Jak dawno człowiek oderwał się od świata zwierząt? Kiedy zaczął samodzielnie myśleć? Gdzie szukać zaczątków cywilizacji? - te pytania nurtują antropologów badających historię ludzkości. Odpowiedzi dostarczają m.in. ślady narodzin sztuki. Ta może być starsza, niż myśleliśmy. Francuscy naukowcy poinformowali o odkryciu naskalnych fresków dwukrotnie starszych niż słynne malowidła z Lascaux czy Altamiry.
Najstarsze znane freski naskalne odnaleziono na znanym stanowisku archeologicznym Abri Castanet w południowej Francji. Jak oceniają naukowcy, nasi przodkowie namalowali je przed 37 tys. lat.
Ślady człowieczeństwa
Przedstawienia zwierząt i odciski ludzkich dłoni, jakie namalowano w słynnej jaskinie Chauvet, albo abstrakcyjne kształty, przedstawiające zdaniem naukowców kobiece genitalia, odnalezione w Abri Castanet, to jedne z najstarszych śladów działalności człowieka, którą możemy zaliczyć do sztuki. To zarazem dowód na to, że żyjący w górnym paleolicie Homo sapiens posiadał już zdolność abstrakcyjnego myślenia i symbolicznego przedstawiania otaczającego go świata.
Freski reprezentują wczesną kulturę oryniacką. Dotąd najstarszym świadectwem sztuki jaskiniowej kultury oryniackiej była francuska jaskinia Chauvet, w której malowano przed około 32 tys. lat.
- Abri Castanet było od dawna uważane za jedno z najstarszych miejsc w Eurazji, w którym odnaleziono dowody symbolicznego myślenia człowieka - mówi prof. Randall White z uniwersytetu w Nowym Jorku, jeden ze współautorów badania. Odnajdywano tam m.in. paciorki oraz ozdobne zęby zwierząt i muszle.
Znali je od dawna
Pierwsze malowidła w Abri Castanet odkryto jeszcze przed I Wojną Światową, ale bloki skalne z prastarymi malowidłami dopiero w 2007 roku. Długo zastanawiano się, czy odnalezione w rumowisku po zawalonej jaskini freski były jej częścią. Badania prowadzone przez ponad tuzin naukowców z Europy i USA wykazały, że mają one ok. 37 tys. lat. Były one częścią wysokiego na około 1,5 m sklepienia. Wyniki te opublikowano właśnie na łamach tygodnika "PNAS".
- Wydają się one trochę starsze niż słynne freski z jaskini Chauvet w południowo-wschodniej Francji. Są one w zupełnie innym rodzaju. Tam są głównie przedstawienia zwierząt, tymczasem tu dominującym motywem są symbole prawdopodobnie przedstawiające kobiece genitalia - choć ta interpretacja była podważana i dyskutowana przez ponad wiek - tłumaczy White.
Malowidła różnią się też charakterem. W Chauvet freski wykonano głęboko pod ziemią, w trudno dostępnych miejscach. Być może pełniły funkcję kultowe. Natomiast malunki z Castanet powstały w miejscach, gdzie na co dzień toczyło się życie.
Niespełna 10 km dalej leży słynna jaskinia Lascaux, w której przed 17 tys. laty powstały jedne z najsłynniejszych prehistorycznych.
Autor: rs / Źródło: PAP, history.com, tvnmeteo.pl