Gazprom nadu偶ywa艂 swojej dominuj膮cej pozycji, przez co konsumenci, zar贸wno przemys艂owi, jak i gospodarstwa domowe, przep艂acali za gaz - pisz膮 do unijnej komisarz europos艂owie, upominaj膮c si臋 o odszkodowania i kary dla rosyjskiego koncernu.
To reakcja na og艂oszon膮 w poniedzia艂ek decyzj臋 Komisji Europejskiej, kt贸ra wst臋pnie przyj臋艂a zobowi膮zania Gazpromu odpowiadaj膮ce na zarzuty w sprawie nadu偶ywania pozycji monopolisty na rynku gazu w Europie 艢rodkowej i Wschodniej. Cho膰 Komisja stwierdzi艂a, 偶e rosyjskie przedsi臋biorstwo 艂ama艂o unijne prawo, to nie zdecydowa艂a si臋 na na艂o偶enie na nie kar finansowych. Rozczarowani tym s膮 zajmuj膮cy si臋 sprawami energetycznymi europos艂owie z wszystkich licz膮cych si臋 frakcji w Parlamencie Europejskim. W ich imieniu szef komisji przemys艂u, bada艅 naukowych i energii Jerzy Buzek (PO) wystosowa艂 list do unijnej komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager. "Ustalenia z dochodzenia pokazuj膮, 偶e 艂amanie unijnych regu艂 rynkowych przez nale偶膮cego do Kremla monopolist臋 s膮 ci膮g艂e i powa偶ne. Gazprom nadu偶y艂 swojej dominuj膮cej pozycji w o艣miu krajach cz艂onkowskich, aby ogranicza膰 konkurencj臋, nak艂ada膰 wy偶sze ceny oraz zapewnia膰 sobie kontrol臋 nad infrastruktur膮. Przez lata zar贸wno klienci przemys艂owi, jak i gospodarstwa domowe ponosili nadmierne op艂aty" - czytamy w li艣cie.
Zarzuty dla Gazpromu
W 2015 roku Komisja formalnie zarzuci艂a rosyjskiemu koncernowi, 偶e 艂amie unijne zasady konkurencji, realizuj膮c strategi臋 zmierzaj膮c膮 do podzia艂u rynku gazu w krajach cz艂onkowskich z Europy 艢rodkowej i Wschodniej. Chodzi艂o na przyk艂ad o ograniczanie odbiorcom mo偶liwo艣ci reeksportu gazu.
W ocenie Komisji rosyjski koncern utrudnia konkurencj臋 na rynku gazu w o艣miu pa艅stwach: Polsce, Bu艂garii, Czechach, Estonii, W臋grzech, Litwie, 艁otwie i S艂owacji. W przypadku Polski i innych pa艅stw naszego regionu oznacza艂o to wymierne straty finansowe, bo cena gazu dla naszego kraju jest indeksowana do cen ropy. W czasie gdy ceny ropy utrzymywa艂y si臋 na bardzo wysokim poziomie, odbiorcy rosyjskiego gazu w naszym kraju p艂acili za b艂臋kitne paliwo jedne z najwy偶szych stawek w Europie.
Domagaj膮 si臋 kar
Teraz ugoda z Komisj膮 przewiduje, 偶e Gazprom ma odnosi膰 ceny do stawek, jakie s膮 w konkurencyjnych hubach. Polscy odbiorcy b臋d膮 mogli wyst膮pi膰 o renegocjacj臋 ceny gazu, je偶eli b臋dzie ona odbiega膰 od zachodnioeuropejskich poziom贸w. "Zobowi膮zania Gazpromu zaprezentowane przez Pani膮 13 marca to krok w dobrym kierunku. Jeste艣my jednak rozczarowani, 偶e we wst臋pnym porozumieniu brakuje zapis贸w odnosz膮cych si臋 do odszkodowa艅 dla dotkni臋tych stron i grzywny za 艂amanie unijnych zasad" - napisali do Vestager deputowani. Kara w wysoko艣ci do 10 proc. globalnego obrotu Gazpromu nie jest wprawdzie wykluczona, ale decyzja Komisji oznacza tak naprawd臋, 偶e Gazprom nie odpowie finansowo za przesz艂e dzia艂ania. Rosjanie mogliby zap艂aci膰 grzywn臋, dopiero je艣li koncern nie b臋dzie dzia艂a艂 w zgodzie z wytycznymi, na kt贸re umawia si臋 z KE. Zobowi膮zania stan膮 si臋 wi膮偶膮ce prawnie po podj臋ciu ostatecznej decyzji przez Bruksel臋. "Brak 艣rodk贸w karnych ustanawia niebezpieczny precedens; nie jest jasnym sygna艂em, 偶e UE jest przywi膮zana do ochrony swoich zasad i obywateli" - czytamy w li艣cie.
Co zrobi Komisja
Europos艂owie wezwali Komisj臋, by wzi臋艂a pod uwag臋 wynik testu rynkowego i wprowadzi艂a wszelkie konieczne 艣rodki, by zapewni膰, 偶e Gazprom efektywnie zrekompensuje straty, jakie ponosi艂y dotkni臋te jego praktykami strony. "To by艂by jasny sygna艂, 偶e zasady UE s膮 stosowane r贸wno do wszystkich, a ich z艂amanie nie b臋dzie tolerowane" - wskazali. Rzecznik Komisji Europejskiej Ricardo Cardoso nie odni贸s艂 si臋 bezpo艣rednio do kwestii odszkodowa艅 i kary finansowej dla Gazpromu. - Faktycznie otrzymali艣my list. Test rynkowy jest w toku. Ca艂y proces polega na tym, by wys艂ucha膰, co o propozycjach dotycz膮cych zobowi膮za艅 (Gazpromu - red.) maj膮 do powiedzenia zainteresowane strony - powiedzia艂 na konferencji prasowej w Brukseli. Zaznaczy艂, 偶e zobowi膮zania Gazpromu maj膮 zapewni膰 wolny przep艂yw gazu pomi臋dzy r贸偶nymi krajami cz艂onkowskimi po konkurencyjnych cenach.
- Je艣li chodzi o kwestie wysokich cen, porozumienie zwi臋ksza liczb臋 przegl膮d贸w, kt贸re r贸偶ni klienci Gazpromu mog膮 aktywowa膰 i wykorzysta膰 dla por贸wnania benchmark贸w w zachodniej Europie - powiedzia艂 Cardoso.
Komentarze do propozycji
Z informacji przedstawionych przez Komisj臋 wynika, 偶e Gazprom zgodzi艂 si臋 na usuni臋cie wszelkich ogranicze艅 dotycz膮cych reeksportu gazu. Koncern obieca艂 te偶 uchyli膰 wszystkie klauzule, kt贸re zmniejszaj膮 atrakcyjno艣膰 odsprzeda偶y gazu (np. postanowienia przyznaj膮ce Rosjanom udzia艂 w zysku z odsprzeda偶y). Koncern ma nie stosowa膰 takich klauzul w przysz艂o艣ci. - Krok po kroku tworzymy Uni臋 Energetyczn膮. Niedawno Parlament Europejski przyj膮艂 nowe rozwi膮zania w zakresie przejrzysto艣ci mi臋dzynarodowych um贸w energetycznych, jestem r贸wnie偶 - jako sprawozdawca PE - w trakcie negocjacji z pa艅stwami cz艂onkowskimi odno艣nie do zwi臋kszania bezpiecze艅stwa dostaw gazu. Ale uchwalanie prawa to nie wszystko. R贸wnie wa偶ne jest jego pe艂ne wdra偶anie i przestrzeganie, a tak偶e - wyci膮ganie konsekwencji wobec tych, kt贸rzy tego nie robi膮. O to apelujemy w li艣cie do komisarz Vestager - powiedzia艂 Buzek. KE zwr贸ci艂a si臋 w poniedzia艂ek do zainteresowanych pa艅stw regionu, w tym Polski, o komentarze na temat propozycji Gazpromu. Czas na przes艂anie uwag to siedem tygodni. Dopiero po ich przeanalizowaniu i te艣cie rynkowym KE podejmie decyzj臋, czy zobowi膮zania rosyjskiego giganta wystarcz膮, by zamkn膮膰 post臋powanie. List Buzka zosta艂 wys艂any w imieniu koordynator贸w grup politycznych i europos艂贸w zajmuj膮cych si臋 energi膮 z frakcji chadeckiej, socjalistycznej, liberalnej, konserwatywnej oraz zielonych. Z Polak贸w do tej grupy nale偶y r贸wnie偶 Zdzis艂aw Krasnod臋bski z PiS.
Trybuna艂 Sprawiedliwo艣ci Unii Europejskiej na wniosek PGNiG wstrzyma艂 wykonanie decyzji KE na temat przyznania Gazpromowi dost臋pu do 80 procent przepustowo艣ci gazoci膮gu Opal. Go艣ciem programu "Biznes dla Ludzi" w TVN24 BiS by艂 prezes PGNiG Piotr Wo藕niak (27.12.2016):
Autor: mb/ms / 殴r贸d艂o: PAP
殴r贸d艂o zdj臋cia g艂贸wnego:聽Gazpom