Problem z emeryturami. "W 2050 roku będą zdecydowanie bardziej ubogie"

[object Object]
Rośnie zadłużenie emerytówTVN24 BiS
wideo 2/7

Z najnowszych danych ZUS płyną niepokojące wnioski. Nasze emerytury są coraz mniejsze w stosunku do ostatniej pensji. - Dziś relacje te są jeszcze na przyzwoitym poziomie. Ale w 2050 roku będą zdecydowanie bardziej ubogie - przestrzegł w rozmowie z tvn24bis.pl prezes Instytutu Emerytalnego dr Antoni Kolek.

Stopa zastąpienia to wskaźnik mówiący o tym, jak duża będzie nasza emerytura w stosunku do ostatniego wynagrodzenia. ZUS oblicza dla całego kraju tę stopę, biorąc pod uwagę średnią emeryturę oraz przeciętne wynagrodzenie pomniejszone o składkę na ubezpieczenie społeczne.

Według obliczeń ZUS w 2018 r. stopa zastąpienia wyniosła 56,4 proc., czyli o ponad 5 punktów procentowych mniej niż w 2013 roku, gdy wynosiła 61,7 proc. Mimo że w ostatnich sześciu latach średnia emerytura każdego roku rosła - od 1 872,32 zł w 2012 roku do 2 257,66 zł w 2018 roku.

Obliczenia przedstawione przez ZUS mogą jednak nie do końca odzwierciedlać prawdziwą różnicę pomiędzy ostatnią pensją a pierwszą emeryturą. ZUS wziął pod uwagę średnie wynagrodzenie krajowe, które na ogół odbiega od tego, które jest pobierane pod koniec kariery. W wielu przypadkach właśnie wtedy Polacy zarabiają najlepiej, więc realna stopa zastąpienia może być zarówno teraz, jak i w przyszłości, niższa.

Czarne scenariusze

Niektóre prognozy malują jeszcze czarniejsze wizje. Według nich pokolenia, które niedawno weszły na rynek pracy albo właśnie na niego wchodzą, nie mają szans na to, by za kilka dekad pobierać emeryturę, która byłaby choć trochę zbliżona do ich pensji.

Z przygotowanego w 2018 roku przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) raportu wynika, że sytuacja emerytalna osób, które w 2016 roku wchodziły na rynek pracy, będzie trudniejsza. Stopa zastąpienia dla tej grupy ma wynosić 31,6 proc. w momencie przejścia na emeryturę, czyli około 2050-60 roku. To jeden z najgorszych wyników w rankingu krajów zrzeszonych w OECD. Niżej jest tylko Meksyk, którego stopa ma wynieść 26,4 proc.

Szacunki Komisji Europejskiej są jeszcze mniej optymistyczne. Według raportu z 2018 roku stopa zastąpienia w Polsce w 2060 roku ma wynosić 23,5 proc. Czyli emerytura, którą otrzymają dzisiejsi dwudziestolatkowie, będzie wynosiła niespełna jedną czwartą ich ostatniej pensji.

System emerytalny w Polsce

​- Stopa zastąpienia będzie spadać, na to nie ma rady. Nie wynika to z kształtu systemu emerytalnego, tylko ze zmian ludnościowych. Chodzi o to, że relatywnie więcej ludzi pobiera świadczenia, a mniej płaci składki. Nie ma możliwości, by odwrócić te proporcje. Stopa zastąpienia w systemie emerytalnym zależy przede wszystkim od proporcji demograficznych. Prognozy dotyczące starzenia ludności w Polsce nie są optymistyczne - stwierdza w rozmowie z tvn24bis.pl prof. Marek Góra, jeden z autorów reformy emerytalnej z 1999 roku.

Zaznaczył też, że przewidywania z raportu OECD nie do końca muszą się sprawdzić, bo nie jest pewne, iż "założenia obowiązujących rozwiązań w systemach emerytalnych krajów członkowskich pozostaną niezmienione w ciągu kolejnych dziesięcioleci", a "szczodre systemy pozostaną szczodre w przyszłości niezależnie od ich zdolności do finansowania".

- System emerytalny w Polsce (także w Szwecji) – w przeciwieństwie do większości innych systemów, nie tworzy sztucznych obietnic oderwanych od realiów finansowania emerytur. Tradycyjne systemy emerytalne, które dominują w większości krajów Europy i nie tylko, dają obietnice, a później niech ludzie się martwią, kto, kiedy i w jakim zakresie ma je spełnić. To bardzo istotna różnica. Warto podkreślić, że pod względem tempa niekorzystnych zmian demograficznych w innych krajach nie jest aż tak źle jak w Polsce. To, ile będziemy otrzymywać w przyszłości, w minimalnym zakresie zależy od systemu emerytalnego - podkreślił prof. Góra.

Przyczyny niskiej stopy zastąpienia

O wyjaśnienie, dlaczego stopa zastąpienia jest coraz niższa, poprosiliśmy również prezesa Instytutu Emerytalnego dr. Antoniego Kolka. Ekspert wymienił kilka powodów, dlaczego emerytury Polaków będą coraz niższe w stosunku do średniego wynagrodzenia.

Według dr. Antoniego Kolka jedną z przyczyn, dla których stopa zastąpienia będzie w przyszłości spadać, jest to, że po reformie z 1999 roku emerytury pozbawione są kapitału początkowego. To oznacza, że liczona na bieżąco średnia emerytur jest niższa, więc w relacji do średniego wynagrodzenia stopa zastąpienia również jest niższa.

Kapitał początkowy to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 r. Wcześniej ZUS nie był zobowiązany do prowadzenia indywidualnych kont ubezpieczonych. Nie można więc sprawdzić, ile pieniędzy faktycznie za emeryta wpłacono. Dlatego dla osób urodzonych po 1948 r., ZUS oblicza wkład do systemu emerytalnego na podstawie stażu pracy i zarobków w tamtym okresie.

Drugą przyczyną jest wzrost średniej długości życia, która będzie jeszcze rosła w kolejnych latach. - Emerytura będzie niższa, bo wydłuży się okres, w którym będziemy otrzymywać świadczenia - tłumaczy Antoni Kolek.

- Trzeci powód związany jest z tym, co sobie sami odłożymy na emeryturę. W ostatnich latach bardzo wiele osób pracowało na "śmieciówkach" (umowy o dzieło i na zlecenie – red.), które w ogóle nie były "oskładkowane". To się przełoży na zgromadzenie kapitału niższego niż to powinno być przynależne - wymienił prezes Instytutu.

Kolek zwrócił również uwagę na negatywny wpływ obniżenia wieku emerytalnego. - Bardzo się przyczyniło do obniżenia wysokości emerytury i w przyszłości będzie się przyczyniać jeszcze bardziej - podkreślił.

Dodał też, że wpływ na niższe emerytury miała też emigracja zarobkowa Polaków.

Według Kolka wpływ na wysokość emerytur będzie miała też waloryzacja na koncie w ZUS, która "jest pochodną wzrostu przypisu składek" - podwyższenia podstawy wymiaru składek.

- Jeżeli w kolejnym roku uda się ZUS pobrać więcej składek, to waloryzacja jest wyższa. Dzisiaj tak jest, bo mamy rynek pracy cały czas rosnący. Ale w kolejnych latach nie będzie wzrostu przypisu składek i waloryzacja będzie na bardzo niskim poziomie albo zerowa (nie może być ujemna). I to będzie powodować to, że kapitał, który zgromadziliśmy na koncie w ZUS, nie będzie rósł tak szybko jak gospodarka. Więc nasz kapitał nie będzie zwielokrotniony albo pomnożony, jak to ma miejsce w przypadku inwestycji na rynkach kapitałowych albo w obligacje - wytłumaczył prezes IE.

Czy jest szansa na wyższą emeryturę?

Dr Antoni Kolek przedstawił również kilka propozycji, jak można złagodzić skutki negatywnych zmian demograficznych i poprawić nasz system emerytalny.

- Podniesienie wieku emerytalnego, uelastycznienie wieku emerytalnego. Dłuższy okres pracy zawodowej i krótszy pobierania świadczenia. To remedium jest bardzo niepopularne politycznie i nie będzie miało poklasku społecznego, ale to jest jedyna formuła. Powinniśmy systemowo skalibrować system emerytalny tak, by odpowiadał potrzebom społecznym, a jednocześnie nie utrudniał funkcjonowania pokoleniu wciąż pracującemu - zaznaczył Kolek.

Autor: Krzysztof Krzykowski / Źródło: tvn24bis.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Zbycie aktywów w ramach połączenia Orlenu z Lotosem o 5 miliardów złotych poniżej wartości ich wyceny było niegospodarne - wynika z ustaleń kontroli przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli w spółce Orlen. - Połączenie nie miało żadnego uzasadnienia ekonomicznego - powiedział prezes NIK Marian Banaś podczas konferencji prasowej.

NIK miażdży fuzję gigantów

NIK miażdży fuzję gigantów

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Na początku maja Komisja Europejska przedstawi plan uniezależnienia się od rosyjskich paliw kopalnych do 2027 roku - wynika z aktualnego kalendarza prac instytucji. Pierwotnie zakładano, że proces ten potrwa do końca dekady.

"Wydaliśmy kwotę równą kosztowi 2400 nowych myśliwców F-35". Nowy plan Brukseli

"Wydaliśmy kwotę równą kosztowi 2400 nowych myśliwców F-35". Nowy plan Brukseli

Źródło:
PAP

Orlen podał wysokość wynagrodzeń prezesów za 2024 rok. Daniel Obajtek piastował to stanowisko do 5 lutego i za nieco ponad miesiąc pracy zgarnął 651 tysięcy złotych. Ireneusz Fąfara, który objął stanowisko szefa koncernu w kwietniu ubiegłego roku, otrzymał za ponad osiem miesięcy trochę ponad milion złotych.

Ponad 650 tysięcy złotych za 36 dni

Ponad 650 tysięcy złotych za 36 dni 

Źródło:
PAP

Urzędnicy na niższych szczeblach rządowej administracji publicznej zarabiają więcej od swoich przełożonych - zwraca uwagę w najnowszym artykule "Dziennik Gazeta Prawna". Wpłynęło na to między innymi wieloletnie mrożenie płac.

Zarabiają więcej od szefów. "System postawiony na głowie"

Zarabiają więcej od szefów. "System postawiony na głowie"

Źródło:
"Dziennik Gazeta Prawna"

Premier Donald Tusk zapowiedział, że państwo zainwestuje w Rafako, aby utrzymać zakład. Dodał, że nic nie stoi na przeszkodzie, by uruchomić produkcję zbrojeniową w miejscu, gdzie wcześniej wytwarzano kotły.

Premier ma pomysł na Rafako

Premier ma pomysł na Rafako

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk zwrócił się do polskiego biznesu o wsparcie w budowie narodowej gospodarki. Podkreślił, że nowoczesny, gospodarczy nacjonalizm będzie bardzo poważną konfrontacją.

Tusk: to bardzo poważna konfrontacja

Tusk: to bardzo poważna konfrontacja

Źródło:
PAP

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2025 roku wzrosły o 4,9 procent rok do roku - podał Główny Urząd Statystyczny (GUS). W porównaniu z ubiegłym miesiącem inflacja wyniosła 0,2 procent.

O tyle wzrosły ceny

O tyle wzrosły ceny

Źródło:
tvn24.pl, PAP

W pierwszym kwartale 2025 roku ceny mieszkań w Katowicach rosną najszybciej, a w Warszawie spadają - wynika z raportu Rankomat.pl i Rentier.io. Według raportu, główną przyczyną zmiany trendu na spadkowy jest nadwyżka podaży nad zmniejszonym popytem

Zmiana trendu na rynku mieszkań

Zmiana trendu na rynku mieszkań

Źródło:
PAP

Grupa Orlen osiągnęła w 2024 roku 1 miliard 383 milionów zysku netto - podał we wtorek koncern w giełdowym skonsolidowanym raporcie rocznym. W 2023 roku było to 20 miliardów 969 milionów złotych. Prezes Ireneusz Fąfara tłumaczy, skąd ta różnica.

Orlen pokazał wyniki

Orlen pokazał wyniki

Źródło:
PAP

Administracja Donalda Trumpa zamroziła ponad 2 miliardy dolarów z funduszy federalnych przeznaczonych dla Uniwersytetu Harvarda. Powodem jest odrzucenie przez uczelnię żądań prezydenta dotyczących zmian w jej polityce przeciwdziałania antysemityzmowi i różnorodności.

Trump wstrzymuje dotacje dla prestiżowej uczelni

Trump wstrzymuje dotacje dla prestiżowej uczelni

Źródło:
PAP

Zakłady Ursus w Dobrym Mieście i Lublinie będą produkować nie tylko ciągniki, ale również drony rolnicze - poinformował Oleg Krot, prezes firmy M.I. Crow, nowego właściciela przedsiębiorstwa. Obecnie trwają inwestycje w celu odtworzenia mocy produkcyjnych firmy, zatrudniani są też nowi pracownicy.

Nowe życie Ursusa. Właściciel ujawnia plany

Nowe życie Ursusa. Właściciel ujawnia plany

Źródło:
PAP

Otrzymywanie bezwarunkowego dochodu podstawowego nie przyczynia się do całkowitej rezygnacji z działalności zarobkowej - wynika z eksperymentu przeprowadzonego przez niemiecką organizację non-profit. Osoby otrzymujące dochód podstawowy częściej zmieniały natomiast miejsce pracy lub podejmowały dalszą edukację.

Dostawali pieniądze za nic. Zaskakujące wyniki eksperymentu

Dostawali pieniądze za nic. Zaskakujące wyniki eksperymentu

Źródło:
CNN

Kanadyjczycy, ze względu na niepewność polityczną oraz sytuację ekonomiczną, zaczęli sprzedawać swoje domy w USA - donosi amerykański "Washington Post". Przedstawiciele branży wyjaśniają, że klienci z Kanady nie czują się mile widziani i obawiają się podwyżki podatków na nieruchomości.

Wyprzedają nieruchomości w USA. "Baliśmy się, co może się wydarzyć"

Wyprzedają nieruchomości w USA. "Baliśmy się, co może się wydarzyć"

Źródło:
PAP

Rada nadzorcza Polskiej Grupy Zbrojeniowej ogłosiła konkurs na nowego prezesa po rezygnacji Krzysztofa Trofiniaka. Kandydaci muszą mieć co najmniej trzyletnie doświadczenie na stanowiskach kierowniczych bądź samodzielnych oraz wiedzę o działalności grupy.

Gigant zbrojeniowy szuka prezesa. Podano wymagania

Gigant zbrojeniowy szuka prezesa. Podano wymagania

Źródło:
PAP

W poniedziałek niemiecki urząd antymonopolowy wydał zgodę włoskiemu bankowi UniCredit na zwiększenie swoich udziałów w Commerzbanku. Rzecznik niemieckiego ministra gospodarki przekazał, że przyjmuje decyzję do wiadomości, ale jej nie popiera. Dodał, że "wrogie przejęcia w sektorze bankowym są nie na miejscu".

"Wrogie przejęcie" niemieckiego banku

"Wrogie przejęcie" niemieckiego banku

Źródło:
PAP

Miasto Suwałki, znajdujące się w województwie podlaskim, rozpoczęło program sprzedaży działek budowlanych z 50-procentową zniżką dla osób poniżej 40. roku życia. Na początek samorząd przygotował 48 takich działek.

Działki za pół ceny. Są jednak warunki

Działki za pół ceny. Są jednak warunki

Źródło:
PAP

Nowe taryfy na energię elektryczną dla gospodarstw domowych miałyby obowiązywać od 1 października 2025 roku, a nie od 1 lipca - wynika z opublikowanych w poniedziałek założeń do zmiany ustawy o ochronie odbiorców energii.

Nowe taryfy na prąd. Znamy plany rządu

Nowe taryfy na prąd. Znamy plany rządu

Źródło:
PAP

Szwedzki inżynier Sebastian Hasselblom opracował nowy rodzaj ronda. Jego projekt ma zmniejszyć ryzyko kolizji w porównaniu z obecnymi rondami wielopasmowymi.

Koło Hassela. Opracowano nowy rodzaj ronda

Koło Hassela. Opracowano nowy rodzaj ronda

Źródło:
tvn24.pl

Spółka Centralny Port Komunikacyjny (CPK) planuje w tym roku ogłosić przetargi na kwotę około 30 miliardów złotych - przekazał wiceminister infrastruktury i pełnomocnik rządu do spraw CPK Maciej Lasek. Jednym z ważniejszych ma być przetarg na budowę terminala dla lotniska.

Przetargi na 30 miliardów złotych. Zapowiedź wiceministra

Przetargi na 30 miliardów złotych. Zapowiedź wiceministra

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Agnieszka Majewska zaapelowała do prezydenta Andrzeja Dudy oraz marszałek Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej o poparcie ustawy obniżającej składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. W poniedziałkowym komunikacie podkreśliła, że składka została "drastycznie" podniesiona w ramach Polskiego Ładu.

"Drastyczny" wzrost. Apel do prezydenta i marszałek Senatu

"Drastyczny" wzrost. Apel do prezydenta i marszałek Senatu

Źródło:
PAP

Oszuści wysyłają fałszywe wiadomości SMS lub e-mail, które dotyczą zwrotu podatku, konieczności dokonania korekty, aktualizacji danych czy powiadomień z urzędu skarbowego - przestrzega Ministerstwo Finansów. Resort podkreśla, że w czasie rozliczeń PIT aktywność oszustów znacznie się zwiększyła.

"Podatnicy nie powinni podawać danych osobowych". Ostrzeżenie

"Podatnicy nie powinni podawać danych osobowych". Ostrzeżenie

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Chin ogłosiło gotowość do współpracy z Unią Europejską w celu obrony zasad międzynarodowego handlu oraz Światowej Organizacji Handlu (WTO). "Cła wzajemne" Donalda Trumpa określono jako "broń (służącą) do wywierania presji".

Chiny zwracają się do Brukseli w sprawie ceł Trumpa

Chiny zwracają się do Brukseli w sprawie ceł Trumpa

Źródło:
PAP

W 2024 roku największy ruch pasażerski odnotowano na lotniskach Hartsfield-Jackson w Atlancie, Dubaju oraz Dallas Fort Worth - wynika z raportu Airports Council International (ACI). Pierwsza dziesiątka portów lotniczych odpowiada za dziewięć procent globalnego ruchu.

Największe lotniska na świecie. Ranking

Największe lotniska na świecie. Ranking

Źródło:
PAP

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że przewodniczący KRRiT Maciej Świrski dopuścił się bezczynności w kwestii przekazywania od stycznia do września 2024 roku na rzecz TVP S.A. środków na realizację misji publicznej i wymierzył mu grzywnę w wysokości 50 tysięcy złotych.

Świrski ma zapłacić grzywnę. Jest wyrok

Świrski ma zapłacić grzywnę. Jest wyrok

Źródło:
PAP