Problem z emeryturami. "W 2050 roku będą zdecydowanie bardziej ubogie"

[object Object]
Rośnie zadłużenie emerytówTVN24 BiS
wideo 2/7

Z najnowszych danych ZUS płyną niepokojące wnioski. Nasze emerytury są coraz mniejsze w stosunku do ostatniej pensji. - Dziś relacje te są jeszcze na przyzwoitym poziomie. Ale w 2050 roku będą zdecydowanie bardziej ubogie - przestrzegł w rozmowie z tvn24bis.pl prezes Instytutu Emerytalnego dr Antoni Kolek.

Stopa zastąpienia to wskaźnik mówiący o tym, jak duża będzie nasza emerytura w stosunku do ostatniego wynagrodzenia. ZUS oblicza dla całego kraju tę stopę, biorąc pod uwagę średnią emeryturę oraz przeciętne wynagrodzenie pomniejszone o składkę na ubezpieczenie społeczne.

Według obliczeń ZUS w 2018 r. stopa zastąpienia wyniosła 56,4 proc., czyli o ponad 5 punktów procentowych mniej niż w 2013 roku, gdy wynosiła 61,7 proc. Mimo że w ostatnich sześciu latach średnia emerytura każdego roku rosła - od 1 872,32 zł w 2012 roku do 2 257,66 zł w 2018 roku.

Obliczenia przedstawione przez ZUS mogą jednak nie do końca odzwierciedlać prawdziwą różnicę pomiędzy ostatnią pensją a pierwszą emeryturą. ZUS wziął pod uwagę średnie wynagrodzenie krajowe, które na ogół odbiega od tego, które jest pobierane pod koniec kariery. W wielu przypadkach właśnie wtedy Polacy zarabiają najlepiej, więc realna stopa zastąpienia może być zarówno teraz, jak i w przyszłości, niższa.

Czarne scenariusze

Niektóre prognozy malują jeszcze czarniejsze wizje. Według nich pokolenia, które niedawno weszły na rynek pracy albo właśnie na niego wchodzą, nie mają szans na to, by za kilka dekad pobierać emeryturę, która byłaby choć trochę zbliżona do ich pensji.

Z przygotowanego w 2018 roku przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) raportu wynika, że sytuacja emerytalna osób, które w 2016 roku wchodziły na rynek pracy, będzie trudniejsza. Stopa zastąpienia dla tej grupy ma wynosić 31,6 proc. w momencie przejścia na emeryturę, czyli około 2050-60 roku. To jeden z najgorszych wyników w rankingu krajów zrzeszonych w OECD. Niżej jest tylko Meksyk, którego stopa ma wynieść 26,4 proc.

Szacunki Komisji Europejskiej są jeszcze mniej optymistyczne. Według raportu z 2018 roku stopa zastąpienia w Polsce w 2060 roku ma wynosić 23,5 proc. Czyli emerytura, którą otrzymają dzisiejsi dwudziestolatkowie, będzie wynosiła niespełna jedną czwartą ich ostatniej pensji.

System emerytalny w Polsce

​- Stopa zastąpienia będzie spadać, na to nie ma rady. Nie wynika to z kształtu systemu emerytalnego, tylko ze zmian ludnościowych. Chodzi o to, że relatywnie więcej ludzi pobiera świadczenia, a mniej płaci składki. Nie ma możliwości, by odwrócić te proporcje. Stopa zastąpienia w systemie emerytalnym zależy przede wszystkim od proporcji demograficznych. Prognozy dotyczące starzenia ludności w Polsce nie są optymistyczne - stwierdza w rozmowie z tvn24bis.pl prof. Marek Góra, jeden z autorów reformy emerytalnej z 1999 roku.

Zaznaczył też, że przewidywania z raportu OECD nie do końca muszą się sprawdzić, bo nie jest pewne, iż "założenia obowiązujących rozwiązań w systemach emerytalnych krajów członkowskich pozostaną niezmienione w ciągu kolejnych dziesięcioleci", a "szczodre systemy pozostaną szczodre w przyszłości niezależnie od ich zdolności do finansowania".

- System emerytalny w Polsce (także w Szwecji) – w przeciwieństwie do większości innych systemów, nie tworzy sztucznych obietnic oderwanych od realiów finansowania emerytur. Tradycyjne systemy emerytalne, które dominują w większości krajów Europy i nie tylko, dają obietnice, a później niech ludzie się martwią, kto, kiedy i w jakim zakresie ma je spełnić. To bardzo istotna różnica. Warto podkreślić, że pod względem tempa niekorzystnych zmian demograficznych w innych krajach nie jest aż tak źle jak w Polsce. To, ile będziemy otrzymywać w przyszłości, w minimalnym zakresie zależy od systemu emerytalnego - podkreślił prof. Góra.

Przyczyny niskiej stopy zastąpienia

O wyjaśnienie, dlaczego stopa zastąpienia jest coraz niższa, poprosiliśmy również prezesa Instytutu Emerytalnego dr. Antoniego Kolka. Ekspert wymienił kilka powodów, dlaczego emerytury Polaków będą coraz niższe w stosunku do średniego wynagrodzenia.

Według dr. Antoniego Kolka jedną z przyczyn, dla których stopa zastąpienia będzie w przyszłości spadać, jest to, że po reformie z 1999 roku emerytury pozbawione są kapitału początkowego. To oznacza, że liczona na bieżąco średnia emerytur jest niższa, więc w relacji do średniego wynagrodzenia stopa zastąpienia również jest niższa.

Kapitał początkowy to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 r. Wcześniej ZUS nie był zobowiązany do prowadzenia indywidualnych kont ubezpieczonych. Nie można więc sprawdzić, ile pieniędzy faktycznie za emeryta wpłacono. Dlatego dla osób urodzonych po 1948 r., ZUS oblicza wkład do systemu emerytalnego na podstawie stażu pracy i zarobków w tamtym okresie.

Drugą przyczyną jest wzrost średniej długości życia, która będzie jeszcze rosła w kolejnych latach. - Emerytura będzie niższa, bo wydłuży się okres, w którym będziemy otrzymywać świadczenia - tłumaczy Antoni Kolek.

- Trzeci powód związany jest z tym, co sobie sami odłożymy na emeryturę. W ostatnich latach bardzo wiele osób pracowało na "śmieciówkach" (umowy o dzieło i na zlecenie – red.), które w ogóle nie były "oskładkowane". To się przełoży na zgromadzenie kapitału niższego niż to powinno być przynależne - wymienił prezes Instytutu.

Kolek zwrócił również uwagę na negatywny wpływ obniżenia wieku emerytalnego. - Bardzo się przyczyniło do obniżenia wysokości emerytury i w przyszłości będzie się przyczyniać jeszcze bardziej - podkreślił.

Dodał też, że wpływ na niższe emerytury miała też emigracja zarobkowa Polaków.

Według Kolka wpływ na wysokość emerytur będzie miała też waloryzacja na koncie w ZUS, która "jest pochodną wzrostu przypisu składek" - podwyższenia podstawy wymiaru składek.

- Jeżeli w kolejnym roku uda się ZUS pobrać więcej składek, to waloryzacja jest wyższa. Dzisiaj tak jest, bo mamy rynek pracy cały czas rosnący. Ale w kolejnych latach nie będzie wzrostu przypisu składek i waloryzacja będzie na bardzo niskim poziomie albo zerowa (nie może być ujemna). I to będzie powodować to, że kapitał, który zgromadziliśmy na koncie w ZUS, nie będzie rósł tak szybko jak gospodarka. Więc nasz kapitał nie będzie zwielokrotniony albo pomnożony, jak to ma miejsce w przypadku inwestycji na rynkach kapitałowych albo w obligacje - wytłumaczył prezes IE.

Czy jest szansa na wyższą emeryturę?

Dr Antoni Kolek przedstawił również kilka propozycji, jak można złagodzić skutki negatywnych zmian demograficznych i poprawić nasz system emerytalny.

- Podniesienie wieku emerytalnego, uelastycznienie wieku emerytalnego. Dłuższy okres pracy zawodowej i krótszy pobierania świadczenia. To remedium jest bardzo niepopularne politycznie i nie będzie miało poklasku społecznego, ale to jest jedyna formuła. Powinniśmy systemowo skalibrować system emerytalny tak, by odpowiadał potrzebom społecznym, a jednocześnie nie utrudniał funkcjonowania pokoleniu wciąż pracującemu - zaznaczył Kolek.

Autor: Krzysztof Krzykowski / Źródło: tvn24bis.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Rezygnacja z ochrony praw konsumentów to jedno z największych zaniedbań III RP - uważa ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Jej zdaniem największą siłą wolnego rynku są konsumenci i podatnicy.

"Tego rodzaju kłamstwa powtarzano tak długo, aż wielu uwierzyło"

"Tego rodzaju kłamstwa powtarzano tak długo, aż wielu uwierzyło"

Źródło:
PAP

Ministerstwo Finansów udostępniło aplikację umożliwiającą rezygnację z papierowych paragonów - powiadomił Marcin Łoboda, szef Krajowej Administracji Skarbowej. Inicjatywę rezygnacji z wydawania paragonów zaproponował Rafał Brzoska. W Polsce drukuje się rocznie około 12 miliardów papierowych paragonów.

Paragon w telefonie, jest rządowa aplikacja. "Nie wyblaknie, nie zniszczy się i nie zgubi"

Paragon w telefonie, jest rządowa aplikacja. "Nie wyblaknie, nie zniszczy się i nie zgubi"

Źródło:
PAP

Trzy europejskie firmy zamierzają stworzyć wspólny podmiot, który będzie konkurować z firmą SpaceX Elona Muska - podaje portal Politico. Celem jest zwiększenie produkcji satelitów telekomunikacyjnych. Eksperci uważają, że jest to ważny krok w kierunku strategicznej niezależności Europy.

Chcą konkurować z Muskiem. Trzy europejskie firmy łączą siły

Chcą konkurować z Muskiem. Trzy europejskie firmy łączą siły

Źródło:
PAP

Najdalej do przyszłego tygodnia damy do przetestowania "urzędniczy" PLLuM – powiedział dr hab. inż. Maciej Piasecki z Katedry Sztucznej Inteligencji Politechniki Wrocławskiej. Wyjaśnił, że ten model językowy będzie służył do kontaktu obywateli z instytucjami publicznymi.

Sztuczna inteligencja pomoże w sprawach urzędowych. Jest termin

Sztuczna inteligencja pomoże w sprawach urzędowych. Jest termin

Źródło:
PAP

Airbus zgłosił swoją ofertę w przetargu na 84 samoloty dla Polskich Linii Lotniczych LOT, które mają być przeznaczone do obsługi połączeń regionalnych. Firma proponuje maszyny typu Airbus A220 w wersjach 100 i 300 - powiadomił wiceszef Airbusa, Benoit de Saint-Exupery. W rywalizacji o kontrakt dla LOT-u konkurencyjną ofertę złożył brazylijski producent Embraer.

Gra o kontrakt dla polskiego przewoźnika. Jest kolejna oferta

Gra o kontrakt dla polskiego przewoźnika. Jest kolejna oferta

Źródło:
PAP

Agencja ratingowa Fitch utrzymała ocenę Polski na poziomie A-/F1 dla długo i krótkoterminowych zobowiązań w walucie zagranicznej oraz krajowej - poinformowało w komunikacie Ministerstwo Finansów. Resort podał, że perspektywa ratingu pozostaje stabilna.

Jest decyzja w sprawie ratingu Polski

Jest decyzja w sprawie ratingu Polski

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 350 milionów złotych. W Polsce odnotowano sześć wygranych czwartego stopnia - każda w wysokości ponad 171 tysięcy złotych. Oto liczby, które wylosowano 14 marca 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

To będzie największy przetarg w Europie. W kwietniu będzie ogłoszony, później pozostanie kilka tygodni na rozstrzygnięcie - powiedział  w programie "#BezKitu" w TVN24 wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, pytany o laptopy dla uczniów. 

Rząd szykuje największy taki przetarg w Europie

Rząd szykuje największy taki przetarg w Europie

Źródło:
tvn24.pl

Departament rolnictwa USA poprosił duńskich hodowców kur o dostawy jaj, których brakuje w sklepach z powodu ptasiej grypy. Kwestia ta może być kartą przetargową w napiętych relacjach między Danią, Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi.

Duże kłopoty w USA. "Zapytali, ile możemy dostarczyć"

Duże kłopoty w USA. "Zapytali, ile możemy dostarczyć"

Źródło:
PAP

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił postanowienie sądu w Poznaniu, odrzucające odwołanie od opłaty nałożonej za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC - przekazało Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Jak podkreślił RPO Marcin Wiącek, który interweniował w tej sprawie, do tej pory sądy odrzucały takie skargi, uznając, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny "nie jest organem administracji publicznej".

Jeden dzień spóźnienia, 1870 złotych kary. Jest decyzja sądu

Jeden dzień spóźnienia, 1870 złotych kary. Jest decyzja sądu

Źródło:
PAP

Hongkoński gigant CK Hutchison znalazł się w ogniu krytyki po decyzji o sprzedaży strategicznych portów na Kanale Panamskim amerykańskiej spółce BlackRock. "To zdrada wszystkich Chińczyków" - napisano w oświadczeniu zamieszczonym przez pekińskie Biuro do Spraw Hongkongu i Makau.

"Zdrada wszystkich Chińczyków". Głos z Pekinu

"Zdrada wszystkich Chińczyków". Głos z Pekinu

Źródło:
tvn24.pl

Europejski Bank Inwestycyjny zaakceptował finansowanie programu Czyste Powietrze na kwotę 10 miliardów złotych - poinformowała w piątek na platformie X ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.

Miliardy na remonty domów. "Właśnie otrzymaliśmy potwierdzenie"

Miliardy na remonty domów. "Właśnie otrzymaliśmy potwierdzenie"

Źródło:
PAP

PKO BP, ING Bank Śląski, mBank, Velobank, Credit Agricole i Bank Pocztowy - te instytucje finansowe zaplanowały prace serwisowe w najbliższych dniach. W niektórych przypadkach mogą pojawić się trudności z przelewami, bankowością mobilną, a także płatnościami Blik.

Utrudnienia w bankach. "Na wszelki wypadek miej przy sobie gotówkę"

Utrudnienia w bankach. "Na wszelki wypadek miej przy sobie gotówkę"

Źródło:
tvn24.pl

Resort rolnictwa wydał w piątek komunikat w sprawie "rzekomych deficytów jaj w handlu detalicznym". Do sprawy odniósł się także minister Czesław Siekierski. - Myślę, że nie zabraknie jajek na Wielkanoc - stwierdził.

Komunikat ministerstwa w sprawie jaj

Komunikat ministerstwa w sprawie jaj

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 350 milionów złotych. W Polsce odnotowano sześć wygranych czwartego stopnia - każda w wysokości ponad 171 tysięcy złotych. Oto liczby, które wylosowano 14 marca 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Cena złota w piątek przed południem wzrosła do rekordowego poziomu lekko ponad 3 tysięcy dolarów za uncję - wynika z notowań podawanych przez agencję Bloomberg.

Rekordowa cena złota. Przebiła historyczny poziom

Rekordowa cena złota. Przebiła historyczny poziom

Źródło:
PAP

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2025 roku wzrosły o 4,9 procent rok do roku, a w porównaniu z ubiegłym miesiącem wzrosły o 0,3 procent - podał Główny Urząd Statystyczny. W styczniu, po rewizji wag w koszyku, inflacja wyniosła 4,9 procent w ujęciu rocznym i 1 procent w ujęciu miesięcznym.

"Boooom". Tak rosną ceny w Polsce

"Boooom". Tak rosną ceny w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

My jako Unia Europejska musimy i będziemy odpowiadać wspólnie, bardzo spójnie i stanowczo na kolejne ewentualne decyzje amerykańskiej administracji - powiedział minister finansów Andrzej Domański w programie "Jeden na Jeden", pytany o wojnę celną ze Stanami Zjednoczonymi.

Domański o wojnie celnej: będziemy odpowiadać stanowczo

Domański o wojnie celnej: będziemy odpowiadać stanowczo

Źródło:
TVN24

Zarząd Poczty Polskiej zdecydował o wypłacie w drugiej połowie tego roku premii rocznej. - Jest to premia za 2025 rok przysługująca pracownikom dotychczas objętym Zakładowym Układem Zbiorowym Pracy (ZUZP) - przekazał prezes spółki Sebastian Mikosz. Poczta ma przeznaczyć na nią 200 milionów złotych.

200 milionów złotych premii dla pracowników. Prezes wyjaśnia

200 milionów złotych premii dla pracowników. Prezes wyjaśnia

Źródło:
PAP, tvn24,

Wpływy do polskiego budżetu państwa od emigrantów z Ukrainy w 2024 roku wyniosły ponad 15 miliardów złotych - wynika z raportu opublikowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Z kolei wartość wypłat z tytułu 800 plus na dzieci uchodźców wojennych z tego kraju to 2,8 miliarda złotych - dodano.

Wpłacają więcej, niż otrzymują w postaci świadczeń socjalnych. Raport

Wpłacają więcej, niż otrzymują w postaci świadczeń socjalnych. Raport

Źródło:
PAP

Według centralnej ścieżki marcowej projekcji inflacja w 2025 roku wyniesie 4,9 procent - podał Narodowy Bank Polski w opublikowanym w piątek Raporcie o inflacji. Wzrost PKB według centralnej ścieżki projekcji ma wynieść w tym roku 3,7 procent.

Raport o inflacji. Nowa prognoza NBP

Raport o inflacji. Nowa prognoza NBP

Źródło:
PAP