"Sytuacja jeszcze nigdy nie była tak poważna"

We wtorek pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa, wicepremier Krzysztof Gawkowski poinformował o rosnącej liczbie ataków na przemysłowe systemy sterowania (ICS/OT) dostępne z internetu. Zaznaczył, że niektóre z nich miały wpływ na rzeczywiste działanie systemów, a ich skutki odczuli odbiorcy usług.

Przemysłowe systemy sterowania to zintegrowane systemy sprzętowe i programowe wykorzystywane do monitorowania i kontrolowania procesów przemysłowych. Systemy te są krytycznymi komponentami w sektorach takich jak produkcja, energia, uzdatnianie wody i transport.

Minister cyfryzacji przypomniał w komunikacie, że urządzenia przemysłowe często łączą się z internetem przez routery sieci komórkowych, a przypisane im adresy IP wskazują na operatorów sieci mobilnych, których karty SIM są używane w urządzeniach. Nie ma wówczas możliwości kontaktu z właścicielem systemu, można tylko przekazać informacje do operatora telekomunikacyjnego.

Gawkowski wydał szereg zaleceń dla jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów publicznych, a także zasugerował dodatkowe środki bezpieczeństwa. W środę odnieśli się do nich eksperci cyberbezpieczeństwa z firmy Stormshield. Jak zaznaczył dyrektor zarządzający firmy w Polsce Paweł Śmigielski, przedstawiona w komunikacie pełnomocnika diagnoza, odnosząca się do skali zagrożeń wynikających z połączenia systemów przemysłowych z internetem, jest jasnym sygnałem, że "sytuacja jeszcze nigdy nie była tak poważna". - Niestety geopolityka przyspieszyła, co może za sobą pociągać wzmożenie wrogich działań wymierzonych w jednostki samorządowe i podmioty publiczne. Przedstawione zalecenia są jak najbardziej słuszne, ponieważ pozwalają minimalizować ryzyko. Osoby odpowiedzialne za kwestie bezpieczeństwa IT i OT (technologii operacyjnej) mogą potraktować je jako listę kontrolną, aby krok po kroku sprawdzić, jak dany aspekt wygląda w ich organizacji - wskazał Śmigielski.

Czytaj także: Działają "jak zorganizowana przestępczość", "zarabiają miliardy". Ekspert ostrzega

Jak uściślił, do skutecznego skonfigurowania poszczególnych zaleceń można wykorzystać odpowiedni firewall. Jeśli dla serwisantów urządzeń funkcjonujących w sieci jest skonfigurowany dostęp zdalny przez VPN, warto sprawdzićm czy połączenie wykorzystuje uwierzytelnianie wieloskładnikowe i dopytać dostawcę technologii bezpieczeństwa o możliwości w tym zakresie. W kolejnym kroku warto sprawdzić, czy dostęp VPN jest ograniczony do konkretnych podsieci lub adresów IP, z których łączą się serwisanci. Korzystając z funkcji geolokalizacji na firewallu, można ograniczyć ruch przychodzący tylko do Polski. - Te dwa proste kroki wydatnie podniosą bezpieczeństwo. Komunikat nie stoi przy tym w sprzeczności z założeniami niedawnego projektu nowelizacji ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, które obniżyły wymagania dla części podmiotów publicznych. Ustawa opisuje wymagania na bardziej ogólnym poziomie, a w (…) komunikacie ujęto wytyczne stricte techniczne, oparte na dobrych praktykach, do natychmiastowego zastosowania w swojej sieci - wybił Śmigielski.

Sprawdź także: Metoda na skarbówkę. Takie wiadomości wysyłają oszuści

Inżynier w Stormshield Aleksander Kostuch dodał, że faktycznie wiele istotnych urządzeń ICS/OT jest dostępnych bezpośrednio z poziomu internetu, a skala wynikających z tego potencjalnych zagrożeń jest bardzo wysoka - ataki są bowiem stosunkowo łatwe do przeprowadzenia. - Komunikat tym samym potwierdza to, co można zaobserwować w przestrzeni publicznej. W ostatnich miesiącach celem cyberprzestępców w naszym kraju były m.in. oczyszczalnie ścieków, instalacja spalania biomasy czy stacje uzdatniania wody - i w każdym z tych przypadków były to ataki skuteczne - zaznaczył Kostuch. Wskazał, że kluczowe rekomendacje obejmują tu przede wszystkim eliminację bezpośredniego dostępu z internetu do systemów ICS/OT. - Podstawą jest właściwa architektura sieci, w której systemy OT są odseparowane od sieci biurowej i internetu (...). Pomóc w tym mogą firewalle przemysłowe oraz segmentacja sieci. Wydzielenie stref, np. sieci IT i sieci OT pozwala zminimalizować punkty styku z internetem i ograniczyć komunikację do niezbędnych połączeń - zasugerował ekspert. Przypomniał, że istotna jest jednocześnie regularna aktualizacja oprogramowania zabezpieczeń, w tym firewalli, co pozwala łatać ewentualne luki bezpieczeństwa, zanim wykorzystają je agresorzy.

Czytaj też: Największy bank w Polsce ostrzega. "Możesz stracić pieniądze"

Kostuch uznał, że wtorkowe zalecenia pełnomocnika wydają się spójne z duchem ostatniego projektu nowelizacji ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa. Wskazują bowiem na konkretne, najistotniejsze zagrożenia i opisują praktyczne środki zaradcze, czyli to, na czym powinny się skoncentrować ważne podmioty publiczne. - Jednocześnie komunikat jasno wskazuje, że fundamentalnych zasad cyberbezpieczeństwa nie można pomijać, nawet jeśli prawo łagodzi formalności. Ataki na ICS/OT pokazują, że zagrożenie jest realne, a stawką jest nie tylko bezpieczeństwo danych, lecz ciągłość usług publicznych i fizyczne bezpieczeństwo mieszkańców - skonkludował Kostuch.