Siła nabywcza pieniądza – od czego zależy? Jaka jest siła nabywcza złotego na tle innych państw Europy?

Źródło:
TVN24 Biznes
Belka: inflacja już przekształciła się w spiralę cenowo-płacową, którą będzie bardzo trudno zatrzymać
Belka: inflacja już przekształciła się w spiralę cenowo-płacową, którą będzie bardzo trudno zatrzymaćTVN24
wideo 2/3
Belka: inflacja już przekształciła się w spiralę cenowo-płacową, którą będzie bardzo trudno zatrzymaćTVN24

Nominalna ilość posiadanych pieniędzy nie jest tożsama z ich rzeczywistą wartością – za 100 złotych można dziś kupić znacznie mniej niż 10 czy 20 lat temu. Na to, ile realnie warte są nasze pieniądze, najlepiej wskazuje ich siła nabywcza. Czym jest siła nabywcza pieniądza? Z czego wynika i jak się zmienia?

Siła nabywcza pieniądza to jego realna wartość – pokazuje, ile towarów i usług można nabyć za określoną jednostkę pieniądza.Wyróżnia się też siłę nabywczą ludności wskazującą, ile dóbr i usług może zakupić statystyczny mieszkaniec.Siła nabywcza jest nierozerwalnie związana z gospodarką danego kraju.Siła nabywcza w Polsce wyniosła w 2020 roku 51 proc. średniej siły nabywczej w Europie. Najwyższa była w Lichtensteinie, zaś najniższa na Ukrainie.

Siła nabywcza pieniądza

Siła nabywcza jest pojęciem z dziedziny ekonomii. Jako takie nie ma definicji ustawowej, ale definiowane jest w opracowaniach naukowych oraz podręcznikach do makro- lub mikroekonomii.

Siła nabywcza pieniądza jest po prostu realną wartością tego pieniądza – wskazuje na to, ile dóbr można za określoną ilość (jednostkę) pieniądza kupić. Wyróżnia się przy tym dwa rodzaje siły nabywczej:

siła nabywcza pieniądza, to ilość towarów, które można nabyć za pewną ilość pieniądza, np. za 100 zł, – siła nabywcza ludności, to możność kupienia przez ludzi określonej liczby dóbr i usług, wyrażana sumą pieniędzy oraz kredytów, którymi ludzie ci dysponują.

Siła nabywcza nie jest stała i podlega stałym wahaniom. Przykładowo gdy ceny rosną (inflacja), siła nabywcza pieniądza maleje, czyli za tę samą ilość pieniędzy można kupić coraz mniej dóbr. I odwrotnie – jeżeli ceny spadają (deflacja), to siła nabywcza rośnie, czyli za tę samą ilość pieniędzy można kupić coraz więcej.

Pojęcie siły nabywczej jest nierozerwalnie związane z gospodarką danego państwa. Zależy od kondycji tej gospodarki, a przede wszystkim funkcjonujących w niej cen i wynagrodzeń, na które wpływ mają poszczególne państwa. 

Spadek siły nabywczej pieniądza 

Siła nabywcza pieniądza zależy od aktualnych cen w gospodarce, ceny te kształtują się jednak na podstawie wielu różnych czynników. Od czego zależy aktualna siła nabywcza?

Przede wszystkim siła nabywcza określonej jednostki pieniądza zmienia się z czasem – w praktyce prawie zawsze maleje. 100 zł lub 100 euro miało wyższą siłę nabywczą 10 czy 20 lat temu niż ma obecnie. Związane jest to ze zjawiskiem inflacji, która – póki utrzymuje się na niskim poziomie – jest uważana za zjawisko naturalne i korzystne dla gospodarki.

Olbrzymi wpływ na siłę nabywczą pieniądza mają również różnice kursowe. Gdy kurs złotówki spada (dewaluacja), to spada też jej siła nabywcza względem wszystkich towarów zagranicznych, czyli towary te stają się droższe. I odwrotnie, gdy kurs złotówki rośnie (rewaluacja), to rośnie również jej siła nabywcza względem towarów zagranicznych, czyli towary te stają się tańsze.

Bywa również, że na siłę nabywczą pieniądza mają wpływ bezpośrednie działania poszczególnych rządów, np. denominacja waluty, czyli zmiana jej nominalnej wartości, a zwłaszcza działania zwiększające inflację, np. zwiększanie emisji pieniądza przez bank centralny.

Koszyk towarów i usług

Z pojęciem siły nabywczej wiążą się dwa inne pojęcia: wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI, Consumer Price Index) oraz parytet siły nabywczej (PPP, Purchasing Power Parity). 

CPI jest najpopularniejszą miarą poziomu cen w danej gospodarce. Oblicza się ją tworząc zestaw (tzw. koszyk) towarów i usług najczęściej kupowanych przez statystyczne gospodarstwo domowe. Następnie ceny dóbr w tym koszyku są regularnie sprawdzane, a ich zmiana obrazuje aktualny poziom inflacji/deflacji w gospodarce. 

W Polsce mierzeniem CPI zajmuje się Główny Urząd Statystyczny posługujący się koszykiem ok. 2 tys. różnych towarów i usług. CPI bywa czasem uważany nie tyle za wskaźnik zmian siły nabywczej określonej waluty, ile za wskaźnik zmian kosztów utrzymania. Mimo to razem ze wskaźnikiem cen dóbr produkcyjnych (PPI, Producer Price Index) pozostaje najpowszechniejszym miernikiem poziomu inflacji.

Parytet siły nabywczej

Drugim pojęciem związanym z siłą nabywczą jest jej parytet. Parytet siły nabywczej to wskaźnik pokazujący różnice cen pomiędzy różnymi krajami. Wyliczany jest również poprzez utworzenie możliwie miarodajnego koszyka towarów i usług, a następnie porównywanie cen dóbr z tego samego koszyka w gospodarkach różnych państw. 

W ten sposób możliwe jest porównanie tych cen nie tylko nominalnie, w oparciu o kursy walutowe, ale również realnie, czyli z uwzględnieniem siły nabywczej w poszczególnych państwach.

Siła nabywcza pieniądza w Polsce

Mierzeniem i porównywaniem siły nabywczej ludności w Europie zajmuje się m.in. niemiecki koncern GfK. Publikuje ona na ten temat coroczne raporty, w których przedstawia wyliczenia pokazujące, ile euro mieszkaniec danego kraju mógł przeciętnie przeznaczyć na wydatki konsumenckie i oszczędności.

Według wyliczeń GfK siła nabywcza w Polsce wyniosła w 2020 roku 7 143 euro na mieszkańca – tyle statystycznie każdy Polak miał tzw. dochodu rozporządzalnego, czyli pozostałego po odjęciu podatków. 

Największa siła nabywcza była w Warszawie i wyniosła 12 120 euro, najmniejsza zaś na Mazowszu w powiecie szydłowieckim – 4 721 euro. 

Siła nabywcza w Europie

Za pomocą raportów GfK możliwe jest również porównanie siły nabywczej ludności w poszczególnych państwach Europy. Z porównania tego wynika, że choć siła nabywcza w Polsce niemal nieprzerwanie rośnie, wciąż pozostaje ona znacznie niższa niż w państwach Europy Zachodniej. 

W 2020 roku siła nabywcza w Polsce wynosiła jedynie 51 proc. średniej siły nabywczej w całej Europie, która wyniosła 13 894 euro. Tym samym Polska zajęła 28. miejsce spośród 42 europejskich państw, dla których wyliczono siłę nabywczą.

Najwyższa siła nabywcza w Europie była w 2020 roku w Lichtensteinie – 64 240 euro, Szwajcarii – 41 998 euro, oraz Luksemburgu – 34 119 euro. Najniższą siłę nabywczą raport GfK wskazał natomiast w Ukrainie, gdzie wyniosła 1 703 euro – przeszło czterokrotnie mniej niż w Polsce.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Akcje Tesli straciły w czwartek 14 procent, co przełożyło się na spadek kapitalizacji rynkowej spółki o około 150 miliardów dolarów. Inwestorzy zareagowali nerwowo na publiczny konflikt między prezydentem Donaldem Trumpem a prezesem spółki Elonem Muskiem.

Ogromna strata Tesli po kłótni Muska z Trumpem

Ogromna strata Tesli po kłótni Muska z Trumpem

Źródło:
Reuters, PAP

Ministra klimatu Paulina Hennig-Kloska powiedziała w piątek na antenie Radia Zet, że decyzja o ewentualnym przedłużeniu zamrożenia cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych zapadnie po analizie nowych taryf zaproponowanych przez spółki energetyczne.

Co dalej z zamrożeniem cen prądu? Ministra zabiera głos

Co dalej z zamrożeniem cen prądu? Ministra zabiera głos

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Trwa spór między pracodawcami, związkami zawodowymi, a nawet między ministerstwami, w sprawie wysokości płacy minimalnej na 2026 rok. Związkowcy domagają się jak najwyższych podwyżek, przedsiębiorcy - ustawowego minimum. W tle debaty pojawia się problem wypłaszczania struktury wynagrodzeń, nasilający się wraz ze wzrostem liczby osób z minimalną płacą.

Minimalna osiągnęła maksimum? Spór o podwyżki dla milionów pracowników

Minimalna osiągnęła maksimum? Spór o podwyżki dla milionów pracowników

Źródło:
TVN24+

Między Donaldem Trumpem i Elonem Muskiem doszło do publicznej kłótni. Teraz obydwaj studzą nastroje, mimo że padły gorzkie słowa, a niektóre ciosy były poniżej pasa. Jak podaje Politico, doradcy z Białego Domu zaplanowali na piątek rozmowę z Muskiem w celu załagodzenia sytuacji.

Gorąco na linii Trump-Musk. Wymiana ciosów i oskarżeń między byłymi współpracownikami

Gorąco na linii Trump-Musk. Wymiana ciosów i oskarżeń między byłymi współpracownikami

Aktualizacja:
Źródło:
BBC, PAP

Zatrzymany w środę były członek zarządu Orlen S.A. Michał R. usłyszał w czwartek zarzut niedopełnienia obowiązków nadzorowania i dbania o majątek Orlen S.A. - poinformowała w czwartek Prokuratura Regionalna w Warszawie. Michał R. nie przyznał się do zarzucanych mu czynów i złożył wyjaśnienia.

Są zarzuty dla byłego członka zarządu Orlenu

Są zarzuty dla byłego członka zarządu Orlenu

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump zapowiedział, że chińscy studenci będą mogli przyjeżdżać do Stanów Zjednoczonych. Tym samym zasugerował zmianę wcześniejszego stanowiska, zgodnie z którym wielu studentom z Chin miały zostać odebrane wizy.

Zwrot Trumpa w sprawie chińskich studentów. "Nie ma żadnego problemu"

Zwrot Trumpa w sprawie chińskich studentów. "Nie ma żadnego problemu"

Źródło:
PAP

Restauracja w Merano na północy Włoch została ukarana grzywną w wysokości czterech tysięcy euro za podanie innego sera niż zapowiedziany w menu. Zamiast chronionego certyfikatem Parmigiano Reggiano, klienci otrzymywali Grana Padano - co wykryli czujni przedstawiciele konsorcjum producentów parmezanu.

Słony rachunek za ser. Tysiące euro kary za zamianę w menu

Słony rachunek za ser. Tysiące euro kary za zamianę w menu

Źródło:
PAP

W czwartek w głównym losowaniu Lotto nie padła główna wygrana. Szóstka padła natomiast w grze Lotto Plus. Totalizator Sportowy podał, w której kolekturze kupiono zwycięski kupon. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 5 czerwca 2025 roku.

Padła szóstka w Lotto Plus. Wiemy, w której kolekturze

Padła szóstka w Lotto Plus. Wiemy, w której kolekturze

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl

Jesień - to wtedy według analityków Rada Polityki Pieniężnej może zdecydować się na kolejne cięcie stóp. Prezes NBP Adam Glapiński nie wydaje się spieszyć z obniżkami stóp procentowych - oceniają ekonomiści mBanku. Eksperci banku Santander zwracają uwagę na rzeczową i krótką konferencję. "Naszym zdaniem zasygnalizowała kolejną zmianę w nastawieniu banku centralnego, ponownie w kierunku bardziej jastrzębiej polityki" - stwierdzili w komentarzu.

Analitycy: bank centralny bardziej jastrzębi. Wskazali, kiedy kolejne cięcie stóp

Analitycy: bank centralny bardziej jastrzębi. Wskazali, kiedy kolejne cięcie stóp

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Podczas Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Orlenu nie udzielono absolutorium byłemu prezesowi spółki Danielowi Obajtkowi. Nowe władze, na czele z prezesem Ireneuszem Fąfarą, dostały zielone światło od akcjonariuszy. W uzasadnieniu rekomendacji dla walnego zgromadzenia powołano się na stwierdzone w audytach i kontrolach liczne nieprawidłowości. W czwartek w Płocku zdecydowano też o wysokości dywidendy.

Były zarząd Obajtka bez absolutorium od akcjonariuszy Orlenu

Były zarząd Obajtka bez absolutorium od akcjonariuszy Orlenu

Źródło:
PAP

W czwartek odbyła się rozmowa telefoniczna pomiędzy prezydentem USA Donaldem Trumpem a przywódcą Chin Xi Jinpingiem. W ocenie Amerykanina była ona "bardzo dobra", obaj rozmówcy zaprosili się nawzajem do złożenia wizyt, a zespoły z USA i Chin mają wkrótce spotkać się znów, by omówić kwestie handlowe. Według chińskich mediów Trump "wyraził ogromny szacunek" wobec Chin.

Pekin i Waszyngton po "bardzo dobrej rozmowie". Trwała półtorej godziny

Pekin i Waszyngton po "bardzo dobrej rozmowie". Trwała półtorej godziny

Źródło:
PAP

- RPP nie zapowiada ścieżki przyszłych stóp procentowych, nie zobowiązuje się do żadnych decyzji - poinformował prezes NBP Adam Glapiński. Szef banku centralnego wskazał, że RPP spodziewa się "w całym roku 2025 wyższego wzrostu PKB niż w roku ubiegłym".

Glapiński o stopach: nie zobowiązujemy się do żadnych decyzji, nawet werbalnie

Glapiński o stopach: nie zobowiązujemy się do żadnych decyzji, nawet werbalnie

Źródło:
tvn24.pl

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych - podano w komunikacie po posiedzeniu. Decyzja była zgodna z oczekiwaniami analityków. To już 8. obniżka stóp procentowych - od czerwca 2024 r. - Europejski Bank Centralny po czerwcowej obniżce stóp procentowych o 25 punktów bazowych jest dobrze pozycjonowany i w dobrym miejscu - oceniła na konferencji prezes EBC Christine Lagarde.

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych w strefie euro

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych w strefie euro

Źródło:
tvn24.pl, PAP

We Francji spada spożycie wina. Jak podaje w czwartkowym wydaniu dziennik "Le Figaro", znacznie spadła sprzedaż tego alkoholu w super- i hipermarketach, a to główne miejsca zakupu. Jak wyliczono, Francuzi kupili o 35 milionów butelek mniej wina niż w 2024 roku.

Francuzi piją mniej wina. Spadek liczony w dziesiątkach milionów

Francuzi piją mniej wina. Spadek liczony w dziesiątkach milionów

Źródło:
PAP

Europejska Organizacja Konsumentów, zrzeszająca 45 europejskich organizacji konsumenckich z 32 krajów, złożyła skargę do Komisji Europejskiej przeciwko Shein. Chińskiej platformie fast fashion zarzuca się stosowanie tak zwanych "dark patterns", To nielegalne taktyki mających na celu nakłonienie klienta do dokonywania zakupów.

Skarga na Shein. Za manipulacyjne praktyki sprzedażowe

Skarga na Shein. Za manipulacyjne praktyki sprzedażowe

Źródło:
Reuters

W 2024 roku blisko dwa miliony podatników w Polsce osiągnęło dochód przekraczający 120 tysięcy złotych - wynika z danych Ministerstwa Finansów. Z kolei 8,7 miliona podatników skorzystało z tak zwanej ulgi dla młodych, czyli podatku zerowego.

Rekordy podatkowe. Resort podał dane

Rekordy podatkowe. Resort podał dane

Źródło:
PAP

Amerykański przedsiębiorca Stephen Lynch uważa, że niemieccy urzędnicy z rezerwą odnoszą się do jego propozycji zakupu niedziałającego gazociągu Nord Stream 2 - podał w czwartek "New York Times". Dodał, że liczy na zmianę stanowiska europejskich przywódców, podkreślając, że "gaz nie popłynie przed osiągnięciem pokoju na Ukrainie".

Co ze sprzedażą Nord Stream 2? Amerykański inwestor o "sceptycyzmie Berlina"

Co ze sprzedażą Nord Stream 2? Amerykański inwestor o "sceptycyzmie Berlina"

Źródło:
PAP

Rosnąca niepewność gospodarcza w USA związana z polityką celną administracji Donalda Trumpa wpływa na decyzje przedsiębiorców i konsumentów - ostrzega CNN. Podkreśla, że firmy notują wyższe koszty, podnoszą ceny i wstrzymują zatrudnienie.

Uderzają w Trumpa. "Rozpętuje piekło"

Uderzają w Trumpa. "Rozpętuje piekło"

Źródło:
CNN

Będziemy pilnować, aby przepisy były realizowane bez żadnych obejść i uników - napisała w mediach społecznościowych ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, przekazując, że prezydent Andrzej Duda zadeklarował, że podpisze ustawę o jawności cen mieszkań.

"Pan prezydent zadeklarował, że podpisze ustawę"

"Pan prezydent zadeklarował, że podpisze ustawę"

Źródło:
tvn24.pl

Firma Procter & Gamble zamierza w najbliższych dwóch latach zwolnić 7000 pracowników, czyli około sześć procent globalnej siły roboczej - podała Agencja Reutera. Ma to przeciwdziałać rosnącym kosztom w związku z niepewnością co do ceł Donalda Trumpa.

Gigant chce zwolnić 7000 osób

Gigant chce zwolnić 7000 osób

Źródło:
Reuters

Adam Bodnar, prokurator generalny i minister sprawiedliwości, poinformował w czwartek w mediach społecznościowych o tymczasowym aresztowaniu Moniki J., byłej głównej księgowej i prokurent spółki Cinkciarz.pl. "Usłyszała zarzut współdziałania w popełnieniu przestępstwa oszustwa" - przekazał, dodając, że przyznała się do zarzucanego czynu. Prokuratura w komunikacie wyjaśniła, że chodzi o "zarzut niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie przekraczającej 112 milionów złotych". Grozi jej kara do 25 lat pozbawienia wolności.

Areszt dla byłej głównej księgowej Cinkciarz.pl

Areszt dla byłej głównej księgowej Cinkciarz.pl

Źródło:
tvn24.pl

Węgierski MOL, który przejął stacje Lotosu, ma w Polsce coraz mniejsze przychody i większe straty - donosi w czwartek "Puls Biznesu".

Z impetem weszli do Polski. Liczą straty

Z impetem weszli do Polski. Liczą straty

Źródło:
PAP

W maju sprowadzono do Polski ponad 80 tysięcy używanych aut z zagranicy, czyli o 2 procent więcej rok do roku. Ich średni wiek to 12,11 roku - podał Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar. Wyraźny wzrost odnotowano w imporcie elektryków.

To sprowadzamy. Skok w jednej grupie

To sprowadzamy. Skok w jednej grupie

Źródło:
PAP

Bułgaria, najbiedniejszy kraj Unii Europejskiej, szykuje się przystąpienia do strefy euro. Tymczasem po zwycięstwie Karola Nawrockiego w wyborach prezydenckich perspektywa dołączenia Polski do tego klubu jest bardziej odległa niż kiedykolwiek - pisze Politico.

Euro w Polsce "bardziej odległe niż kiedykolwiek"

Euro w Polsce "bardziej odległe niż kiedykolwiek"

Źródło:
PAP

W 2024 roku na świecie żyło niemal 23,5 miliona osób z majątkiem płynnym przekraczającymi milion dolarów. Liderem pod tym względem pozostają Stany Zjednoczone - wynika z najnowszego raportu firmy doradczej Capgemini.

W tym kraju żyje najwięcej milionerów

W tym kraju żyje najwięcej milionerów

Źródło:
PAP

W maju 2025 roku wartość zapytań o kredyt mieszkaniowy wzrosła o 46,4 procent rok do roku - przekazało Biuro Informacji Kredytowej. Kredytem było zainteresowanych ponad 38 tysięcy osób w porównaniu do prawie 27 tysięcy w maju poprzedniego roku.

Zmiana na rynku. Nagły wzrost zapytań

Zmiana na rynku. Nagły wzrost zapytań

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump chce zniesienia ustawowego limitu zadłużenia w USA. "Jest zbyt niszczycielski, aby oddać go w ręce polityków, którzy mogą chcieć go wykorzystać" - napisał w mediach społecznościowych.

Trump: to grozi gospodarczą katastrofą

Trump: to grozi gospodarczą katastrofą

Źródło:
PAP

Przedłużający się impas polityczny w Polsce oraz zbliżające się wybory parlamentarne i zakończone prezydenckie ograniczają perspektywy reform gospodarczych i konsolidacji fiskalnej - oceniają agencje ratingowe S&P Global Ratings i Fitch. Eksperci wskazują, że apetyt na zdecydowane działania fiskalne może być coraz mniejszy w obliczu napiętej sceny politycznej. Wynik przyszłych wyborów może dodatkowo utrudnić wdrażanie niezbędnych reform.

Nawrocki w Pałacu, reformy w zawieszeniu. Agencje alarmują

Nawrocki w Pałacu, reformy w zawieszeniu. Agencje alarmują

Źródło:
PAP