Siła nabywcza pieniądza – od czego zależy? Jaka jest siła nabywcza złotego na tle innych państw Europy?

Źródło:
TVN24 Biznes
Belka: inflacja już przekształciła się w spiralę cenowo-płacową, którą będzie bardzo trudno zatrzymać
Belka: inflacja już przekształciła się w spiralę cenowo-płacową, którą będzie bardzo trudno zatrzymaćTVN24
wideo 2/3
Belka: inflacja już przekształciła się w spiralę cenowo-płacową, którą będzie bardzo trudno zatrzymaćTVN24

Nominalna ilość posiadanych pieniędzy nie jest tożsama z ich rzeczywistą wartością – za 100 złotych można dziś kupić znacznie mniej niż 10 czy 20 lat temu. Na to, ile realnie warte są nasze pieniądze, najlepiej wskazuje ich siła nabywcza. Czym jest siła nabywcza pieniądza? Z czego wynika i jak się zmienia?

Siła nabywcza pieniądza to jego realna wartość – pokazuje, ile towarów i usług można nabyć za określoną jednostkę pieniądza.Wyróżnia się też siłę nabywczą ludności wskazującą, ile dóbr i usług może zakupić statystyczny mieszkaniec.Siła nabywcza jest nierozerwalnie związana z gospodarką danego kraju.Siła nabywcza w Polsce wyniosła w 2020 roku 51 proc. średniej siły nabywczej w Europie. Najwyższa była w Lichtensteinie, zaś najniższa na Ukrainie.

Siła nabywcza pieniądza

Siła nabywcza jest pojęciem z dziedziny ekonomii. Jako takie nie ma definicji ustawowej, ale definiowane jest w opracowaniach naukowych oraz podręcznikach do makro- lub mikroekonomii.

Siła nabywcza pieniądza jest po prostu realną wartością tego pieniądza – wskazuje na to, ile dóbr można za określoną ilość (jednostkę) pieniądza kupić. Wyróżnia się przy tym dwa rodzaje siły nabywczej:

siła nabywcza pieniądza, to ilość towarów, które można nabyć za pewną ilość pieniądza, np. za 100 zł, – siła nabywcza ludności, to możność kupienia przez ludzi określonej liczby dóbr i usług, wyrażana sumą pieniędzy oraz kredytów, którymi ludzie ci dysponują.

Siła nabywcza nie jest stała i podlega stałym wahaniom. Przykładowo gdy ceny rosną (inflacja), siła nabywcza pieniądza maleje, czyli za tę samą ilość pieniędzy można kupić coraz mniej dóbr. I odwrotnie – jeżeli ceny spadają (deflacja), to siła nabywcza rośnie, czyli za tę samą ilość pieniędzy można kupić coraz więcej.

Pojęcie siły nabywczej jest nierozerwalnie związane z gospodarką danego państwa. Zależy od kondycji tej gospodarki, a przede wszystkim funkcjonujących w niej cen i wynagrodzeń, na które wpływ mają poszczególne państwa. 

Spadek siły nabywczej pieniądza 

Siła nabywcza pieniądza zależy od aktualnych cen w gospodarce, ceny te kształtują się jednak na podstawie wielu różnych czynników. Od czego zależy aktualna siła nabywcza?

Przede wszystkim siła nabywcza określonej jednostki pieniądza zmienia się z czasem – w praktyce prawie zawsze maleje. 100 zł lub 100 euro miało wyższą siłę nabywczą 10 czy 20 lat temu niż ma obecnie. Związane jest to ze zjawiskiem inflacji, która – póki utrzymuje się na niskim poziomie – jest uważana za zjawisko naturalne i korzystne dla gospodarki.

Olbrzymi wpływ na siłę nabywczą pieniądza mają również różnice kursowe. Gdy kurs złotówki spada (dewaluacja), to spada też jej siła nabywcza względem wszystkich towarów zagranicznych, czyli towary te stają się droższe. I odwrotnie, gdy kurs złotówki rośnie (rewaluacja), to rośnie również jej siła nabywcza względem towarów zagranicznych, czyli towary te stają się tańsze.

Bywa również, że na siłę nabywczą pieniądza mają wpływ bezpośrednie działania poszczególnych rządów, np. denominacja waluty, czyli zmiana jej nominalnej wartości, a zwłaszcza działania zwiększające inflację, np. zwiększanie emisji pieniądza przez bank centralny.

Koszyk towarów i usług

Z pojęciem siły nabywczej wiążą się dwa inne pojęcia: wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI, Consumer Price Index) oraz parytet siły nabywczej (PPP, Purchasing Power Parity). 

CPI jest najpopularniejszą miarą poziomu cen w danej gospodarce. Oblicza się ją tworząc zestaw (tzw. koszyk) towarów i usług najczęściej kupowanych przez statystyczne gospodarstwo domowe. Następnie ceny dóbr w tym koszyku są regularnie sprawdzane, a ich zmiana obrazuje aktualny poziom inflacji/deflacji w gospodarce. 

W Polsce mierzeniem CPI zajmuje się Główny Urząd Statystyczny posługujący się koszykiem ok. 2 tys. różnych towarów i usług. CPI bywa czasem uważany nie tyle za wskaźnik zmian siły nabywczej określonej waluty, ile za wskaźnik zmian kosztów utrzymania. Mimo to razem ze wskaźnikiem cen dóbr produkcyjnych (PPI, Producer Price Index) pozostaje najpowszechniejszym miernikiem poziomu inflacji.

Parytet siły nabywczej

Drugim pojęciem związanym z siłą nabywczą jest jej parytet. Parytet siły nabywczej to wskaźnik pokazujący różnice cen pomiędzy różnymi krajami. Wyliczany jest również poprzez utworzenie możliwie miarodajnego koszyka towarów i usług, a następnie porównywanie cen dóbr z tego samego koszyka w gospodarkach różnych państw. 

W ten sposób możliwe jest porównanie tych cen nie tylko nominalnie, w oparciu o kursy walutowe, ale również realnie, czyli z uwzględnieniem siły nabywczej w poszczególnych państwach.

Siła nabywcza pieniądza w Polsce

Mierzeniem i porównywaniem siły nabywczej ludności w Europie zajmuje się m.in. niemiecki koncern GfK. Publikuje ona na ten temat coroczne raporty, w których przedstawia wyliczenia pokazujące, ile euro mieszkaniec danego kraju mógł przeciętnie przeznaczyć na wydatki konsumenckie i oszczędności.

Według wyliczeń GfK siła nabywcza w Polsce wyniosła w 2020 roku 7 143 euro na mieszkańca – tyle statystycznie każdy Polak miał tzw. dochodu rozporządzalnego, czyli pozostałego po odjęciu podatków. 

Największa siła nabywcza była w Warszawie i wyniosła 12 120 euro, najmniejsza zaś na Mazowszu w powiecie szydłowieckim – 4 721 euro. 

Siła nabywcza w Europie

Za pomocą raportów GfK możliwe jest również porównanie siły nabywczej ludności w poszczególnych państwach Europy. Z porównania tego wynika, że choć siła nabywcza w Polsce niemal nieprzerwanie rośnie, wciąż pozostaje ona znacznie niższa niż w państwach Europy Zachodniej. 

W 2020 roku siła nabywcza w Polsce wynosiła jedynie 51 proc. średniej siły nabywczej w całej Europie, która wyniosła 13 894 euro. Tym samym Polska zajęła 28. miejsce spośród 42 europejskich państw, dla których wyliczono siłę nabywczą.

Najwyższa siła nabywcza w Europie była w 2020 roku w Lichtensteinie – 64 240 euro, Szwajcarii – 41 998 euro, oraz Luksemburgu – 34 119 euro. Najniższą siłę nabywczą raport GfK wskazał natomiast w Ukrainie, gdzie wyniosła 1 703 euro – przeszło czterokrotnie mniej niż w Polsce.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

PZU i Bank Pekao podpisały dokument określający wstępne zasady współpracy przy tworzeniu grupy bankowo-ubezpieczeniowej (tak zwany term sheet). "To kolejny krok w przygotowaniu transakcji, zacieśniający współpracę stron" - podkreślono w komunikacie.

Fuzja gigantów coraz bliżej. Podpisano dokument

Fuzja gigantów coraz bliżej. Podpisano dokument

Źródło:
PAP

Złoty się umacnia, dolar traci. Co więcej, amerykańska waluta jest na najniższych poziomach od siedmiu lat - wskazują analitycy. Dodają, że dolar utrzymuje trend spadkowy "od objęcia urzędu prezydenta przez Donalda Trumpa".

Dolar "w największych tarapatach od lat"

Dolar "w największych tarapatach od lat"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Dwie trzecie Polaków podróżujących samolotem wybiera na wakacje Hiszpanię, Włochy oraz Grecję. Coraz chętniej latamy też do Turcji, którą wcześniej odwiedzano głównie z biurami podróży.

Główne wakacyjne kierunki Polaków. Zmiana lidera

Główne wakacyjne kierunki Polaków. Zmiana lidera

Źródło:
PAP

Premier Robert Fico przekazał, że Słowacja podtrzymuje weto wobec nałożenia 18. pakietu sankcji na Rosję. Dodał, że zmieni zdanie, jeśli Komisja Europejska zrekompensuje straty wynikające z planowanego zakazu importu rosyjskiego gazu od 2028 roku.

Słowacja podtrzymuje weto. Stawia jeden warunek

Słowacja podtrzymuje weto. Stawia jeden warunek

Źródło:
PAP

Wiceminister rozwoju i technologii Michał Jaros wyjaśnił, że projekt rozporządzenia w sprawie obowiązkowego montażu wind nie będzie dotyczył istniejących już budynków.

Obowiązkowe windy. Wiceminister wyjaśnia

Obowiązkowe windy. Wiceminister wyjaśnia

Źródło:
PAP

Zakład w Raciborzu zostanie zamknięty - poinformowała w komunikacie firma Henkel. Jak dodano, "trudna decyzja" w tej sprawie została spowodowana "zmieniającym się zapotrzebowaniem konsumentów i koniecznością adaptacji oferty". W zakładzie zatrudnionych jest 159 osób.

Niemiecki gigant zamyka fabrykę w Polsce. "Trudna decyzja"

Niemiecki gigant zamyka fabrykę w Polsce. "Trudna decyzja"

Źródło:
tvn24.pl

Jeżeli prezydent Andrzej Duda chce zapewnić niskie ceny energii, zarówno teraz, jak i w przyszłości, powinien podpisać ustawę wiatrakową - powiedziała na konferencji szefowa resortu klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, apelując do prezydenta o podpis pod ustawą. Głos w tej sprawie zabrał także rzecznik rządu Adam Szłapka.

Prezydent Duda o "wymuszaniu" podpisu. Jest reakcja

Prezydent Duda o "wymuszaniu" podpisu. Jest reakcja

Źródło:
PAP

Artur Dziambor został pełnomocnikiem do spraw innowacji i rozwoju przedsiębiorczości - przekazało Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Funkcję tę będzie pełnił bez pobierania wynagrodzenia.

Artur Dziambor nowym pełnomocnikiem w resorcie rozwoju

Artur Dziambor nowym pełnomocnikiem w resorcie rozwoju

Źródło:
PAP

Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF) wycofał z obrotu w całym kraju cztery partie leku Magne B6 z powodu niezgodności z wymogami jakościowymi. Produkt może stanowić zagrożenie dla zdrowia pacjentów ze względu na brak oczekiwanej skuteczności.

Partie Magne B6 wycofane. "Realne zagrożenie dla zdrowia"

Partie Magne B6 wycofane. "Realne zagrożenie dla zdrowia"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

W maju ceny kawy w sklepach znacząco wzrosły. Mielona była droższa o ponad 25 procent w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, a rozpuszczalna podrożała o ponad 20 procent.

Cena produktu ostro w górę. "Dwa czynniki"

Cena produktu ostro w górę. "Dwa czynniki"

Źródło:
PAP

Sieci paliwowe w kraju mają specjalne promocje i rabaty z okazji nadchodzących wakacji. Oto, czego możemy się spodziewać na stacjach paliw, między innymi Orlenu, BP czy Shellu. Według zapowiedzi obniżki mogą sięgnąć nawet 40 groszy na litrze.

Wakacyjne promocje na stacjach paliw

Wakacyjne promocje na stacjach paliw

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Chcemy w ramach pilotażu skróconego czasu pracy sprawdzić, co i jak działa, w jakich branżach, w jakiej wielkości firmach - powiedziała w rozmowie z TVN24 ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Stwierdziła, że szukane są rozwiązania "szyte na miarę". Eksperci zwracają natomiast uwagę na wyzwania związane z wprowadzeniem takiego modelu.

Weekend może zaczynać się w czwartek

Weekend może zaczynać się w czwartek

Źródło:
TVN24, PAP

Banki i SKOK-i w maju udzieliły o niemal 24 procent więcej kredytów mieszkaniowych, a ich wartość była większa o ponad 30 procent wobec maja 2024 - podało Biuro Informacji Kredytowej.

Ogromne zainteresowanie wśród klientów. Skokowy wzrost

Ogromne zainteresowanie wśród klientów. Skokowy wzrost

Źródło:
PAP

Sejm uchwalił nowelizację tak zwanej ustawy wiatrakowej, która między innymi zmniejsza minimalną odległość turbin wiatrowych od zabudowań do 500 metrów. W nowelizacji znalazły się również zapowiadane przez premiera Donalda Tuska przepisy dotyczące zamrożenia cen energii do końca roku na poziomie 500 złotych netto za megawatogodzinę. Obecnie obowiązujące mrożenie cen wygasa z końcem września.

Zapowiedź Tuska w sprawie cen prądu, jest decyzja posłów

Zapowiedź Tuska w sprawie cen prądu, jest decyzja posłów

Źródło:
PAP

Plan wprowadzenia dodatkowych ograniczeń w handlu alkoholem jest coraz bliżej finalizacji. Jak ustaliła "Rzeczpospolita", rozważany jest całkowity zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych - poinformowano w czwartkowym wydaniu dziennika.

Tu sprzedaż alkoholu może zostać zakazana

Tu sprzedaż alkoholu może zostać zakazana

Źródło:
PAP

Śmieszne memy na Instagramie albo nauka za oceanem - czy przed takim wyborem staną za chwilę młodzi naukowcy z Polski i innych krajów planujący stypendia w USA? Amerykańska ambasada ogłosiła właśnie, że ludzie ubiegający się o taką wizę powinni otworzyć swoje konta w mediach społecznościowych - tak żeby urzędnik migracyjny mógł zobaczyć, co tam publikują. Wcześniej w mediach pojawiły się informacje o zablokowaniu wjazdu jednego z turystów z powodu mema w telefonie.

Odmówiono mu wjazdu do USA przez mema? Urząd zabiera głos

Odmówiono mu wjazdu do USA przez mema? Urząd zabiera głos

Źródło:
TVN24

Żaden pojedynczy czynnik ani post w mediach społecznościowych nie decyduje o wyniku postępowania wizowego - przekazała tvn24.pl ambasada USA w Warszawie, pytana o szczegóły nowych zasad. We wtorek amerykańska ambasada podała, że osoby ubiegające się o wizę w celu podjęcia nauki w USA "powinny zmienić ustawienia prywatności swoich kont w mediach społecznościowych na publiczne".

Nowe zasady wizowe. Ambasada USA wyjaśnia

Nowe zasady wizowe. Ambasada USA wyjaśnia

Źródło:
tvn24.pl

Sławosz Uznański-Wiśniewski w środę wystartował z Przylądka Canaveral i został drugim w historii Polakiem w kosmosie. To wielki sukces i wyróżnienie, na które pracował niemal całe życie. Ale bycie astronautą to także wysokie wynagrodzenie. Ile Sławosz Uznański-Wiśniewski może zarobić dzięki swojej kosmicznej misji?

Kosmiczne pieniądze za kosmiczny lot? Tyle może zarobić polski astronauta

Kosmiczne pieniądze za kosmiczny lot? Tyle może zarobić polski astronauta

Źródło:
tvn24.pl, Space Insider

- Hiszpania chce jazdy na gapę. To okropne - stwierdził Donald Trump na koniec szczytu NATO w Hadze. Prezydent USA dodał, że zmusi Hiszpanię, by zapłaciła "dwa razy więcej" niż jej zobowiązanie do wydatków obronnych w ramach negocjacji handlowych.

Donald Trump: sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej

Donald Trump: sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej

Źródło:
PAP

Polski sektor obronny, wraz z siłami zbrojnymi i zapleczem technicznym, czeka poważne wyzwanie. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte, do 2035 roku będzie potrzebował niemal ćwierć miliona nowych pracowników. Jednocześnie w tym samym czasie liczba osób w wieku produkcyjnym spadnie o 800 tysięcy.

Potrzebnych będzie ćwierć miliona pracowników

Potrzebnych będzie ćwierć miliona pracowników

Źródło:
PAP

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował w środę minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 roku z tego tytułu mogłyby sięgnąć nawet poziomu dwóch miliardów złotych.

Minister finansów zapowiada nowy podatek

Minister finansów zapowiada nowy podatek

Źródło:
PAP

Warner Bros. Discovery miał w maju największy udział w oglądalności wśród dystrybutorów treści wideo w Polsce - podał Presserwis, powołując się na badanie All Screens Video Landscape Nielsena.

Warner Bros. Discovery na czele dystrybutorów treści wideo w Polsce

Warner Bros. Discovery na czele dystrybutorów treści wideo w Polsce

Źródło:
tvn24.pl