Erupcja wulkanu u wybrzeży Tonga. Zdaniem NASA może pomóc w badaniach formowania się innych planet

Źródło:
Reuters, nature.com, CNN

Dziesięć dni temu na Oceanie Spokojnym wybuchł wulkan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai. Naukowcy z NASA oszacowali, że ilość energii, jaka została wyemitowana w chwili erupcji, mogła być nawet 500 razy większa niż energia wybuchu bomby atomowej zrzuconej w 1945 roku na Hiroszimę. Jak dodali, erupcja ta może pomóc w badaniach dotyczących struktur innych planet Układu Słonecznego.

Wulkan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai, który znajduje się w aktywnym sejsmicznie regionie zwanym Pacyficznym Pierścieniem Ognia, wybuchł w sobotę 15 stycznia. Erupcja była słyszalna w promieniu 2,3 tysiąca kilometrów. Tego samego dnia fale tsunami przelały się przez Ocean Spokojny i uderzyły w wyspy Tonga oraz Japonię.

Erupcja była tak potężna, że satelity kosmiczne uchwyciły nie tylko ogromne chmury popiołu, ale także atmosferyczną falę uderzeniową, która promieniowała z wulkanu z prędkością bliską tej odpowiadającej dźwiękowi.

- Cykl życia wulkanu na wyspie Tonga i podmuch generowany przez jego erupcję mogą dostarczyć cennych wskazówek na temat formowania się innych planet - powiedział James Garvin, ekspert NASA z Centrum Lotów Kosmicznych imienia Roberta H. Goddarda.

Lata obserwacji

Garvin powiedział, że eksperci NASA badali wulkan przez siedem lat przed jego erupcją. Szczególnie zainteresowało ich podobieństwo formacji do struktur powstałych na Marsie czy Wenus.

- Zwykle nie widzimy, jak tworzą się wyspy, a ta zaoferowała nam miejsca w pierwszym rzędzie - wyjaśnił Garvin.

Wyspy wulkaniczne potrafią przetrwać kilka miesięcy, zanim ulegną erozji. Ale Hunga Tonga-Hunga Haʻapai wytrzymała lata, co pozwoliło zespołowi Garvina wykorzystać obserwacje satelitarne i badania dna morskiego do zrozumienia, w jaki sposób takie wyspy powstają, ulegają erozji i trwają. Naukowcy chcieli wykorzystać tę wiedzę do analiz dotyczących małych, stożkowych wulkanów znalezionych na Marsie, które mogły się uformować w obecności wody miliardy lat temu.

- Erupcje podmorskie różnią się znacznie od lądowych i mogą tworzyć różne formy terenu - mówił Petr Broz, wulkanolog z Instytutu Geofizyki Czeskiej Akademii Nauk w Pradze. Jak dodał, obecność dużej ilości wody morskiej może sprawić, że wybuchy będą bardziej gwałtowne, a jednocześnie lawa szybko się schłodzi, co ograniczy ilość emitowanego z niej gazu.

Wulkan 2 stycznia 2022 (przed erupcją) i z 15 stycznia 2022 (po erupcji)PAP/EPA/EUROPEAN UNION, COPERNICUS SENTINEL IMAGERY
Wulkan 2 stycznia (przed erupcją) i 17 stycznia 2022 (po erupcji)PAP/EPA/EUROPEAN UNION, COPERNICUS SENTINEL IMAGERY

Jak 500 bomb atomowych

Gwałtowna eksplozja wulkanu była poprzedzona serią małych erupcji, trwających od grudnia, które zwiększyły rozmiar wyspy. To podekscytowało zespół Garvina. Naukowcy byli w trakcie składania pracy naukowej, opisującej powolną erozję wyspy i teoretyczny model tego, co sprawia, że jest ona tak stabilna.

- Ale wtedy - bum. Musieliśmy zaczynać od początku - mówił Garvin. Jak dodał, naukowcy wykorzystali techniki kryminalistyczne do badania pozostałości wysp Tonga i samego wulkanu. - Wzięliśmy objętość wyrzuconej masy i energię potrzebną do wybuchu. Obliczyliśmy - używając dość klasycznych technik - ile energii potrzeba do rozbicia skały tak, aby rozbić ją na małe kawałki oraz wyrzucić jako popiół i parę wodną - powiedział Garvin. - To wstępne szacunki, ale uważamy, że ilość energii uwolnionej przez erupcję była równoważna gdzieś pomiędzy 4 a 18 megatonami trotylu - powiedział. Jak dodał, to nawet 500 razy więcej niż w przypadku bomby atomowej, zrzuconej na Hiroszimę podczas II wojny światowej.

Erupcja wulkanuTONGA METEOROLOGICAL SERVICES

Ziemia jako poligon do badań innych planet

Garvin powiedział, że badając cykl życia wulkanu, jak ten, który wybuchł w archipelagu Tonga, naukowcy mają "rzadką okazję", aby zrozumieć, jak podobne formacje mogły powstać na innych planetach.

- Używamy Ziemi jako naszego poligonu, aby przenieść to, co wiemy do miejsc takich jak inne planety, które mogą mieć oceany i wybuchające pod nimi wulkany - mówił. - I to zdecydowanie mogło się zdarzyć na Marsie i Wenus. Są to nasze siostrzane światy. Musimy zrozumieć te procesy - zaznaczył.

- Wiedza ta może nam pomóc w ujawnieniu wyników interakcji woda-lawa na Czerwonej Planecie i w innych miejscach Układu Słonecznego - powiedział Broz.

Co zostało z wulkanu

Według Daniela Slaybacka, geografa z Centrum Lotów Kosmicznych, który odwiedził Hunga Tonga-Hunga Haʻapai, zdecydowana część wulkanu już nie istnieje. - To szokujący widok. Jest to dość dramatyczne - stwierdził.

Garvin dodał, że naukowcy mają nadzieję, że gigantyczna komora magmy ukryta głęboko pod skorupą ziemską, która uformowała Hunga Tonga-Hunga Haʻapai, stworzy w przyszłości kolejną wyspę.

- Jeśli tak się stanie, zmierzymy ją, opiszemy i będziemy o niej opowiadać - podsumował.

Autorka/Autor:kw/dd

Źródło: Reuters, nature.com, CNN

Pozostałe wiadomości

Kolejne dni przyniosą nam długo wyczekiwane ocieplenie. Za sprawą wyżu znad Europy Zachodniej do Polski napłynie łagodniejsze powietrze, a termometry pokażą ponad 20 stopni. Czy będziemy mieli szansę nacieszyć się cieplejszą aurą?

Będzie 20 stopni. Zaraz po tym nowa fala zimna

Będzie 20 stopni. Zaraz po tym nowa fala zimna

Źródło:
tvnmeteo.pl

W poniedziałek rano przy brzegu plaży w Kołobrzegu znaleziono martwą szarytkę morską. Ciało ssaka morskiego wyłowiono i zabezpieczono do badań. To druga martwa foka znaleziona w tym roku.

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed przymrozkami. W nocy i o poranku temperatura może spaść poniżej zera stopni. Sprawdź, gdzie będzie lodowato.

Lodowata noc i poranek. Alarmy w 15 województwach

Lodowata noc i poranek. Alarmy w 15 województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli na wtorek 13.05. W nocy mogą się miejscami pojawić mgły, lokalnie spodziewane są przymrozki. Dzień przyniesie przeważnie pogodną aurę. Termometry pokażą maksymalnie 20 stopni.

Pogoda na jutro - wtorek 13.05. Nocą mogą snuć się miejscami mgły

Pogoda na jutro - wtorek 13.05. Nocą mogą snuć się miejscami mgły

Źródło:
tvnmeteo.pl

Strażacy walczą z pożarem, który wybuchł w hrabstwie Saint Louis w północno-wschodniej Minnesocie. Ogień zniszczył tam kilka domów, a z powodu zagrożenia ewakuowano kilkadziesiąt osób.

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Źródło:
CNN, fox9.com, cbsnews.com

Tej nocy na niebie zalśni Kwiatowy Księżyc. Nasz naturalny satelita znajdzie się dalej od Ziemi, przez co wyda się odrobinę mniejszy i ciemniejszy. Mimo to warto spojrzeć w niebo - mikropełnie są tak samo efektowne jak superpełnie.

Mikropełnia Księżyca już dziś

Mikropełnia Księżyca już dziś

Źródło:
timeanddate.com, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Zimno na razie z nami zostaje. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja? Czego możemy spodziewać się podczas zimnych ogrodników oraz zimnej Zośki? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego z tvnmeteo.pl.

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad sto osób zginęło w powodziach w Demokratycznej Republice Konga. Najtrudniejsza sytuacja panuje na wschodzie kraju, gdzie z brzegów wystąpiło jezioro Tanganika. W niektórych dotkniętych regionach nie ma łączności komórkowej, co utrudnia koordynację pomocy.

Wylały rzeki i jezioro. Nie żyje ponad sto osób

Wylały rzeki i jezioro. Nie żyje ponad sto osób

Źródło:
PAP, Radio Okapi

Zimbabwe mierzy się z gwałtownym wzrostem zachorowań i zgonów spowodowanych malarią. W ciągu minionych tygodni liczba zgonów z tego powodu była przeszło dwukrotnie wyższa niż w tym samym okresie ubiegłego roku.

Gwałtowny wzrost zachorowań, już dwa razy więcej zgonów w Zimbabwe

Gwałtowny wzrost zachorowań, już dwa razy więcej zgonów w Zimbabwe

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Brytyjskie służby meteorologiczne wydały alert przed burzami dla części Anglii i Walii. Synoptycy ostrzegają przed podtopieniami, ale niektóre regiony z niecierpliwością wypatrują opadów deszczu. Tegoroczna wiosna jest bowiem jedną z najsuchszych od wielu dekad.

Ekstremalna susza na północy Anglii, południe przygotowuje się na podtopienia

Ekstremalna susza na północy Anglii, południe przygotowuje się na podtopienia

Źródło:
BBC, Met Office

Co najmniej dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów w Bangladeszu. W niedzielę nad niektórymi dystryktami kraju przechodziły intensywne burze. Do śmiertelnych wypadków doprowadziły także intensywne podmuchy wiatru.

Dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów

Dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów

Źródło:
Daily Sun, UNB

Masy gronorostów pokryły plaże południowej Florydy. Mieszkańcy amerykańskiego stanu skarżą się na nieprzyjemny zapach, jaki towarzyszy rozkładającym się glonom. To jednak dopiero początek sezonu na gronorosty, a jak wynika z badań, w tym roku może być ich wyjątkowo dużo.

Tony glonów pokryły rajskie plaże. "Zapach jest naprawdę okropny"

Tony glonów pokryły rajskie plaże. "Zapach jest naprawdę okropny"

Źródło:
CBS News, WUSF

Japońscy policjanci udaremnili próbę kradzieży... pustelników. Jak podały lokalne media, trzech turystów z Chin schowało tysiące małych skorupiaków do walizek. Bagaż wydawał z siebie dziwne dźwięki, co zaniepokoiło obsługę hotelu.

Usłyszeli szelest dobiegający z walizki. Aresztowano trzech turystów

Usłyszeli szelest dobiegający z walizki. Aresztowano trzech turystów

Źródło:
BBC, The Japan Times

Inwazyjne małże przyczepione do spodu łodzi zostały zauważone w Kalifornii. Niedoczyszczona jednostka mogła stanowić spore zagrożenie dla ekosystemu jeziora, po którym miała pływać. Na wielu kalifornijskich akwenach obowiązuje kwarantanna - ma to ograniczyć rozprzestrzenianie się uciążliwego mięczaka.

Przyczepiły się do spodu łodzi, wprowadzono kwarantannę

Przyczepiły się do spodu łodzi, wprowadzono kwarantannę

Źródło:
CBS News, Solano County Water Agency

Badanie 28 gęsto zaludnionych miast w Stanach Zjednoczonych pokazało, że wszystkie zapadają się w mniejszym lub większym stopniu. Problem dotyczy także metropolii położonych daleko od wybrzeży. Jednym z głównych powodów jest intensywne wydobycie wód gruntowych.

Miasta się zapadają. Naukowcy biją na alarm

Miasta się zapadają. Naukowcy biją na alarm

Źródło:
PAP, Virginia Tech

W Rezerwacie Przyrody Beka, położonym nad Zatoką Pucką, zaobserwowano dorosłego żurawia kanadyjskiego (Antigone canadensis). Ptaka znaleźli ornitolodzy Łukasz Janocha, Samuel Sosnowski, Antoni Karolak i Marek Biegański. To pierwszy potwierdzony przypadek pojawienia się tego gatunku w Polsce.

Sensacja nad Zatoką Pucką. Pierwszy taki widok w Polsce

Sensacja nad Zatoką Pucką. Pierwszy taki widok w Polsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, Birding Poland

W kalifornijskim mieście Aliso Viejo temperatura zbliżyła się prawie do 40 stopni Celsjusza. Było tak gorąco, że strażacy z hrabstwa Orange ewakuowali przy pomocy śmigłowca kilkunastu turystów.

Piekielnie gorąco. Ewakuowano turystów

Piekielnie gorąco. Ewakuowano turystów

Źródło:
ABC 7 News

Kalifornia walczy z przenoszącymi choroby komarami tygrysimi... sterylizując je. Do środowiska wypuszczane są bezpłodne i niegryzące, ale atrakcyjne dla samic samce. Jaja złożone wskutek stosunku ze sterylnym osobnikiem nie wykluwają się. Populacja inwazyjnych owadów na badanym terenie skurczyła się średnio o 33 procent.

Walczą z tropikalną chorobą za pomocą bezpłodnych komarów

Walczą z tropikalną chorobą za pomocą bezpłodnych komarów

Źródło:
Los Angeles Times, CBS News

Aligator pojawił się pod drzwiami jednego z domów położonych w mieście Fort Myers na Florydzie. Gad mierzył ponad dwa metry. Był tak ciężki, że potrzeba było czterech mężczyzn, aby go podnieść i umieścić na pace pickupa.

Nietypowy gość zapukał do drzwi

Nietypowy gość zapukał do drzwi

Źródło:
CNN, miamiherald.com

Rybołowy spędziły zimę w ciepłych krajach. Pokonały kilka tysięcy kilometrów, aby powrócić na lęgowiska na Ziemi Lubuskiej. - W tym regionie swoje gniazda ma około 30 procent krajowej populacji tego gatunku - przekazał Michał Bielewicz, Regionalny Konserwator Przyrody w Gorzowie Wielkopolskim.

Są rzadkie i narażone na wyginięcie, wróciły do swoich rewirów

Są rzadkie i narażone na wyginięcie, wróciły do swoich rewirów

Źródło:
PAP

Na Rysach doszło w sobotę do śmiertelnego wypadku. Jak poinformowało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, kobieta spadła z góry w okolicach szczytu. To niejedyna akcja, w jakiej brali udział ratownicy.

Wypadek na Rysach. Nie żyje turystka

Wypadek na Rysach. Nie żyje turystka

Źródło:
TOPR, TPN, TVN24

W sobotę doszło do wejścia w atmosferę radzieckiej sondy Kosmos 482. Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) poinformowała, że obiekt zarejestrowały systemy radarowe nad Niemcami. Polska Agencja Kosmiczna podała, że nie ma sygnałów, aby obiekt mógł wejść w atmosferę Ziemi nad Polską.

Radziecka sonda "weszła w atmosferę Ziemi"

Radziecka sonda "weszła w atmosferę Ziemi"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, "Z głową w gwiazdach", POLSA, sattrackcam.blogspot.com, tvnmeteo.pl, blogs.esa.int

Co najmniej siedem osób zginęło na skutek powodzi, które nawiedziły stolicę Somalii. W ciągu zaledwie ośmiu godzin w Mogadiszu spadło ponad 115 litrów deszczu na metr kwadratowy. Woda wdzierała się do domów, zalała drogi i spowodowała zamknięcie międzynarodowego portu lotniczego.

Stolica pod wodą. "Domy dosłownie rozpadały się dookoła nas"

Stolica pod wodą. "Domy dosłownie rozpadały się dookoła nas"

Źródło:
Reuters, Daily Sabah

Misja Axiom-4 może zostać opóźniona. Jak wynika z nieoficjalnych informacji, astronauci mogą ruszyć na Międzynarodową Stację Kosmiczną dopiero w czerwcu. Przyczyną opóźnienia, jak ustalił reporter TVN24 BiS Hubert Kijek, ma być problem techniczny.

Lot Polaka w kosmos się opóźni? "Problemy z kapsułą"

Lot Polaka w kosmos się opóźni? "Problemy z kapsułą"

Źródło:
Times of India, tvnmeteo.pl

Bylina Androsace tapete występuje na najwyższej górze świata. Naukowcy z Chin na podstawie liści tej rośliny zmierzyli zawartość rtęci w atmosferze. Okazało się, że stężenie tego pierwiastka spadło w ciągu 20 lat.

Zbadano roślinę rosnącą na Mount Evereście. Pokazała, ile jest rtęci w atmosferze

Zbadano roślinę rosnącą na Mount Evereście. Pokazała, ile jest rtęci w atmosferze

Źródło:
PAP, acs.org,

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował eksperymentalną prognozę pogody na wakacje. Z danych wynika, że latem w aurze zapanuje jedna wyraźna tendencja, która utrzyma się aż do września. Sprawdź przewidywania na czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień 2025.

Bardzo silny trend tego lata. Takie mają być kolejne cztery miesiące

Bardzo silny trend tego lata. Takie mają być kolejne cztery miesiące

Źródło:
IMGW

Od kilkunastu lat słyszymy o coraz to nowych miejscach, w których znaleziono mikroplastiki. Fragmenty tworzyw sztucznych znajdujemy już nie tylko w środowisku - rzekach, oceanach, na szczytach gór, na wykopaliskach archeologicznych czy nawet w chmurach - ale także w tkankach organizmów żywych.

Przenoszą toksyny, leki, rakotwórcze związki. I są wszędzie

Przenoszą toksyny, leki, rakotwórcze związki. I są wszędzie

Źródło:
TVN24+

Mieszkańcy południowej Kalifornii będą w weekend zmagać się falą upałów - wynika z prognozy Amerykańskiej Narodowej Służby Pogodowej (NWS). W mieście Palm Springs, gdzie zwykle o tej porze roku termometry pokazują średnio 32-34 stopnie Celsjusza, w sobotę temperatura może przekroczyć nawet 43 stopnie.

Ponad 40 stopni. "Zdecydowanie będzie czuć lato"

Ponad 40 stopni. "Zdecydowanie będzie czuć lato"

Źródło:
PAP, abc7.com, upi.com

Ostanie przymrozki na Lubelszczyźnie wyrządziły szkody w sadach i uprawach owoców jagodowych. - Straty w uprawach truskawek sięgają 70-80 procent - powiedział Gustaw Jędrejek, prezes Lubelskiej Izby Rolniczej. Regenerację roślin utrudnia susza.

Szkody w uprawach po przymrozkach. Problem potęguje susza

Szkody w uprawach po przymrozkach. Problem potęguje susza

Źródło:
PAP

Część Walencji nawiedziły gwałtowne burze z gradem i ulewnym deszczem. Ulice i pola pokryła w czwartek gruba, biała warstwa lodu. Nawałnice wyrządziły szkody w rolnictwie, lokalne władze rozważają ogłoszenie stanu klęski żywiołowej.

Zaspy gradu na ulicach. Rozważają stan klęski żywiołowej

Zaspy gradu na ulicach. Rozważają stan klęski żywiołowej

Źródło:
Las Provincias, Ecuavisa