Czas na spis powszechny. Co grozi za kłamstwo lub odmowę udziału?

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań (NSP) jest przeprowadzany co 10 lat. Ostatni odbył się w 2011 r. Tegoroczny ma rozpocząć się 1 kwietnia i być przeprowadzony metodą "samospisu internetowego", czyli poprzez udzielenie odpowiedzi za pośrednictwem interaktywnej aplikacji dostępnej na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego. Dane od osób, które nie będą w stanie udzielić odpowiedzi za pośrednictwem aplikacji, będą zbierane metodą wywiadu bezpośredniego lub telefonicznego.

Spis ma dostarczyć GUS danych m.in. o: liczbie ludności na terenie Polski, strukturze demograficznej, sytuacji społecznej i ekonomicznej gospodarstw domowych oraz warunkach mieszkaniowych. Spis jest obowiązkowy - podlegają mu wszystkie osoby przebywające na terytorium kraju, także te, które nie mają stałego miejsca zamieszkania.

OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO

"Odmowa udziału w spisie powszechnym wiąże się z możliwością nałożenia kary grzywny, co jest ujęte w art. 57 ustawy o statystyce publicznej" - czytamy na stronie GUS.

Kara grzywny może zostać nałożona przez sąd, a jej wysokość może dojść nawet do 5 tys. zł.

Dużo cięższy wymiar kary może spotkać tych, którzy podadzą nieprawdziwe dane. Według art. 56 ustawy o statystyce publicznej, "kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2".

Nowelizacja ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. ma na celu wydłużenie czasu trwania narodowego spisu powszechnego o trzy miesiące, by trwał sześć miesięcy: od 1 kwietnia do 30 września 2021 r., a nie jak pierwotnie planowano - do 30 czerwca 2021 r.

Oprócz wydłużenia czasu trwania spisu nowela zakłada też ujednolicenie stawki wynagrodzenia dla rachmistrzów spisowych, bez względu na metodę przeprowadzania przez nich wywiadu z osobami fizycznymi objętymi spisem powszechnym. Zgodnie z projektem, jako wynagrodzenie rachmistrza spisowego ustala się iloczyn stawki w wysokości 6 zł brutto.

30 marca Sejm zgodził się na poprawki Senatu.

Jak podał GUS, "formularz do samospisu zaprojektowany został w taki sposób, aby przejście do kolejnego pytania zależało od odpowiedzi udzielonej na pytanie poprzednie".

"Tym samym nie należy utożsamiać liczby pytań w przedstawionym na stronie wykazie pytań z liczbą wszystkich pytań, na które dana osoba będzie udzielała odpowiedzi, ponieważ będzie to wynikało z indywidualnej sytuacji respondenta (np. wieku, jego historii migracyjnej, statusu na rynku pracy, bycia osobą z niepełnosprawnościami itp.)" - napisano.

Wśród pytań w spisie powszechnym będziemy proszeni o podanie danych osobowych - imienia i nazwiska, numeru PESEL, płci i daty urodzenia. Będą również możliwe pytania o miejsce zamieszkania, relacje rodzinne, a także o stan cywilny, wykształcenie, narodowość, wyznanie czy aktywność ekonomiczną.