Urlopy, odprawy, praca zdalna. Ważne zmiany dla pracowników w kolejnej tarczy antykryzysowej

W czwartek Sejm przyjął ustawę w sprawie tzw. tarczy 4.0. Teraz ustawą zajmie się Senat. Oto przepisy, które dotyczą rynku pracy.

W projekcie znalazła się możliwość czasowego zawieszenia obowiązku odbierania zaległych urlopów do 30 września bieżącego roku. W okresie epidemii ma to pozwolić pracodawcy na wysłanie pracownika na zaległy urlop bez jego zgody. To z kolei pozwoli zapobiec kumulacji urlopów niewykorzystanych za zaległe lata oraz urlopów nabytych w bieżącym roku kalendarzowym.

W projekcie przewidziano również ograniczenie - do kwoty 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (2600 zł brutto miesięcznie) - odpraw i odszkodowań w przypadku ustania stosunku pracy, rozwiązania umowy agencyjnej, umowy zlecenia, czy innej umowy o świadczenie usług.

Zastosowanie tego rozwiązania będzie możliwe tylko w firmach, które silnie odczują skutki kryzysu gospodarczego spowodowanego koronawirusem, w postaci spadku obrotów gospodarczych (nie mniej niż o 15 proc. w ciągu 2 kolejnych miesięcy, lub o 25 proc. w porównaniu do analogicznego miesiąca zeszłego roku) lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń.

Zgodnie z projektem czwartego pakietu antykryzysowego pracodawca ma zyskać możliwość nakazania pracownikom pracy zdalnej. Wcześniej jednak będzie musiał sprawdzić, czy mają do tego warunki techniczne oraz lokalowe oraz czy pracownik jest zdolny do wykonywania pracy zdalnej i czy posiada niezbędne umiejętności do tego.

Pracodawca będzie musiał zapewnić także środki i materiały niezbędne do pracy zdalnej, a pracownik zobowiązany będzie do informowania przełożonego o tym, ile czasu zabierają mu obowiązki zawodowe. Ponadto, odwołanie z pracy zdalnej będzie mogło być natychmiastowe, jeśli zapewni się pracownikowi bezpieczny powrót do pracy stacjonarnej.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracodawcy, zleceniodawcy i zamawiający zyskają uprawnienie do jednostronnego wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji, obowiązującym po ustaniu danego stosunku prawnego. Dzięki temu wraz z wygaśnięciem umowy, wygaśnie ich zobowiązanie do zapłaty odszkodowania ponad okres trwania umowy.

W tarczy 4.0 znalazło się też zawieszenie niektórych obowiązków dotyczących zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i innych funduszy, które mają socjalny charakter. Można to jednak zrobić tylko w porozumieniu z organizacjami związkowymi, w czasie COVID-19 oraz w przypadku wystąpienia u pracodawcy określonego spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń. W przypadku spadku obrotów nie może to być mniej niż 15 proc. w ciągu 2 kolejnych miesięcy lub 25 proc. w porównaniu do analogicznego miesiąca zeszłego roku.

W czasie pandemii oraz w przypadku spadku obrotów lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń można będzie nie stosować postanowień układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania ustalających wyższą niż wymagana ustawowo wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz inne świadczenia o charakterze socjalno-bytowym.

Ze wsparcia Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych będą mogły też skorzystać firmy, które pomimo spadku obrotów nie zdecydowały się na objęcie pracowników przestojem ekonomicznym albo obniżeniem wymiaru czasu pracy.

W takiej sytuacji dofinansowanie wynagrodzenia pracowników będzie możliwe do wysokości połowy wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 40 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dofinansowanie nie będzie jednak przysługiwać do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie było wyższe niż 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w pierwszym kwartale 2020 roku przeciętne wynagrodzenie wyniosło 5331,47 zł.

W tarczy 4.0 znalazł się również zapis o umożliwieniu obniżenia wymiaru czasu pracy pracownika lub objęcia pracownika przestojem ekonomicznym w przypadku istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń u pracodawcy w następstwie wystąpienia epidemii COVID-19.

Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca będzie wypłacał wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50 proc., nie niższe jednak niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Z kolei wymiar czasu pracy pracownika może zostać obniżony maksymalnie o 20 proc., nie więcej niż do pół etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy przed jego obniżeniem. Będzie to możliwe w firmach, które silnie odczują skutki kryzysu gospodarczego spowodowanego koronawirusem przez istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń. Dodatkowo, aby pracodawca mógł skorzystać z instytucji przestoju lub obniżenia wymiaru pracy konieczne będzie porozumienie z działającymi w zakładzie organizacjami związkowymi.

Te zapisy dotyczą wyłącznie przedsiębiorców, u których udział kosztów wynagrodzeń w przychodach wynosi więcej niż 30 proc. Obniżenie czasu pracy albo objęcie pracownika przestojem ekonomicznym może trwać do 6 miesięcy - od miesiąca, w którym obroty przedsiębiorcy zaczęły wracać do poprzedniego poziomu. Niemniej stan ten nie może trwać dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych daje przedsiębiorcom, którzy prowadzą działalność gospodarczą i jednocześnie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów (np. ułamek etatu) prawo do dobrowolnego ubezpieczenia. Osoby takie nie powinny być pozbawione możliwości skorzystania ze świadczenia postojowego. Po zmianie przepisów osoby samozatrudnione, które były dodatkowo na etacie czy też zleceniu - będą objęte postojowym. Tego typu przedsiębiorcy będą mogli trzykrotnie złożyć wniosek o wypłatę świadczenia.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO

Uchwalona w czwartek przez Sejm tarcza 4.0 przewiduje ponadto dopłaty do oprocentowania kredytów dla firm znajdujących się w trudnej sytuacji z powodu pandemii, możliwość skorzystania z wakacji kredytowych, a także wydłużenie do 28 czerwca okresu, w którym przysługuje zasiłek opiekuńczy.