"Czyste powietrze" nie dla każdego? "Większość domów nie zostanie ocieplona"

W tym tygodniu premier Mateusz Morawiecki zwrócił się z apelem, by Polacy "postarali się ocieplić swoje domy w miarę możliwości jeszcze przed tym sezonem grzewczym". Jak ocenił szef rządu, "to na pewno będzie trudna jesień, będzie trudna zima - Putin się o to postarał". Dodał, że "my się uniezależniliśmy od Rosji, ale niestety, wysokie ceny surowców dotykają także nas". Szef rządu zachęcał jednocześnie do skorzystania z termomodernizacji domów, wymiany źródeł ciepła w ramach programu "Czyste powietrze".

- Większość domów nie zostanie ocieplona przed tym sezonem grzewczym. Natomiast, jak najbardziej, trzeba wpierać termomodernizację, efektywność energetyczną, bo w tym tkwi wielki potencjał. Gdyby kilka lat temu rząd zainwestował i pomógł Polakom termomodernizować domy, to dzisiaj polskie gospodarstwa nie zużywałyby 9-11 mln ton węgla, ale pięć ton lub mniej. I nie szukalibyśmy teraz desperacko na rynkach światowych tych kilku milionów brakujących ton węgla - powiedział na antenie TVN24 Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego.

Zaznaczył jednak, że aby "zachęcać Polaków do termomodernizacji trzeba im pokazać realną ofertę". - Natomiast to, co zostało przedstawione, czyli tak zwane "Czyste powietrze plus", to jest zwykły zabieg marketingowy, który w najmniejszym stopniu nie poprawia sytuacji większość beneficjentów programu "Czyste powietrze". I nie będzie też skutecznie zachęcał do prowadzenia prac termomodernizacyjnych, bo w tym programie, najzwyczajniej w świecie, tych środków na termomodernizację brakuje, o czym mówią od dawna eksperci i wskazują na pilne, konieczne zmiany, które niestety wraz z "Czystym powietrzem plus" nie weszły w życie - wyjaśniał.

W piątek wystartował nowy komponent w programie antysmogowym "Czyste Powietrze", który zakłada prefinansowanie inwestycji w wymianę nieefektywnego źródła ciepła oraz termomodernizację domu jednorodzinnego. "Czyste Powietrze Plus" zakłada, że jeszcze przed rozpoczęciem faktycznego remontu będzie można otrzymać z wyprzedzeniem do 50 proc. maksymalnej kwoty dotacji.

Zdaniem eksperta zmiana w programie, zakładająca możliwość zaliczkowania inwestycji przed jej fizycznym wykonaniem w wysokości do 50 proc. całej dotacji i wypłaceniem reszty dotacji w ciągu 30 dni od zakończenia remontu, "jest bardzo niewielka".

- Z tej zmiany, tak realnie szacujemy, będzie mogło skorzystać mniej niż 20 proc. beneficjentów programu "Czyste powietrze". Pamiętajmy, że zmiana, którą ogłosił pan premier, pani minister Moskwa polega na tym, że to będzie zaliczka przelewana na konto firmy wykonującej na przykład ocieplenie. Natomiast, według naszych szacunków, 25-30 proc. beneficjentów robi ocieplenie we własnym zakresie. Ci ludzie nie będą mogli skorzystać z tej zaliczki - ocenił Guła.

- Ogromna większość beneficjentów, która korzysta z podstawowego wsparcia w programie "Czyste powietrze" zaliczki nie będzie mogła uzyskać. To jest taka powiedzmy, bardziej marketingowa odpowiedź na potrzebę, która jest realna, a mianowicie że wielu ludzi, którzy nie mają środków zgromadzonych - 50, 60, 70 tysięcy złotych, a to ogromna większość, nie może skorzystać z programu "Czyste powietrze". Program ma charakter refundacyjny, trzeba wydać te pieniądze, a później otrzymuje się zwrot - tłumaczył.

Andrzej Guła zwrócił uwagę na "fundamentalny problem" związany z programem. - On zupełnie nie został zaadresowany. W ostatnich latach obserwujemy bardzo dużą erozję dotacji, co jest związane z tym, że znaczną jej część zjada inflacja. Na rynku materiałów budowlanych, izolacyjnych, instalacyjnym obserwujemy ogromne wzrosty kosztów. Nieraz one sięgają stu procent. My obserwujemy dwukrotny wzrost cen materiałów izolacyjnych - mówił.

Podkreślał, że "dotacje i ceny w 'Czystym powietrzu' były ustalone w 2018 roku i od tego czasu nie zostały zmienione". - Eksperci, Polski Alarm Smogowy (..) wskazują na pilne urealnienie poziomów dotacji i cen w "Czystym powietrzu" do warunków panującej w Polsce inflacji. Tego również nie zrobiono w "Czystym powietrzu plus" - powiedział.

- Wczoraj dowiedzieliśmy się z "Rzeczpospolitej", że rząd wskazał, że to urealnienie nastąpi we wrześniu. Do września trzeba poczekać na urealnienie i poziomu cen i dotacji w "Czystym powietrzu". Cieszę się, że to w końcu nastąpi. Natomiast wskazuje, że "Czyste powietrze plus", które weszło w życie wczoraj, jest po prostu niedoróbką - stwierdził.

Jak wyjaśnił, "Czyste powietrze plus" "jest dotacją, w zależności od poziomu dochodowego, od 30 proc. do 90 proc. koszów inwestycyjnych". - Jednak progi dochodowe, które kwalifikują do "Czystego powietrza" również nie zostały urealnione. Miejmy świadomość, że poziom życia Polaków i dochody również są zjadane przez inflację. Tutaj była kolejna rekomendacja, również nieuwzględniona w "Czystym powietrzu plus", aby te progi dochodowe podnieść i aby one odzwierciedlały inflację - dodał.