Kto dostarczy pojemniki na śmieci i czy przed wyrzuceniem należy myć zużyte opakowania - to tylko niektóre pytania, które pojawiają się w związku z wejściem z życie zmian w segregacji śmieci. Od dzisiaj obowiązuje bowiem Wspólny System Segregacji Odpadów. Poniżej staramy się rozwikłać część wątpliwości dotyczących nowych przepisów.
Zmiany w segregacji śmieci to efekt rozporządzenia wydanego przez ministra środowiska Jana Szyszkę pod koniec grudnia 2016 roku. Jak wskazują autorzy nowych przepisów, większość towarów, które kupujemy w sklepach, jest wykonana z tworzyw, które możemy ponownie wykorzystać. Dlatego główną zasadą Wspólnego Systemu Segregacji Odpadów jest oddzielanie surowców od odpadów.
1. Ile będzie pojemników?
Rozporządzenie wprowadza podział na pięć pojemników: papier – kolor niebieski, metale i tworzywa sztuczne – żółty, opakowania szklane – zielony, odpady biodegradowalne – brązowy oraz odpady zmieszane.
Dodatkowo w niektórych gminach może również występować rozróżnienie kubłów dla szkła bezbarwnego - kolor biały i kolorowego – zielony. Ten podział nie jest jednak obowiązkowy.
2. Co i do którego mogę wrzucać?
Aby zgodnie z założeniem ministerstwa uzyskać najbardziej pełnowartościowe surowce do ponownego przetworzenia, poszczególne tworzywa należy zbierać osobno. Co zatem można wrzucać do każdego z kubłów?
Do kubła oznaczonego jako szkło należy wrzucać butelki i słoiki po napojach oraz żywności, w tym po napojach alkoholowych, a także olejach roślinnych.
Do pojemnika na papier należy wrzucać opakowania z papieru, karton, tekturę, katalogi, ulotki, a także gazety i czasopisma. Ponadto może się tam znaleźć papier szkolny i biurowy, zadrukowane kartki, zeszyty, książki, torby, a także worki papierowe.
Do pojemnika na metale i tworzywa sztuczne powinny trafiać odkręcone i zgniecione plastikowe butelki po napojach, nakrętki, plastikowe opakowania po produktach spożywczych, opakowania wielomateriałowe (na przykład kartony po mleku i sokach), opakowania po środkach czystości i kosmetykach. Do tego pojemnika można również wrzucać plastikowe torby, reklamówki, aluminiowe puszki po napojach i sokach, puszki po konserwach, metale kolorowe, a także zakrętki od słoików.
W czwartym kuble przeznaczonym dla odpadów biodegradowalnych należy gromadzić odpadki warzywne i owocowe, w tym obierki. Gałęzie drzew i krzewów, skoszoną trawę, liście, kwiaty, a także trociny oraz korę drzew.
Do pojemnika z odpadami zmieszanymi należy wrzucać wszystko to, czego nie można odzyskać w recyklingu. Są to między innymi: resztki jedzenia, leki, odchody zwierząt, popiół z węgla kamiennego, puszki po farbach i lakierach czy plastikowe zabawki.
3. Co zrobić z odpadami niebezpiecznymi?
Należy pamiętać, by nie umieszczać w żadnym z powyższych pojemników odpadów niebezpiecznych.
Zaliczamy do nich zużyte baterie, akumulatory, przeterminowane lekarstwa, zużyte świetlówki, odpady po żrących chemikaliach, a także zużyty sprzęt RTV i AGD. Wszystkie te rzeczy należy oddać w specjalnie przeznaczonych do tego miejscach w sklepach bądź aptekach oraz w punktach selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.
4. Czy trzeba myć opakowania i ściągać etykiety przed wyrzuceniem?
Szkła, plastiku, czy metalu nie trzeba myć przed wrzuceniem do pojemnika na odpady segregowane. Wystarczy je opróżnić. Jak wskazuje Ministerstwo Środowiska, surowce zostaną umyte w późniejszym etapie recyklingu – w sortowni.
5. Wzrost opłat za wywóz śmieci?
Resort środowiska nie precyzuje, czy wejście nowych przepisów będzie wiązało się ze wzrostem cen za wywóz śmieci.
Jak wskazano, to gmina ustala, jaka jest wysokość i sposób naliczania opłaty od mieszkańców. Może to zrobić na podstawie jednego z czterech sposobów: od liczby mieszkańców faktycznie zamieszkujących daną nieruchomość, od powierzchni nieruchomości, od ilości zużytej wody, za gospodarstwo domowe (stawka ryczałtowa).
Samorządy mogą również różnicować opłaty za wywóz śmieci poprzez wprowadzenie ulg albo opłat do gorzej sytuowanych właścicieli nieruchomości. Jeśli gmina stwierdzi, że nieprawidłowo oszacowała koszty systemu, będzie musiałai podjąć uchwałę o zmianie stawki opłaty.
6. Jakie będą kary za brak segregacji?
Ustawa nakazuje gminom, żeby naliczały opłaty za wywóz śmieci zgodnie z założeniem, iż osoby segregujące odpady płacą mniej od tych, którzy tego nie robią.
Można to łatwo zobrazować na przykładzie mieszkańców bloku korzystających ze wspólnych pojemników do zbierania odpadów. Jeżeli część mieszkańców nie dostosowuje się do nowych wymogów, wówczas naliczana jest opłata według wyższej stawk, za tak zwane odpady zmieszane, która jest ustalona przez radę gminy.
7. Co powstaje z recyklingu?
Należy pamiętać, że szkło i aluminium podlegają recyklingowi w 100 procentach. Można je też przetwarzać nieskończoną ilość razy. W przypadku aluminium jest to o tyle ważne, że produkcja aluminium z rud jest droga, a złoża boksytu nie odnawiają się.
Dzięki recyklingowi szkła możemy natomiast przyczynić się ograniczenia zużycia piasku, dolomitu oraz sody. Co ciekawe, wprowadzając do wtórnego obiegu tylko jedną szklaną butelkę, ograniczamy zużycie energii równe 4 godzinom pracy 100 watowej żarówki.
Resort środowiska wskazuje, że tworzywa sztuczne powstają z pochodnych ropy naftowej. To jednak surowiec, którego zasoby są ograniczone, a wydobycie bardzo kosztowne, zatem znacznie bardziej opłacalne jest, by tworzywa sztuczne ponownie wykorzystać jako źródło energii bądź surowiec wtórny. Na przykład z 35 plastikowych butelek (PET) można wyprodukować bluzę z polaru.
Plastik może być również przetwarzany na innego rodzaju ubrania specjalistyczne lub sportowe. Powstają z niego także namioty, plecaki czy buty.
8. Kto dostarczy nowe pojemniki?
Jeżeli jesteś mieszkańcem bloku czy osiedla, sprawa dostarczenia nowych pojemników na śmieci zostanie rozstrzygnięta między gminą a zarządem nieruchomości. Jak jednak wskazuje resort środowiska, co do zasady to właściciel nieruchomości odpowiada za zapewnienie pojemników na śmieci.
W przypadku osób mieszkających w domu jednorodzinnym, to gmina poinformuje o tym, czy zapewni pojemniki na śmieci.
Należy jednak pamiętać, że rozporządzenie zakłada, iż na wymianę pojemników we właściwych kolorach gminy będą miały pięć lat. Muszą to zatem zrobić najpóźniej do 30 czerwca 2022 roku. Zdecydowanie szybciej będzie miało miejsce wprowadzenie nowych oznaczeń. Oznakowanie dotychczas obowiązujących pojemników musi być zmienione w okresie 6 miesięcy po wejściu rozporządzenia ministra Jana Szyszki.
9. Dlaczego są wprowadzane zmiany?
Przez Wspólny System Segregacji Odpadów resort środowiska chce poprawić efektywność segregacji odpadów komunalnych. W 2020 roku, zgodnie z prawem Unii Europejskiej, Polska musi bowiem uzyskać 50-procentowy poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia zarówno papieru, metali, tworzyw sztucznych, jak i szkła.
Obecnie wspomniany poziom wynosi zaledwie 26 procent.
Ministerstwo zwraca ponadto uwagę, że brak jednolitych zasad selektywnej zbiórki groziłby utratą około 1,3 mld euro z funduszy unijnych, które można przeznaczyć na gospodarkę odpadami.
10. Od kiedy?
Choć Wspólny System Segregacji Odpadów wszedł w życie 1 lipca, to przewidziano jednak okres przejściowy na jego wdrożenie. Oznacza to, że samorządy wprowadzą nowe zasady segregacji w zależności od tego, kiedy zakończą się obowiązujące umowy na wywóz śmieci. Nie mogą tego zrobić jednak później niż 30 czerwca 2021 roku. Jak wynika z informacji uzyskanych przez Polską Agencję Prasową, większość dużych miast wprowadzi nowe zasady dopiero w 2018 oraz 2019 roku.
W niektórych z nich, by spełnić nowe wymog, potrzebne są niewielkie zmiany. Tak jest w przypadku chociażby Wrocławia, gdzie choć umowy na wywóz śmieci wygasną z końcem 2020 roku, to jednak obowiązujące tam przepisy są niemal w całości zgodne z nowym regulacjami dotyczącymi segregowania odpadów. Różnice dotyczą jedynie opisu pojemników.
Podobnie jest na Śląsku, w Katowicach i na przykład w Zabrzu, gdzie nowe rozporządzenie nie wprowadzi znaczących zmian w obecnych systemach segregacji odpadów. Jak wyjaśniają tamtejsi samorządowcy, już teraz obowiązuje tam segregacja wielopojemnikowa. Od nowego roku zmiany nastąpią w Poznaniu i w całym Związku Międzygminnym Gospodarki Odpadami Aglomeracji Poznańskiej, bowiem umowy na odbiór i transport odpadów obowiązują tu do końca 2017 roku. Z kolei w Gdańsku segregacja "po nowemu" zacznie się od kwietnia 2018 roku. Jesienią ma ruszyć kampania informacyjno-edukacyjna, która ma przygotować gdańszczan do stosowania nowych zasad. Trochę później, bo od lipca przyszłego roku, nowe zasady wejdą w życie w Łodzi. Dotychczasowe umowy na odbiór śmieci obowiązują tu do 30 czerwca 2018 roku.
Od 2019 roku nowe zasady segregacji wdrożą z kolei Warszawa, Kraków i Sosnowiec. W stolicy zmiany zaczną obowiązywać najprawdopodobniej od stycznia 2019 roku. Dotychczasowe umowy na odbiór śmieci obowiązują bowiem tutaj do końca 2018 roku.
Z kolei w Krakowie nowe zasady zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2019 roku.
Autor: mb/gry / Źródło: tvn24bis.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock