"Zbieranie faktur, rachunków i kontrolowanie wydatków jest nieuzasadnione i nieuprawnione. Rodzice najlepiej wiedzą, na co przeznaczyć pieniądze z programu Rodzina 500 plus" - zapewnia w komunikacie przesłanym tvn24bis.pl Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jednak sami urzędnicy twierdzą, że będą zaglądać do portfeli i prosić o rachunki.
- Pracownicy socjalni będą to monitorować. Będą prosić o dokument potwierdzający wydatki - mówiła "Faktom TVN" Justyna Pawlak z gorzowskiego Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej, które do kontroli wytypowało kilkadziesiąt rodzin.
Dlatego rodziny, które otrzymały pieniądze powinny wydawać je zgodnie z celem, szczególnie, gdy mają np. czujnych sąsiadów mogących napisać anonimowy donos. Taka praktyka zdarza się także w przypadku programu 500 plus. Niedawno do urzędników z Pruszcza Gdańskiego trafił właśnie taki list. - O tym, że rodzina wydatkuje pieniądze niezgodnie z przeznaczeniem m.in. na kupno alkoholu i innych używek - mówiła Małgorzata Moszczyńska z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pruszczu Gdańskim.
Także w Białymstoku pojawiły się trzy anonimowe zgłoszenia o niewłaściwym wykorzystaniu środków z programu 500 plus. - Wskazane są konkretne osoby. Uruchomiliśmy procedury (…), wystąpiliśmy do pracowników socjalnych z prośbą o przeprowadzenie wywiadu środowiskowego - mówiła w rozmowie z TVN24 Halina Pietrzykowska, kierowniczka Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Białymstoku.
- Pracownik w drodze wywiadu środowiskowego działając na podstawie ustawy o pomocy społecznej wchodzi w środowisko i wyjaśnia te sprawy - dodała. Pytana o to, czy będą sprawdzane rachunki, odpowiedziała, że "wszystko zależy od okoliczności sprawy".
"Wyjątkowe sytuacje"
I tu pojawia się nieścisłość, bo ze strony rządowej płynie inny komunikat. Jak zapewniło nas Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej "minister rodziny, pracy i polityki społecznej (Elżbieta Rafalska - red.) wielokrotnie podkreślała, że rodzice najlepiej wiedzą, na co przeznaczyć pieniądze z programu Rodzina 500 plus. Zbieranie faktur, rachunków i kontrolowanie wydatków jest nieuzasadnione i nieuprawnione".
"Istnieje co prawda mechanizm, umożliwiający sprawdzenie wykorzystania środków z programu, ale może on być wykorzystywany jedynie w wyjątkowych sytuacjach, np. po sygnale ze szkoły, że dziecko jest niedożywione lub brakuje mu pomocy dydaktycznych. Wówczas pracownicy socjalni mogą przeprowadzić skrócony wywiad środowiskowy. Ten mechanizm istnieje od dawna przy innych świadczeniach" - dodano w wiadomości przesłanej do redakcji tvn24bis.pl. Resort podkreślił, że rodzice mają pełną dowolność, jak spożytkują świadczenie wychowawcze. Mogą pieniądze przeznaczyć na bieżące potrzeby rodziny, edukację, zajęcia sportowe czy wypoczynek.
Ile rodzin?
Jak przypomniało MRPiPS, w przypadku sygnałów o marnotrawieniu świadczenia, u rodziny będzie mógł zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, aby ustalić jak wygląda sytuacja w danej rodzinie. Resort zapewnia, że urzędnicy pomocy społecznej wiedzą, gdzie mogą być problemy, sytuacje patologiczne w rodzinie.
"W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, pracownik organu wypłacającego świadczenie 500 zł, na podstawie informacji od pracownika socjalnego, będzie mógł zamienić gotówkę na pomoc rzeczową (np. na jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłata za pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu itp.)" - dodano.
Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w przypadku zaistnienia powyższej sytuacji jest zadaniem samorządu. Ministerstwo nie posiada danych, ile rodzin może zostać objętych kontrolą.
Co to jest?
Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzany jest w celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób oraz rodzin, aby na podstawie uzyskanej wiedzy można było przyznać pomoc. Bądź jak w przypadku 500 plus zmienić jej formę.
Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny albo w miejscu ich pobytu.
Tematem rozmowy jest m.in. sposób w jaki rodzina lub osoba funkcjonuje w środowisku; uzależnień, jeśli problemy te dotyczą rodziny; rozmowa dotyczy również sytuacji zawodowej.
Urzędnicy mogą wymagać przedstawienia m.in. zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia oraz oświadczenia o stanie majątkowym. W ustawie o pomocy społecznej nie ma mowy o przedstawianiu rachunków za poniesione wydatki.
O programie
Na mocy programu Rodzina 500 plus świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł miesięcznie wypłacane jest na każde drugie i kolejne dziecko; w przypadku dochodu poniżej 800 zł netto na osobę (lub 1200 zł dla rodzin wychowujących dziecko niepełnosprawne) - także na pierwsze dziecko. Dotychczas złożono już blisko 2,5 mln wniosków (na 2,7 mln uprawnionych rodzin). Wydano już ponad 1 mln 367 tys. decyzji przyznających prawo do świadczenia. Wydatki wyniosły ponad 1 mld 324 mln 158 tys. zł (bez środków na obsługę i wdrożenie programu). Na złożenie pierwszego wniosku są trzy miesiące. Jeśli rodzice złożą wniosek do 1 lipca włącznie, otrzymają wypłaty z wyrównaniem od 1 kwietnia. Gminy też mają trzy miesiące na rozpatrzenie wniosku, choć niemal wszystkie robią to na bieżąco. Oznacza to jednak, że dopiero po pierwszych trzech miesiącach MRPiPS będzie miało pełne dane dotyczące programu 500 plus, m.in. informacje o liczbie beneficjentów.
Zobacz materiał "Faktów" TVN. Samorządy wojewódzkie skarżą się, że brakuje im pieniędzy na obsługę programu (27.05.2016):
Autor: mb//km / Źródło: tvn24bis.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock