornii. Według niego zaćmienie Księżyca występowało, ponieważ niedźwiedź wędrujący wzdłuż Drogi Mlecznej spotkał Słońce. Kiedy Słońce nie chciało zejść mu z drogi, niedźwiedź wyzwał je do walki. Strzęp, który pojawił się wówczas w lewej części gwiazdy przez krótki okres czasu, to właśnie przepychający się niedźwiedź. Kiedy przeszedł koło Słońca ruszył dalej, aż dotarł do Księżyca (krewnego Słońca), którego również wyzwał na pojedynek. Księżyc uległ niedźwiedziowi, bo był słabszy od Słońca, stąd całkowite zaćmienie.

Ludy Pomo twierdzą, że niedźwiedź pokonał Księżyc, stąd zaćmienie

Smaczny kąsek

Kilka tradycyjnych mitów sugeruje, że Księżyc jest zrobiony z sera i połyka go jakieś głodne stworzenie. Plemię Czirokezów z południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych kultywowało mit o żabie, która połyka srebrny glob, tworząc zaćmienie. Mit o głodnym płazie powielali Wietnamczycy, jak tłumaczy Edwin C. Krupp, dyrektor Obserwatorium Griffith w Los Angeles.

Natomiast ludy Nuu-chah-nulth i Kwakwala, zamieszkujące kanadyjską wyspę Vancouver, wierzyły, że Księżyc podczas zaćmienia połykany jest przez usta lub drzwi nieba.

Ludy Kwakwala twierdzą, że Księżyc połykają wrota niebios

W mitologii Majów Księżyc konsumowany jest przez boginię podobną do jaguara, a u Azteków - przez boginię płodności Cihuacoatl, twierdzi Susan Milbrath, kurator wystawy na temat kultury i sztuki Ameryki Łacińskiej w Muzeum Historii Naturalnej na Florydzie.

Księżyc przysmakiem bogini płodności

Romantyczna randka

Niektóre opowieści o księżycowych zaćmieniach są naprawdę romantyczne. Plemię Tlingit z rejonu południowo-wschodniej Alaski twierdzi, że zaćmienie następuje, kiedy Słońce i jego żona (Księżyc) chcą spędzić trochę czasu sam na sam (w ciemnościach).

Natomiast plemię Hupa z północno-zachodniej Kalifornii ma mniej romantyczne wyjaśnienie. Twierdzi, że Księżyc był mężczyzną, który udał się na polowanie i przyniósł do domu mnóstwo głodnych zwierząt, które chciał oswoić. Te nie były zadowolone z posiłku, który im zaserwował (składał się z grzechotników i lwów górskich), więc go pożarły, stąd zaćmienie. Na szczęście jedna z licznych żon Księżyca opatrzyła mu rany i ponownie ustawiła na niebie, aby świecił dalej.

Plemię Hupa twierdzi, że to wygłodniałe zwierzęta pożarły Księżyc - myśliwego

Autor: mar/map / Źródło: livescience.com

Pozostałe wiadomości

Za nami najsłynniejsza "noc spadających gwiazd" na półkuli północnej. Perseidy, błyszczące dzieci komety 109P/Swift-Tuttle, przecinały niebo z największą częstotliwością w cyklu swojej aktywności. Jeśli nie udało nam się zaobserwować tego zjawiska, spokojnie - rój meteorów będzie aktywny jeszcze przez około dwa tygodnie. Spoglądając w niebo, wielu z nas może jednak się zastanawiać, czy aby dawniej Perseidy nie prezentowały się bardziej imponująco. Gwiazdozbiory chyba też kiedyś były jaśniejsze. A co się stało z Drogą Mleczną?

Ciemność, którą utraciliśmy. Jej brak niszczy nasze ciała i umysły

Ciemność, którą utraciliśmy. Jej brak niszczy nasze ciała i umysły

Źródło:
TVN24+

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed upałem. W 15 województwach obowiązują pomarańczowe i żółte alarmy. Sprawdź szczegóły.

Nawet 34 stopnie Celsjusza na termometrach. IMGW alarmuje

Nawet 34 stopnie Celsjusza na termometrach. IMGW alarmuje

Źródło:
IMGW

Tysiące strażaków walczą z falą pożarów na Starym Kontynencie. Ogień szaleje między innymi w Hiszpanii, Portugalii oraz na Bałkanach. Służby prowadzą akcje ewakuacyjne. Walkę z żywiołem utrudniają trudne warunki atmosferyczne.

Tysiące ewakuowanych, poważnie ranni. Pożary trawią Europę

Tysiące ewakuowanych, poważnie ranni. Pożary trawią Europę

Źródło:
PAP, European Commision

Pogoda na dziś. W czwartek 14.08 w ciągu dnia będzie słonecznie. Temperatury w wielu miejscach przekroczą 30 stopni Celsjusza, powieje słaby wiatr. Biomet prawie wszędzie okaże się niekorzystny.

Pogoda na dziś - czwartek, 14.08. Dzień pod panowaniem upalnego wyżu

Pogoda na dziś - czwartek, 14.08. Dzień pod panowaniem upalnego wyżu

Źródło:
tvnmeteo.pl

W kolejnych dniach aura zdominowana będzie przez układ wysokiego ciśnienia Julia, co wiąże się ze słoneczną i upalną pogodą niemal w całym kraju. W weekend nastąpi zwrot w pogodzie.

Skwar rozlewa się nad Polską. Na horyzoncie zwrot w pogodzie

Skwar rozlewa się nad Polską. Na horyzoncie zwrot w pogodzie

Źródło:
tvnmeteo.pl

31,9 stopnia Celsjusza - taka temperatura maksymalna została zarejestrowana w środę w Polsce. W wielu punktach kraju termometry pokazały ponad 30 stopni. Nadchodzące dni mają być jeszcze gorętsze.

To był najgorętszy punkt na mapie Polski

To był najgorętszy punkt na mapie Polski

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Jak bezpiecznie pić napoje izotoniczne podczas upałów? Według ekspertów powinniśmy zachować umiar w ich spożywaniu - ich nadmierne picie może okazać się szkodliwe. W dbaniu o odpowiednie nawodnienie pomóc mogą nam domowe sposoby.

Wielu z nas pije je podczas upałów. W nadmiarze mogą być szkodliwe

Wielu z nas pije je podczas upałów. W nadmiarze mogą być szkodliwe

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W najbliższych dniach doświadczymy największych w tym roku upałów - już dziś w wielu regionach temperatura przekroczy 30 stopni Celsjusza, później termometry mogą pokazać ponad 35 st. C. Takie warunki są niebezpiecznie dla zdrowia. Jak możemy się przed nimi chronić?

To będą najgorętsze dni w tym roku. Jak zadbać o swoje bezpieczeństwo?

To będą najgorętsze dni w tym roku. Jak zadbać o swoje bezpieczeństwo?

Źródło:
RCB, TVN24

Trwa walka z pożarami w Grecji. Ogień pojawił się zarówno na kontynencie, jak i na turystycznych wyspach. Na Kontakt24 otrzymaliśmy nagrania z Zakynthos, pokazujące szalejący ogień i chmury dymu.

"To wygląda jak dzień Sądu Ostatecznego"

"To wygląda jak dzień Sądu Ostatecznego"

Aktualizacja:
Źródło:
protothema.gr, ekathimerini.com, Kontakt24, Reuters

We środę w Tajwan uderzył tajfun Podul, przynosząc ze sobą wiatr o prędkości niemal 200 kilometrów na godzinę. Władze zamknęły szkoły i urzędy, odwołano także setki lotów. W następnych godzinach żywioł ma dotrzeć do Chin.

Tajfun sparaliżował kraj. Odwołano setki lotów

Tajfun sparaliżował kraj. Odwołano setki lotów

Źródło:
Reuters, apnews.com

Na zachodzie Islandii trwają przygotowania do przyszłorocznego całkowitego zaćmienia Słońca. Wydarzenie cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród turystów, którzy już rezerwują hotele. Kolejna szansa na tak efektowne zjawisko będzie tam dopiero za ponad 100 lat.

Odliczają dni do efektownego zjawiska. "Rezerwacje szybko się wyczerpią"

Odliczają dni do efektownego zjawiska. "Rezerwacje szybko się wyczerpią"

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Na wyspie Sao Vicente wchodzącej w skład Wysp Zielonego Przylądka trwa wielkie sprzątanie po powodzi, jaka nawiedziła ten region w poniedziałek. W wyniku kataklizmu zginęło tam co najmniej dziewięć osób. Rząd Republiki Zielonego Przylądka ogłosił żałobę narodową.

Rekordowe opady doprowadziły do powodzi. Ogłoszono żałobę narodową

Rekordowe opady doprowadziły do powodzi. Ogłoszono żałobę narodową

Źródło:
Reuters, PAP, Watchers.news

Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba znaleźli mocne dowody na istnienie olbrzymiej planety krążącej wokół Alfy Centauri A. Jeśli odkrycie zostanie potwierdzone, będzie to kamień milowy w bezpośrednich obserwacjach egzoplanet - uważają eksperci.

Ten gazowy olbrzym może odmienić badania egzoplanet

Ten gazowy olbrzym może odmienić badania egzoplanet

Źródło:
PAP, science.nasa.gov

W nocy z wtorku na środę przypadło maksimum roju Perseidów - na niebie mogliśmy oglądać niezwykły spektakl. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia meteorów mknących nad naszymi głowami.

To była magiczna noc. Perseidy na waszych zdjęciach

To była magiczna noc. Perseidy na waszych zdjęciach

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Foki wylegiwały się w okolicach plaży w Mikoszewie (woj. pomorskie). To jedyne miejsce, gdzie możemy zobaczyć w Polsce te ssaki w środowisku naturalnym. Dla wielu osób zaskoczeniem może być imponująca liczba osobników, jaką uchwycono na nagraniu.

Foczy relaks nad Bałtykiem. 800 zwierząt na jednym nagraniu

Foczy relaks nad Bałtykiem. 800 zwierząt na jednym nagraniu

Źródło:
Hello Mierzeja, Fokarium UG

Ponad 40 stopni Celsjusza pokazały we wtorek termometry na południu Francji. W kilku miejscach padły tam historyczne rekordy ciepła. Upał doskwiera także w pozostałych regionach kraju. W większości z 96 departamentów obowiązują czerwone i pomarańczowe alarmy przed wysokimi temperaturami.

Francja rozgrzana do czerwoności. Padły rekordy

Francja rozgrzana do czerwoności. Padły rekordy

Źródło:
France24, PAP

Do Polski zbliża się fala upałów. Według prognoz od środy termometry w części kraju mogą pokazywać wartości powyżej 30 stopni Celsjusza. Takie warunki to obciążenie i wyzwanie dla naszego organizmu. Eksperci zaznaczają, że w tym czasie warto dywersyfikować źródła płynów.

Sama woda to za mało. Jak dbać o nawodnienie podczas upału?

Sama woda to za mało. Jak dbać o nawodnienie podczas upału?

Źródło:
PAP

Grupa naukowców, pracująca na Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego, odkryła ciało zaginionego w 1959 roku brytyjskiego badacza. Analiza DNA wykazała, że to Dennis "Tink" Bell, który zaginął w wieku 25 lat podczas ekspedycji na Antarktydzie. Oprócz ludzkich szczątków znaleziono także różne przedmioty, w tym zegarek, radio oraz fajkę.

Odnaleźli szczątki badacza. Zaginął ponad 60 lat temu

Odnaleźli szczątki badacza. Zaginął ponad 60 lat temu

Źródło:
BBC, PAP, Arctowski Polish Antarctic Station

Amerykańscy meteorolodzy z uwagą przyglądają się tropikalnej burzy Erin, która uformowała się nad wschodnimi regionami Oceanu Atlantyckiego. Zdaniem ekspertów żywioł w najbliższych dniach wzmocni się i może stać się pierwszym huraganem w tym sezonie atlantyckim. Żywioł pod koniec tygodnia ma dotrzeć nad Karaiby.

To może być pierwszy huragan w tym roku

To może być pierwszy huragan w tym roku

Źródło:
CNN

Spektakularne uderzenie pioruna w pobliżu autostrady zostało uchwycone przez kamerę samochodową. Do zdarzenia doszło w amerykańskim miasteczku Mount Pleasant w Karolinie Południowej.

Piorun uderzył w pobliżu jadących samochodów. Zobacz nagranie

Piorun uderzył w pobliżu jadących samochodów. Zobacz nagranie

Źródło:
Reuters, Queen City News

W Hiszpanii trwa walka z pożarami. Z powodu zagrożenia ewakuowano ponad dwa tysiące osób. Jedna osoba zmarła w wyniku pożaru w podmadryckiej miejscowości Tres Cantos.

Hiszpania w ogniu. Nie żyje jedna osoba, tysiące zostało ewakuowanych

Hiszpania w ogniu. Nie żyje jedna osoba, tysiące zostało ewakuowanych

Źródło:
Reuters, PAP

Temperatura mórz u wybrzeży Wielkiej Brytanii jest rekordowo wysoka. W wodach pojawiły się nowe gatunki - ośmiornice, tuńczyki i meduzy. Bryce Stewart, naukowiec z Marine Biological Association w Plymouth uważa, że ekosystem jest w fazie zmian.

Rekordowo ciepłe wody. Pojawiły się nowe gatunki

Rekordowo ciepłe wody. Pojawiły się nowe gatunki

Źródło:
PAP, BBC

W poniedziałek strażacy walczą z pożarem roślinności na wybrzeżu Chorwacji. Ogień pojawił się w pobliżu miejscowości turystycznych. Z pożarami zmagają się także inne kraje na Bałkanach.

Ogień blisko kurortów na wybrzeżu Chorwacji

Ogień blisko kurortów na wybrzeżu Chorwacji

Źródło:
Reuters

W niedzielną noc miasto Meksyk nawiedziła potężna burza. Deszcz zalał między innymi międzynarodowy port lotniczy, który został wyłączony z użytku na kilka godzin. Część lotów została przekierowana na inne lotniska.

Woda lała się z sufitu. Lotnisko stanęło

Woda lała się z sufitu. Lotnisko stanęło

Źródło:
Reuters, milenio.com

Z powodu upałów w Iraku doszło do poważnej awarii sieci energetycznej. Dotknęła ona między innymi prowincję, do której z powodu uroczystości religijnych ściągają miliony pielgrzymów. Główny producent energii w kraju zaczął stopniowo przywracać dostęp do prądu.

50-stopniowe upały doprowadziły do poważnej awarii

50-stopniowe upały doprowadziły do poważnej awarii

Źródło:
PAP, Reuters

Do szpitala w Rzymie trafił czterolatek, który został znaleziony nieprzytomny w samochodzie zaparkowanym na słońcu. Jego życia nie udało się uratować. To kolejna ofiara tegorocznych upałów we Włoszech.

Upały we Włoszech. Zmarł czterolatek

Upały we Włoszech. Zmarł czterolatek

Źródło:
PAP, ansa.it

W północno-zachodniej hiszpańskiej wspólnocie autonomicznej Kastylia i Leon wybuchło kilkanaście pożarów lasów. W niedzielę pojawiły się ogniste wiry, które utrudniły walkę z żywiołem. Władze ewakuowały setki mieszkańców.

Ogniste wiry strawiły wiekowe kasztanowce

Ogniste wiry strawiły wiekowe kasztanowce

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters, El Pais

Silne burze, które przetoczyły się przez wschodnią część Nebraski, spowodowały poważne zniszczenia i śmierć jednej osoby. W wyniku porywistego wiatru uszkodzone zostały budynki więzienia stanowego w Lincoln, kilkuset osadzonych trzeba było ewakuować.

Wiatr zerwał dach więzienia. Nagranie

Wiatr zerwał dach więzienia. Nagranie

Źródło:
Reuters, BBC, The Guardian

W najbliższych dniach czekają nas iście afrykańskie upały. Najgoręcej będzie w czasie długiego weekendu. Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: przed nami fala afrykańskich upałów

Pogoda na 16 dni: przed nami fala afrykańskich upałów

Źródło:
tvnmeteo.pl